36 ste Toelatingsexamen arts/tandarts Tijd om augustus-sessie te sluiten RAPPORT 2014-08
36 ste toelatingsexamen arts/tandarts: tijd om augustus-sessie te sluiten Met 3 deliberaties en 12 niet-valide vragen op de 130, verdient de augustussessie van het 36 ste toelatingsexamen arts/tandarts zélf, géén schoonheidsprijs (schending ombudsnorm Goede uitvoeringspraktijk en administratieve nauwkeurigheid ). En toen de ombudsman de situatie onlangs publiekelijk beschamend noemde, heeft de ombudsman méé de boosheid willen kanaliseren van heel wat kandidaten en hun naaste omgeving. Tegelijk is het vandaag 1 december en hoog tijd om deze augustus-sessie te sluiten. Dit rapport wil de bladzijde omslaan en reikt enkele elementen van verzoening aan: 1. Na onderzoek, kan de ombudsman zich vinden in de resultaten van de deliberatie van 21 november 2014. 2. Wel hoort de Vlaamse regering een ondergrens te bepalen voor het aantal vragen dat een examencommissie kan schrappen. 3. De examencommissie hoort volgehouden vragen om inzage in te willigen. 4. Bij de eerstvolgende juli-sessie, worden kandidaten best vrijgesteld van inschrijvingsgeld. Specifieke bestemmelingen van dit publiek rapport - De verzoekers bij de ombudsman - Parlementsvoorzitter (commissie onderwijs) - Minister van Onderwijs - Examencommissie toelatingsexamen arts/tandarts RAPPORT 2014-08 2
Situering en klachten bij de ombudsman 1. Al wanneer de examencommissie van het toelatingsexamen arts/tandarts op 29 september 2014 de augustus-sessie (her)delibereert, bereiken de ombudsman de eerste signalen van ongenoegen over deze augustus-sessie, gekenmerkt door 12 niet-valide vragen op een totaal van 130 vragen. Ook het Vlaams Parlement reageert; getuige daarvan de vragen om uitleg van 9 oktober 2014, waar de bevoegde minister overleg en een begeleidingscommissie in het vooruitzicht stelt. 2. Enkele weken later, fluit de Raad van State (arrest nr. 229.210 van18 november 2014) de examencommissie terug voor de deliberatie van 29 september 2014. Hierop delibereert de examencommissie op 21 november 2014, dezelfde augustus-sessie een derde keer. Ook bij de ombudsman is er nu merkelijk meer ongenoegen; uiteindelijk melden er zich in totaal 7 misnoegde kandidaten bij de ombudsman; de tabel hierna geeft de scores weer van 3 van deze kandidaten: KIW (20) IVV (20) TOT (40) K 2014-04034 9,9 14 23,9 K 2014-04013 9,8 16 25,8 K 2014-04046 10,1 11,3 21,4 Uit de in het rood weergegeven resultaten blijkt dat het telkens gaat om nipte mislukkingen, met bijvoorbeeld nét geen 10 op 20 voor Kennis en inzicht in de wetenschappen (KIW); of nét geen 22 op 40 op het geheel (als som) van beide examengedeelten. Daarbij bereikt de ombudsman ook heel wat ongenoegen over het onderscheid dat de examencommissie maakt tussen: - 3 van de 12 niet-valide vragen, die positieve punten opleveren (rechtsherstel dat de gelijke behandeling en het vertrouwensbeginsel moet verzoenen, ingevolge het arrest van de Raad van State, nr. 229.210 van 18 november 2014); - de 9 overige niet-valide vragen, die geen positieve punten opleveren, maar waardoor het negatief effect van andere foute of opengelaten vragen zwaarder doorweegt. 3. Op vraag van de kandidaten start de ombudsman een onderzoek. RAPPORT 2014-08 3
Onderzoek ombudsman Technisch correcte deliberatie 4. Op 28 november 2014 onderzoekt de ombudsman, ter plaatse bij de examencommissie, de examenkopijen van de 7 verzoekers bij de ombudsman. Dat onderzoek wijst uit dat de deliberatie, in technische zin, correct verlopen is voor de nagekeken examens. Ondergrens aantal schrappingen 5. Voorts ziet de ombudsman ook goed het negatief effect van de 9 geschrapte vragen, waardoor - de onderdelen Fysica, Chemie en Biologie, van KIW, elk slechts op 9 vragen gedelibereerd zijn, in plaats van op 10 vragen; - Informatie verwerven en verwerken (IVV), de Stilleestekst 1 en 2, respectievelijk slechts 28 en 26 vragen tellen, in plaats van elk 30. Het hardst getroffen onderdeel, is dus IVV, Stilleestekst 2, met nog slechts 26 vragen in plaats van 30 (de examencommissie schrapte dus 4 vragen bij dit examenonderdeel). Een verduidelijkend voorbeeld van dit schrappings-effect bij IVV, Stilleestekst 2. De kandidaat die 16 vragen juist beantwoordt (16 x 1 punt), 3 vragen fout beantwoordt (3 x giscorrectie van - 0,33 punt) en 11 vragen open laat, mag er in principe op rekenen dat hij 15 op 30 zal halen. De kandidaat zal dus geslaagd zijn met 3,5 op de 7 punten voor dit onderdeel. Als de 4 schrappingen tot gevolg hebben dat op precies datzelfde antwoordblad van deze kandidaat, nog slechts 12 juist beantwoorde vragen overblijven, dan geeft dat 12 x 1 punt, minus die ene volle punt gis-correctie voor de 3 fout beantwoorde vragen = 11 op 26. Dezelfde kandidaat, met precies hetzelfde antwoordblad, mislukt met 3 op de 7 punten. 6. Het is voor de ombudsman zonneklaar dat de door de minister in het vooruitzicht gesteld begeleidingscommissie zich moet buigen over een ondergrens voor het aantal schrappingen dat een examencommissie zich mag permitteren. De ombudsman spreekt zich niet uit over de hoogte van die ondergrens, maar bedenkt wel dat de examencommissie wellicht al geflirt heeft met die toekomstige ondergrens bij de deliberatie van het onderdeel IVV, Stilleestekst 2. RAPPORT 2014-08 4
Rechtsherstel door 12 positieve punten toe te kennen? 7. Tegelijk kan de ombudsman onmogelijk om de vaststelling heen dat de examencommissie (artikel 20, 3, van) het examenreglement toepast, zoals het vandaag bestaat. Dat examenreglement draagt de examencommissie op om te doen, zoals de examencommissie doet met de 9 geschrapte vragen, te weten: na itemanalyse en bij een manifest slechte itemresponse besluiten tot het verwijderen van de positieve en negatieve punten van dit item in de scores van alle kandidaten. In die omstandigheden, is het dus onmogelijk om te doen wat een aantal verzoekers bij de ombudsman suggereert, namelijk aan elk van de 12 geschrapte vragen een positief punt toekennen als een vorm van uitgebreid rechtsherstel, bovenop de verleende positieve punten voor 3 van de 12 geschrapte vragen. 8. De ombudsman kan daarbij evenmin heen om het onderscheid tussen de 3 vragen met positieve punten en de 9 andere geschrapte vragen. Die 9 vragen werden geschrapt voor ALLE kandidaten, vóór de eerste deliberatie van 29 augustus 2014. Die 9 examenvragen maken voor geen enkele kandidaat deel uit van de beoordeling. Tussenbesluit en eerste aanbeveling van de ombudsman: - de ombudsman kan zich vinden in de resultaten van de deliberatie van 21 november 2014, - maar de ombudsman beveelt de Vlaamse regering wel aan om de toepassing van artikel 20 3, van het examenreglement te begrenzen. De (crisis-)communicatie 9. Wat de communicatie betreft, stelt de ombudsman vast dat de examencommissie, na de herdeliberatie van 29 september 2014, uitsluitend communiceert met de 80 bijkomend geslaagden. De kandidaten die niet-geslaagd blijven, worden niet geïnformeerd over deze herdeliberatie. Alle betrokken kandidaten, dus alle niet-geslaagde kandidaten van wie het examen werd herbekeken, hadden op dit moment geïnformeerd moeten worden over de aard en reikwijdte van deze herdeliberatie, ongeacht de gevolgen voor hun persoonlijke resultaat. 10. Voorts reageert de voorzitter van de examencommissie in de krant De Standaard van vrijdag 21 november 2014, op het arrest van de Raad van State, met de mededeling dat de commissie zo snel mogelijk opnieuw samenkomt. RAPPORT 2014-08 5
In wat ondertussen een situatie is die enige vorm van crisis-communicatie wettigt, is tegelijk op de website van het toelatingsexamen geen spoor van die informatie. Evenmin is er op dat moment een mail vertrokken naar de betrokken kandidaten, die zich dus in hun ochtendkoffie verslikken wanneer zij één en ander vernemen via de media. Deze wijze van communiceren op zich, leidt tot heel wat extra wrevel en misverstanden (zo ontstaat op dat moment het indianenverhaal dat elke kandidaat sowieso drie volle extra punten zal krijgen). 11. In de loop van diezelfde vrijdag, 21 november 2014, wordt de informatie vervolgens wel aangepast op de website. De examencommissie reageert ook alert door nog diezelfde vrijdag opnieuw te delibereren. Ditmaal worden niet alleen de 70 bijkomend geslaagden geïnformeerd per mail, maar worden alle kandidaten, ook diegenen die niet-geslaagd blijven, op de hoogte gebracht van het resultaat. 12. De ombudsman erkent dat de zaak zeer snel na het arrest in de media is gekomen. Dit neemt echter niet weg dat een zorgvuldige overheid zelf actief informeert via haar eigen communicatiekanalen, vooraleer te reageren via de media. Met de huidige communicatiemogelijkheden was een kort bericht aan alle betrokkenen over de nieuwe samenkomst van de examencommissie perfect mogelijk geweest (schending ombudsnorm actieve dienstverlening ). Inzagerecht 13. Tenslotte, geeft de deliberatie van 21 november 2014 ook vandaag nog, aanleiding tot heel wat vragen van kandidaten over hun score. De kandidaten krijgen momenteel via mail informatie over hun eigen resultaten, maar een vraag om inzage van het examenblad wordt afgewezen, met het argument dat de termijn voor aanvraag van inzage reeds verstreken is. Ook acht de administratie het praktisch niet haalbaar om nu nog een groot aantal kandidaten extra inzage te verlenen. 14. De ombudsman is van mening dat op een vraag om inzage, uiteindelijk wel een positief antwoord moet krijgen. De ombudsman vertrouwt er namelijk op dat de bijkomende uitleg, zoals de administratie die momenteel geeft, zal volstaan voor het merendeel van de kandidaten. Slechts een erg beperkt aantal, zal de volgende stap zetten om die uitleg te controleren aan de hand van het examenblad zelf (en wellicht kan ook de RAPPORT 2014-08 6
publiciteit van dit rapport van de ombudsman er mee voor zorgen dat het aantal vragen om inzage beperkt blijft). Maar, met het oog op herstel van vertrouwen, beveelt de ombudsman de examencommissie wel aan, om volgehouden vragen tot inzage, ook écht in te willigen. Inschrijvingsgeld 15. Ten slotte, bedenkt de ombudsman dat enige vorm van deemoed op zijn plaats is; zo zou het een klein gebaar kunnen zijn om bij de eerstvolgende sessies geen inschrijvingsgeld te vragen. Besluit en tweede aanbeveling van de ombudsman: - de ombudsman aanvaardt de stapsgewijze omgang met het inzagerecht (eerst uitleg geven), maar als de vraag tot inzage toch blijft leven, dan hoort ze ook ingewilligd te worden. - stel kandidaten volgend jaar vrij van inschrijvingsgeld. Bart Weekers Vlaams Ombudsman RAPPORT 2014-08 7
www.vlaamseombudsdienst.be info@vlaamseombudsdienst.be +32 (0)2 552 48 48