NATIONALE DAG VAN HET LEVEND ERFGOED ZONDAG 29 AUGUSTUS 2010 Tekst: Nicole Schalkx, Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH) in samenwerking met Elly Vogelaar (AE) Boven: Nederlandse trekpaarden. Foto: Dirk de Jong. Tijdens de Nationale Dag van het Levend Erfgoed, op zondag 29 augustus 2010, wil de SZH meer dan 50 zeldzame Nederlandse landbouw huisdierrassen laten zien. Op landgoed Velder te Liempde (NB) komt een bonte verzameling zeldzame Nederlandse runder-, paarden-, schapen-, geiten-, honden- en kippenrassen bij elkaar. Doel van de dag: een groot publiek op een interactieve en leuke manier bewust maken van de waarde en de kansen van ons levend erfgoed! Wat kan het publiek verwachten Om het publiek een onvergetelijke dag te bezorgen en een onvergetelijke indruk achter te laten zal de dag bol staan van de shows, demonstraties, wedstrijden, keuringen, workshops en proeverijen. Elke diergroep (paard, rund, schaap/geit, hond en kleinvee) heeft zijn eigen plek op het terrein, een zogenaamd plein genoemd. Op deze pleinen ziet u de verschillende rassen bij elkaar. Zie de verschillen in hun uiterlijk en de unieke eigenschappen van elk ras. Ontdek hoe de dieren vroeger gebruikt werden, wat er in de loop der tijd is veranderd en zie hoe de rassen tegenwoordig gebruikt worden. Centraal op het terrein is een hoofdring waar gedurende de hele dag een showprogramma te zien is, verzorgd door de verschillende rassen. Vlakbij deze hoofdring is het culinaire plein te vinden. In deze smaakhoek maakt u kennis met de diversiteit aan smaken van gerechten, klaargemaakt met producten van verschillende zeldzame rassen. De smaak van deze dierlijke producten zit hem niet alleen in de kwaliteit en de bereidingswijze, maar ook in het extra ingrediënt, namelijk het verhaal achter het bijzondere ras.
Tot slot is er een gezellige kinderhoek waar kinderen door middel van spelletjes, speurtochten en andere activiteiten kennis maken met de oude landbouw rassen. Kortom, een dag waar u ogen en oren te kort zult komen. Links: Fries Hoen, geel witpel haan. Rechts onder: Hollands Hoen, goudpel hen. In Nederland zijn deze kippen al eeuwen lang bekend; vroeger noemde men ze simpel Pel hoenders en ze waren als zodanig een van de eerste 5 rassen van de NHC. Al snel bleek dat dit geen goede naam was voor een ras, omdat pel eigenlijk een tekening is. Bovendien waren er allerlei verschillende pelrassen. Zodoende werd er vanaf 1900 een splitsing aangebracht; de kippen met een enkele kam gingen Friese Hoenders heten en die met een rozekam Hollandse hoenders. Foto s: Aviculture Europe. Landgoed Velder Landgoed Velder te Liempde (gemeente Boxtel) is het decor van deze bijzondere dag. De entourage van dit landgoed past goed bij ons levend erfgoed, zoals de zeldzame landbouw huisdierrassen ook wel worden genoemd. Landgoed Velder heeft een evenemententerrein van circa 5 ha. groot voorzien van alle basisvoorzieningen. Naast het hoofdterrein biedt het Landgoed verschillende neven terreinen waar activiteiten georganiseerd worden en de auto s, trailers en tenten/caravans van deelnemers hun plek krijgen. Voor het publiek is op loopafstand van het landgoed ruime parkeergelegenheid aanwezig, zodat hier op het terrein zelf geen drukte van is. Kortom; een ideale plek voor een dergelijk evenement. Links: De Havana is ons oudste konijnenras, ontstaan in 1898. De naam heeft niets te maken met de stad Havana op Cuba, maar het was de diep donkerbruine kleur die de naam Havana deed oproepen. Onder een bepaalde lichtinval is in de ogen een rode gloed te zien. Foto Mick Bassett. Inbreng van het Nederlandse kleinvee Eén van de vijf pleinen op de Nationale dag van het Levend Erfgoed is het zogenaamde kleinveeplein. Hier staan (bijna) alle Nederlandse eenden-, ganzen-, konijnen, sierduiven- en kippenrassen bij elkaar. Aanwezig zullen zijn:
- 20 zeldzame Nederlandse kippenrassen in verschillende kleurslagen - Nederlandse Sierduivenrassen - 6 zeldzame Nederlandse konijnenrassen - Twentse Landgans - Noord Hollandse Krombekeend - Witborst eend - Kwakertje - Oud Hollandse Kuifeend Rassen die zelden allemaal op één tentoonstelling aanwezig zijn. Daarnaast komen vele fokverenigingen en speciaalclubs naar dit grote evenement. Zij kunnen zich uitgebreid hier presenteren. Natuurlijk is de KLN-stand er en heeft de Nederlandse Hoender Club een centrale positie op het plein. De kooien van de dieren staan in grote pagode tenten, zodat regen en zon geen vat op hen hebben. De duiven zijn te zien in grote volière kooien. Boven en rechts: Noord Hollandse Krombekeenden waren al bekend in de Gouden Eeuw en vaak afgebeeld op de schilderijen van Jan Steen, Albert Cuyp en Melchior d'hondecoeter. Voor zover we kunnen nagaan is de Krombekeend ontstaan uit de Witborsteenden, die werden gehouden vanwege hun uitstekende leg. De Krombekeenden werden uitgeselecteerd op hun snavelvorm en vooral gehouden voor de sier. Foto s: Aviculture Europe. Rechts: De Twentse Landgans werden al beschreven in 1865. Het zijn vroegrijpe, bewegelijke, licht tot middelzwaar gebouwde ganzen, die voorkomen in de kleurslagen wit en bont. Het overgrote deel van de Twentse landgans was vroeger wit, de weinig voorkomende bonte dieren hadden vaak alleen aftekening aan de kop, de rug en de flanken. Dit omdat het witte dons, geplukt van hals, borst en buik meer opleverde dan het donker gekleurde dons. Een belangrijk raskenmerk was de vroege leg. Twentse ganzen begonnen vaak al in november, december te leggen. Nederland kende in de 19e eeuw nog verschillende eigen ganzenrassen, maar deze lokale rassen zijn door inkruising met zwaardere buitenlandse rassen al kort na de Eerste Wereldoorlog verdwenen. Aan dit lot is de Twentse Landgans ternauwernood ontkomen. Foto: Klaas van der Hoek.
Links: De Hyacintduif wordt gezien als een Nederlandse sierduivenras, alhoewel we op basis van oude beschrijvingen eigenlijk kunnen aannemen dat de oorsprong van deze kleurduif niet in ons land is, maar in Frankrijk. Het is een zorgzame duif voor zijn jongen en een gehard ras dat weinig eisen stelt aan zijn omgeving en bovendien zeer goede vliegeigenschappen bezit. Foto: Robert Hoornstra. Zeldzame Nederlandse landbouw huisdierrassen Bovengenoemde pluimvee- en duivenrassen zullen bij onze lezers/ hobbyfokkers geen onbekenden zijn, maar Landgoed Velder zal deze dag ook het decor zijn van bijv. demonstraties heideschapen hoeden, shows met Nederlandse trekpaarden, Groninger en Gelderse paarden, keuringen van Nederlandse landgeiten of Lakenvelder koeien, enz. Nog nooit was er zo n diversiteit aan zeldzame Nederlandse landbouw huisdierrassen, die u wellicht alleen van naam kent, bij elkaar zien. De volgende rassen zullen aanwezig zijn: Rundvee: - Fries Hollands (FH) zwart - Fries Roodbont - MRIJ - Lakenvelder rund - Blaarkop - Brandrode rund - Witrik Enkele buurrassen uit België en Duitsland: - Glanrund - Kempenrund - Angler - Belgisch witrode rund Boven: Brandrode koe. Links: Blaarkop koe en Brandrode koe. De Groninger Blaarkop is een dubbeldoel rund van het melk-vleestype. De kleur is egaal zwart of rood met een witte kop en een witte staartpunt. Rondom de ogen heeft het dier zwarte of rode blaren. De onderkant van de buik is eveneens wit, oplopend tot de hals. De Brandrode is een kleine, sterke, gehoornde koe met een dieprode kleur, maar het is wel de bedoeling dat een dier een witte kol, vier witte poten en een witte buik heeft. Foto s: Aviculture Europe.
Boven: Het Lakenvelder rund kenmerkt zich door een witte band (het zogenaamde laken) rond de middenhand van het rund, dus tussen schouder en heup en dan een volledig zwarte of rode voor- en achterhand. Er mogen geen witte aftekeningen voor komen aan kop en ledematen. De Lakenvelder is een fijn gebouwd rund. Veelal ook kleiner van stuk dan de andere Nederlandse veerassen. Foto: Aviculture Europe. Paarden: - Gelders paard - Nederlands Trekpaard - Groninger paard - Friese paard Enkele buurrassen uit België en Duitsland: - Alt Oldenburger - Vlaams paard - Oost-Fries paard - Belgisch Trekpaard Boven: Gelderse paarden. Foto SZH. Het Gelderse paard is een middelzwaar warmbloedpaard, energiek maar met een rustig temperament. Het Groninger paard is een zwaar warmbloedpaard; een vriendelijk, gewillig en gehoorzaam dier met veel weerstands- en uithoudingsvermogen en een rustig temperament. Geschikt voor zowel aangespannen werk als rijpaard. Links: Het Nederlandse Trekpaard is het zwaarste koudbloed ras ter wereld. Zwaar bespierd, met een naar verhouding klein en mooi gevormd hoofd, zware manen en veel behang aan de benen. Foto: Dirk de Jong.
Het Friese paard is een inlands raspaard dat al in de 13e eeuw bekend was. Het is een compact en sterk, maar sierlijk ogend paard met veel behang en een fiere houding. Het paard is oorspronkelijk gefokt als werkpaard dat doordeweeks gewoon moest ploegen, en op zondag voor de koets gespannen werd als de familie naar de kerk ging. De Fries is vriendelijk, levendig maar mak, intelligent, leergierig en trouw. Verder is hij een gewillige werker. Ook zeer geschikt voor recreatief rijden en voor dressuur. Foto: Aviculture Europe. Schapen: - Mergellandschaap - Zwartbles schaap - Drents Heideschaap - Veluws Heideschaap - Schoonebeeker schaap Enkele buurrassen uit België en Duitsland: - Bentheimer - Vlaams schaap - Kempen Rechts: Het Drents Heideschaap is het kleinste inheemse schaap en wordt gebruikt voor begrazing van de uitgestrekte heidevelden. Het is het enige gehoornde Nederlandse schapenras met een grote schakering aan kleurvarianten. De vacht is lang en sluik met een harige structuur. Foto: Dirk de Jong. Links: Zwartbles lammeren. Het Zwartblesschaap is een groot, goed bespierd en stevig schaap dat qua type tussen Texelaar en Melkschaap in staat. Het staat hoog op de benen, heeft een lange, bewolde staart en is ongehoornd. De oren staan horizontaal. Het heeft een bruinzwarte vacht met op de kop een grote witte bles, terwijl ook de onderste helft van poten en staart wit zijn. De wol is grof. Het schaap is goed vruchtbaar en werpt vaak een drieling. Foto: Aviculture Europe.
Geiten: Nederlandse Landgeit en de Bonte geit. Rechts en onder: De Nederlandse Landgeit is een stevige, middelgrote geit met horens. Vooral de bokken hebben zware, meestal liervormige horens, en vaak een bokkenpruik en een wipneus. Bokken zijn altijd langharig, terwijl de geiten ook kort- of ruigharig kunnen zijn. De vachten variëren van bont, met zwarte, bruine, beige of blauwe vlekken, tot een enkele keer helemaal wit. Ze worden vooral als hobbydier gehouden en soms worden ze gemolken. Daarnaast worden ze ingezet bij de begrazing van natuurterreinen. Foto s: Dirk de Jong. Honden: alle 10 erkend Nederlandse rassen - Wetterhoun - Friese Stabij - Hollandse Herder (meerdere types) - Schapendoes - Drentse Patrijs - Saarlooswolfshond - Smoushond - Markiesje - Kooikerhondje - Boerenfox (nog niet zeker) Enkele buurrassen uit België en Duitsland: - Duitse Herder - Belgische Herder Links: Kooikerhondje. Foto: Dirk de Jong. Het Kooikerhondje, oorspronkelijk gefokt voor het werk in de eendenkooi, is nu een speelse gezelschapshond die goed getraind kan worden in apporteren en behendigheid. Foto s volgende pagina: De Drentsche Patrijshond is uitermate geschikt voor de jacht op patrijzen en fazanten. Het Markiesje is een niet veeleisend gezinshondje, vriendelijk tegenover vreemden, echter wel waaks.
Boven: Markiesje. Foto: M. van Leeuwen. Links: Drentse patrijshond. Foto: SZH. Meer weten De Stichting Zeldzame Huisdierrassen verwacht veel mensen op deze dag. Het is voor het eerst dat een zo n grote verzameling authentieke (landbouw) huisdierrassen bij elkaar te zien is. Geïnteresseerde bezoekers kunnen niet alleen kennis maken met de rassen, maar ook direct in contact komen met de fokverenigingen en mensen die bekend zijn met de rassen en de adressen waar deze dieren te koop zijn. Dierhouders van deze rassen kunnen op deze dag contacten leggen met andere dierhouders en potentiële kopers van hun ras, zodat na de Nationale Dag van het Levend Erfgoed verschillende dieren van eigenaar kunnen wisselen. Bent u van plan te komen, kijk dan op www.dagvanhetlevenderfgoed.nl voor meer informatie over het programma, de rassen die komen, de kaartverkoop en adres en route beschrijving. Noot: Bestel uw kaartjes online op http://tickets.dagvanhetlevenderfgoed.nl/ Als u gebruik maakt van deze mogelijkheid krijgt u 2,00 korting op de toegangsprijs. U betaalt digitaal dus 5,00 per volwassene in plaats van 7,00 aan de kassa. Kinderen tot 12 jaar zijn gratis. De mogelijkheid tot digitale verkoop van kaarten sluit zondag 22 augustus 2010. Wij wensen u een prettige, dierrijke dag toe. Tot ziens. Copyright 2010 Aviculture-Europe. All rights reserved by VBC.