Informatiepakket MST over de VRE-bacterie Op de verpleegafdeling Vaatchirurgie in Medisch Spectrum Twente is de VRE-bacterie aangetroffen. VRE staat voor 'Vancomycine Resistente Enterokok'. Deze bacterie komt van nature voor in de darmen en is ongevaarlijk voor gezonde mensen of mensen die matig ziek zijn. Mensen met een sterk verminderde weerstand kunnen er wel ziek van worden. Daarom heeft MST direct de nodige maatregelen getroffen om een verder gaande verspreiding van de bacterie te voorkomen. De afgelopen jaren heeft zich ook in andere ziekenhuizen verspreiding van de VRE voorgedaan. Als blijkt dat een patiënt VRE-positief of VREverdacht is, ontvangt hij altijd een bericht van het ziekenhuis met uitgebreide uitleg. Veel gestelde vragen en antwoorden Wat is een VRE-bacterie? VRE staat voor Vancomycine Resistente Enterokok. De VRE-bacterie is een resistente enterokok, dat betekent dat deze bacterie ongevoelig (resistent) is voor het antibiotica vancomicyne. Van nature komen enterokokken voor in de darmen. Waar komt de VRE-bacterie vandaan? VRE-stammen circuleerden sinds de jaren 90 in Europa vanwege het gebruik in de veeteelt van een antibioticum (Avoparcine), verwant aan Vancomycine. Een EU-verbod op het gebruik van dit middel leidde tot een sterke afname van VRE s in Europa. In de VS komen nog steeds veel VRE s voor op de Intensive Care afdeling. In Nederland zijn ook al eerder verspreidingen van VRE geweest, vooral op ziekenhuisafdelingen met een hoog vancomycinegebruik. Soms wordt er ook gesproken over de minder gevoelige ziekenhuisbacterie. Wat betekent dat? Minder gevoelig betekent dat de bacterie lastiger te behandelen is met gangbare antibiotica. Ziekenhuisbacterie is een verzamelnaam voor bacteriën die vaak infecties geven bij patiënten in het ziekenhuis. Ze komen veel voor in een ziekenhuisomgeving, waar ze met veel antibiotica gebruik en zwakke patiënten, goed gedijen. Is deze bacterie gevaarlijk? Kan je ziek worden van deze bacterie? Nee, de bacterie zelf is niet ziekmakend en dus niet gevaarlijk voor gezonde mensen. Enterokokken komen bij iedereen voor in de darm zonder dat men daar iets van merkt. Vooral bij ernstig zieke patiënten met een infuus of een katheter (slangetje in het lichaam) kunnen ze soms een ontsteking veroorzaken. Normaal gesproken kunnen we deze infecties goed behandelen met antibiotica, maar bij de VRE-bacterie is dat lastiger, omdat de bacterie ongevoelig is voor veel soorten antibiotica. Voor gezonde mensen thuis is er dus niets aan de hand, maar in het ziekenhuis willen we onze ernstig zieke patiënten beschermen. Daarom nemen wij deze maatregelen. Ook worden er extra (hygiëne-) maatregelen genomen door de medewerkers. 1
Wat doet de VRE-bacterie dan? Bij gezonde mensen doet deze bacterie niets. Voor mensen die een infectie hebben, bijvoorbeeld aan de urinewegen, is hij ook niet gevaarlijk, maar wordt behandeling wel bemoeilijkt doordat de gangbare antibiotica niet goed werken. Er moet dan gebruik gemaakt worden van andere antibiotica, die moeilijker toe te dienen zijn of veel bijwerkingen veroorzaken. Kun je VRE ergens aan herkennen, bijvoorbeeld klachten als koorts of diarree? Nee, als je de bacterie in de darm bij je draagt, geeft deze geen klachten. Pas wanneer de VRE op een plaats in het lichaam komt, waar hij van nature niet hoort, kan hij klachten geven. Een voorbeeld hiervan is een blaasontsteking; deze kan optreden wanneer de VRE onverhoopt in de blaas terecht komt. Wat als je een beetje verzwakt bent, bijvoorbeeld door een griep? Is VRE dan gevaarlijk? Nee, het betreft eigenlijk vooral mensen met ernstig onderliggend lijden, die bedlegerig zijn of al in het ziekenhuis of verpleeghuis liggen. Is de VRE-bacterie gevaarlijk voor zwangere vrouwen en/of het ongeboren kind? Nee, de VRE-bacterie is niet gevaarlijk voor zwanger vrouwen en/of het ongeboren kind. Ziekenhuisbezoek Mogen mensen op bezoek komen bij iemand die in MST verpleegd wordt? Mensen kunnen hun dierbaren in MST gewoon bezoeken. Daar waar nodig, wijzen we ze op extra hygiënemaatregelen. Alle bezoekers moeten wel hun handen voor en na hun bezoek op de verpleegafdeling desinfecteren. Ik word binnenkort opgenomen in MST. Kan ik dan besmet worden? Besmette patiënten worden geïsoleerd verpleegd. Dat wil zeggen dat u niet met hen op een kamer wordt opgenomen. Ik heb binnenkort een afspraak op de polikliniek in MST. Moet ik rekening houden met deze bacterie? U kunt onze locaties gewoon bezoeken. Daar waar nodig, wordt u gewezen op extra hygiënemaatregelen. Ik moet een operatie ondergaan. Kan deze gewoon doorgaan? De zorg in ons ziekenhuis gaat gewoon door. Ook operaties. Ook als u (mogelijk) drager van de VRE bent, kan de operatie gewoon doorgaan. Wel worden er voor en tijdens de operatie extra (hygiëne-) maatregelen genomen door de medewerkers. 2
Risicogroepen Wie zijn mogelijk drager van de VRE-bacterie? Wat zijn de risicogroepen? Alleen patiënten die door ons geinformeerd zijn, behoren tot de risicogroep. Wanneer u niet wordt geïnformeerd, behoort u niet tot de risicogroep. Wat gebeurt er met de patiënten die de bacterie mogelijk bij zich dragen? De patiënten die mogelijk drager zijn van de VRE-bacterie, hebben van ons een brief ontvangen. In deze brief staat onder andere een speciaal informatienummer waar deze patiënten terecht kunnen met vragen. Ook biedt MST hen de mogelijkheid een onderzoek te laten doen naar eventueel VRE-dragerschap. Voor de thuissituatie heeft een eventuele besmetting geen consequenties. Mocht de betreffende persoon echter weer opgenomen worden in het ziekenhuis, dan zal hij of zij in isolatie worden verpleegd, ter bescherming van de opgenomen patiënten met een verminderde weerstand. Dit betekent bijvoorbeeld dat het verplegend personeel handschoenen en, indien nodig, schorten draagt. Patiënten die mogelijk drager zijn van de VRE-bacterie, zijn schriftelijk uitgenodigd om deel te nemen aan een onderzoek. Om vast te kunnen stellen of iemand drager is van de VREbacterie moet op een aantal opeenvolgende dagen een kweek worden afgenomen. Wanneer de kweken negatief voor VRE zijn, wordt de patiënt bij een nieuwe opname niet meer in isolatie verpleegd. U ontvangt binnen 6 weken schriftelijk bericht wanneer de kweken negatief zijn. Wanneer de kweken positief zijn, wordt er contact met u opgenomen. Het is niet nodig dat patiënten zich ongerust maken, zij hoeven dan ook niet zelf contact op te nemen met MST. Raadpleeg eventueel uw huisarts. Ik heb een brief van het ziekenhuis ontvangen. Wat moet ik nu doen? Als u een brief heeft ontvangen van MST, dan adviseren wij u de stappen te nemen, zoals beschreven staan in de brief. Wat als ik mogelijk drager ben en opgenomen moet worden in een ander ziekenhuis? Om verspreiding in een ander ziekenhuis te voorkomen, vragen wij u bij eventuele opname of bij een polikliniekbezoek in een ander ziekenhuis te melden dat u (mogelijk) VRE-drager bent. Als u via ons wordt overgeplaatst naar een ander ziekenhuis, lichten wij het ziekenhuis in. Onderzoek op dragerschap (kweken) Wat moet ik doen als ik me wil laten testen? Bij de brief die patiënten hebben ontvangen, is een kweekset en instructie gevoegd. U wordt geadviseerd de stappen te nemen, zoals beschreven staan in de brief. U krijgt de mogelijkheid aangeboden een onderzoek te doen naar eventueel VRE-dragerschap. Het is aan u zelf of u hiervan gebruik wilt maken. Dit is niet verplicht. Wel raden wij u aan het zekere voor het onzekere te nemen. 3
Hoe gaat het onderzoek in z n werk? Bij het onderzoek naar de VRE-bacterie zal met een wattenstaafje een uitstrijk van de anus gemaakt worden voor kweekonderzoek. Om VRE-dragerchap definitief uit te sluiten moet dit onderzoek tweemaal worden herhaald (in totaal 3 kweken). Er zijn bij mij kweken afgenomen. Hoe ontvang ik de uitslag van de kweken? Als de uitslag positief is, dat wil zeggen dat de VRE-bacterie bij u gevonden is, wordt u hierover gebeld door uw behandelend arts. Als de uitslag negatief is, dat wil zeggen dat u geen drager bent van de VRE-bacterie, dan ontvangt u hierover schriftelijk bericht. Dit bericht ontvangt u 6 weken na uw laatste screening. Uitslag positief / VRE-drager Wat gebeurt er als ik VRE-drager blijk te zijn? Als blijkt dat u de VRE-bacterie bij u draagt, dan wordt hiervan melding gemaakt in uw dossier. Bij (vervolg)opname in het ziekenhuis zijn dan mogelijk isolatiemaatregelen van toepassing. Als uit onderzoek blijkt dat ik drager ben van de VRE-bacterie. Wat dan? Hoe kom ik er weer vanaf? Als u gezond bent, zal de VRE-bacterie op natuurlijke wijze weer verdwijnen uit het lichaam. Dit kan tussen de paar weken tot een jaar duren. U hoeft hiervoor geen medicijnen in te nemen of een behandeling te krijgen. Om te voorkomen dat u de bacterie verspreid en eventueel ernstig zieke patiënten besmet, dient u goede hygiëne in acht te nemen. (handen wassen na toiletgebruik). Als u drager bent van de VRE-bacterie heeft dit alleen gevolgen bij opname in een ziekenhuis/verpleeghuis of intensief contact met ernstig zieke mensen. In de thuissituatie is de VRE-bacterie geen probleem. Hoe lang duurt het tot de bacterie uit mijn lichaam is verdwenen? Er is helaas nog niet veel bekend over hoelang patiënten de bacterie bij zich blijven dragen. De schatting is dat dit per patiënt wisselt en het tussen enkele weken tot jaren kan duren. Het is niet mogelijk om de dragerschapduur te verkorten door een behandeling. Verspreiding Hoe verspreidt deze VRE-bacterie zich? De bacterie verplaatst zich door direct contact (handen) of via voorwerpen. De bacterie verplaatst zich niet door de lucht. Wij adviseren iedereen na toiletbezoek goed de handen te wassen. 4
Welke maatregelen worden genomen? MST heeft voor zowel patiënten, bezoekers als medewerkers de nodige maatregelen genomen om verdere verspreiding te voorkomen. Om de verspreiding van Bijzonder Resistente Micro-organismen (BMRO) zoveel mogelijk te voorkomen, zijn voor MST de hygiënemaatregelen altijd al van groot belang. Op dit moment zijn de bestaande hygiënemaatregelen aangescherpt en uitgebreid. Dit betekent onder andere een aangescherpt schoonmaakbeleid op betreffende verpleegafdelingen, extra alertheid op handhygiëne: alle bezoekers en medewerkers moeten hun handen voor en na hun bezoek op de verpleegafdeling desinfecteren. Ik ben opgenomen geweest in MST en ik heb geen brief ontvangen. Wat moet ik doen? Heeft u geen brief ontvangen van het ziekenhuis, dan hoeft u niets te doen. U behoort dan niet tot de risicogroep. Vormt VRE in de thuissituatie een probleem? In de thuissituatie vormt de VRE-bacterie geen probleem. Wanneer u (mogelijk) drager bent van de VRE-bacterie en u thuis wijkzorg of fysiotherapie krijgt, dan raden wij u wel aan deze zorgverleners te informeren, zodat zij hun maatregelen kunnen nemen om eventuele besmetting van andere patiënten te voorkomen. U hoeft verder geen bijzondere maatregelen te treffen. Mijn familie heeft mij de afgelopen tijd bezocht tijdens mijn verblijf op een afdeling waar verspreiding van VRE heeft plaatsgevonden. Moeten zij zich ook laten testen? Nee, het onderzoek betreft alleen patiënten zelf. VRE-dragerschap is namelijk geen probleem voor gezonde mensen. Alleen bij mensen met een zeer sterk verminderde weerstand kan de VRE-bacterie problemen geven in de behandeling, omdat de gangbare antibiotica niet goed hun werk kunnen doen. 5