LED en Verlichting Pieter Ledeganck Charlotte Claessens energieconsulent@gezinsbond.be Van fakkel naar oled
Natuurlijk licht Vuur -400.000-13000 400 1500 1816 1814 1783
Elektrisch licht 1809 1959 1879 2003 1902 1937 1981 1965/1996 De toekomst LEP: Light Emitting Plasma OLED: Organic Light Emitting diode Inductielamp HEP: High Efficiency plasma
Licht technisch Technisch Licht technisch o Spanning o Vermogen o Stroom o Frequentie o Levensduur o Lampvoet o Energielabel 220-240V / 12V 11 watt 80 ma 50/60 Hz 15000 uur E27
E27 GU10 Fittingen E14 G9 R7S G4 (MR11) GX53 GU5.3 (MR16) Levensduur Levensduur lampen o Gloeilamp 1.000 o Halogeenlamp 2.000 o TL < 60.000 o CFL 6.000 15.000 o LED 5.000 50.000
Het kostenplaatje o Aankoopprijs o Vermogen (watt) / 1000 (W/kW) x branduren per jaar x prijs per kilowattuur ( 0,22) Kostprijs Levensduur (uren) Lamp kosten Verbruik na 18.000u (kwh) Verbruiks -kosten (aan 0,22 /kwh) Totale kosten Uw winst Gloeilamp 60W 1000 18 x 0,80 = 14,4 1080 238 252 - Spaarlamp 12W 6.000 3 x 11= 33 216 47,5 80 171,5 9,5/jaar LED-lamp 10W 18.000 30 180 40 70 182 10/jaar IP index Bescherming tegen water en stof: IPXX
Licht kwaliteit Licht kwaliteit o Hoeveelheid licht 600 lumen o Lichtkleur WW (Warm White) o Kleurtemperatuur 3000K o Kleurindex (CRI) 80 o Of gecombineerd 830 Hoeveelheid licht o Lumen: som van al het licht dat de lamp uitstraalt. Vuistregel: gloeilamp: 10 lumen per watt Licht kwaliteit o Lux: hoeveelheid licht die op een oppervlak valt Regel: 100 lux in doorgangen 200 lux om te leven 500 lux om te werken 1000 lux voor precisiewerk
Licht kwaliteit Kleurtemperatuur o Lichtkleur hangt samen met temperatuur gemeten in Kelvin o Gewone gloeilamp: 2700 K o Winkel: (extra) warm wit Licht kwaliteit Kleurweergave index (CRI) o Samenstelling van het licht bepaalt kleurweergave o Kleurechtheid t.o.v. natuurlijk zonlicht. o Binnenshuis: Ra boven 80 o Kleurkritisch: Ra boven 90
Lichtplan Lichtplan Twee soorten verlichting Indirect Direct
Lichtplan Verschillende functies: basisverlichting o Gelijkmatig o Voldoende voor veilige verplaatsingen o Kan direct of indirect Lichtplan Verschillende functies: werkverlichting o functioneel o hoog luxgehalte o Aangepast aan het werk
Lichtplan Verschillende functies: sfeerverlichting o esthetisch o Laag luxgehalte o Eventueel deel basisverlichting Verschillende functies: accentverlichting o Belicht kunstwerken of voorwerpen Lichtplan Buiten- en tuinverlichting o Vertrek vanuit de functie o Veiligheid - comfort o Maak gebruik van verschillende circuits o Plaats een tijdsschakeling bewegingssensor o Beperk de brandduur o Vermijd verlichting naar boven o Technische voorschriften (minimaal IP-X4) o Ook bij buitenverlichting rekening houden met basisverlichting en accentverlichting
Lichtplan Plannen o Vertrek vanuit de functie o Bepaal de nodige hoeveelheid licht o Kies lampen gebaseerd op lichtopbrengst, openingshoek en esthetiek Soorten lampen
Soorten lampen Gloeilamp o Gekende lamp o Dimbaar o 2700 K, o R a (CRI)=100% o Rendement: 5 13 lm/w o niet meer in de winkel Soorten lampen Halogeenlamp o Gaat langer mee dan een gloeilamp o Dimbaar o 2700 K, R a =100% o Rendement: 7 18 lm/w o Verdwijnt vanaf 2013 (energielabel D of slechter)
Soorten lampen Verbeterde halogeenlamp o Infrarood reflectielaag o 30 50% minder verbruik o Uitzicht en licht identiek aan een standaard halogeen o Dimbaar o 2700 K, R a =100% o Rendement: tot 15 24 lm/w o Verdwijnt vanaf 2016 (energielabel C of slechter) Let op voor oplichters 300 Watt, drie uur per dag: 72 euro per jaar!
Soorten lampen Fluorescentielamp (buislamp, TL) o Stroomvonken door kwikdamp geven UVlicht af. Fosfors zetten dit om naar zichtbaar licht. o Verschillende kleurtemperaturen 2700 5000K o Kleurweergave (CRI) beperkt o Rendement: tot 60 100 lm/w Soorten lampen Fluorescentie lampen of TL-verlichting o TL lampen zijn de eerste spaarlampen o Maakt net als een spaarlamp gebruik van een voorschakelapparaat o Klassiek voorschakelapparaat CVSA o Elektronisch voorschakelapparaat EVSA (zuiniger)
Soorten lampen Spaarlamp o Een spaarlamp is een compacte fluorescentielamp (CFL) o Verschillende kleurtemperaturen 2700 5000K o Kleurweergave (CRI) beperkt o Opstart schakelen levensduur o Rendement: tot 40 65 lm/w Soorten lampen Spaarlampen o Zeer diverse modellen o Zowel voor gewone armaturen als voor inbouwarmaturen o Verkrijgbaar in warm wit tot koud wit licht o Sommige ook dimbaar o Met dimmer (dimmable, dimmerable, ) o Zonder dimmer (DORs, Vario, ) o Levensduur tot 15000 branduren o Schakelen tot 650000 keer o Factor 5 zuiniger dan gloeilampen
Soorten lampen Leds o Stroom door een halfgeleider laat elektronen licht uitstralen o Snelle opstart, goed schakelbaar o Klein design o Rendement: o goedkope leds: 5 15 lm/w o powerleds (betaalbaar): 35 80 lm/w o beste leds (2013, onbetaalbaar): tot 150 lm/w Soorten lampen Led: voordelen o Korte brandtijden zijn geen probleem: direct licht o Onbeperkt schakelbaar o Sommige dimbaar met geschikte dimmer o Slagvast o Geen UV of IR-straling
LED verlichting Led nadelen o Vermogens beperkt: van 1 W tot 12 W o Dimmers en transfo s moeten compatibel zijn o Temperatuursgevoelig: goed koelen! o Duur o Kwaliteit niet uniform (binning) Verlichten met led
Verlichten met led Woonkamer o Bestaande spots vervangen (temperatuur!) o CFL en FL beter waar veel licht nodig is o Opletten met dimmers en transfo s Verlichten met led Keuken o Ledstrip onder bovenkastjes o Let op bescherming (IP X4) o Let op CRI o Let op temperatuur boven kookplaten
Verlichten met led Traphal o Veiligheid s nachts o Snelle opstart Verlichten met led Badkamer o Waterdichte behuizingen (IP X4) o Laagspanning o Let op voor verblinding rond de spiegel
Verlichten met led Tuin o Geen last van koude o Onbeperkt schakelbaar (sensoren) o Verschillende kleuren verkrijgbaar o Waterdicht (min. IP X4) Leds aankopen
Leds aankopen De techniek o Spanning, lumen, verbruik o Levensduur o Lichtkwaliteit o Vorm past bij armatuur o Voor spots: stralingshoek De prijs Leds aankopen o Goedkope fabrikant: o geen garantie dat verschillende lampen dezelfde lichtkwaliteit leveren. o Niet voor serie-aankoop o Grote fabrikant o Lampen zijn gelijk aan elkaar o Duurder o Internet of lokale winkel? o Miskoop terugbrengen o garantie
Pieter Ledeganck Charlotte Claessens energieconsulent@gezinsbond.be www.gezinsbond.be/energiebesparen 02/507.88.60