De wijzen Dienst op donderdag 1 januari 2015 om 10.30 uur in de Ontmoetingskerk Voorganger: Ds. Peter van der Schans Organist: Arie Metaal Protestantse gemeente te IJsselstein
2 De paaskaars brandt Orgelspel We worden stil De dienstdoende ambtsdragers komen binnen De voorganger heet allen welkom AAN HET BEGIN Staande zingen van het eerste lied: Psalm 72:1 en 6 Stil gebed Groet Bemoediging De gemeente gaat weer zitten Gebed, dat overgaat in het zingen van: Lied 463:1, 2, 3, 6, 7 en 8 O God, vreemdelingen waren het die de weg wisten te vinden naar hem die wij onze bevrijder noemen; leer ons Jezus, uw kind niet te koesteren als eigen bezit, maar te eerbiedigen als godsgeschenk voor alle volken en alle mensen, en maak ons bereid te leren van wie anders denken of anders geloven. Zo bidden en zingen we samen: (Wim van der Zee) Een enkel woord Gemeentezang (loflied): Lied 526:1 DIENST VAN HET WOORD Gebed om de opening van het Woord: Lieve God, U laat zich altijd vinden voor mensen die U zoeken. U bent aanwezig op plaatsen waar we U niet verwachten. U woont tussen
3 gewone mensen in. Zo draait u de wereld om. Laat ons als Jezus zijn en vrede brengen aan de mensen rondom ons; aan mensenkinderen die zoeken naar liefde en recht. Leer ons door uw woorden! Amen. (Naar: Huub Oosterhuis,150 psalmen vrij) Eerste Schriftlezing: Matteüs 2:1-12 1 Toen Jezus geboren was in Betlehem in Judea, tijdens de regering van Herodes, kwamen er magiërs uit het Oosten in Jeruzalem aan. 2 Ze vroegen: Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Wij hebben namelijk zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om hem eer te bewijzen. 3 Koning Herodes schrok hevig toen hij dit hoorde, en heel Jeruzalem met hem. 4 Hij riep alle hogepriesters en schriftgeleerden van het volk samen om aan hen te vragen waar de messias geboren zou worden. 5 In Betlehem in Judea, zeiden ze tegen hem, want zo staat het geschreven bij de profeet: 6 En jij, Betlehem in het land van Juda, bent zeker niet de minste onder de leiders van Juda, want uit jou komt een leider voort die mijn volk Israël zal hoeden. 7 Daarop riep Herodes in het geheim de magiërs bij zich; hij wilde precies van hen weten wanneer de ster zichtbaar geworden was, 8 en stuurde hen vervolgens naar Betlehem met de woorden: Stel een nauwkeurig onderzoek in naar het kind. Stuur mij bericht zodra u het gevonden hebt, zodat ook ik erheen kan gaan om het eer te bewijzen. 9 Nadat ze geluisterd hadden naar wat de koning hun opdroeg, gingen ze op weg, en nu ging de ster die ze hadden zien opgaan voor hen uit, totdat hij stil bleef staan boven de plaats waar het kind was. 10 Toen ze dat zagen, werden ze vervuld van diepe vreugde. 11 Ze gingen het huis binnen en vonden het kind met Maria, zijn moeder. Ze wierpen zich neer om het eer te bewijzen. Daarna openden ze hun kistjes met kostbaarheden en boden het kind geschenken aan: goud en wierook en mirre. 12 Nadat ze in een droom waren gewaarschuwd om niet naar Herodes terug te gaan, reisden ze via een andere route terug naar hun land. Gemeentezang: Lied 520 Tweede Schriftlezing: Efeziërs 3:1-12 1 Daarom is het dat ik, Paulus, gevangene omwille van Christus Jezus, voor u, heidenen, bid. 2 U moet toch wel gehoord hebben dat God mij de taak heeft toevertrouwd om de genade door te geven die mij met het oog op u geschonken is. 3 Mij is in een openbaring het mysterie onthuld waarover ik hiervoor in het kort heb geschreven. 4 Aan de hand daarvan kunt u zich, wanneer u dat leest, een beeld vormen van mijn inzicht in dit mysterie van Christus. 5 Het is onder vorige generaties niet aan de mensen onthuld, maar nu door de Geest geopenbaard aan zijn heilige apostelen en profeten: 6 de heidenen delen door Christus Jezus ook in de erfenis, maken deel uit van hetzelfde lichaam en hebben ook deel aan de belofte, op grond van het evangelie. 7 Van dat evangelie ben ik een dienaar geworden door de gave van Gods genade, die ik ontvangen heb door zijn kracht die in mij werkt. 8 Mij, de allerminste van alle heiligen, is de genade geschonken om de heidenen de ondoorgrondelijke rijkdom van Christus te verkondigen, 9 en voor allen in het licht te stellen hoe het mysterie dat in alle eeuwen verborgen was in God, de schepper van het al, werkelijkheid wordt. 10 Zo zal nu door de kerk de wijsheid van God in al haar schakeringen bekend worden aan alle vorsten en heersers in de
4 hemelsferen, 11 naar het eeuwenoude plan dat hij heeft verwezenlijkt in Christus Jezus, onze Heer, 12 in wie wij vrijelijk toegang hebben tot God, vol vertrouwen door ons geloof in hem. Gemeentezang: Lied 444:1, 4 en 5 Verkondiging: Gemeente van onze Heer Jezus Christus! Matteüs laat met zijn verhaal zien, dat de betekenis van Jezus wereldwijd is. De uitstraling van het kind in de kribbe houdt niet op in Bethlehem of Jeruzalem, in Israël. De geboorte van het kindeke Jezus heeft grensoverschrijdend effect. Zijn ster, zijn licht straalt overal. Tot in de verste uithoeken van de aarde. Dat is een kwestie van ruimte. Maar ook een kwestie van tijd. Dat is een bekende lijn in de Bijbel. Ook in het eerste testament. God begint met Israël, maar houdt daar niet bij op. Gods liefde en barmhartigheid is eerst voor Israël, maar stopt dan niet. Ook de volken rondom mogen en kunnen meegenieten. Denk bijv. aan teksten uit Jesaja. Wie herkent die wereldwijde betekenis van het pasgeboren kind, van Jezus? In een verhaal vol contrasten laat Matteüs dat zien. Het gaat me nu vooral om het contrast tussen de gevestigde godsdienstige leiders en de magiërs uit het Oosten. Nog voordat het volk van Gods openbaring zelf van de geboorte van de Koning der Joden weet, staan er al aanbidders uit de volkerenwereld rondom bij zijn wieg. Het zijn buitenstaanders die het eerst komen om te getuigen van de wereldomvattende gebeurtenis die de geboorte van de Koning der Joden is. Heidenen, niet-joden, vreemdelingen, buitenlanders gaan voorop. Op de één of andere manier hebben ze iets begrepen van de bijzondere geboorte. En zijn ze op pad gegaan. Matteüs laat zien, dat in hun vertegenwoordigers deze volken er bij horen. Op deze manier horen wij er ook bij. Wij zijn geen Joden. We behoren tot de niet-joden. De magiërs staan er ook namens ons. De geboorte van Jezus Christus omvat de gehele wereld. Alle volken tellen mee. Daar tegenover staan de hogepriesters en de schriftgeleerden. Zij worden door koning Herodes geraadpleegd als de wijzen nadere informatie vragen. Ze kunnen Herodes en de wijzen helpen. Niet in Jeruzalem, maar in Bethlehem gebeurt het. Herodes informeert de wijzen. Die gaan vervolgens op weg - naar Bethlehem. Maar de hogepriesters en schriftgeleerden blijven achter. Ze gaan niet mee. Het zijn insiders, zou je zeggen. Het zijn mensen die er al bij horen, die al lang meetellen. Geen buitenlanders, geen vreemdelingen in Jeruzalem. Ze zouden het moeten weten. Ze kennen de weg naar Bethlehem goed. Maar op de één of andere manier zijn ze geblokkeerd. Zitten ze vast in hun traditie en staan ze niet open voor verrassingen; voor het nieuwe dat komen gaat. Dat er echt een Messias geboren zou kunnen zijn, komt niet in hen op. Het is heel wonderlijk: de één zegt waar je moet zijn, maar gaat niet. De ander weet van huis uit niets, maar dankzij een profetisch woord en bijzondere leiding gaat hij op weg en bereikt de speciale plek. Vreemdelingen komen in beweging, terwijl anderen onbewogen blijven - hoe thuis ze ook zijn. Met dat mensen van heide en verre op weg gaan om Jezus te aanbidden, wordt duidelijk hoe belangrijk Jezus Christus is. Van meet af aan wordt duidelijk dat Jezus wereldwijde betekenis heeft. Jezus Christus is het lichtpunt voor alle mensen: joden en niet-joden, mensen van dichtbij en ver weg. Hij is de ware Koning voor de hele aarde. En geen ander.
5 In dat stukje uit de brief van Paulus aan de gemeente van Efeze komt dat ook tot uitdrukking. Daarom koos ik dat stuk er ook bij. Het laat zien dat Paulus een instrument van God is. Dat hij een speciale afgezant van God is voor de niet-joden. Paulus vertelt 6 de heidenen delen door Christus Jezus ook in de erfenis, maken deel uit van hetzelfde lichaam en hebben ook deel aan de belofte, op grond van het evangelie. Jezus opent de weg ook naar de heidenen, naar de volken, naar ons. En Paulus is daar getuige van. Net als de wijzen uit het Oosten. Wie herkent die wereldwijde betekenis van het pasgeboren kind, van Jezus? De gevestigde gelovigen blijven hangen. De mensen van buiten komen in beweging. Formeel zijn we heidenen, niet-joden, mensen van buiten. maar komen we nu zo in beweging? Zijn we zo nieuwsgierig en geïnspireerd om Jezus te aanbidden? Misschien lijken we wel meer op de gevestigde gelovigen. Die denken het zo goed te weten. En ondertussen de boot missen. Jezus is geboren. Het grote moment is allang aangebroken. Maar wat doen we? We zijn laks en niet meer waakzaam. Je hebt niet meer in de gaten waar het op aan komt. Je slaapt in. Dat is de verzoeking van ieder die het al zo lang en zo goed weet; of liever: denkt te weten. Ik moet zeggen: soms staan mensen van buiten dichterbij Jezus dan de mensen van binnen. Mensen van buiten zijn heerlijk voor de gemeente van Christus, voor het volk van God. En ik bedoel dan mensen van buiten in heel brede zin. Mensen van buiten jouw kringetje kunnen ons veel leren over wat het is om Jezus te aanbidden. Waar jij misschien bent ingeslapen; vast zit in je oude spoor, daar kunnen mensen van buiten je opfrissen, je open maken voor verrassing, voor een andere kijk. Soms is het een voordeel als je niet van jongs af met Bijbel, geloof en kerk bent opgegroeid. Heerlijk is het ook om eens te kijken naar hoe mensen van andere kerken en gemeenten het doen. Christenen van andere continenten, christenen van migrantenkerken in ons land kunnen heel verfrissend werken. En sta ook open voort mensen van andere godsdiensten. Als je ziet hoe vreemdelingen; hoe mensen van buiten; outsiders een grote rol spelen in de Bijbel - dan kan ik niet anders dan wensen, dat we hen met respect benaderen. We zijn zelf vreemdeling in de Bijbel. En we mogen tóch mee tellen. En staan in het licht van God, dat in Jezus opnieuw is gaan schijnen. Laten we vreemdelingen niet als vijand, maar als gast ontvangen! Laten we ons verbonden weten met hen. Soms gaan ze ons ronduit voorop in de aanbidding van het kind. Dat ons dat mag aansporen en inspireren in 2015. Dat zou een hoop licht en vrede teweeg brengen! Amen. Meditatief moment: orgelspel: Gemeentezang: Lied 498:1, 4 en 5 DIENST VAN HET ANTWOORD Gebeden: dankgebed voorbeden stil gebed samen bidden van het Onze Vader Dankgebed Voorbeden: God van tijd en eeuwigheid, wij danken U voor de zegeningen
6 van het jaar dat achter ons ligt. Zegen alle mensen met wie we langere of kortere tijd het leven mochten delen. Wij vragen U: omring ons ook in het nieuw begonnen jaar met mensen in wie uw liefde voor ons tastbaar wordt, en maak onszelf tot een zegen voor allen die we zullen ontmoeten. Dan zal dit jaar een gezegend en gelukkig jaar zijn. Wij bidden U, God om voorzichtigheid in het oordeel van mensen dat wij niet te gauw klaar staan om anderen te veroordelen dat wij niet te gauw weten wat goed is, wat kwaad dat wij niet te gauw denken dat ons oordeel wel juist zal zijn. Wij bidden U, God dat wij mogen delen in de grootsheid van uw geduld dat wij het mogen uithouden in al de spanningen van ons bestaan in al de spanningen van deze wereld dat wij het ons niet te gemakkelijk maken en ons verliezen in simpele schema's en mensen niet echt meer durven aanzien. Wij bidden U, God dat wij durven geloven in het uitzicht op vrede dat U aan ons hebt gegeven dat wij kunnen zien waar die vrede gebeurt in elk begin dat mensen met elkaar maken dat wij kunnen zien waar vertrouwen kan zijn in alle ontmoetingen tussen mensen. Geef U ons vertrouwen, God, in de veerkracht van mensen dat er vreugde mag zijn tussen mensen en hoop op een goede toekomst voor onszelf en voor allen die onze wereld bewonen. We bidden U, God, voor de vreemdelingen die bij ons wonen, de mensen met een andere cultuur en een andere godsdienst; dat ze met respect worden bejegend; dat ze de kans krijgen zichzelf te zijn. Voor de vluchtelingen en asielzoekers
7 Stil gebed Onze Vader die bij ons hun toevlucht hebben genomen; dat ze behandeld worden als welkome gasten. Voor de mensen die zich van ons onderscheiden door hun huidskleur, hun taal en levensgewoontes; dat ze gewaardeerd worden zoals ze zijn. Voor de gastarbeiders en hun nakomelingen; dat ze - met behoud van hun eigen cultuur _ ingeburgerd raken in onze maatschappij. God van alle mensen, verhoor onze gebeden voor de vreemdelingen in ons midden. Geef dat zij zich bij ons thuis gaan voelen, en dat wij hun aanwezigheid leren zien als een verrijking van onze samenleving. Dan zal uw koninkrijk gestalte krijgen op de plaats waar wij en zij samenwonen. Inzameling van de gaven: 1 e eigen gemeente 2 e CvK AAN HET EINDE Gemeentezang (staande) slotlied: Lied 871 Uitzending Zegen Gemeentezang: Lied 431C Orgelspel Inzameling van de gaven bij de uitgang