Levende Stenen Contactblad ten behoeve van de pastoraal assistenten Uitgave bisdom van 's-hertogenbosch Jaargang 2 / 2015-2016 nummer 1 Laat u als levende stenen opbouwen tot een geestelijke tempel (1 Petrus 2,5) Contact- en vormingsdagen 2015 Dinsdag 24 november Beraad Past. Assistenten Locatie: bisdomkantoor 2016 Zaterdag 30 januari (gewijzigde datum!!) Studiedag: 50 jaar decreet lekenapostolaat' Locatie: Sint Janscentrum Spreker: z.e.h. J. Smits e.a. Dinsdag 8 maart Beraad Past. Assistenten Locatie: bisdomkantoor Zaterdag 23 april Studiedag: Heilig Jaar van Barmhartigheid Locatie: Sint Janscentrum Spreker: vic.-gen. R. v.d. Hout Zaterdag 18 juni Dag van de Zending Locatie: St. Janscentrum Bezinning: E. Kleinpenning Eucharistieviering waaronder zending van nieuwe pastoraal assistenten BARMHARTIG ZOALS JULLIE HEMELSE VADER Paus Franciscus heeft een Heilig Jaar van Barmhartigheid afgekondigd. Een gewaagd thema. Onze maatschappij heeft meer met recht en rechtvaardigheid, dan met mededogen met wie kwetsbaar of zondig is. Maar zonder barmhartigheid dreigt alles keihard te worden. Barmhartig is hij of zij die een warm hart heeft voor wie hoe dan ook arm is. Zo iemand ontfermt zich over de andere, niet uit neerbuigende compassie; maar vanuit een persoonlijk verlangen om het kleine te dragen en op te richten, zelfs als dit moeite kost. Deze houding krijgt gestalte in vergevingsgezindheid en geduld, alsook in effectieve hulp aan noodlijdenden. Wie als mens zo probeert te leven, begint wat op God te gelijken. Niemand is zo barmhartig als God, onze Vader. Hij draagt zorg voor alles wat klein en verdrukt is. Hij tilt de arme uit het stof, Hij trekt hem omhoog uit het vuil en geeft hem een troon bij mensen van aanzien (Ps. 113,7-8). Die onvermoeibare gevende en helende barmhartigheid is in Jezus zichtbaar geworden. In Hem ontmoeten we Gods barmhartigheid in levenden lijve. Dankzij Hem zijn wij mensen voorgoed aangenomen als Gods geliefde kinderen. Niet omdat wij dit zouden verdienen, maar gratis. Jezus verliet het huis van de Vader, kwam in ons vreemde mensenland en gaf daar alles prijs, zelfs zijn eigen leven, om alle verloren zonen en dochters van God naar het huis van de Vader terug te brengen. In het sacrament van het doopsel wordt die terugkeer voor ons heel concreet en reëel. Het doopsel doet ons herboren worden tot kinderen van God, gereinigd van zonde en geheiligd door de heilige Geest. Maar hoezeer we ook in Gods liefde geworteld zijn, we verlaten af en toe het huis van de Vader. Dan ontkennen we de werkelijkheid dat we aan God toebehoren. Dan ontvluchten we de zegeningen en tederheid van de Vader en gaan op zoek naar eigen geluk, in de mening dat we dit elders zullen vinden. We raken op dwaalwegen, ver van huis, zoals de verloren zoon uit Jezus parabel over Gods barmhartigheid (Lc.15,11-32). Opmerkelijk is dat de vader de zoon niet verhindert om weg te gaan. Hij geeft ons vrijheid. Hij zwijgt, wacht en hoopt op onze terugkeer. Hij blijft ons actief verwachten. Gelukkig kan het dan gebeuren, dat we tot nadenken komen en terugkeren naar God om te zeggen: ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u. Deze belijdenis is belangrijk. Maar opvallend genoeg wordt deze overstemd door iets dat nog belangrijker is: de vreugdevolle ontvangst door de vader. Hij zag zijn zoon in de verte aankomen, werd geraakt tot in zijn buik en hij snelde op hem toe. Hij schenkt zijn zoon eigenlijk meteen al vergiffenis. God vergeeft ontzettend snel! Het is vaak pas vanuit onze onmacht dat we Gods goedheid in ons leven ontdekken. Juist bij zijn terugkeer leert de jongste zoon zijn vader op een intieme manier kennen. Dat kan ook ons overkomen, als wij onze gebrokenheid en armoede erkennen en dan ontdekken dat God ons met liefde blijft omringen. Er zijn veel mogelijkheden en gelegenheden om ons toe te vertrouwen aan Gods barmhartigheid. Maar in het sacrament van verzoening gebeurt dit op een bevoorrechte wijze: op een tastbare en hoorbare manier komen we in aanraking met zijn barmhartigheid. In de parabel is nog een zoon: de oudste. Hij kan niet omgaan met de barmhartigheid van God en gaat prat op zijn eigen verdiensten. Daardoor raakt hij verwikkeld in een sfeer van concurrentie en competitie, en wordt onbarmhartig voor wie volgens zijn normen onder de maat blijft. De barmhartigheid van God aanvaarden en evenzo gaan leven, is blijkbaar verre van gemakkelijk of vanzelfsprekend. Dan is het toch geweldig, dat de paus ons oproept hier een jaar lang mee aan het werk te gaan! Ellen Kleinpenning
Liturgie uiterste en hoogste daad waarmee God ons tegemoet komt. DIOCESANE LITURGIE De diocesane commissie liturgie helpt de bisschop om een waardige en goede liturgie in het bisdom te bevorderen. Daartoe zijn brochures uitgegeven en wordt er geschreven in de BisdomNieuwsbrief over tal van onderwerpen die met liturgie te maken hebben. Ook wordt er ondersteuning geboden aan de nieuwe gefuseerde parochies om samen te groeien naar gezamenlijk gevierd geloof. Om eenheid in het vieren te brengen en tot een bij de nieuwe parochiesituatie passend liturgisch aanbod te komen, worden concrete handreikingen gedaan aan parochies, pastores en werkgroepen. Er wordt geïnformeerd over nieuwe ontwikkelingen of publicaties op het vlak van liturgie. Ook het belang van liturgische vorming van vrijwilligers, werkgroepen en pastores heeft de aandacht van de commissie; daarom worden er van tijd tot tijd studiedagen en cursussen aangeboden. Als secretaris van de commissie zorg ik graag dat uw vragen door ons beantwoord worden. Dat kunnen vragen zijn over de vormselplechtigheid, over de uitvaart van een diaken of pastoor, over de (her)inrichting van een kapel of kerkgebouw, over het misformulier van het patroonsfeest van de parochie, maar ook over het vieren met kinderen, liturgische kleding en boeken of zang en muziek. In dit laatste geval werken we samen met de diocesane St. Gregoriusvereniging. Contactpersoon liturgie: Freek van Genugten T 073 523 20 58 E liturgie@bisdomdenbosch.nl Diaconie fundamentele wet die woont in het hart van iedere persoon, wanneer hij met oprechte ogen kijkt naar een ander. DIOCESANE DIACONIE Diaconie, het liefdewerk van de Kerk is de voortzetting van Jezus werk tijdens zijn leven op aarde. Dan is belangrijk: het verhaal van de Barmhartige Samaritaan uit Lucas 10. Dat hoofdstuk gaat over onze Christelijke zending, daarin is het verhaal van de Barmhartige Samaritaan ingebed. Wat opvalt in dit verhaal: De Samaritaan laat zich raken door het leed van de ander; Hij was ten diepste met hem begaan; Hij oordeelt niet over wie of wat die ander is; Hij handelt en niet alleen ritueel; Hij zet daarvoor zijn eigen geld en ezeltje in; Hij maakt zijn handen vies en neemt er de tijd voor; Hij organiseert de verdere zorg; Hij betrekt derden (de herbergier) in Zijn werk; Hij verwijst naar Zijn wederkomst en de beloning; De naamloze mens die wordt geholpen is een slachtoffer van onrecht. Diaconie valt niet meer gelijk met armenzorg, ook al zijn er helaas nog steeds armen. Aandachtsgebieden lopen uiteen van armenzorg tot werk aan vrede. Het gaat er altijd om mensen in nood hun lijden weg te nemen, te verminderen of mee uit te houden en om gerechtigheid. Lokaal, dus in de parochie wordt bezien welke activiteiten daar nodig zijn, waar prioriteit aan wordt gegeven en hoe dat georganiseerd wordt. Het bisdom ondersteunt dat graag. Contactpersoon diaconie: Embregt Wever T 073 523 20 34 E ewever@bisdomdenbosch.nl
KATHOLIEK ONDERWIJS Als bisschoppelijk gedelegeerde voor het katholiek basis en voortgezet onderwijs wil ik de parochies graag van dienst zijn door samen van gedachten te wisselen over mogelijkheden die bij uw parochie passen bij het zoeken naar contact met de katholieke (basis)school. De eerste vraag zou kunnen zijn waarom zouden wij als parochie eigenlijk contact willen hebben met de basisscholen in onze grote parochies? De parochie en de katholieke school zijn geheel zelfstandig ten opzichte van elkaar, maar een goede relatie tussen beiden is essentieel omdat we een gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben voor de vorming van kinderen, ook op religieus gebied. Scholen zijn een verbindende factor in een dorp of wijk, zij kunnen dat ook zijn binnen de geloofsgemeenschap. Ouders van communicantjes en vormelingen hebben vaak een brugfunctie in contacten met de basisschool. Ouders vinden het ook een meerwaarde dat er op de school aandacht is voor de katholieke levensbeschouwing. Bijv. door schoolklassen uit te nodigen in de kerk. Mogelijk voor een rondleiding in de week van het katholiek onderwijs van 9 tot 13 november 2015. Of een bezoek aan de kersstal in de kerk. Het vertellen van het kerstverhaal, samen kerstliedjes zingen en een kaarsje aanmaken zal zeker een indruk achterlaten bij kinderen. Samenwerken, open staan voor de ander en gebruik maken van elkaars kwaliteiten zijn belangrijke aandachtspunten in de contacten tussen parochie en scholen. Contactpersoon onderwijs: Jeanne Ketelaars T 073 523 20 68 E jketelaars@bisdomdenbosch.nl Catechese Barmhartigheid: het is het woord dat het mysterie van de Allerheiligste Drie-eenheid openbaart. JEUGD & JONGEREN Hoe benaderen we jongeren? Hoe geef ik een bijeenkomst vorm? Hoe kom ik aan begeleiders voor een groep? Hoe maak ik de overgang van vormsel naar tienergroep? Kortom, hoe pak je dat tiener- en jongerenwerk in de parochie aan? Bij deze en nog veel meer vragen over tiener- en jongerenwerk zijn wij er om u op weg te helpen. Tiener- en jongerenwerk is geen gemakkelijke klus, maar wel heel erg nodig voor (de toekomst van) onze Kerk. Als team Jeugd en Jongeren kunnen wij met u meedenken, advies geven, good practices doorgeven en onze expertise op het gebied van tiener- en jongerenwerk met u delen. Om zo samen een (volgende) stap te kunnen maken voor tieners en jongeren in uw parochie. Naast deze ondersteuning op maat werken wij ook aan een netwerk voor betrokken bij tiener- en jongerenwerk in ons bisdom. Door middel van impulsdagen en de nieuwsbrief informeren, inspireren en ondersteunen wij de werkers in het veld. Voor onze doelgroep organiseren wij ook activiteiten en een reis naar de Wereldjongerendagen. Dit aanbod geeft de parochie de mogelijkheid om eenvoudig aan te sluiten en zo de tieners en jongeren te laten ervaren dat er nog meer gelovige leeftijdsgenoten zijn. Kerkopbouw weg die God en mens verenigt, omdat zij het hart opent voor de hoop voor altijd bemind te zijn. Als u onze netwerknieuwsbrief wilt ontvangen, kunt u een email sturen naar jongeren@bisdomdenbosch.nl. Meer informatie over de activiteiten leest u in de nieuwsbrief of op: www.jongbisdomdenbosch.nl. Contactpersoon jongeren: Astrid Bakker T 073 523 20 69 E abakker@bisdomdenbosch.nl
DIALOOG CHRISTENDOM JODENDOM Jaarlijks is er een Dag van het Jodendom. Het doel van deze bijzondere dag is kennismaking voor iedereen binnen de Kerk met de Joodse wortels van het Christendom, door ontmoeting met het Jodendom van nu. Het DVC biedt ter voorbereiding op deze dag een korte cursus aan: Dialoog Christendom-Jodendom. Uitgangspunt is de Catechismus van de katholieke Kerk. De Catechismus heeft vier grote delen: de geloofsbelijdenis, het vieren, het gelovig leven, het christelijk gebed. Aan deze thema s worden vier bijeenkomsten gewijd, waarbij telkens de Joodse wortels ter sprake komen. Vervolgens wordt stilgestaan bij het thema van het Heilig Jaar: de barmhartigheid. Daarna gaan we daadwerkelijk de dialoog aan door een bezoek te brengen aan de Joodse gemeenschap van Nijmegen en daar in de synagoge/sjoel het gesprek voort zetten. De bijeenkomsten worden verzorgd door diverse personen uit ons bisdom die al vele jaren de dialoog met het jodendom een warm hart toedragen. Iedereen die geïnteresseerd is, is van harte welkom; u hoeft niet te beschikken over een basiskennis van het Jodendom. Data: 19 november, 26 november, 3 december, 10 december 2015, 7 januari 2016, telkens van 19.30 tot 21.30 uur in s-hertogenbosch. Bezoek synagoge Nijmegen: 14 januari 2016. Bijdrage cursusavonden: 35,- per persoon Aanmelden vóór 12 november 2015 via mail: vormingscentrum@bisdomdenbosch.nl. SPIRITUALITEITSREIS Diverse personen hebben de afgelopen maanden gevraagd of er weer eens een spiritualiteitsreis aangeboden wordt. Daar willen we gehoor aan geven. Om je de gelegenheid te geven tijdig deze dagen in de agenda vrij te houden, is de reis naar Frankrijk nu reeds gepland: zondag 9 oktober t/m zaterdag 15 oktober 2016. Een spiritualiteitsreis is geen bedevaart, noch een retraite. Zeker, we gaan op reis en we bezinnen ons, maar we trekken iedere dag verder, bezoeken tal van plaatsen die van (grote) betekenis zijn in onze christelijke traditie, om ter plaatse het verhaal te horen van bijzondere personen, ons te laten inspireren door hun getuigenis en pastoraatswerk. Door zo te reizen langs plaatsen van spiritualiteit, hopen we onze eigen spiritualiteit te ontdekken en te verdiepen; elkaar als gelovige te inspireren en uit te dagen. Ieder dag zijn er momenten om te bidden en vieren we de Eucharistie. Doordat er maximaal zestien deelnemers zijn en we met twee personenbusjes reizen, zal er volop gelegenheid zijn om met elkaar in gesprek te gaan. Het exacte programma wordt momenteel nog ingevuld. Om de prijs laag te houden (circa 600,- all-in), maken we gebruik van eenvoudige overnachtingsplaatsen en zullen we onderweg picknicken. (Oud-)Cursisten van het DVC worden uitgenodigd. Indien je graag reist met partner, die ook mee wil in de bedoeling van deze reis, is dat mogelijk. Heb je interesse? Laat het weten! Meer info: eind 2015 SECRETARIAAT Anja van der Els, getrouwd met Christian en moeder van Roel, Tom en Lisanne werkt sinds 1986 bij het bisdom, waar ze tal van werkzaamheden verricht. Vanaf 2003 ondersteunt ze ook het diocesaan vormingscentrum. Velen (her)kennen haar naam en stem, slechts weinigen hebben haar ontmoet. Hoezeer ze ook op de achtergrond werkt, ze speelt een onmisbare rol in de presentatie van het DVC naar buiten. Ze zorgt voor opmaak en verzending van het contactblad Levende Stenen, ze reikt hier ook ideeën voor aan; ze verzorgt mee de webpagina s rond vorming; nieuwsberichten worden door haar op de website van het bisdom geplaatst; zelden gaat er een brief, flyer of brochure de deur uit die ze niet publiek-klaar heeft gemaakt. Ze houdt echter ook de aanmeldingen voor cursus- en vormingsdagen bij, diverse contactgegevens, ze zorgt voor financiële afwikkeling van het cursusaanbod en beantwoordt telefoontjes en emailberichten. T: 073 523 20 45 E: vormingscentrum@bisdomdenbosch.nl