Instantie Rechtbank van Eerste Aanleg Hasselt Onderwerp Diverse inkomsten. Normaal beheer van privévermogen. Overdracht van aandelen aan eigen holdingvennootschap Datum 28 februari 2007 Copyright and disclaimer Gelieve er nota van te nemen dat de inhoud van dit document onderworpen kan zijn aan rechten van intellectuele eigendom, die toebehoren aan bepaalde betrokkenen, en dat er u geen recht wordt verleend op die desbetreffende rechten. M&D Seminars wil u met dit document de nodige informatie verstrekken, zonder dat de in dit document vervatte informatie bedoeld kan worden als een advies. Bijgevolg geeft M & D Seminars geen garanties dat de informatie die dit document bevat, foutloos is, zodat u dit document en de inhoud ervan op eigen risico gebruikt. M&D Seminars, noch enige van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook betreffende het gebruik van dit document en van haar inhoud. M&D Seminars - 2007 M&D CONSULT BVBA ARTHUR VERHAEGENSTRAAT 26 9000 GENT TEL 09/224 31 46 FAX 09/225 32 17 E-mail: info@mdseminars.be www.mdseminars.be
DE BURGERLIJKE RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG, ZITTING HOUDENDE TE HASSELT, ELFDE KAMER, HEEFT HET VOLGENDE VONNIS UITGESPROKEN: IN ZAKE A.R. nr. 05.1554.A V., bedrijfsleider, en zijn echtgenote, B., zonder beroep, beiden wonende te... Eisers, vertegenwoordigd door Mr. D. en Mr. D. V. L., advocaten te... tegen : ADMINISTRATIE VAN DE ONDERNEMINGS- EN INKOMENSFISCALITEIT, in de persoon van de gewestelijke directeur van het controlecentrum Tongeren-Genk wiens kantoren gevestigd zijn te... DE BELGISCHE STAAT, FEDERALE OVERHEIDSDIENST FINANCIËN, Kabinet van de Minister van Financiën,... Verweerder, vertegenwoordigd door zijn gevolmachtigde, de heer H.. VOLGT HET VONNIS: Gelet op het: - het verzoekschrift in fiscale zaken neergelegd ter griffie op 26.7.2005 met in bijlage een afschrift van de bestreden directorale beslissing van 26.4.2005; - de conclusies en stukken van partijen. Feiten en voorgaanden De betwisting heeft betrekking op de volgende aanslag in de personenbelasting, gevestigd in hoofde van eisers: - artikel nr. 945405, supplement aan artikel nr. 794989755, dd. 24.12.1999, aanslagjaar 1997, inkomsten 1996, gemeente Dilsen-Stokkem, voor een bedrag van 42.933.463 BEF (1.064.292,75 ).
De betwisting tussen partijen handelt over de vraag of de meerwaarde gerealiseerd door eisers op de verkoop van 6.500 aandelen in de N.V.V. aan een vennootschap N.V. A., holdingvennootschap, waarvan zij zowat enig aandeelhouder zijn, een niet belastbare meerwaarde op een bestanddeel van hun privé-vermogen betreft, dan wel een belastbare speculatieve meerwaarde is in de zin van artikel 90,1 W.I.B.92. Eisers zetten uiteen dat de N.V. A. een vennootschap is, in 1991 ontstaan uit een splitsing van een in 1971 door hen opgerichte vennootschap, destijds de N.V. V. H., in de N.V. A. en door overname van het andere deel door een vennootschap N.V. T., die na naamswijziging, N.V. V. gaat heten. Doorheen de jaren is de N.V. A., waarvan zij 100 % aandeelhouder zijn, volgens de uiteenzetting van eisers aangewend als vennootschap dienstig voor het doen van overnames en investeringen. Na verschillende reorganisaties en overnames, is de toestand van de aandeelhoudersstructuur van de N.V. V. sedert april 1992 blijkbaar als volgt: N.V. A. is 38,91 % aandeelhouder van de N.V. V., het overige deel der aandelen (volgens de uiteenzetting van eisers type "A" - aandelen) is volgens de uiteenzetting van eisers, hun eigendom. Vervolgens, namelijk op 18.9.1996, koop de N.V. A. nog 12,98 % bij van dergelijke type "A"-aandelen van eisers, zodat de N.V. A. daaropvolgend 52 % van de aandelen van de N.V. V. gaat bezitten. Het is over de meerwaarde gerealiseerd door eisers door deze laatste aandelenoverdracht, dat huidige betwisting gaat. De gerealiseerde meerwaarde bedroeg 118.274.000 BEF (2.931.935,87 ). De verkoopprijs werd geboekt als schuld aan eisers op hun rekening-courant in de N.V. A. (creditering). Verweerder is van mening dat de gerealiseerde meerwaarde belastbaar is krachtens artikel 90,1 W.I.B.92 en richtte op grond daarvan e en bericht van wijziging van de tijdige aangifte van eisers aan eisers op 17.11.1999. Eisers verklaarden zich daarmee niet akkoord. Niettegenstaande dit niet-akkoord, werd de bestreden aanslag ingekohierd. Eisers dienden een bezwaarschrift in tegen deze aanslag, dat door de directorale beslissing van 26.5.2005 werd verworpen. Eisers legden daarop ter griffie van de rechtbank een fiscaal verzoekschrift neer, en dit op 260.7.2005, dat huidige vordering aanhangig maakte. In rechte Ontvankelijkheid
Er worden geen middelen van niet-ontvankelijkheid opgeworpen en de rechtbank bemerkt geen ambtshalve op te werpen excepties met betrekking tot haar bevoegdheid en de ontvankelijkheid van de vordering. De vordering is dan ook ontvankelijk. Ten gronde De vraag naar het al dan niet normaal karakter van de verrichting bestaande in de overdracht van 12,98 % van de aandelen N.V. V. Artikel 90, 1 W.I.B.92 bepaalt: "Diverse inkomsten zijn, onverminderd het bepaalde in 8 en 9, winst of baten, hoe ook genaamd, die zelfs occasioneel of toevallig, buiten het uitoefenen van een beroepswerkzaamheid, voortkomen uit enige prestatie, verrichting of speculatie of uit diensten bewezen aan derden, daaronder niet begrepen normale verrichtingen uit een privé-vermogen bestaande uit onroerende goederen, portefeuillewaarden en roerende voorwerpen." Uit deze bepaling volgt als basisbeginsel dat meerwaarden gerealiseerd op bestanddelen van het privé-vermogen, waaronder portefeuillewaarden, niet belastbaar zijn. De belastbaarheid van de meerwaarde als voortkomende uit enige prestatie, verrichting of speculatie, is daarop een uitzondering. Verweerder houdt voor dat de meerwaarde gerealiseerd door eisers bij de verkoop van 12,98 % van de aandelen van de N.V. V. aan de N.V. A., een krachtens artikel 90,1 W.I.B.92 als buiten het normaal beheer van het privé-vermogen gerealiseerde, belastbare, meerwaarde is. Eisers brengen daartegen, samengevat, het volgende in: - het feit dat een privé-vermogen omvangrijk is, zoals in het geval van eisers, belet niet dat het "als een goed huisvader" beheerd kan worden, buiten de voorwaarden van belastbaarheid onder artikel 90, 1 W.I.B.92; - het beheer als een goed huisvader van aandelen van een familiale groep, zoals die waarvan eisers aandeelhouder zijn, moet in de context van het familiaal karakter van de groep bekeken worden en verliest daarom alleen zijn "normaal" karakter niet, hetzelfde geldt voor de contractuele bepalingen waaronder familiale aandeelhouders van grote bedrijfsgroepen aandelen van dergelijke vennootschappen verkopen, het feit dat deze contractuele bepalingen rekening houden met de stand der fiscale wetgeving ontneemt voor dergelijke aandeelhouders niet het "normaal" karakter van dergelijke bepalingen; Ontvankelijkheid
Er worden geen middelen van niet-ontvankelijkheid opgeworpen en de rechtbank bemerkt geen ambtshalve op te werpen excepties met betrekking tot haar bevoegdheid en de ontvankelijkheid van de vordering. De vordering is dan ook ontvankelijk. Ten gronde De vraag naar het al dan niet normaal karakter van de verrichting bestaande in de overdracht van 12,98 % van de aandelen N.V. V. Artikel 90, 1 W.I.B.92 bepaalt: "Diverse inkomsten zijn, onverminderd het bepaalde in 8 en 9, winst of baten, hoe ook genaamd, die zelfs occasioneel of toevallig, buiten het uitoefenen van een beroepswerkzaamheid, voortkomen uit enige prestatie, verrichting of speculatie of uit diensten bewezen aan derden, daaronder niet begrepen normale verrichtingen uit een privé-vermogen bestaande uit onroerende goederen, portefeuillewaarden en roerende voorwerpen." Uit deze bepaling volgt als basisbeginsel dat meerwaarden gerealiseerd op bestanddelen van het privé-vermogen, waaronder portefeuillewaarden, niet belastbaar zijn. De belastbaarheid van de meerwaarde als voortkomende uit enige prestatie, verrichting of speculatie, is daarop een uitzondering. Verweerder houdt voor dat de meerwaarde gerealiseerd door eisers bij de verkoop van 12,98 % van de aandelen van de N.V. V. aan de N.V. A., een krachtens artikel 90,1 W.I.B.92 als buiten het normaal beheer van het privé-vermogen gerealiseerde, belastbare, meerwaarde is. Eisers brengen daartegen, samengevat, het volgende in: - het feit dat een privé-vermogen omvangrijk is, zoals in het geval van eisers, belet niet dat het "als een goed huisvader" beheerd kan worden, buiten de voorwaarden van belastbaarheid onder artikel 90,1 W.I.B.92; - het beheer als een goed huisvader van aandelen van een familiale groep, zoals die waarvan eisers aandeelhouder zijn, moet in de context van het familiaal karakter van de groep bekeken worden en verliest daarom alleen zijn "normaal" karakter niet, hetzelfde geldt voor de contractuele bepalingen waaronder familiale aandeelhouders van grote bedrijfsgroepen aandelen van dergelijke vennootschappen verkopen, het feit dat deze contractuele bepalingen rekening houden met de stand der fiscale wetgeving, ontneemt voor dergelijke aandeelhouders niet het "normaal" karakter van dergelijke bepalingen; - dat het feit dat slechts een beperkt deel van de aandelen N.V. V. in bezit van eisers aan de N.V. A. werd overgedragen, doet tegenspreken dat de operatie kaderde in een verrichting tot realisatie van een "interne meerwaarde";
- de waardebepaling van de aandelen zou gebaseerd zijn op de prijs per aandeel mondeling uitgebracht door een groep "Jones" die in 1993 bereid zou zijn geweest de onderneming V. over te nemen, het feit dat een rapport betreffende de waardebepaling in 1997 van de aandelen, pas nà de eigenlijke overdracht zelf werd opgesteld, was enkel bedoeld om een gefundeerd antwoord te kunnen geven op een door verweerder gestelde vraag om inlichtingen; - de uitdrukking van een schuld van N.V. A. aan eisers door boeking van de verkoopprijs in rekening-courant, heeft niet tot gevolg dat de verrichting zijn "normaal" karakter, bestaande in handelingen zoals die door een "normaal en voorzichtig" huisvader zouden worden gesteld, verliest. Niettemin is de rechtbank, na afweging en onderzoek van alle feitelijke omstandigheden betreffende de overdracht van voornoemde aandelen, tot de bevinding gekomen dat in het thans voorliggende geval, de verkoop van precies 12,98 % van de aandelen van de N.V. V. door eisers aan de N.V. A., door verweerder met reden en terecht werd aangemerkt als een belastbare verrichting in de zin van artikel 90,1 W.I.B.92, die het beheer van het privé-vermogen als een normaal en voorzichtig huisvader, overstijgt. Immers blijkt uit de gegevens van het voorgelegd dossier dat de verkochte aandelen, één vennootschap betreffen van een groep van vennootschappen, eigendom of middels holdingstructuren, eigendom van eisers. Daar waar kan worden aangenomen dat voor dergelijke familiale aandeelhouders, het criterium van de "normale voorzichtige huisvader, geplaatst in dezelfde omstandigheden", als bedoeld in artikel 90,1 W.I.B.92, geïnterpreteerd moet worden, rekening houdend met het feit dat het om "normale voorzichtige familiale aandeelhouders" van een familiaal gecontroleerde groep gaat, goed geïnformeerd over de economische omstandigheden, en omringd met goede raadgevers, moet in het voorliggende geval evenwel worden vastgesteld dat de door eisers gedane verrichting van verkoop van een deel van de aandelen van de N.V. V., niet louter kadert in het verstandig beheer van hun privé-patrimonium, doch deel uitmaakt van een geheel van beslissingen die mede ingegeven zijn door het behartigen van de belangen van de vennootschappen van die groep zelf. In concreto volgt dit besluit uit de volgende feitelijke elementen. Er ligt geen duidelijke redengeving voor voor de vaststelling dat eisers precies in 1996, vanuit de noodzaak van rendabel beheer van hun privé-patrimonium, de noodzaak zagen tot overdracht van precies 12,98 % van de aandelen van de N.V. V. aan de N.V. A., zodat deze beslissing eerder lijkt ingegeven door de wil, na de overdracht, de N.V. A. te doen beschikken over een meerderheidsbelang in de vennootschap N.V. V., met name door de noodzaak van herschikking van de aandeelhoudersstructuren van de N.V. A. en de stemkracht van deze vennootschap in N.V. V., dan door de belangen van actief beheer van het privévermogen van eisers. Daarbij moet tevens opgemerkt worden dat in die beoordeling mee de omstandigheid in acht genomen werd dat eisers ook in N.V. A. hoofdaandeelhouder zijn. Voorts wijst de boeking van de prijs op het credit van de rekening-courant van eisers in de N.V. A. mede op de wil om, door de overdracht en de navolgende situatie, de solvabiliteit en liquiditeiten van de N.V. A. zo veel mogelijk te sparen,en derhalve, op het dienen van de economische belangen van de N.V. A., eerder dan het dienen van de belangen van het rendabel beheer van het eigen privé-
vermogen van eisers. Immers ligt geen duidelijke reden voor, en voeren eisers ook geen dergelijke reden aan, die zou toelaten aan te nemen dat het normaal rendabel beheer van het privépatrimonium van eisers, het best gebaat zou zijn met het vervangen van een portefeuillewaarde "V.", in een vordering op de N.V. A.. Zoals verweerde aanhaalt, kan van een normaal voorzienig huisvader, geplaatst in dezelfde omstandigheden, inderdaad verwacht worden dat hij deze portefeuillewaarde omzet in een andere waarde, en in normale omstandigheden niet akkoord gaat met een uitstel van betaling na tegeldemaking van de waarde, zodat deze handelswijze terecht, in de omstandigheden zoals voorgelegd aan de rechtbank, als abnormaal in de zin van artikel 90,1 W.I.B.92 aangemerkt werd. Daarbij komt de vaststelling dat, zoals verweerder aanhaalt, de waardebepaling van de overdracht, pas in 1997 door een persoon deskundig terzake, werd onderzocht, blijkbaar naar aanleiding van een vraag om inlichtingen door verweerder, hetgeen evenzeer als eerder "abnormaal" dan "normaal" aanzien kan worden. Tot slot, en ten overvloede, neemt de rechtbank de omstandigheid in acht dat voorafgaand aan de overdracht, door N.V. V. (nl. in de algemene vergadering van 11.6.1996) werd besloten tot een dividenduitkering voor een omvangrijk bedrag, dit in vergelijking met de omvang van de dividenden toegekend in voorgaande jaren, die evenwel in hoofdzaak (nl. voor 198.686.008 BEF) toegekend werden aan de C-aandelen, terwijl geen duidelijke redengeving voorligt voor toekenning van het leeuwendeel der dividenden aan deze "C"-aandeelhouders, daar waar eisers door hun stemkracht in de N.V. V. voorafgaand aan de overdracht van hun "A"-aandelen, het beleid van deze vennootschap in grote mate konden bepalen. Deze vaststelling, genomen samen met die van overdracht van precies 12,98 % van de "A"-aandelen door eisers, kort daarna, wijst op het "abnormaal", eerder dan "normaal" karakter van die overdracht zelf, in de zin van artikel 90,1 W.I.B.92. Gelet op die vaststellingen, moet worden aangenomen dat de gestelde verrichting, die tot de bestreden aanslag aanleiding gaf, een verrichting is die het louter normaal beheer van het privépatrimonium van eisers oversteeg, zodat verweerder terecht de bestreden aanslag heeft gevestigd. Tijdstip van belastbaarheid Eisers houden verder vol, in ondergeschikte orde, dat zij niet voor het aanslagjaar ter discussie belastbaar kunnen zijn op de door hen ontvangen meerwaarde, daar de verkoopprijs geboekt werd op het credit van hun rekening-courant in de N.V. A. en geen effectieve inning van de verkoopprijs zou hebben plaats gehad. Artikel 90, 1 W.I.B.92 stelt als divers inkomen belastbaar, de winst of baten, hoe ook genaamd, verder omschreven in deze bepaling, zoals meerwaarden op bestanddelen van het privé-vermogen door niet "normale" verrichtingen. Gelet op de vaststelling dat artikel 90,1 W.I.B.92 precies de "winsten" belastbaar stelt, nader omschreven in artikel 97 W.I.B.92 als het "brutobedrag" minus de kosten, belastbare "winst", zijnde een meerwaarde, die zoals in casu, gelet op het hoger staande, aanwezig en dus bewezen wordt geacht, moet worden aangenomen dat ook vermogenstoenames, uitgedrukt als een vordering in rekening-courant, een dergelijk in beginsel, belastbaar bruto-bedrag kunnen vertegenwoordigen.
Immers hebben eisers, in het thans voorliggende geval, toegestaan in het uitstel van betaling van hun vaststaande vordering, nadat zij eerst, door een overeenkomst over prijs en zaak, een recht tot uitbetaling van de prijs verworven hadden. Vermits zij vrijwillig afstand deden van de onmiddellijke betaling van de prijs, kan door hen niet volgehouden worden dat de winst bedoeld in art. 90,1, hoger genoemd, door hen voor aanslagjaar 1997, nog niet verworven was. Derhalve moet worden vastgesteld dat de in hoofde van eisers belastbare meerwaarde, wel degelijk voor het correcte aanslagjaar werd belast. Dit argument van eisers kan dan ook niet worden aangenomen. De voorschriften van de artikelen 2-30 tot 37 van de wet van 15 juni 1935 op het taalgebruik in gerechtszaken werden nageleefd. OM DEZE REDENEN, De rechtbank, na beraadslaging, rechtdoende op tegenspraak, Verklaart de vordering ontvankelijk, doch ongegrond, Veroordeelt eisers tot de kosten van het geding, deze in hoofde van verweerder begroot op 0,00 bij gebrek aan vertegenwoordiging door een advocaat. Aldus gevonnist en uitgesproken in openbare zitting van de elfde kamer op het gerechtshof te Hasselt op 28.02.2007 alwaar aanwezig waren: De Heer L. B. rechter, waarnemend voorzitter; Mevrouw C. V., rechter, De Heer T. B., plaatsvervangend rechter, en, De Heer P. N., griffier.