Juni 2008 Woordje van de voorzitster 1 Agenda 9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus 9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus 9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus 9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus 9-11/08/08 Tentoonstelling Rosaceus Dag beste leden, Voor velen onder ons komt het groot verlof dichterbij. Het doet mij denken aan onze jaarlijkse tentoonstelling. Maar, een grote maar Op het laatste nippertje hebben we dan toch een locatie gevonden! Wat doen we nu, kunnen we nog mensen sensibiliseren om zo laat in actie te schieten? Jullie horen nog iets via email of telefoon. Alvast prettig verlof en vergeet de visjes niet. Cathy A.H.V. ROSACEUS v.z.w. Rekeningnr. 144-0525725-65 Kruishofstraat 74 2020 Antwerpen LEDENVERGADERINGEN Elke 2e en 4e dinsdag van de maand in het Kasteel Steytelinck tweede verdieping St.-Bavostraat Wilrijk Aanvang 20.00 uur Rosaceus Info
WIJ DOEN MEER VOOR U FINTRO U kunt op mij rekenen Bel me of kom eens langs! Ik ben er voor u. FINTRO BANK & VERZEKERINGEN Jo De Wit De Wit Jo BVBA J. Moretuslei 275, 2610 Wilrijk Tel 03 828 09 94 Fax 03 828 09 94 Maandag 09u - 12u30 14u - 17u Dinsdag 09u - 12u30 14u - 17u Woensdag 09u - 12u30 Donderdag 09u - 12u30 14u - 17u Vrijdag 09u - 12u30 14u - 17u Zaterdag 10u - 12u CBFA 043038 A-cB
BESTUUR 2 bestuur@rosaceus.be Ere voorzitter Ivo Meeuwis Voorzitster Cathy Dandois Klaproosstraat 10 2610 Wilrijk, 03 830 60 46 Secretaris Ortwin Ledegen Kruishofstraat 74 2020 Antwerpen, 03 238 00 49 secretaris@rosaceus.be Penningmeester Materiaalbeheer Bibliotheek Bob Winnens Beekstraat 14 2650 Edegem, 03 448 02 53 Ledenadministratie Rudy Van Sanden Boeksveldplein 24 2610 Wilrijk, 0476 70 04 44 ledenadministratie@rosaceus.be Feestbestuur, Public Relations Verzending Annita Verlinden Minervastraat 33 bis 2640 Mortsel, 03 440 56 67 Redactie, verantw. uitgever Mieke Mondelaers Zjef Peeters redactie@rosaceus.be Webmaster Craen, Alexander Jan Blockxlaan 114 b9 2630 Aartselaar 0486 279 542 website@rosaceus.be Groepsaankoop Jos Van Thielen en Magda Van der Auwera Elsbos 16 2650 Edegem, 03 449 05 50 osaceus Info www.rosaceus.be Ga regelmatig een kijkje nemen op onze prachtige site. Als lid vind je er de ledenafdeling met extra informatie en artikels. INHOUD Woordje van de voorzitster... 1 Verslag ledenvergadering14 mei 2008...3 Verslag ledenvergadering28 mei 2008...7 Problemen met de thermostaat... 12 Op het net... 13 Rosaceus Tentonstelling 2008... 14 Onze vissen en hun kleurenpracht... 17 Het aquariumbeurzenseizoen We bezoeken de meeste evenementen in clubverband. Afspraken worden gemaakt op de ledenvergaderingen. Heb je alsnog zin om samen met ons tentoonstellingen en beurzen te bezoeken kan je voor inlichtingen terecht op de ledenvergaderingen bij de bestuursleden of via e-mail en telefoon.
Verslag ledenvergadering 14 mei 2008 3 Onze sprekers hadden in het begin van de avond nogal problemen met ene Mr. Murphy: komende van Gent hadden ze af te rekenen met een file in de Kennedytunnel, en eens aangekomen waren er serieuze communicatieproblemen tussen de computer en de beamer. Na interventie van de IT-ers van ons clubje kon de voordracht van start gaan. Pol Dauwe kon dan zijn verhaal vertellen: hoe hij met zijn eerste aquarium begon, de technieken die toen gebruikt weden om een visbakje te verwarmen. Niet altijd even veilig, naar mijn mening: een gloeilamp onder water zal inderdaad verwarmen. De glazen buisjes met pekel, of met een gloeidraad zullen ook warmte genereren, maar houden toch wel heel wat risico s in. De gasvlammetjes onder de metalen aquariumbodem dienden regelmatig gecontroleerd te worden, een thermokoppel zat er niet op, wat na uitwaaien van de vlam tot explosieve situaties kon leiden. En de temperatuur diende frequent nagekeken te worden. Luchtsteentjes en broebelfilterkes werden aangedreven met lucht uit een binnenband, we mogen ons gelukkig prijzen dat we nu luchtpompjes en elektrisch aangedreven filters en pompen ter beschikking hebben. Maar we gingen het over zoutwater hebben Brakwater is een logische instap: Mollinensia (black molly, zeilvinmollies, ) en andere levendbarende tandkarpers houden wel van wat zout in het water. Brachygobius (de hommeltjes ), Tetraodon, Scatophagus, Etroplus, halfsnavelbekjes, Toxotes, vieroogjes, zijn allen bewoners voor het brakwateraquarium. Dank zij de moderne pomp en filtersystemen komen deze aquaria binnen ieders bereik. Tot grote ergernis van de spreker handelen de gesprekken tussen zeewaterfanaten meer over centen dan over het plezier vissen te houden. Dure vissen en onmisbare maar schandalig dure apparaten zijn goed voor de handel, maar schaden de echte liefhebberij. Jammer genoeg wordt door beginners in de zeewaterhobby gedacht dat het niet anders kan. Een investering van meer dan 3000 voor een klein aquarium zal bij de meeste liefhebbers, of hun huisgenoten de zin in een zeewaterbakje snel laten bekoelen Koopt u dan maar een video van Cousteau!!! of Ge hebt al een screensaver met viskes! Maar eigenlijk is een zeewateraquarium minder complex dan zoetwater. De zuurtegraad, hardheid, zuurstofgehalte, redoxpotentiaal, dagen seizoenschommelingen en dgl. zijn bij het houden van tropische zoetwatervisjes veel belangrijker. Voor zeewater is er één adagio: stabiliteit. Rosaceus Info
4 Alle parameters dienen zoveel mogelijk gestabiliseerd te worden. Dus geen ph verandering, een stabiele zoutconcentratie, een vaste temperatuur. In het zeewater kennen we relatief weinig ziekten, maar de vissen en vooral de lagere dieren zijn zeer gevoelig voor toxische invloeden. Aanwezigheid van zware metalen (koper), teveel of te weinig zuurstof, er is niet veel nodig om de diertjes uit hun evenwicht te brengen. Pol raadt eenieder die met zeewater wil beginnen aan een mentor te zoeken, hij beschrijft deze als een sponsor, maar dan zonder de centen iemand met ervaring, die raad kan en wil geven. Deze behoedt u voor het maken van beginnersfouten. Een tweede steunpunt, die je als beginner zeker nodig hebt is een goede handelaar. Dit lijkt wel een bedreigde soort, want hij moet de aquariaan gerichte adviezen kunnen geven, ook als die tegen zijn eigen portemonnee ingaan. Wij moeten er natuurlijk niet van overtuigd worden dat een aquariumclub de nodige praktische en theoretische ondersteuning kan bieden. In het zeewater zijn de bacteriën die de afbraak van afvalproducten regelen van essentieel belang. Oud water en een opstart voor het filtersysteem is een noodzaak. Een eiwitafschuimer is een mogelijkheid, maar door zijn extreme efficiëntie worden ook belangrijke spoorelementen weggehaald. Tijdig water verversen of specifieke toevoegingen zullen dus nodig zijn voor de gezondheid van het aquarium. Wat het water betreft is Pol voorstander van natuurlijk zeewater. Aan de Oosterschelde kan dit met enige moeite bekomen worden, in Oostende kan het aan een lage prijs (7 ct/liter) getankt worden bij het instituut voor zeevisserij. Eventueel is aanmaak van zeewater op basis van kunstmatig samengesteld zout en reverse osmosewater een alternatief. De aankoop van levend steen is een belangrijke basisinvestering, die echter met wat geduld beperkt kan worden. Door een aangepaste (kalkrijke) steensoort te plaatsen, gecombineerd met levend steen, zullen de diertjes en algjes de andere stenen op termijn koloniseren. Op die wijze kweken we levend steen. Een verhouding van 35 kg tegenover 5 kg levend steen vergt ongeveer 3 maanden. Het is evident dat we de aangepaste soorten moeten kiezen, één onaangepaste vis of kreeftachtige kan een ware ravage veroorzaken. Verlichting is belangrijk, maar vooral bij het houden van steenkoralen van levensbelang. Toch is het gebruik van de (dure) HQI systemen niet steeds noodzakelijk. Met de TL -verlichting en reflectoren kan reeds voldoende lichtintensiteit bereikt worden. Hoogkwalitatieve voeding, aangepaste voeding voor de lagere dieren, diepvriesvoeding afkomstig uit de zee (plankton, mysis,krill, )ook dit is een evidentie. Als aquarium zelfmoeten we erop letten dat een overloop geïnstalleerd kan worden. Dat is de beste manier om de biologische filter probleemloos van voldoende waterdoorstroming te voorzien. Een bioloog met een klein eiwitafschuimertje zorgt voor een goede waterkwaliteit. Als basis filtermateriaal schijnt koraalgruis geschikt. Zowel als substraat voor de osaceus Info
CHINA CITY Kleinesteenweg 5-2610 Wilrijk Tel./Fax 03 825 85 55 Maandelijks een speciaal menu in aanbieding. Groepen vanaf 10 personen genieten van een speciale korting!! Dagelijks open van 11.30-14.00 uur en van 16.30-23.00 uur Zon- en Feestdagen van 11.30-23.00 uur Dinsdag gesloten (behalve feestdagen) Ekers Aquarium Lange sterrestraat 25 2180 Ekeren Tel. & Fax 03 541 10 98 Aquaria, vissen, planten en toebehoren Openingsuren maandag 10.00-18.00 uur dinsdag 10.00-18.00 uur woensdag 10.00-18.00 uur vrijdag 10.00-20.00 uur zaterdag 10.00-18.00 uur donderdag en zondag gesloten BEENHOUWERIJ - CHARCUTERIE MOERNAUT Dirk & Iréne Wolfbeemdstraat 16 2610 Wilrijk B.T.W. BE 504 745 834 Tel. 03/230 47 08 Fax 03/218 69 69
RAKRILI home art Jules Moretuslei 149-2610 Wilrijk - Tel. 03 825 47 73 Deur- en meubelbeslag Sanitaire accessoires Sauna toebehoren Badlinnen & Badkamertapijten Gespecialiseerd in maatwerk en kleurcombinaties naar wens Openingsuren Ma - di - vrij Do Za Woe - zo 10u00-12u30 13u30-18u00 op afspraak, mogelijk na 18u 10u00-16u00 gesloten
bacteriën als door zijn bufferend effect. We moeten er wel op letten 7 dat het water goed circuleert, maar toch zo min mogelijk opspat. Anders is korstvorming onvermijdelijk. De zoutconcentratie dient regelmatig gemeten en met osmosewater aangepast te worden. En dan was het hoog tijd om in te pakken en thuis te gaan dromen over een zeewaterbakje, met dank aan Pol Dauwe, die dat alles terug wat bereikbaar gemaakt heeft. Verslag ledenvergadering 28 mei 2008 Maleisië door Eddy Van Voorden. Na een ruime opwarming van de apparatuur, de virusscan moest eerst de fotobestanden doorlichten, kon de voordracht van start gaan. Eddy was uitgenodigd naar Penang, de parel van het Verre Oosten, om als keurmeester de 3 Malaysia Guppy Competition mee te jureren. De PowerPoint presentatie behandelde de geografie, de geschiedenis van het eiland, het klimaat, de zeden en gewoonten. We zagen de eetkraampjes, die voor de versterking van de inwendige mens zorgen, zelf koken doen ze daar blijkbaar niet. De thuiskweek van guppietjes en andere aquariumvissen, in allerhande recipiënten en aquaria. Een bezoek aan een professionele viskweker, met zicht op kuipen en betonnen bakken, zowel als glazen aquaria op rekken, gaf ons zicht op de geboorteplaats van de visjes, die wij misschien in onze aquariumwinkels hier kopen. Deze viskweker had ook een uitgebreide verzameling vleesetende planten. Na deze toeristische rondgang kwam de wedstrijd. De guppen werden naar de tentoonstellingszaal gebracht. De keuring verliep op een andere wijze als in Europa: Hier wordt elk zet (drie mannetjes) gekeurd en krijgt zijn quotering. De groep met de hoogste quotering in de winnaar. In het Oosten worden koppels gekeurd. Per klasse worden een aantal toppers uitgeselecteerd, die dan in tweede instantie verder gekeurd worden en een quotering krijgen. Ter informatie even de klassen: Single color, Tuxedo (half black), Variegated, Albino (rode ogen), Snake skin, Extended tail (boven-,onderzwaard, ), Ribbon/ swallow(met verlengde vinnen en gonopodium, in Europa niet toegelaten tot competitie, in het Oosten is men er dol op), Any Other Class/Multicolor, Solid (eenkleurig van staart). Rosaceus Info
8 Elke categorie heeft zijn winnaar en tot slot wordt een Best of Show bepaald in onderling overleg tussen de keurmeesters. Na de pauze kregen we dan opnieuw een meer toeristisch zicht op het eiland. Een bezoek aan de butterfly farm, een van de eerste vlindertuinen, en een bezoek aan de natuurgebieden, waaronder de jungle en de stranden waar zeeschildpadden hun eieren leggen. Deze worden dan beschermd uitgebroed en dan in groep losgelaten, zodat de jonge schildpadjes een grotere kans tot overleven krijgen. Later zullen de overlevenden hun eieren op hun geboortestrand komen leggen. We danken Eddy voor de mooie fotoreportage, die ons niet alleen de guppencompetitie in het Oosten, maar ook de cultuur en natuur in Penang toonde. A. & V. Aquarium & Vijver bvba Petra Steeds welkom. Luc, Tyl & Roel Ma 14.00-18.30 Di t/m Vr 11.00-18.30 Za 10.00-17.30 Zo Gesloten Heihoefseweg 1 2650 Edegem Tel. 03 457 23 89 osaceus Info
ZONDAG 6 JULI 2008 van 10:00 tot 16:00 Ruilen-kopen-verkopen van vissen, planten, terrariumdieren en materialen voor aquarium, terrarium en tuinvijver m.m.v. fabrikanten, handelaars, kwekers en liefhebbers Instituut Don Bosco Don Boscostraat B-3530 Houthalen-Helchteren België Toegang: volwassenen 1,50 Kinderen gratis Verantwoordelijke Info: +32 (0)11 27 10 80 www.limbeurs.be email: info@limbeurs.be Organisatie B.B.A.T. Limburg flyer DEF 2.indd 1 23-10-2007 00:06:41
AQUARIUM TENTOONSTELLING ROSACEUS 2008 DE 27 STE TENTOONSTELLING A.h.v. ROSACEUS Ter gelegenheid van Wilrijk jaarmarkt van 9 t.e.m. 11 augustus 2008 telkens van 10.00 tot 22.00 uur De Caeck, Bist 25 te 2610 Wilrijk Verantwoordelijke uitgever : M. Mondelaers, Heistraat 178-2610 Wilrijk Vrij van zegel Art. 198/5
12 Problemen met de thermostaat Enkele jaren geleden, na de zoveelste thermostaat die bleef plakken, dacht ik de oplossing gevonden te hebben. Eindelijk werd een probleemloos functionerende temperatuurregeling beloofd. Probleemloos, stabiel, precies tot op enkele tienden van een graad, zuiniger, veiliger, want elektronisch geregeld. Een tikkeltje duurder, eigenlijk heel wat duurder, maar voor de veiligheid van de vissen, Daar gaat het toch om En jarenlang ging alles goed. Tot enkele weken geleden bij thuiskomst het licht(in de gang, niet van het aquarium!) het niet meer deed, eigenlijk niets elektrisch meer werkte omdat de zekering gesprongen was. Pas nadat de stekkers van het aquarium zijn uitgetrokken kan de zekering terug geactiveerd worden. Om een lang verhaal kort te maken: in het elektronische deel van de thermostaat-verwarmer is een kortsluiting opgetreden, die een volledige stroomuitval veroorzaakte. Gelukkig heeft dit alles niet te lang geduurd, de vissen leven nog. Ze hebben echter benauwde momenten gehad, zonder circulatie of filtering. En ook voor de (inhoud van de) koelkast en de diepvriezer waren enkele uren stroomuitval niet wenselijk. Kan gebeuren denk ik dan, tot slechts één week later dezelfde situatie zich voordoet in een aquarium in een klaslokaal. Jammer genoeg werd het defect daar pas na het weekend ontdekt. Voor enkele vissen was het te laat Maar erger was dat de oorzaak van de panne niet onmiddellijk gevonden werd. Geen elektriciteit in de ganse gang, geen verlichting, geen computers in de klassen, onderhoudsmensen opgetrommeld, en nog veel meer miserie, Totdat bij het onderhoud van het aquarium een zwartgeblakerde elektronische thermostaat boven water kwam. Moraal van het verhaal: niettegenstaande de voordelen van de digitale regeling is ook dit systeem alles behalve onfeilbaar. Zelf ben ik toch terug met de oude vertrouwde bimetaalthermostaat aan de slag. Als die blijft plakken brengt hij weliswaar de visjes in gevaar, maar zet tenminste niet de ganse verdieping zonder stroom. En met een extra tussengeschakelde thermostaat kan een oververhitting toch nog voorkomen worden. Aquadoc osaceus Info
Op het net 13 Een samenvatting van de op de redactie toegekomen mailtjes. Heel wat clubs verwittigen ons van hun tentoonstellingen, beurzen en andere interessante activiteiten via dit medium. Lees dus zeker wat zij organiseren Beste, Na onze volgende fase van onze verbouwingswerken gaan wij geen plaats meer hebben voor onze aquarium. Wij zijn daarom op zoek naar iemand die onze aquarium gratis en voor niets wil hebben, met alle bijhorende spulletjes die we er nog bij hebben, inclusief bijpassend meubel. De afmetingen zijn 80x30x40 cm. Geïnteresseerden geven een seintje en kunnen zo gewenst komen kijken. Laat maar iets weten: 03/288.72.62. Groetjes, Sven en Els elsmeersman@hotmail.com Clubblad Exotica Roeselare Hello, Vanaf heden kan je ook ons maandblad online lezen in het SWF-formaat, http:// www.exoticaroeselare.be/archief/clubboekje/clubboekje.html brasserie l Esprit taverne Bist 10 2610 Wilrijk Tel. 03 830 32 25 info@lesprit.be E restaurant Voor onze nieuwe suggesties en menu s www.lesprit.be Van een snelle hap tot rustig tafelen, een gezellige babbel aan de toog, sport op TV of een zakelijke bespreking. Terras aan de straatzijde en een windvrij overdekt tuinterras. Ruime parkeermogelijkheid Maandmenu 27,50 (met keuze tussen vis en vlees) Verjaardagsformule Vanaf 4 personen maandmenu eet de jarige gratis Rosaceus Info
14 Rosaceus Tentonstelling 2008 Beste leden, We het bericht gekregen dat we toch nog kunnen tentoonstellen. Daarom deze oproep naar jullie om een aquarium in te richten voor de tentoonstelling in augustus. 9-10 en 11 augustus Op dinsdag 24 juni houden we een praktische informatie avond en maken we praktische afspraken voor de opbouw. Breng jullie blad mee dat je met het vorige info nummer hebt gekregen. Als je vragen hebt stel ze gerust maar op de info avond zal je meer uitleg krijgen. Vriendelijke groeten Het bestuur AQUARIUM TENTOONSTELLING ROSACEUS 2008 DE 27 STE TENTOONSTELLING A.h.v. ROSACEUS Ter gelegenheid van Wilrijk jaarmarkt van 9 t.e.m. 11 augustus 2008 telkens van 10.00 tot 22.00 uur De Caeck, Bist 25 te 2610 Wilrijk osaceus Info Verantwoordelijke uitgever : M. Mondelaers, Heistraat 178-2610 Wilrijk Vrij van zegel Art. 198/5
Uw Citibank agentschap te Wilrijk Ontdek alle Citibank diensten Beleggingen Kredieten * (lening op afbetaling, hypothecair krediet...) Citi Visa en Citi MasterCard kredietkaarten * Zichtrekening - Spaarrekening CitiPhone Banking Citibank Online Internet Banking Grijp de telefoon en bel ons op 03/899.31.70 voor meer informatie. * Lening op afbetaling/kredietopening, onder voorbehoud van goedkeuring van uw dossier en mits wederzijds akkoord. Citibank Belgium NV Kredietgever & Kredietbemiddelaar Gen. Jacqueslaan 263g, 1050 Brussel - HRB 412.146 B.R. 954-5462261-42 - ondernemingsnr: 0401.517.147 - Hypotheekondernemingen: Axa Bank NV & CBHK NV Citibank Wilrijk Bist 18, 2610 Wilrijk Tel : 03/899.31.70 Fax : 03/899.31.72 IMS BVBA, Peter VERHAEST, Afgevaardigd Agent - Kredietbemiddelaar
EEN BEDRIJF DAT ECOLOGIE VERKOOPT? WAT MOET JE JE DAAR BIJ VOORSTELLEN? In principe komen wij daar te pas waar U met de natuur wil samenwerken. En waar, ondanks uw goede wil, uw tuin, uw vijver uw aquarium het niet doet zoals U verwacht. Of waar uw praktische kennis van de natuur net onvoldoende is om er zo volledig in op te gaan als U wel zou willen. Onze ideeën, systemen, producten, ontwikkelden zich in de negentiger jaren rond aquaria en tuinvijvers. En dat blijft ons sterkste punt. Maar die revolutionaire ideeën bleken ook succesvol toepasbaar in tuinen, serres, terraria, parkvijvers... En werden uitgebreid naar andere, meer directe raakvlakken tussen mens en natuur. Onze bijdrage aan de oplossing van een probleem kan uitsluitend uit concrete adviezen bestaan. Maar desgewenst worden de ecologische acties ook door ons ecoteam voor U uitgevoerd. Onze cursussen Leven in de Natuur leren U de natuur gebruiken en respecteren. Een must voor wie (terug) zelfredzaam wil worden. PETER DE BATIST ECOLOGY-PROJECTS Helmstraat 146 B-2140 Borgerhout +32 (0)3 271 03 17 +32 (0)3 271 03 27 peter.debatist@skynet.be www.peterdebatist.be In de ECOSHOP, onze instructieve niet commerciële kijkwinkel, vindt U alle materialen, planten, dieren, boeken om zelf uw aquarium, tuinvijver of tuin te ecologiseren. Voer er zelf een computergestuurd wateronderzoek uit! Voedseldieren, diepvries- natuurvoer, water-, moeras-, en oeverplanten, biodynamische bodembedekking. Verzoeningsstraat 40A B-2140 Borgerhout Open elke maandag en donderdag van 18 tot 20 uur en verder uitsluitend op afspraak! Wij sponsoren amateur onderzoekers! Op reis in de vrije natuur? Ecotoerisme of zakenreis in Europa, Amerika, Azië, Afrika, Australië? Gematigd, subtropisch of tropisch? Wij zijn geïnteresseerd in alle gegevens over water in de vrije natuur, waar ook ter wereld. En wanneer U daar wat tijd aan wil besteden bezorgen wij u een meetset en alle know-how om stalen te nemen en ter plaatse de nodige metingen te doen. In ons labo worden de overige metingen uitgevoerd en in ons waterarchief opgeslagen. Uiteraard hebt U zelf ten allen tijde toegang tot die gegevens en de gegevens van andere onderzoekers. Wij hebben reeds analyserapporten van waterlopen, plassen en kusten van België, Congo, Corfu, La Palma, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje, Oostenrijk, Croatië, Madeira, Thailand, Venezuela.
Onze vissen en hun kleurenpracht 17 Wat voor betekenis hebben kleuren bij onze vissen. Onze glanzende bontgekleurde vissen bij aquariumliefhebbers zijn vanouds populair, en in de dierenspeciaalzaken is het assortiment aan siervissen dan ook duidelijk op die voorkeur afgestemd. De intensiteit van die kleuren, houdt vrijwel gelijke tred met de omzetcijfers maar dat is natuurlijk geen verklaring voor de prachtige kleuren van de vissen, net zo min als dat het een gril van de natuur of een esthetisch gevoel van de aquarist is. Hun kleuren zijn niet voor de sier, maar hebben wel degelijk een betekenis. Kleuren hebben een aantal biologische functies. Vissen behoren ongetwijfeld tot de fraaist gekleurde dieren. Dat geldt vooral voor de tropische en subtropische soorten, die zeer gekleurd en getekend zijn. Het staat vast dat dit niet is om de mens te behagen. Deze kleurenrijkdom heeft een doel en een biologische betekenis. De kleuren hebben een groot aantal, die stuk voor stuk onder de noemer aanpassingsverschijnsel gebracht worden. Zo eenvoudig is het te verklaren, uiterlijk voorkomen bijvoorbeeld, dat bij de meeste vissen de rugpartij donker, maar de buikpartij van in open water levende soorten juist licht tot wit-achtig is. Dit basispatroon is bedoeld om de vissen globaal aan hun omgeving aan te passen. De kleuren schijnen daarnaast nog meer functies te hebben. Kleur en camouflage. Zorg dat je niet opgegeten wordt is een van de belangrijkste motto s in het dierenrijk. Zich onzichtbaar maken voor zijn vijanden is daarbij behoorlijk in het voordeel. Sommige vissen zijn zeer goede camouflagekampioenen. Een goed voorbeeld is de Pleuronectes platessa (de schol) die zich perfect met de kleur van zijn lichaam weet aan te passen aan de ondergrond.wat goed is voor prooidieren is dan ook weer goed voor de rovers zelf. Want ook die maken zich onzichtbaar zoals de bladvis (monocrrhus). Hierdoor worden ze niet opgemerkt door hun slachtoffers en wordt de kans op een lekkere maaltijd ook groter. Andere opvallende kleurpatronen, zoals streeppatronen blijken ook een camouflage te zijn bv in een school die de contouren van het lichaam volledig onherkenbaar maken. Rosaceus Info
18 Signaalkleuren. Een opvallend kleur patroon kan ook het tegengestelde doel hebben: het kan dienen om andere vissen of soortgenoten of mogelijke rovers te waarschuwen. Dat veel giftige vissen, zoals de beroemde schorpioenvissen van het geslacht Pterios, opvallend gekleurd zijn. De zogenaamde plakkaatkleuren van veel rifbewoners hebben hetzelfde doel. Zij dienen eveneens als waarschuwing en zijn bedoeld voor de concurrenten in de eigen soort. Kleuren om op te vallen. De lichtgevende kleuren van schoolvissen hebben hetzelfde doel. De vissen zijn felgekleurd om op te vallen. Door de felle kleuren zijn ze goed zichtbaar maar kunnen hun soortgenoten in troebel en donker water niet uit het oog verliezen en dicht contact met hen onderhouden. Dit is het geval bij veel soorten die in het zwarte water van het Amazonegebied of het Congobekken leven. osaceus Info
Kleur als informatie. 19 De signaalkleuren die voor andere vissen een bron van informatie zijn, bijvoorbeeld als het gaat om andere soortgenoten te herkennen. Zo zijn prachtkarpers Aphyosemion een groot aantal soorten dat stuk voor stuk dezelfde vorm heeft en zich alleen op de grond van kleurpatroon van elkaar onderscheiden. Binnen de soort zijn de wijfjes en de mannetjes ook nog eens verschillend gekleurd. De vissen herkenen elkaar aan de kleuren als geslachtspartner en omgekeerd beschouwen dieren van hetzelfde geslacht elkaar als mogelijke rivalen. Leuke bruiloftsgewaden. Wanneer het om kleuren gaat als communicatiemiddel geldt dat zeker voor de zogenaamde bruiloftsgewaden van veel vissen. Bij de meeste vissoorten zoals de prachtbarbeel of onze inheemse stekelbaars (gasterosteus aculeatus), tonen een relatief gelijkblijvend prachtig paaigewaad, terwijl andere vissen in de verschillende periodes van de paaitijd steeds andere kleuren aannemen. Bij sommige onderbazen kan onderscheid gemaakt worden tijdens de balts-, paai-, en broedzorgkleuren. De kleur als barometer voor het humeur. Veel vissen kunnen door van kleur te veranderen duidelijk maken hoe ze zich voelen. Dit kunnen ze zeer snel; de kleuren veranderen vaak binnen enkele seconden. De kleurveranderingen zijn in verschillende situaties van het dagelijks vissenleven waar te nemen. De kleuren variëren al naargelang het begroetings-, schrik- en imponeerkleuren zijn of uitingen van verhoogde of extreme agressiviteit. Ook de stemmingen behoren hiertoe waarin veel vissen langdurig verkeren op grond van uitwendige factoren. Rosaceus Info
20 Een duidelijk voorbeeld van wisselende kleuren is het verschil van de dag- en nachtkleuren bij de vissen. Die zijn volkomen normaal en kunnen gezien worden als de vissen zich goed voelen. Het is voor ons aquarianen belangrijk om te weten dat bij externe factoren in belangrijke mate ook bijzondere omstandigheden behoren zoals er zijn; een te hoge of te lage temperatuur, zuurstoftekort, ziekten, slechte of onvoldoende voeding. De kleur als een leeftijdsaanduiding. Tenslotte is het opvallend dat vissen op grond van leeftijd verschillend zijn in kleur. Bij jonge vissen vaak niet de volle kleurenpracht van hun ouders. Hier zijn verschillende redenen aan te voeren.vaak moet dit verschil in kleuren voorkomen dat jonge nog niet volledig volgroeide dieren als rivalen worden beschouwd en daardoor niet meer in hun territorium of in de buurt van een volwassen dier zouden kunnen vertoeven. Hierdoor wordt de druk die op het territorium ligt bij veel soorten op een elegante manier verminderd. Wordt vervolgd. Zwarte tetra Instituut voor : Instituut Katrien Valkenveld 25 Wilrijk www.instituutkatrien.be 03 829 13 95 osaceus Info