Omschrijving Deze fietsroute neemt u mee langs de Limes, de voorlmalige grens van het Romeinse rijk. Langs deze grens, die ruwweg de loop van de Oude Rijn volgt, bevonden zich de Romeinse forten en wachttorens en vond de handel en interactie plaats. De route start in Alphen aan den Rijn, het Romeinse Albaniana en gaat via Zwammerdam (Nigrum Pullum) naar Bodegraven. Hier verlaat u de Limes om via de Reeuwijkse plassen en Boskoop terug te fietsen naar het beginpunt. Onderweg kunt u een bezoek brengen aan Fort Wieringerschans. Dit 17e eeuws verdedigingswerk maakte onderdeel uit van de Oude Hollandse Waterlinie. Bezienswaardigheden 1 Albaniana Onder het huidige centrum van Alphen aan den Rijn lag het Romijnse grensfort Albaniana. Het fort deed dienst van circa 41 tot 270 na Christus. In de beginjaren was het een geidoleerde buitenpost van hout en aarde. Later werd het herbouwd in steen. De Romeinse vondsten in Alphen aan den Rijn zijn van internationaal belang vanwege hun uitstekende staat van conservering. Zo zijn er meer dan 800 munten gevonden uit de regeringsperiodes van diverse Romeinse keizers. Aan uw linkerhand, op het Rijnplein, zijn verschillende munten in het straatwerk van het plein verwerkt. Op de daken vindt u kunstobjecten die verwijzen naar de Romeinse tijd. 2 Oude Rijn Na verschillende mislukte pogingen van de Romeinen om de Lage Landen helemaal te veroveren, trokken ze zich in 47 na Christus terug achter de Oude Rijn. De Oude Rijn werd daarmee de natuurlijke noordgrens van het Romeinse Rijk. Deze natuurlijke grens (de Limes) werd versterkt met forten en wachttorens. Behalve een militaire zone was de Limes ook een handelsroute. Langs de Oude Rijn ontstond een uitwisseling van culturen tussen de Romeinse soldaten en de imheemse bevolking. 3 Nigrum Pullum Op minder dan vijf kilometer afstand van Albaniana, in het huidige plaatsje Zwammerdam, lag het grensfort Nigrum Pullum. De naam betekent "zwarte aarde" en verwijst naar de donkere veengrond die hier ligt. Op de plek waar Nigrum Pullum lag, ziet u in het gras een reconstructie van de contouren van dit fort. De locatie van Nigrum Pullum, dicht bij de Rijnoever en bij verschillende waterlopen, maakte scheepvaart mogelijk. Tussen 1971 en 1974 zijn hier dan ook zes schepen opgegraven. Drie van deze schepen waren visserskano's van uitgeholde eikenstammen. De andere drie waren militaire transportschepen met een platte bodem van meer dan 20 meter lang. 4 Burgus bij Bodegraven Burgus is Latijn voor mini-castellum, of mini-fort. Bij de Willemstraat in het huidige Bodegraven is een poortgebouw met twee wachttorens gevonden. Uit deze vondst valt op te maken dat hier waarschijnlijk een mini-castellum heeft gelegen. Andere vondsten, zoals de helm die u op de foto ziet, lijken dat te bevestigen. De grootte van het castellum bij Bodegraven had te maken met het feit dat de Romeinen hier destijds niet direct aanvallen van de vijand verwachtten. pagina 1 / 10
5 Fort Wierickerschans Ook aan de Limes, vindt u Fort Wierickerschans. Dit 17e eeuwse verdedigingswerk maakte deel uit van de Oude Hollandse Waterlinie. Het idee van de Waterlinie was om bij een dreigende aanval van vijandelijke Franse troepen een strook land onder water te zetten om zo de opmars van de vijand tegen te houden. In 1673 werd Fort Wierickerschans gebouwd, als versterking van de zwakke schakel tussen de wateren Enkele een Dubbele Wiericke. Met de bouw van het fort kreeg de Oude Hollandse Waterlinie een meer permanent karakter. Na 1815 verloor de Wierickerschans zijn functie als verdedigingswerk omdat de Oude Hollandse Waterlinie werd vervangen door de meer oostelijk gelegen Nieuwe Hollandse Waterlinie. Fort Wierickerschans werd een opslagplaats voor oorlogsmateriaal. De oorspronkelijke 17e eeuwse bebouwing maakte grotendeels plaats voor depots en magazijnen. Later werden er meer arsenalen, bunkers en opslagruimten bijgebouwd. In 1997 verloor Fort Wierickerschans definitief zijn militaire status. Het werd overgedragen aan Staatsbosbeheer, die er in het "Arsenaal 1830" een bezoekerscentrum vestigde. In dit bezoekerscentrum ziet u de geschiedenis van de Wierickerschans en het Nationaal landschap Groene Hart. Open: - april t/m oktober van dinsdag tot en met zondag tussen 12:00 en 16:00 - november t/m maart zaterdag en zondag tussen 12:00 en 16:00 6 Tip 1 - Reeuwijkse Plassen De Reeuwijkse Plassen zijn dertien plassen tussen Bodegraven en Gouda met een totale oppervlakte van circa 735 hectare. De plassen zijn van elkaar gescheiden door smalle weggetjes waarover u prima kunt fietsen en wandelen. De plassen hebben allemaal een rechthoekige vorm. De oorsprong hiervan ligt in de vroegere verkaveling van de veengronden. 7 Tip 2 - Boomkwekerijmuseum In het Boomkwekerijmuseum kunt u de ontwikkeling van de boomkwekerij vanaf de Middeleeuwen tot de moderne sierteelt volgen. Het museum bestaat uit verschillende gebouwen en een museumkwekerij. Hier kunt u planten- en struikenrassen zien van meer dan 100 jaar oud. 8 Archeon In Archeologisch themapark Archeon beleeft u de Romeinse tijd in de nagebouwde Romeinse stad Trajectum ad Rhenum. Ervaar hoe de Romeinen vroeger leefden door een bezoek te brengen aan de Romeinse herberg, de kleurige mozaiek-werkplaats of de stevige pottenbakkerswoning. In de arena ziet u de Romeinen in actie tijdens een gladiatorengevecht. Behalve de Romeinse tijd vindt u in het Archeon ook gebouwen en activiteiten met betrekking tot de Prehistorie en de Middeleeuwen. Landgoeden en buitenplaatsen in deze route pagina 2 / 10
Bisdom van Vliet Haastrecht Groot-Poelgeest Koudekerk aan den Rijn Swanendrift Alphen aan den Rijn Villa Nuova Alphen aan den Rijn Vredelust Alphen aan den Rijn Rust en Werk Alphen aan den Rijn Berendrecht Alphen aan den Rijn Routebeschrijving 1 Ga in noordwestelijke richting naar de Prins Bernhardlaan 0,2 km (2 min.) 2 Sla linksaf naar de Prins Bernhardlaan 90 m (1 min.) 3 Ga in noordelijke riching op de Prins Bernhardlaan naar de Hoflaan 0,3 km (4 min.) 4 Ga in noordwestelijke riching op de Prins Bernhardlaan naar het Molenvlietpad 33 m (1 min.) 5 Sla rechtsaf naar het Molenvlietpad 32 m (1 min.) 6 Sla rechtsaf naar de Castellumstraat 57 m (1 min.) 7 Ga in oostelijke riching op de Castellumstraat naar het Stadhuisplein 8 Ga in oostelijke riching op de Castellumstraat naar de Julianastraat 33 m (1 min.) 9 Sla rechtsaf naar de Julianastraat pagina 3 / 10
10 Ga in zuidelijke riching op de Julianastraat naar de Kerkstraat 11 Weg vervolgen naar de Prins Hendrikstraat 78 m (1 min.) 12 Ga in zuidelijke riching op de Prins Hendrikstraat naar de Hedastraat 13 Ga in zuidelijke riching op de Prins Hendrikstraat naar de Oranjestraat 0,6 km (7 min.) 14 Ga in zuidoostelijke riching op de Prins Hendrikstraat naar de Graaf Florisstraat 15 Weg vervolgen naar de Gouwsluisseweg 16 Ga in oostelijke riching op de Gouwsluisseweg naar de Zeilmakerstraat 31 m (1 min.) 17 Sla rechtsaf naar de Zeilmakerstraat 44 m (1 min.) 18 Sla linksaf naar de Billie Holidaywerf 26 m (1 min.) 19 Sla rechtsaf richting de Goudse Schouw/de Hefbrug 62 m (1 min.) 20 Sla rechtsaf naar de Goudse Schouw/de Hefbrug 82 m (1 min.) 21 Sla linksaf richting de Gouwestraat 22 Flauwe bocht naar rechts naar de Gouwestraat 23 Flauwe bocht naar links om op de Gouwestraat te blijven 0,2 km (2 min.) 24 Ga in oostelijke richting op de Gouwestraat 0,2 km (2 min.) 25 Neem op de rotonde de 1ste afslag naar de Steekterweg pagina 4 / 10
25 Neem op de rotonde de 1ste afslag naar de Steekterweg 0,3 km (4 min.) 26 Ga in oostelijke riching op de Steekterweg naar het Goudse Rijpad 0,9 km (11 min.) 27 Ga in oostelijke richting op de Steekterweg 2,1 km (25 min.) 28 Flauwe bocht naar links om op de Steekterweg te blijven 50 m (1 min.) 29 Neem op de rotonde de 3e afslag naar de Rijksstraatweg 0,5 km (6 min.) 30 Ga in zuidoostelijke richting op de Rijksstraatweg 31 Neem op de rotonde de 1ste afslag naar de Dammekant 0,7 km (9 min.) 32 Ga in zuidelijke riching op de Dammekant naar het Aakpad 33 Sla linksaf om op de Dammekant te blijven 0,6 km (7 min.) 34 Weg vervolgen naar de Overtocht 35 Weg vervolgen naar de Van Tolstraat 36 Weg vervolgen naar de Wilhelminastraat 37 Weg vervolgen naar de Zuidzijde 0,6 km (7 min.) 38 Flauwe bocht naar links om op de Zuidzijde te blijven 39 Ga in oostelijke richting op de Zuidzijde 1,3 km (16 min.) 40 Ga in noordoostelijke richting op de Zuidzijde pagina 5 / 10
40 Ga in noordoostelijke richting op de Zuidzijde 41 Weg vervolgen naar de Weijpoort 0,4 km (4 min.) 42 Sla rechtsaf naar de Weiweg 1,3 km (16 min.) 43 Ga in zuidelijke riching op de Weiweg naar de Endelkade 1,0 km (13 min.) 44 Weg vervolgen naar het Laageind 0,9 km (11 min.) 45 Ga in zuidelijke richting op het Laageind 1,0 km (11 min.) 46 Ga in zuidelijke riching op het Laageind naar de Burgemeester Doormanstraat 47 Sla rechtsaf richting het Wierickepad 17 m (1 min.) 48 Sla linksaf richting het Wierickepad 48 m (1 min.) 49 Sla rechtsaf naar het Wierickepad 1,6 km (19 min.) 50 Ga in zuidwestelijke riching op het Wierickepad naar de Oukoopsedijk 0,3 km (3 min.) 51 Sla linksaf naar de Oukoopsedijk 52 Sla rechtsaf naar de Nieuwenbroeksedijk 53 Ga in westelijke riching op de Nieuwenbroeksedijk naar de Ree 0,8 km (9 min.) 54 Flauwe bocht naar rechts naar de Hortemansdijk 0,5 km (6 min.) 55 Sla linksaf naar de Zoetendijk pagina 6 / 10
55 Sla linksaf naar de Zoetendijk 0,2 km (2 min.) 56 Sla rechtsaf naar de 's-gravenbroekseweg 1,0 km (13 min.) 57 Ga in noordwestelijke riching op de 's-gravenbroekseweg naar de Treebord 1,1 km (13 min.) 58 Sla rechtsaf naar de Raadhuisweg 59 Ga in noordelijke riching op de Raadhuisweg naar de Albert Schweitzerstraat 1,2 km (14 min.) 60 Flauwe bocht naar links om op de Raadhuisweg te blijven 30 m (1 min.) 61 Sla linksaf richting de Oud Reeuwijkseweg 0,4 km (4 min.) 62 Sla linksaf bij de Oud Reeuwijkseweg 19 m (1 min.) 63 Neem op de rotonde de 2e afslag naar de Oud Reeuwijkseweg 0,2 km (3 min.) 64 Ga in noordwestelijke richting op de Oud Reeuwijkseweg 0,8 km (10 min.) 65 Weg vervolgen naar de Schinkeldijk 0,8 km (9 min.) 66 Sla rechtsaf naar de Zijdeweg 67 Ga in noordelijke riching op de Zijdeweg naar de Ringdijk 1,0 km (12 min.) 68 Sla linksaf om op de Zijdeweg te blijven 69 Flauwe bocht naar rechts 0,8 km (9 min.) 70 Ga in westelijke richting pagina 7 / 10
70 Ga in westelijke richting 71 Weg vervolgen naar het Wonnepad 81 m (1 min.) 72 Sla linksaf naar de Spoelwijkschedijk 81 m (1 min.) 73 Weg vervolgen naar de Middelburgseweg 0,2 km (2 min.) 74 Sla rechtsaf naar de Reijerskoop 0,3 km (4 min.) 75 Ga in westelijke riching op de Reijerskoop naar de Lansing 1,5 km (18 min.) 76 Ga in westelijke richting op de Reijerskoop 27 m (1 min.) 77 Weg vervolgen naar de Zijde 55 m (1 min.) 78 Flauwe bocht naar rechts om op de Zijde te blijven 44 m (1 min.) 79 Sla rechtsaf naar de Burgemeester Colijnstraat 80 Ga in noordelijke riching op de Burgemeester Colijnstraat naar de Laag Boskoop 0,5 km (6 min.) 81 Weg vervolgen naar de Badhuisweg 0,5 km (6 min.) 82 Ga in westelijke riching op de Badhuisweg naar de Otweg 83 Sla linksaf naar de Otweg 84 Ga in westelijke riching op de Otweg naar de Paddegat 0,6 km (7 min.) 85 Ga in westelijke riching op de Otweg naar de Paddegat pagina 8 / 10
85 Ga in westelijke riching op de Otweg naar de Paddegat 62 m (1 min.) 86 Sla rechtsaf naar de Paddegat 0,5 km (6 min.) 87 Ga in westelijke riching op de Paddegat naar de Compierekade 77 m (1 min.) 88 Sla rechtsaf naar de Compierekade 1,0 km (12 min.) 89 Ga in noordelijke riching op de Compierekade naar de Burgemeester Smitweg 90 Sla rechtsaf om op de Compierekade te blijven 0,6 km (7 min.) 91 Sla rechtsaf naar het Rietveldsepad 92 Ga in oostelijke riching op het Rietveldsepad naar het Bedelaarsbos 0,3 km (3 min.) 93 Ga in oostelijke riching op het Rietveldsepad naar het Bedelaarsbos 0,8 km (9 min.) 94 Ga in noordoostelijke riching op het Rietveldsepad naar het Ravelijnpad 95 Flauwe bocht naar links naar de Goudse Schouw 0,3 km (4 min.) 96 Neem op de rotonde de 3e afslag 29 m (1 min.) 97 Sla linksaf richting het Rietveldsepad 25 m (1 min.) 98 Sla rechtsaf naar het Rietveldsepad 99 Ga in noordoostelijke riching op het Rietveldsepad naar de Aziëlaan 100 Ga in noordoostelijke riching op het Rietveldsepad naar de pagina 9 / 10
100 Ga in noordoostelijke riching op het Rietveldsepad naar de Aziëlaan 53 m (1 min.) 101 Sla linksaf naar de Aziëlaan 0,6 km (8 min.) 102 Ga in noordwestelijke riching op de Aziëlaan naar de Aziëlaan 0,3 km (4 min.) 103 Flauwe bocht naar rechts om op de Aziëlaan te blijven 22 m (1 min.) Kaartgegevens 2016 Google pagina 10 / 10