Duurzaam bouwen Muren 1
% zonder isolatie Muren isoleren waar staan we? 100 80 60 40 20 0 1998 2001 2003 2005 2008 2020 2
Ouderdom woning 3
Energieverlies per 100 m² ca. 1500 m³ aardgas of 1500 liter stookolie per jaar 4
De geïsoleerde muur 1. Thermische prestatie 2. Bevestiging 3. Regendichting 4. Winddichting 5. Luchtdichting 5
De geïsoleerde muur EPB-eisen 2012: Umax = 0,32 W/m²K 2014: Umax = 0,24 W/m²K Subsidie bestaande woning Premie via netbeheerders voor 2015 6
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw Foto: 23 cm EPS lambda 0.031 7
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw Thermische prestaties: U = 0,32 W/m²K (vanaf 1/1/2012) van min. 60 mm met lambda 0.021 W/mK tot 140 mm met lambda 0.048 W/mK U = 0,24 W/m²K (vanaf 1/1/2014) van min. 80 mm lambda 0.021 W/mK tot 180 mm met lambda 0.048 W/mK U = 0,12 W/m²K van min. 160 mm lambda 0.021 W/mK tot 360 mm (?) met lambda 0.048 W/mK 8
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw Bevestiging: - Isolatie: met isolatieclips en/of isolatieplug - Gevelsteen: spouwhaken Spouwhaak met clips Isolatieplug Afstandshouder (rexklem) 10
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw 11
Muur 1: spouwmuur met luchtspouw Regendichting: - Luchtspouw = afwatering regendoorslag - Spouwhaken naar buiten toe omlaag plooien OF spouwhaken met druipneus Winddichting: - Geen kieren onderling - Geen lucht tussen isolatie en draagmuur - Goede aansluiting onder en boven - Verzorgde afwerking hoeken Luchtdichting: - binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking 12
Muur 2: spouwmuur volledige vulling Foto: 12 cm rotswol 13
Muur 2: spouwmuur volledige vulling Thermische prestatie: U = 0,32 W/m²K min. 120 mm met lambda 0.040 W/mK U = 0,24 W/m²K min. 160 mm met lambda 0.040 W/mK 14
Muur 2: spouwmuur volledige vulling Bevestiging: - Isolatie: met isolatieplug - Gevelsteen: spouwhaken Regendichting: - Plaatsing in 2 lagen om regendoorslag door kieren en naden te vermijden - Mogelijke bakelietverkleuring op gevelsteen door volle spouwvulling - Aandacht voor mosvorming door trage uitdroging gevelsteen - Eventueel gevelsteen waterwerend behandelen 15
Muur 2: spouwmuur volledige vulling Winddichting: - Geen kieren onderling - Geen lucht tussen isolatie en draagmuur - Goede aansluiting onder en boven - Verzorgde afwerking hoeken Luchtdichting: - binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking 16
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw 17 Bron: studiedag Ugent 18/11/2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw 18 Bron: studiedag Ugent 18/11/2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Foto: inblazen isolatie 19
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Nazicht VOOR inblazen van de isolatie waar contact is tussen binnenmuur en buitenmuur (na isolatie ontstaan hier koudebruggen die moeten worden opgelost of berekend naar risico) 20
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Thermische prestatie: Koudebruggen blijven MAAR: warmer binnenoppervlak (computersimulatie én praktijkmeting) Kleiner risico op schimmel & condensatie bij gelijk binnenklimaat!! * * beter luchtdicht => beter ventileren 21 Bron: studiedag Ugent 18/11/2009
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Bevestiging: - Isolatie: gespoten - Spouw voor het inspuiten volledig af te sluiten! (bvb: Bovenaan open spouw aan gootplank? Spouw open aan rolluiken? Doorboringen met zachte flexibele ventilatiebuis? Open stootvoegen?) - Bestaande waterkeringen na te kijken: deze vormen compartimenteringen bij inspuiten. 22
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Regendichting: - In nagevulde spouwmuur moet isolatiespouw deze functie vervullen - Voorwaarde 1: onbeschadigd gevelmetselwerk (voegwerk, scheuren, ) - Voorwaarde 2: verwaarloosbare wateropname isolatiematerialen: < grenswaarde voor gevelpleister DUS: geen gevaar voor regendoorslag t.g.v. capillariteit isolatiemateriaal 23
Muur 3: spouwmuur na-isolatie in spouw Winddichting: - Spouw voor het inspuiten volledig af te sluiten! Luchtdichting: - binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking DOCH BIJKOMEND: - Na-isolatie van de spouw verhoogt de luchtdichtheid (de isolatie heeft een grotere weerstand tegen luchtdoorlaat dan een luchtspouw) MINDER natuurlijke binnenventilatie! Risico oppervlaktecondensatie VERGROOT VENTILATIE van het gebouw bestuderen 24
Muur 4: spouwmuur met gevelpleister 25
Muur 4: spouwmuur met gevelpleister Bevestiging: - Isolatie: met isolatieplug - Gevelsteen: spouwhaken Regendichting: - Gevelpleister = regendichting Winddichting: - Geen kieren onderling - Geen lucht tussen isolatie en draagmuur - Goede aansluiting onder en boven - Verzorgde afwerking hoeken Luchtdichting: - binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking 26
Muur 5: massief met gevelpleister op isolatie 27
Muur 5: massief met gevelpleister op isolatie Bevestiging: - Isolatie: gelijmd of met speciale isolatieplug Regendichting: - Gevelpleister = regendichting Winddichting: - Geen kieren onderling - Geen lucht tussen isolatie en draagmuur - Goede aansluiting onder en boven - Verzorgde afwerking hoeken Luchtdichting: - binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking 28
Muur 5: massief met gevelpleister op isolatie AANDACHTSPUNTEN bij NA-isolatie: 29
Muur 6: massief met gevelplanken/panelen 30
Muur 6: massief met gevelplanken/panelen Bevestiging: - Isolatie: zijdelings geklemd en/of bevestigd - Bekleding: geschroefd/gelijmd aan structuur Regendichting: - Gevelafwerking of achterliggende folie/plaat 31
Muur 6: massief met gevelplanken/panelen Winddichting: - Dampopen folie of isolerende onderdakplaat - Bij toepassing folies naden afkleven - Goede aansluiting onder en boven - Geen lucht tussen isolatie en draagmuur Luchtdichting: - binnenpleisterwerk is de luchtdichte afwerking 32
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) bi bi 33
BINNENISOLATIE BLAUW = reële dampdruk (P v) curve i.f.v. dampdoorlaatbaarheid ROOD = dampsaturatiedruk (P vs) curve i.f.v. temperatuur materiaal P v > P vs = interne condensatie Dampscherm binnen => geen condensatie? Buiten kletsnat => WEL condensatie 34
BINNENISOLATIE 35
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) 36
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Nazicht VOOR het isoleren daar waar buitenmuur de binnenstructuur (vloer, muur, ) raakt. Na isolatie ontstaan daar koudebruggen die moeten worden opgelost of berekend naar risico. 37
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Bevestiging: - Structuur: profielen bevestigen van vloer naar plafond (bij verankering aan buitenmuur opletten voor vocht/ ) - Isolatie: tussen de profielen klemmen Winddichting: - Bestaande pleister = winddicht - Goede aansluiting onder en boven - Geen lucht tussen isolatie en draagmuur 38
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Bevestiging bij verlijming: - Harde isolatie sluit slecht aan op oneffen ondergrond; best met mortel volvlakkig verkleven. zonder drukverschil met drukverschil bron: Robert Borsch-Laaks Holzbau 5/2005 39
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Regendichting: - Binnenisolatie = grotere vochtbelasting Aangewezen gevel waterafstotend te behandelen zonder binnenisolatie ongehinderde uitdroging naar buiten en binnen met binnenisolatie beregening uitdroging 1. door gereduceerde warmtestroom beperkte uitdroging naar buiten 2. door grotere dampdichtheid (sterk) beperkte uitdroging naar binnen 40
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Winddichting: - Bestaande pleister = winddicht - Goede aansluiting onder en boven - Geen lucht tussen isolatie en draagmuur Luchtdichting: - Dampscherm is de luchtdichte afwerking - Alle naden goed verkleven, ook aan overgang vloer, plafond, ramen, - Doorvoeren voor leidingen luchtdicht aftapen rond de leiding - Gaten voor stopcontact luchtdicht afwerken rond luchtdicht inbouwdoosje. 41
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Do s en Dont s: 42
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Do s en Dont s: 43
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Do s en Dont s: 44
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) Details: 45
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) KOUDEBRUGGEN: moeilijk oplosbaar 46
Muur 7: massief met binnenisolatie (enkel) KOUDEBRUGGEN: moeilijk oplosbaar 47
Muur 8: massief met binnenisolatie (dubbel) bi bi 48
Muur 8: massief met binnenisolatie (dubbel) 49
Muur 8: massief met binnenisolatie (dubbel) Bevestiging: - Structuur: profielen bevestigen van vloer naar plafond (bij verankering aan buitenmuur opletten voor vocht/ ) - Isolatie: tussen de profielen klemmen - Leidingspouw: op OSB of op houtstructuur Regendichting: - Aangewezen om gevel waterafstotend te behandelen (schilderen, crepi, ) 50
Muur 8: massief met binnenisolatie (dubbel) Winddichting: - Bestaande pleister = winddicht - Goede aansluiting onder en boven - Geen lucht tussen isolatie en draagmuur Luchtdichting: - Dampscherm is de luchtdichte afwerking - Alle naden goed verkleven, ook aan overgang vloer, plafond, ramen, - Doorvoeren voor leidingen naar buiten luchtdicht aftapen rond de leiding - Leidingen in leidingspouw = luchtdichting blijft intact 51
Muur 9: houtskelet windverband buiten 52
Muur 9: houtskelet windverband buiten Winddichting: Uitstijving = winddichting: naden gesloten?? Goede aansluiting onder en boven Geen lucht tussen isolatie en buitenplaat Luchtdichting: Dampscherm is de luchtdichte afwerking Alle naden goed verkleven, ook aan overgang vloer, plafond, ramen, Doorvoeren voor leidingen luchtdicht aftapen rond de leiding Gaten voor stopcontact luchtdicht afwerken rond luchtdicht inbouwdoosje. 53
Muur 10: houtskelet windverband binnen 54
Muur 10: houtskelet windverband binnen Voorbeeld met gevelsteen: 55
Muur 10: houtskelet windverband binnen bi Voorbeeld met gevelbeplanking: 56
Muur 10: houtskelet windverband binnen Foto s: leidingenspouw en luchtdichting: 57
Muur 10: houtskelet windverband binnen Thermische prestatie Realiseren laag energie en passief met houtskeletbouw Bron: Jonckheere Wood Structures 58
Muur 10: houtskelet windverband binnen Winddichting: OF: houtvezelplaat: tand en groef OF: folie: overlap naden achter lat of aftapen Goede aansluiting onder en boven Geen lucht tussen isolatie en winddichting Luchtdichting: Dampscherm is de luchtdichte afwerking Alle naden goed verkleven, ook aan overgang vloer, plafond, ramen, Doorvoeren voor leidingen naar buiten luchtdicht aftapen rond de leiding Leidingen in leidingspouw = luchtdichting blijft intact 59
Muur 11: houtskelet met gevelpleister bi bu Optie 1: OSB buitenzijde bi bu Optie 2: OSB binnenzijde 60
Muur 11: houtskelet met gevelpleister OPTIE 1: (OSB) windverband buiten: +: vlakke stabiele plaat voor bevestiging gevelisolatie Maar: buitenzijde relatief dampdicht vochtbufferende isolatie? OPTIE 2: (OSB) windverband binnen: = buitenzijde meer dampopen geen risico op interne condens 61
Dank voor uw aandacht 62