Operatie aan de amandelen Informatie voor patiënten F0443-3415 juni 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat u geopereerd wordt aan de amandelen. U wordt hiervoor opgenomen in het ziekenhuis. In deze folder leest u wat er tijdens de operatie gebeurt en waar u na de operatie op moet letten. Functie van de amandelen In het lichaam zitten op verschillende plekken lymfklieren, het lymfkliersysteem. De lymfklieren gaan ontstekingen tegen en zorgen voor een goede afweer. Waar de mond en neus overgaan in de keel, zitten veel lymfklieren. De lymfklieren vangen binnendringende ziekteverwekkers op en maken ze onschadelijk. 1: zachte gehemelte 2: keelamandelen 3: tongamandel Het lymfklierweefsel bevindt zich op drie plaatsen: Neus-keelholte: Dit is de ruimte achter de neus boven het zachte gehemelte (1). Het verdikte lymfklierweefsel in de neus-keelholte is de neusamandel (adenoïd). Vanaf de leeftijd van 8 jaar neemt de grootte van de neusamandel af. Bij uitzondering kan de neusamandel blijven bestaan op volwassen leeftijd. De keel: De keelamandelen (tonsillen) zijn zichtbaar als knobbels links en rechts achter in de keel (2). De huig, het aanhangsel van het zachte gehemelte, hangt midden tussen de keelamandelen. Operatie aan de amandelen F0443-3415 juni 2014 2
Achterop de tong: Dit deel wordt de tongamandel (3) genoemd. De tongamandel gaat aan de zijkanten van de tong over in de keelamandelen. De tongamandel geeft slechts zelden klachten. De amandelen vormen een klein gedeelte van het lymfkliersysteem van het lichaam. In de mond-keelholte zit ook lymfklierweefsel in het slijmvlies. Als de amandelen worden verwijderd heeft dit geen gevolgen voor de afweer. Klachten door amandelen Wanneer u op volwassen leeftijd een neusamandel heeft kunnen er klachten optreden. Voorbeelden zijn een verstopte neus, door de neus praten, vaak verkouden zijn, door de mond ademen en snurken. U kunt ook last hebben van de keelamandelen. Bij een acute ontsteking van de amandelen merkt u dit aan keelpijn met slikklachten, koorts en ziek voelen. Na de derde dag daalt de temperatuur meestal, waarbij ook de andere klachten langzaam verdwijnen. Dit kan een paar keer per jaar voorkomen. De amandelen kunnen ook chronisch (een beetje) ontstoken zijn. De klachten zijn dan moeheid, lusteloosheid, snurken, matige eetlust en slechte adem. Als amandelen ontstoken raken, zwellen ze op. Hierbij kunnen ook lymfklieren in de hals gezwollen zijn en pijnlijk aanvoelen. Heel soms breidt de ontsteking van de keelamandel zich uit naar weefsel eromheen waarin zich dan etter ophoopt (peritonsillair abces). Als u hier last van heeft kunt u nauwelijks slikken, is er veel slijmvorming, kunt u de mond moeilijk openen, zijn de lymfklieren in de hals gezwollen en heeft u vaak hoge koorts. Wanneer worden de amandelen verwijderd Of de amandelen worden verwijderd met een operatie is afhankelijk van de ernst van de klachten en hoe vaak ze voorkomen. De amandelen worden verwijderd bij de volgende klachten: - Ontstekingen: Wanneer het onvoldoende lukt om de klachten met medicijnen (pijnstillers en/of antibiotica) te bestrijden of als u te vaak medicijnen moet gebruiken, kan het verstandig zijn om de amandelen te verwijderen. - Pus achter de keelamandel of abcesvorming (peritonsillair abces): Meestal wordt eerst het abces behandeld. Als de keelamandelen weer tot rust zijn Operatie aan de amandelen F0443-3415 juni 2014 3
gekomen worden ze eventueel na een paar dagen verwijderd. Dit kan ook 6 8 weken later gedaan worden. De KNO-arts bespreekt met u of een operatie in uw geval de beste behandeling is. Voorbereiding U wordt opgenomen in het ziekenhuis. De afdeling Opname bespreekt met u de datum van de opname. Ter voorbereiding op de operatie moeten er nog een paar dingen gebeuren. Pre-operatief spreekuur U gaat naar de anesthesioloog die uitleg geeft over de verdoving en de pijnbestrijding. U krijgt algehele narcose en merkt dus niets van de operatie. U krijgt een kort lichamelijk onderzoek naar het hart en de longen om uit te sluiten of er andere problemen zijn. Na afloop van dit gesprek krijgt u een folder mee waarin de voorbereiding van de operatie en de narcose is uitgelegd. De operatie De ingreep gebeurt onder algehele narcose en duurt ongeveer een half uur. De operatie gebeurt via de mond, er is dus geen litteken te zien. De KNO-arts maakt een klein sneetje in het slijmvlies in de keel en maakt de amandel los. Dit wordt ook wel pellen genoemd. Eventuele bloedende vaatjes worden dichtgebrand. Complicaties Bij iedere operatie, ook het verwijderen van de amandelen, is er sprake van enig risico. Bij deze operatie is het voornaamste risico een nabloeding. Verder bestaat er een kleine kans op een infectie en koorts. Na de operatie Wanneer u goed wakker bent wordt u teruggebracht naar de verpleegafdeling. Direct na de ingreep heeft u pijn in de keel en moeite met slikken. De pijn kan uitstralen naar de oren. De verpleegkundige geeft u hiervoor pijnstillers. Veel drinken van koud water is belangrijk en kan de pijn verlichten. Daarnaast moet u het schrapen van de keel zien te voorkomen. Meestal komt er na de operatie een beetje helderrood bloed uit de keel. Ook Operatie aan de amandelen F0443-3415 juni 2014 4
kan het voorkomen dat u donker bloed opgeeft. Dit is oud bloed dat tijdens de operatie in de maag terecht is gekomen. Soms kan er een beetje bloed uit de neus lopen; dit komt doordat het beademingsbuisje waarmee u tijdens de narcose in slaap werd gehouden, via de neus werd ingebracht. U mag de dag na de operatie weer naar huis. Er wordt een controleafspraak op de polikliniek KNO voor u gemaakt over 6 weken. Weer thuis Bij pijn Als u thuis pijn heeft, kunt u paracetamol gebruiken. De keel kan na de ingreep nog erg gevoelig zijn. Neem daarom bij voorkeur een oplostablet of zetpil. Herstel van de wond Op de plaats waar de amandelen zaten ontstaat een grijs-witte korst, die meestal na zeven tot acht dagen vanzelf verdwijnt. U kunt hierdoor tijdelijk een slechte adem hebben. Bovendien kunt u een wat metaalachtige smaak hebben. Ook dit verdwijnt vanzelf. Eten en drinken Het is belangrijk dat u veel drinkt. Het is beter geen koolzuurhoudende (met prik) dranken te gebruiken. Van melkproducten kan het slijm in de mond soms wat taai worden wat het slikken moeilijker maakt. Wel mag u zachte voeding nemen bijvoorbeeld vla, appelmoes of voeding dat is gepureerd. Neem afgekoelde voeding. Van warm eten en drinken gaat de wond eerder bloeden. In de loop van de dagen kunt u, afhankelijk hoe u zich voelt, steeds meer normaal gaan eten. Vermijd de eerste tijd gekruide of harde producten zoals chips. Dit kan pijn doen bij het slikken. Werk Wij raden u aan een week rustig aan te doen. Na ruim een week bent u hersteld en kunt u weer werken. Operatie aan de amandelen F0443-3415 juni 2014 5
Controle Na zes weken komt u terug op de polikliniek KNO voor controle bij de KNO-arts. Wanneer een arts waarschuwen U moet in de volgende gevallen direct een arts waarschuwen: Wanneer de temperatuur ondanks gebruik van paracetamol (maximaal 6 keer 500 mg per dag) hoger wordt dan 38,5C Als u een forse nabloeding krijgt Belt u dan naar de polikliniek KNO, zie de telefoonnummers onder Vragen. Buiten kantooruren kunt u de Spoedeisende Hulp bellen: MCH Antoniushove (070) 357 44 44 en naar de Spoedeisende Hulp vragen MCH Westeinde (070) 330 2380 Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u contact opnemen met de polikliniek KNO, bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.30-16.00 uur. Polikliniek KNO MCH Antoniushove (070) 357 41 25 Polikliniek KNO MCH Westeinde (070) 330 2501 Deze folder is overgenomen van/gebaseerd op de tekst van de folder Operatie aan de amandelen bij volwassenen van de Nederlandse Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied. De inhoud is aangepast aan de situatie zoals deze zich voordoet in het Medisch Centrum Haaglanden. Operatie aan de amandelen F0443-3415 juni 2014 6