Cataract Oogheelkunde Beter voor elkaar
Inhoudsopgave 1.1 Wat is Cataract (grijze staar)? 3 1.2 Verschijnselen 3 1.3 Wanneer behandelen 4 1.4 De operatie 5 2.1 Na de operatie 7 2.2 Druppelinstructie 11 3.1 Wat te doen bij klachten 13 3.2 Samenvatting 14 2
Staar (cataract) 1.1 Wat is cataract oftewel grijze staar? Cataract of grijze staar is een troebeling van de ooglens die het zicht verstoort. Cataract kan alleen met een operatie worden verholpen. Daarbij wordt de eigen troebele lens verwijderd en vervangen door een kunststof implantlens. 1.2 Verschijnselen Cataract ontwikkelt zich gewoonlijk heel langzaam. Het belangrijkste verschijnsel van cataract is dat men geleidelijk aan waziger gaat zien. In een vroeg stadium van cataract kan de gezichtsscherpte wisselen. Soms moet daardoor de sterkte van de bril worden aangepast. Als de troebeling van de lens verder toeneemt, heeft veranderen van de brilsterkte geen zin meer. Cataract kan onder andere problemen veroorzaken met het autorijden in schemer en duisternis. Dit komt door de sterke verstrooiing van het licht van de koplampen van tegemoetkomend verkeer. 3
1.3 Wanneer behandelen Wie nog goed genoeg ziet om zonder problemen te werken of met hobby s bezig te zijn, hoeft zich niet te laten behandelen. Het is echter wel realistisch om rekening te houden met een cataractoperatie in de toekomst. Cataract wordt immers nooit minder. Het gezichtsvermogen zal langzaam maar zeker achteruitgaan. Zodra cataract zo hinderlijk wordt dat het dagelijkse leven erdoor verstoord raakt, kan het gezichtsvermogen worden verbeterd door middel van een operatie. Voor de operatie moet er een lensmeting worden gedaan welke, indien mogelijk, aansluitend aan het polikliniek bezoek wordt gedaan. Indien dit niet mogelijk is of indien er contactlenzen worden gedragen, moet er een nieuwe afspraak worden gemaakt om de meting op een andere dag te doen. Bij gebruik van contactlenzen moeten deze van te voren uitgedaan te worden. Voor een betrouwbare meting dienen; - zachte contactlenzen minimaal 2 weken uit te zijn; - harde contactlenzen minimaal 4 weken uit te zijn. 4
1.4 De operatie Twee dagen voor de operatie begint het tweemaal per dag te druppelen met druppels (zie druppelinstructie op pagina 11). Op de dag van de operatie krijgt u in het ziekenhuis meerdere oogdruppels na elkaar. De oogdruppels (Decadron & Yellox ) die u van de apotheek meegekregen heeft, kunt u thuis laten. Het merendeel van de patiënten krijgt druppels en/of verdovende injecties naast het oog. Een enkele patiënt krijgt algehele narcose. Dit is van tevoren door de anesthesist met u besproken. In beide gevallen voelt of ziet u niets van de operatie. Voor de operatie moeten sieraden af en ook oog make-up dient verwijderd te worden. Als de operatie begint, wordt u toegedekt met een steriele doek. U ligt op een stoel vergelijkbaar met die van de tandarts. 5
Onder het doek wordt u voorzien van frisse lucht. Tijdens de operatie wordt uw gezondheidstoestand doorlopend bewaakt d.m.v. continue metingen van uw hartslag en het zuurstofgehalte in het bloed. Verder zorgen de verpleegkundigen, anesthesieassistenten en operatieassistenten ervoor dat u zich kunt ontspannen en dat u zich op uw gemak voelt op het moment dat de operatie begint. De operatie bestaat uit het verwijderen van de troebele lens en de implantatie van een heldere kunstlens. Gedurende de operatie wordt er veelal gesproken door de oogarts en het operatiekamerpersoneel. Bovendien produceert de aanwezige operatieapparatuur tal van geluiden. Dit is echter niets om u ongerust over te maken. 6
2.1 Na de operatie Na de operatie krijgt u ter bescherming een verband en een oogdop op het geopereerde oog. De dag na de operatie mag u s ochtends na het opstaan zelf de oogdop verwijderen en voorzichtig met een natte tissue eventuele zalfen/of bloedresten op de huid rondom het oog weg vegen. Past u op dat u niet in het oog wrijft. Het kan voorkomen dat het wit van het oog dan bloeddoorlopen is of dat het zicht met het geopereerde oog nog wat wazig is. U doet beide druppels in uw oog en zet uw bril op. U wordt de ochtend na de operatie tussen 08.30 en 12.00 uur gebeld door de doktersassistent van de polikliniek. Tijdens het telefoongesprek wat met u wordt gevoerd, worden een aantal vragen gesteld die betrekking hebben op het pas geopereerde oog. Mocht u zich ergens zorgen over maken, dan kunt u dit bespreken. 7
Als bescherming voor het oog moet u de eerste week uw (zonne-) bril voortdurend dragen. Voor s nachts gebruikt u de plastic oogdop. Deze moet u de eerste week elke avond voor het oog plakken met het plakband wat door de apotheek aan u is verstrekt. U kunt gewoon bukken, tillen, scheren, douchen en haarwassen zolang u maar de bril of dop gebruikt ter bescherming. U mag het oog wel zachtjes deppen, maar er niet hard in wrijven. Oog make-up mag na eerste week weer worden gebruikt. Zwemmen wordt de eerste twee weken afgeraden (ook met zwembril op). Ook het dragen van contactlenzen is niet wenselijk in de eerste 2 weken na de operatie. De oogdruppels moet u volgens het schema gebruiken (zie druppelinstructie op pag. 11). Deze druppels zijn ter voorkoming van infecties en ter bevordering van de wondgenezing. 8
U komt na 3 weken weer ter controle op de polikliniek. Hierna is verdere controle niet meer nodig, tenzij u andere oogaandoeningen of problemen heeft. In de weken na de operatie geneest de operatiewond. Dit genezingsproces geeft een voortdurende verandering in de vorm van de oogbol en daardoor ook in de sterkte van het juiste brillenglas. Het wordt dan ook aangeraden om tot 6 weken na de operatie te wachten alvorens de bril aan te passen of een eventueel geplande operatie voor het tweede oog af te wachten. Het is wel mogelijk dat u na maanden tot jaren nastaar krijgt. De klachten van nastaar zijn te vergelijken met die van cataract. Hiervoor is een eenvoudige laserbehandeling afdoende. 9
2.2 Druppelinstructie U krijgt twee flesjes oogdruppels, namelijk Yellox en Decadron (=Dexamethason). U moet tweemaal per dag druppelen en begint daarmee twee dagen vóór de operatie. Beide flesjes zijn verschillend en u moet ze ook beide gebruiken en wel tweemaal per dag: om 08:00 uur en om 20:00 uur. Ook op de ochtend van de operatie doet u beide druppels in het te opereren oog. De dag na de operatie druppelt u na het verwijderen van het verband meteen. Dit druppelen houdt u s morgens en s avonds vol tot twee weken na de operatie, dan mag u stoppen. De eerste week draagt u voortdurend een bescherming voor het oog: Overdag de bril/een zonnebril en s nachts de oogdop. 10
Instructie oogdruppelen 1. Was uw handen met water en zeep en maak goed droog. 2. Houd het flesje druppels vast alsof u een pen vast heeft. 3. Trek met de vingers van uw andere hand aan uw ooglid zodat u een gootje krijgt en buig uw hoofd achterover. 4. Kijk met beide ogen naar boven. Houd het flesje boven uw oog, steun als u dat fijn vindt op uw andere hand. Raak hierbij de oogleden of de wimpers niet met het flesje aan. 11
5. Knijp lichtjes in het flesje en laat een druppel in het gootje vallen. Sluit hierna uw oog zonder te knijpen. Buig uw hoofd recht. 6. Druk met uw wijsvinger gedurende een minuut zachtjes op uw traanbuis. Dit is het bobbeltje aan de neuskant van uw oog. Zo voorkomt u bijwerkingen. 7. Was uw handen weer met water en zeep en maak ze goed droog. Sluit daarna het oogdruppel flesje. Het kan zijn dat u na het druppelen even wazig ziet. 12
3.1 Wat te doen bij klachten Indien het geopereerde oog pijnlijk wordt en/of u gaat slechter zien, dan moet u altijd telefonisch contact opnemen met de polikliniek. Ook met vragen kunt u hier terecht van 08.15 uur tot 16.30 uur. Telefoon nummer overdag: 010 297 53 80 Telefoon nummer buiten kantooruren en in het weekend: 010 297 50 00 13
3.2 Samenvatting 1. Cataract of grijze staar is een troebeling van de ooglens die alleen door middel van een operatie verholpen kan worden. 2. Twee dagen voor de operatie moet u het oog tweemaal per dag druppelen met beide oogdruppels. 3. De eerste week na de operatie MOET u een bril dragen en s nachts de oogdop op. 4. Gedurende 2 weken na de operatie (laten) druppelen volgens het schema. www.ikazia.nl 14
15
Ikazia Ziekenhuis Montessoriweg 1 3083 AN Rotterdam www.ikazia.nl Cataract 800524-NL / 2015-08