1 ZO DOET U HET
1.INLEIDING Steenfabrieken Vandersanden is steeds op zoek naar innovatieve oplossingen. Eén van onze nieuwe toepassingen is E-Brick. Dit gevelsysteem uit natuurlijke bakstenen is de oplossing voor esthetische en economische gevelbekledingen. Hier kunt u zich uitvoerig over de voordelen en de eigenschappen van ons gevelsysteem informeren. Nieuwbouw of verbouwing, E-Brick vervult alle wensen van een moderne woning! Met E-Brick bouwen betekent......esthetisch bouwen! Gezond leven! Economisch wonen! Vandersanden is de samenwerking aangegaan met Isosystems AG, de specialist voor de productie van isolerende baksteensystemen. In 2005 uit de overname van Genorm AG ontstaan, blikt Isosystems vandaag op een ervaring van 25 jaar in de productie en ontwikkeling van gevelsystemen terug. En op een grote inventieve geest. Bij de invoering op de markt in 1980 was Isosystems op wereldvlak de eerste en enige producent van dit nieuwe gevelsysteem....e-brick - modern en esthetisch Vandaag zetten wij de traditie en de competentie van 25 jaren productontwikkeling met Isosystems AG perfect verder. Met E-Brick, ons gevelsysteem van natuurlijke bakstenen, vervullen wij alle eisen van modern wonen. Een E-Brick gevel geeft het gebouw de esthetische glans van een gevel van natuurlijke baksteen. In tijden van hoge energiekosten biedt het systeem bovendien een optimale warmte-isolatie en vermindert de verwarmingskosten tot 40%. Gelijktijdig is E-Brick luchtdoorlatend en zorgt zo voor een behaaglijk en gezond binnenklimaat op ieder moment van de dag....e-brick individueel en flexibel E-Brick gevels zijn flexibel en voor elk bouwproject geschikt. Voor oude gebouwen en afgewerkte woningen is het de economische oplossing voor vernieuwing, voor nieuwbouw het snelle ruimtebesparende alternatief voor traditionele stenen. Voor elk project maken wij een op maat gemaakte gevel. De eenvoudige manipulatie en de snelle montage bespaart tijd en geld. Van grote bouwprojecten tot de individuele woningbouwer, vandaag de dag stellen talrijke klanten hun vertrouwen in de kwaliteit van de E-Brick -gevel. Wij geven u graag advies! 2
Waarom isoleren? Een woning goed isoleren, biedt tal van voordelen. Dankzij de isolatie is er minder verlies aan warmte, waardoor je minder warmte moet aanmaken. Dat betekent dat je bespaart op de stookkosten en dat je minder CO2 uitstoot door de verbranding van fossiele brandstoffen. Je hebt dus tweemaal winst: voor je portemonnee en voor het milieu. Een ander belangrijk voordeel van een goede isolatie is de verbetering van het comfortniveau in de woning. Het onaangename, kille gevoel verdwijnt, tocht vermindert en je vermijdt oppervlaktecondensatie. En in de zomer vertraagt de isolatie de opwarming van de woning tijdens een hittegolf. Wie wil investeren in hernieuwbare energie zoals een warmtepomp of zonneboiler, doet er overigens goed aan eerst zijn woning grondig te isoleren. Warmteverliezen in een standaard woning Isoleren betekent in de eerste plaats vermijden dat de vaak duur geproduceerde warmte door muren, dak, ramen, naar buiten wordt geleid. Gemiddeld verliezen we 26% van onze warmte langs de muren, 26% langs het dak, een 20% langs ramen en deuren, 15% langs de vloer en 13% via luchtverversing en ventilatieverliezen. Gezien de omvang van de warmteverliezen, verdienen de muren de grootste aandacht. Hoe de buitenmuren isoleren? De muren isoleren kan op drie manieren: isoleren langs de binnenzijde, een navulling van de bestaande spouw of tegen de buitengevel. Isoleren langs de binnenzijde brengt soelaas, maar heeft toch belangrijke nadelen. Zo zullen er koudebruggen blijven bij de vloer en het plafond. Verder profiteer je niet meer van de warmteopslag in de massa van de bestaande binnenmuur aangezien die door de isolatie wordt buitengesloten. En ook niet onbelangrijk, je verliest binnenruimte. De tweede optie, navulling van de spouw, houdt ook risico s in. Laat het werk zeker uitvoeren door een vakman. Bovendien is de aan te brengen isolatiedikte beperkt tot de spouwdikte. Het isoleren van de buitenmuur heeft de grootste voorkeur, omdat het technisch de beste oplossing is. Je pakt de woning immers volledig in met een warm isolatiepakket. Bestaande koudebruggen worden zo weggewerkt. In Vlaanderen is het volgens het rooilijndecreet toegestaan om de bestaande gevel met 14cm te verbreden zonder bouwvergunning aan te vragen. Toch is het verstandig om zowel in België als in Nederland steeds even contact op te nemen met de bevoegde plaatselijke instanties hieromtrent. E-Brick : Esthetische en goedpresterende oplossing Dé innovatie bij uitstek om de buitenmuur te isoleren is E-Brick. Het paneel verenigt het beste uit twee werelden: de esthetische troeven van handvormgevelsteen en het functionele van isolatie. Twee specialisten in hun vak gingen een partnership aan om het product te ontwikkelen: 3
Vandersanden, fabrikant van gevelstenen, en Isosystems, specialist in isolatiepanelen. E-Brick panelen worden kant-en-klaar geleverd. Ze bestaan uit een laag isolatieschuim, bekleed met steenstrips. Tijdens de installatie worden de naden wind- en waterdicht afgespoten met polyurethaan. De panelen zijn beschikbaar in verschillende diktes en/of combineerbaar met harde isolatieplaten. Zo kan iedere gewenste isolatiedikte in een handomdraai gerealiseerd worden. Op esthetisch vlak is er keuze uit het volledige gamma handvormgevelstenen van Vandersanden en een strengpers-gamma. 4
INHOUDSTABEL 1 INLEIDING 2 ALGEMENE BESCHRIJVING 2.1 VOORSTELLING PAKKET 2.2 COMPONENTEN 2.3 HULPMIDDELEN 2.4 EIGENSCHAPPEN 3 TOEPASSINGEN 3.1 RENOVATIE 3.2 TRADITIONEEL NIEUWBOUW 3.3 HOUTSKELET 3.4 STAALBOUW 3.5 PASSIEFBOUW 3.6 SPECIAAL METSELWERK 4 MONTAGE 4.1 VOORWAARDES 4.2 VOORBEREIDING 4.3 BEVESTIGINGSINSTRUCTIES 4.4 PLAATSING 4.5 Verticale uitlijning van de E-Brick platen 4.6 Horizontale uitlijning 4.7 OPSLAG OP DE Bouwplaats 4.8 VEILIGHEID 5 TECHNISCHE GEGEVENS 5.1 TYPES PANELEN 5.2 HOEKOPLOSSINGEN 5.3 DAK- EN AFSLUITINGSPROFIELEN 5.4 ISOLATIEGEDRAG 5.5 DETAILTEKENINGEN 6 DAMPSPANNINGSCURVES (GLÄSERDIAGRAM) 6.1 VOCHTGEDRAG 6.2 NIEUWBOUW VOORBEELD 6.3 HOUTSKELETBOUW VOORBEELD 6.4 TRADITIONELE RENOVATIE VOORBEELD 7 TECHNISCHE FICHES 8 LASTENBOEKOMSCHRIJVING/BESTEKTEKST 9 KWALITEITSPLAN 10 GARANTIE EN ONDERHOUD 11 VRAGEN 2 6 6 6 6 7 8 8 8 8 9 9 9 12 12 13 16 18 22 24 30 30 32 32 37 38 40 41 60 60 61 62 63 64 72 74 76 77 5
2.algemene beschrijving 2.1. Voorstelling pakket Het E-Brick -systeem bestaat uit gevelelementen die opgebouwd zijn uit steenstrips, kwartszand en polyurethaan. De steenstrips worden niet verlijmd, maar tijdens het productieproces in polyurethaan ingegoten. Dit garandeert een zeer sterk paneel en zal de tand des tijds met glans doorstaan. 2.2. Componenten Het systeem bestaat uit de volgende onderdelen: 2 1 5 4 7 8 6 3 9 2.3. 1. Standaard gevelpanelen (zie p. 30) 2. Hoekelementen + hoeksteenstrippen (al dan niet voorgemonteerd) 3. Bevestigingsschroeven en pluggen 4. PU-pistoolschuim 5. PU-stoppen 6. Verbindingssteenstrips 7. Kleefmortel 8. Aluminium startprofiel 9. Compriband Hulpmiddelen Volgende hulpmiddelen zijn nodig voor de verwerking: Boor 8 mm + TORX -steeksleutelinzetstukken (TX25 of TX30) Steenslijpschijf (verkrijgbaar in 125/230 en 350 mm, b = 10 mm) Hoekslijpmachine met schijf (diameter van 115 mm of 125 mm) Groefmes en een snijmes Lijmpistool Mengwerktuigen Compriband Waterpas (lengte 200 cm) Smetkoord Stukadoormes, breedte 6,5 cm Opvouwbare meetlat en potlood Troffel/truweel, breedte 5-6 cm Hamer en zaag 6
2.4. Eigenschappen Startprofiel Een aluminium profiel met druipneus als vochtafvoer vormt een stevige basis en zorgt ervoor dat het water de achterliggende muur niet bereikt. Samenstelling paneel Elk gevelelement bestaat uit steenstrips waarop kwartszand gestrooid wordt en een 40 mm dikke PU-laag gegoten wordt. Een breed kleurenpallet maakt een individuele en harmonische vormgeving van de gevel mogelijk. Een standaard paneel heeft een afmeting van 1350 mm x 675 mm en is beschikbaar in baksteenformaten Waalformaat (WF) en dikformaat (DF). Meer informatie, zie p. 32. Schuimkamer Een voorgevormde groef in elke zijkant van een element vormt na montage een schuimkamer tussen de verschillende panelen. Deze kamer wordt nadien opgespoten met polyurethaan op de voorziene injectieplaatsen door middel van een schuimpistool. Hiermee worden koudebruggen vermeden en wordt de stabiliteit van het geheel verhoogd. De gaten worden nadien afgesloten met afsluitdoppen. Pluggen Per paneel worden een vijftiental voorgeboorde gaten voorzien die gebruikt kunnen worden om de panelen te bevestigen. De kwartszand in combinatie met de vloeibare PUR vormt een uiterst sterke microbeton die de trekkracht van de schroeven kan opvangen. Indien de voorziene gaten niet overeenkomen met de draagstructuur, kunnen er steeds handmatig gaten bijgeboord worden. Speciaal ontwikkelde pluggen waarborgen een perfecte bevestiging van de elementen in de meest verschillende ondergronden. Per paneel worden 9 schroeven gebruikt. Verbindingsstrips Om het halfsteens verband te behouden tussen de verschillende panelen in horizontale richting, wordt aan het uiteinde van een paneel om de laag een strip weggelaten en de PUR bijgefreesd, waar nadien in situ steenstrips ingelijmd worden. De zeer sterke lijm garandeert een goede hechting van deze verbindingssteenstrips. Hoeken De hoeken worden mooi afgewerkt met de bijgeleverde isolatiehoeken en hoekstrips. 7
3. 3.1. 3.2. 3.3. Toepassingen Renovatie Het E-Brick -systeem is geschikt voor installatie op effen of oneffen, verticale nieuwe of oude wanden tot een hoogte van 10 verdiepingen respectievelijk 30 m. De windlast op de montageplaats moet aan de normale condities voldoen, m.a.w. de waarde van de druk- resp.-. zuigkrachten moet tussen 750 en 1350 Pa liggen, afhankelijk van de dichtheid van de bevestigingspunten (9 tot 16 stuks/m²). Traditioneel nieuwbouw Het systeem kan op beton, keramisch of betonnen metselwerk (hol of massief) enz. geïnstalleerd worden. De bevestigingsprocedure van het E-Brick -systeem is optimaal geschikt voor deze materialen. Houtskelet De installatie van het systeem is ook op gebouwen resp. delen van gevels op een houten draagwerk mogelijk, indien de bepalingen van de Duitse norm DTU 31-2 vervuld zijn. De wand moet in dat geval met CTBXtriplexpanelen in overeenstemming met NFB 54161 (Britse bouwfederatie) met een minimum dikte van 15 mm en een vrijdragende lengte van niet meer dan 60 cm bekleed zijn. Dwarslatten om de vereiste dikte te verkrijgen moeten in afstanden van minimum 80 cm geplaatst worden. Het gebruik van houten panelen in overeenstemming met de geldige voorschriften is eveneens mogelijk. De bevestiging van de E-Brick -panelen gebeurt door middel van speciale schroeven, die een garantie van de fabrikant voor het gebruik in open lucht hebben en die voor deze belasting geschikt zijn (bijv. SPAX). In aanmerking komen schroeven met verzonken kop met een diameter van 10 tot 11 mm met, indien mogelijk, een afstandsring (bijv. uit neopreen). Deze laatste begrenst niet alleen de op het element uitgeoefende druk, maar verhindert ook dat de schroefkoppen gekrast worden, en het daarmee verbonden gevaar voor corrosie. Het E-Brick systeem is waterdicht indien de plaatsing correct gebeurt. Om extra zekerheid inzake plaatsing bij houtskeletbouw te garanderen betreffende 100% waterdichting, raden wij aan een extra waterkering achter de E-Brick te plaatsen met een doorlaatbaarheid van minimum 0.5g/m².h. Hiervoor zijn bijvoorbeeld de volgende producten geschikt: geïmpregneerde bitumenstroken in overeenstemming met de Franse norm NF P84-302. gebitumeerde zachte vezelplaten in overeenstemming met de Franse norm NF 84-050. gebitumeerde PE-vliesfolie. gebitumeerd, versterkt kraftpapier (geen geperforeerde folie!). Deze waterkering kan achterwege gelaten worden indien de houten draagstructuur voorzien wordt in een watervast materiaal, type watervaste OSB. Om vochttransport in de vorm van damp onder controle te houden in de wand, is het noodzakelijk dat er aan de binnenzijde van de totale wand, achter de leidingenspouw een dampscherm wordt geplaatst. Deze verhindert de dampdoorslag door de wand van vocht dat zich in de woning bevindt. Voor een dergelijk dampdicht scherm wordt een dampdiffusieweerstand Sd verreist van 100 m Overzicht waardes dampdoorlatendheid: of hoger. Dampdoorlatendheid Sd E-Brick 4 cm isolatie met steenstrips heeft een Sd-waarde Dampdicht > 100 m van 4,69 m. Dit betekent dat het een dampdoorlatend Dampremmend < 100 m materiaal is. Het aanwezige vocht kan dus steeds Dampdoorlatend < 10 m ontsnappen naar buiten. Dampopen < 0,5 m 8
3.4. 3.5. 3.6. Staalbouw Als ondergrond kan de stalen draagstructuur bekleed worden met CTBX-triplex of houten panelen zoals watervaste OSB. Deze panelen kunnen vastgezet worden in de staalstructuur met zelftappende schroeven. Voor de montage van de E-Brickpanelen gelden dezelfde voorschriften als voor het houten draagwerk. Installatie op trapeziumvormige platengevels is eveneens mogelijk. Voor de bevestiging van de E-Brick -elementen moeten speciale schroeven gebruikt worden die voor deze ondergrond geschikt zijn. De toepassingen op hout en metaal vallen op dit ogenblik echter nog niet onder de technische goedkeuring, maar zijn wel al meermaals met succes toegepast door verschillende klanten. Passiefbouw Om de hoge isolatienormen te halen bij passiefbouw is E-Brick een kwalitatieve oplossing voor een inperking van de totale muurdikte. E-Brick kan geplaatst worden tegen een eerste isolatielaag, waarbij de schroeven door de beide platen tot in de draagmuur verankerd worden. De totale isolatiedikte kan zo uitgebreid worden tot 240 mm. Op p. 17 vindt u meer details over de montage van E-Brick op andere isolatie. (zie afbeelding 3) Speciaal metselwerk Het E-Brick -systeem is uitermate geschikt om speciale metselwerkconstructies te realiseren die met normaal metselwerk moeilijk tot onmogelijk zijn. Hierdoor kan de architect zijn creativiteit de vrije loop te laten gaan. Onderstaand vindt u enkele voorbeelden waarbij E-Brick gebruikt wordt om de constructies te vereenvoudigen. Uitkragend metselwerk Onderstaande voorbeelden (zie afbeelding 1 en 2) zijn opgetrokken met klassiek metselwerk, waarbij de uitkraging uitgevoerd werd in een aluminium regelwerk bekleed met E-Brick -panelen. Men bekomt een lichte constructie die zeer snel geplaatst wordt zonder gebruik van geveldragers. 1. 2. 3. 9
Hangend metselwerk In bovenstaand voorbeeld werd de volledige façade in E-Brick opgetrokken, zowel het gevelvlak als het plafond. Om rollagen in deze strakke architectuur te vermijden werd er gebruik gemaakt van hoekzoolstrips op de overgang tussen het metselwerk in het gevelvlak en het plafond. Bovenstaand werden rollagen toegepast in de overgang tussen het plafond en de muur. E-Brick is een zeer goede oplossing voor de plafondbekleding in een werf die traditioneel gemetseld werd. De overgang tussen het metselwerk en het plafond kan in hoekstrips als rollaag gemaakt worden of met hoekzoolstrips zoals bovenstaande voorbeelden. Een derde mogelijk is om volledige bakstenen (in de helft gezaagd zodat de onderzijde dezelfde breedte heeft als de steenstrips) te lijmen tegen de draagconsole van het metselwerk. Hiertegen kan dan gestart worden met de E-Brickplaten. De verlijming van de bakstenen tegen de consoles gebeurt volgens het advies van een lijmfabrikant voor de specifieke toepassing in kwestie. Vandersanden staat u graag bij in het vinden van een geschikte lijmfabrikant. 10
Gebogen wanden Verticaal verband E-Brickpanelen zijn geschikt om gebogen wanden uit te voeren. Afhankelijk van het type paneel en de positionering horizontaal of verticaal kunnen bogen gemaakt worden met een minimale straal zie onderstaande tekeningen. De panelen kunnen zowel convex (hol) als concaaf (bol) geplaatst worden. Panelen verticaal: Wanneer E-Brickpanelen verticaal geplaatst worden, kunnen de kleinste bogen gemaakt worden. De minimale straal van de boog is 2 meter. Halfsteens Recht Wild Panelen horizontaal: Voor panelen in halfsteens of wildverband verband moet de straal verband van de boog verbandminimaal 15 meter zijn. Voor panelen in recht verband kan de straal van de boog verkleind worden tot 5 m. Langs de achterzijde worden verticale V-groeven uit de isolatie gesneden om het plooien te vergemakkelijken. Deze groeven zijn ± 3 mm breed, 3 cm diep en worden ter hoogte van iedere verticale voeg tussen de bakstenen ingesneden. Insnedes 30mm 3mm (In midden van iedere verticale voeg) Rmin. = 2000 mm Verticaal verband Horizontaal verband Insnedes Halfsteens verband Recht verband Wild Wild verband verband Insnedes idem aan aan bovenstaande tekening, tekening, tussen iedere voeg. 30mm 3 3mm (in(in midden van iedere verticale voeg) Rmin. = = 2000 mm mm Halfsteens/wildverband: Rmin. Rmin. = 15000 = 15000mm Recht verband: Rmin Rmin. = 5000 = 5000mm Horizontaal verband Combinatie van materialen Deze nieuwbouw werd volledig met E-Brick -panelen bekleed, waarbij de combinatie gemaakt werd met E-Brick -panelen van bakstenen en blauwe steen. (afbeelding 1) Speciale metselwerkverbanden Insnedes idem aan bovenstaande tekening, tussen iedere voeg. Deze bouwplaats werd in standaard metselwerk uitgevoerd, waarbij het verticale metselwerk met E-Brick panelen gemaakt werd. (afbeelding 2) Halfsteens/wildverband: Rmin. = 15000mm Recht verband: Rmin. = 5000mm 1. 2. 11
4. 4.1. montage Voorwaardes Temperatuur De montage van de elementen impliceert geen bijzondere temperatuurvoorwaarden. Het gebruik van PUschuim, kleefmortel en voegmortel daarentegen moet tussen +5 C en +35 C gebeuren. Vlakheid ondergrond Alvorens te starten met de plaatsing, dient de ondergrond op zijn vlakheid gecontroleerd te worden. Oneffenheden kleiner dan of gelijk aan 1 cm op een lengte van 2 m mogen overbrugd worden. Oneffenheden van 1 tot 4 cm op een lengte van 2 m moeten uitgevlakt worden. Oppervlaktedroge ondergrond Wij raden aan te werken op een oppervlaktedroge ondergrond. Het vocht dat opgesloten geraakt tussen de isolatie en de muur, zal immers de weg van de minste weerstand kiezen om te ontsnappen. Dit zou dus ook naar binnen kunnen uitdrogen, wat kan zorgen voor vochtproblemen. Stabiliteit draagmuur Indien u bij renovatie twijfelt aan de draagkracht / stabiliteit van uw originele gevel, dan kan u extra renovatieankers boren die het oude metselwerk terug stevig verankeren met het binnenspouwblad (zie foto). Deze renovatieankers zijn doorgaans een inox schroef met dubbele schroefdraad en plug zodat de schroef zich in beide muurdelen vast trekt. Draagmuur Buitenspouwblad in baksteen 12
4.2. Voorbereiding Raam- en deuraanpassingen Om koudebruggen tot het minimum te herleiden loopt de isolatie aan de ramen en deuren het best de hoek om tot tegen het raam- of deurprofiel. In de meeste gevallen zal het originele raam- of deurprofiel te smal zijn om deze extra dikte op te vangen, en moeten de bestaande dagkanten weggeslepen worden. Indien de raamkozijnen vervangen worden, kan u ook kiezen deze nieuwe raamkozijnen te verkleinen zodat de dagkanten niet afgekapt moeten worden. OPGELET! U dient er zich wel steeds van de verzekeren dat u de raamprofielen niet beschadigt en dat de stabiliteit van de constructie van het bestaande buitenspouwblad niet in gedrang komt. L-profielen of aangestorte lateien boven de ramen moeten nog steeds genoeg dracht (opleg) hebben indien u links en rechts van de ramen de dagkanten zou uitslijpen. Contacteer een technisch adviseur of studiebureau indien u niet zeker bent of de stabiliteit nog gegarandeerd kan worden. Om de weg te slijpen hoeveelheid te kennen, moet u de dikte van de E-Brick-isolatie en steenstrips optellen en deze totale dikte aftrekken van uw huidige dagkant. Let erop dat u aan beide zijdes van het raam en liefst voor alle ramen van de woning dezelfde marge op de raamprofielen neemt voor het mooiste resultaat. Isolatie springt de hoek om, de dagkant moet in de meeste gevallen uitgeslepen worden. 13
Raamdorpels Bij renovatie moeten de vensterbanken in overeenstemming met de algemeen geldige voorschriften vernieuwd worden. Bij nieuwe gebouwen moeten de vensterbanken in functie van het E-Brick -systeem gebouwd worden. OPGELET! Bij vervanging van de dorpels raden wij aan één laag bakstenen extra weg te kappen en te vervangen door een drukvast isolatiemateriaal zoals cellulair glas (zie foto) of XPS, zodat de nieuwe dorpel geen koudebrug vormt met het oude buitenspouwblad. De oude buitenmuur behoort voortaan immers tot het warme gedeelte van de woning en mag dus niet meer in contact komen met koude muuronderdelen. Ook plaatst u best een extra isolatie van een tweetal centimeter tussen de nieuwe raamdorpel en het bestaande binnentablet, zodat ook daar de koudebrug voorkomen wordt. Een natuursteen raamdorpel mag niet afsteunen op het E-Bricksysteem omdat het systeem daarvoor niet berekend is. Indien het overkragend gedeelte (isolatie + steenstrip + overkraging dorpel) van de dorpel breder is als het dragend gedeelte op de draagmuur, adviseren wij iedere 50 cm een L-profieltje tegen de draagmuur te monteren waarop de dorpel kan rusten. Dit profieltje moet de dikte van de isolatie overbruggen en moet sterk genoeg zijn om het gewicht van de dorpel + bijkomende lasten op te vangen. Ondersteuning natuursteendorpels bij bij grotere isolatiediktes Renovatie Renovatie Nieuwbouw Nieuwbouw Standaard koud gewalst L-profiel Breedte profiel afhankelijk van overbrugging isolatie Standaard koud koud gewast gewast L-profiel. In deze Breedte profiel voorbeelden: profiel afhankelijk totale van van isolatiedikte overbrugging isolatie. 14 isolatie. cm: profiel 120 x 120 x 8 cm In deze In deze voorbeelden: Totale Totale Isolatiedikte Bij renovatie steunt dorpel nog op oud 14cm: 14cm: profiel profiel 120x120x8. buitenspouwblad zodat iedere meter een Bij stuk Bij profiel renovatie steunt van steunt 15 dorpel cm dorpel breed nog nog op voldoende op oud oud is. buitenspouwblad zodat zodat iedere iedere meter meter een een stuk stuk profiel profiel van van 15cm 15cm breed breed voldoende is. is. Bij nieuwbouw eventueel een doorlopend Bij profiel Bij nieuwbouw plaatsen of eventueel grotere een een stukken doorlopend ter profiel ondersteuning. profiel plaatsen of grotere of grotere stukken ter ter onderteuning. Dorpels worden gelijmd op de profielen met Dorpels worden worden gelijmd gelijmd op op de de profielen met met een een een polymeerlijm polymeerlijm. 14
Dakaansluiting Schuin dak Bij een opstaande muur boven een schuin dak kan de aansluiting van E-Brickpanelen op het schuine dak op traditionele wijze getrapt uitgevoerd worden, maar kan ook op een eenvoudige manier schuin afgewerkt worden. U plaatst eerst een stuk isolatie op het dak zelf langs de dakpan, plooit dan een slab in zink, roofing of EPDM over deze isolatie heen. De slab kan onder de pan aangesloten worden op het onderdak, ofwel als zink over de pan heen geplooid worden. Boven de isolatie wordt de slab tegen de muur geplooid. De E-Brickplaten worden schuin afgezaagd en over het bovenste stuk van de slab gezet. Tussen de slab en het E-Brickpaneel kan een worst PUR-schuim of Polymeerlijm gelegd worden. Plat dak Op dezelfde wijze als bovenstaand wordt op het plat dak een stuk isolatie geplaatst van de gewenste hoogte (± 5 cm hoger dan de dakrand van het plat dak). Deze isolatie is aan de bovenzijde schuin gezaagd zodat water nooit naar binnen loopt. De slab uit roofing, EPDM, PVC, wordt nu over deze isolatie geplooid tot tegen de draagmuur. Onderaan wordt hij verlijmd of gebrand aan de bestaande dakbedekking. De E-Brickpanelen worden onderaan ook schuin ingezaagd en op de slab gezet. Tussen de slab en het E-Brickpaneel kan een worst PUR-schuim of Polymeerlijm gelegd worden. 15
Verankering extra onderdelen Alle delen die in de gevel bevestigd worden, zoals regenafvoerbuizen, rolluiken, bloembakken, reclameborden, enz., moeten na het aanbrengen van de E-Brick -panelen voldoende verankerd worden tot in de originele draagmuur. Eventuele kabels, waterleidingen etc. die niet verwijderd kunnen worden, kunnen verwerkt worden in het systeem, mits daar ruimte voor is, door de PUR-plaat aan de achterzijde in te snijden. Dit gaat plaatselijk wel ten koste van de isolatiewaarden, en er dient op toegezien te worden dat de stijfheid van de platen gegarandeerd blijft. Uitzettingsvoegen Bestaande uitzettingsvoegen in het gebouw moeten bij het E-Bricksysteem opnieuw voorzien worden. Verder zijn de algemeen geldende regels voor metselwerk van toepassing, die specifiek voor ieder land verschillend kunnen zijn. Bestaande spouw Wanneer E-Brick bij renovatie toegepast wordt en de draagmuur een spouw bevat, is het noodzakelijk deze spouw af te dichten onder de nok zodat er geen tocht in kan ontstaan. Wanneer het immers tocht in de spouw, verliest de gevel zijn warmteopslag die hij bekomen had door de nieuwe E-Brick -isolatie. Stilstaande lucht is tevens ook een bijkomende isolator voor uw woning. 4.3. Bevestigingsinstructies Schroeven De bevestiging van het E-Brick -systeem dient met E-Brick -schroeven te gebeuren (behalve bij installatie op een houten of metalen draagwerk). Deze schroeven werden optimaal aangepast voor de montage op massieve en holle steenwanden. Voor montage van E-Brick op een gasbeton ondergrond (bv. Ytong) worden speciale schroeven meegeleverd. In geval van twijfel over de verankering van de schroef raden wij u aan om testen uit te voeren. U kan onze technische klantendienst hiervoor steeds raadplegen. In de voegen van de systeemelementen zijn plugbeddingen voorgevormd. Bij op maat gesneden elementen of hoekelementen zijn de voorgevormde plugbeddingen dikwijls niet meer gelijkmatig verdeeld. In dat geval raden wij u aan om van de voorgevormde bevestigingspunten af te wijken en boringen (zonder slagboor) op andere plaatsen uit te voeren, om een optimale verdeling van de last te verkrijgen. OPGELET! De aannemer dient steeds te controleren bij de levering van het materiaal of het juiste type van schroeven voor de specifieke ondergrond meegeleverd werd. Achteraan in deze handleiding op p. 67-68 vind u de verschillende types schroeven terug. In geval van twijfel over de verankering van de schroeven raden wij u aan om testen uit te voeren. U kan onze technische klantendienst hiervoor steeds raadplegen. 16
Het vereiste aantal bevestigingspunten hangt, bij standaard elementen, af van de hoogte van het te bekleden oppervlak, evenals van de inwerkende winddruk: H = 0-10 m: 9 bevestigingen/m² W = 2301 N/m² H = 10-18 m: 12 bevestigingen/m² W = 2565 N/m² H = 18-30 m: 16 bevestigingen/m² W = 2831 N/m² H 30 m: 16 bevestigingen/m² (enkel betonnen draagstructuur) W = 2831 N/m² Plafondbekleding met E-Brick (ondergrond = OSB 22 mm) H = 0 10 m: 12 bevestigingen/m² H = 10 18 m: 15 bevestigingen/m² H = 18m 30 m: 18 bevestigingen/m² W = 4500 N/m² H 30 m: Te berekenen Bij hoogbouw wordt een specifieke berekening gemaakt voor de bevestigingsmethode, rekening houdend met de geografische gegevens van het gebouw, de ondergrond, het type project, de toepassing, De berekening gebeurt volgens de Eurocode NEN-EN 1991 1-1 en 1-4. De garantie op het systeem blijft voor deze berekening geldig. De bevestigingspunten moeten gelijkmatig over het oppervlak van het element verdeeld worden. Voor de berekening van het vereiste aantal bevestigingspunten is de trekkracht van de plug van de schroef door het element doorslaggevend. Extra isolatiedikte Standaard wordt E-Brick geproduceerd in een totale dikte van 60 mm, waarbij de isolatiedikte 40 mm is en de steenstrips 20 mm. Deze isolatiedikte van 40 mm kan uitgebreid worden tot maximaal 240 mm. De bijkomende isolatie kan zelf aangekocht worden, kan door Vandersanden los meegeleverd worden om als 2 lagen op de bouwplaats te monteren, of kan door Vandersanden samen met het E-Brick paneel vermlijmd worden tot één paneel. Bij een isolatiedikte groter dan 80 mm raden wij aan om te werken in 2 lagen, waarbij u naar keuze een eerste laag harde isolatie plaatst die vormstabiel is. Dit zou kostenbesparend kunnen zijn. Wanneer u in twee lagen werkt, raden wij u aan om met laag-expanderende PUR-schuim de beide isolatielagen aan elkaar te verlijmen in volgende situaties: De extra isolatiedikte < 60 mm: Geen bijkomende verlijming nodig. De extra isolatiedikte 60 mm: Een extra PUR-verlijming is gewenst. (zie tekening) De extra isolatiedikte 100 mm: Een extra PUR-verlijming is voorgeschreven. (zie tekening) Verder adviseren wij bij twee isolatielagen ook om de eerste isolatielaag steeds vast te zetten met 2 pluggen, en tussen de draagmuur en de eerste laag isolatie een extra verlijming (mortellijm of PUR) aan te brengen in volgende gevallen: Extra isolatiedikte < 80 mm: Geen bijkomende verlijming nodig. Extra isolatiedikte 80 mm: minimum 40% van de oppervlakte moet verlijmd worden. (zie tekening) Extra isolatiedikte 140 mm: minimum 60% van de oppervlakte moet verlijmd worden. (zie tekening) OPGELET! De gebruikte schroeven mogen het kwartszand niet breken. In dat geval telt de schroef niet meer mee en moet er een nieuwe geboord worden. OPGELET! De boordiepte voor de plug dient minimaal 10 mm dieper te zijn dan de lengte van de plug, zodat het boorgruis steeds naar achter weg kan en de plug goed kan expanderen. 17
4.4. Plaatsing Startprofiel Het basisprofiel wordt in de meeste gevallen horizontaal aangebracht. Dit profiel dient als startprofiel en als druipneus en beschermt de onderkant van de panelen. Om een mogelijke koudebrug te vermijden moet het profiel indien mogelijk ± 20 cm dieper dan het niveau van de benedenverdieping geplaatst worden. Indien dit punt in de grond zit, is er geen startprofiel nodig. OPGELET! Wanneer E-Brick -panelen in contact komen met het maaiveld doordat ze een aantal stenen lager als het maaiveld geplaatst zijn, wordt er aangeraden om de eerste horizontale voeg boven het maaiveld te siliconen om zo optrekkend vocht in de bakstenen te vermijden. De E-Brick -panelen worden met siliconen of PU-schuim vastgekleefd op de profielen. Ook tussen het profiel en de draagwand wordt siliconen of PU-schuim aangebracht. Hoekelementen Het E-Brick pakket bestaat uit geprefabriceerde isolatiehoeken met losse steenstrips. Deze isolatiehoeken zijn in verschillende breedtes verkrijgbaar, waarbij de breedte verhoogt per halve steenstriplengte. De verschillende beschikbare hoekelementen vindt u terug op p. 37. Er wordt steeds begonnen met een dergelijk hoekelement. Bij het halfsteens verband worden deze hoeken (bijv. maat 85/200) iedere panelenlaag omgedraaid, zodat de verschillende paneelzijdes verticaal steeds een halve baksteen verspringen (zie tekening p. 17). De hoekdelen worden met 3 schroefpluggen aan elke zijde vastgemaakt. Het aanbrengen van de kozijnhoeken gebeurt op dezelfde wijze als de huishoeken. Tussen kozijnhoek en vensterbank moet een compriband of dichtingsmiddel (siliconen) aangebracht worden om een optimale dichting te waarborgen. De latei-elementen worden eveneens op dezelfde wijze aangebracht. Er dient wel op gelet te worden dat de lateihoogte op de juiste horizontale voeg uitgelijnd wordt. Dit wordt ook uitgelegd in het verdere hoofdstuk over de verticale uitlijning van de panelen. OPGELET! Bij de meegeleverde hoeken of bij aangepaste en op maat gesneden elementen is er geen schuimkamer voorzien. Deze moet manueel met behulp van het E-Brick -groefmes of een afbreekmes nagevormd worden. 18
Panelen Het eerste E-Brick -paneel wordt op het basisprofiel geplaatst en naar de huishoek uitgelijnd. Door het halfsteens verband starten en eindigen de E-Brick -panelen beurtelings per steenlaag met een volledige steen, gevolgd door een uitsparing van een halve steen in de volgende laag. De panelen worden horizontaal steeds met dezelfde uiteindes tegen elkaar geplaatst, zodat de beide halfsteense uitsparingen samen één steen vormen waarin nadien een verbindingsstrip gelijmd kan worden. Zoals reeds aangehaald in het vorige hoofdstuk, worden de hoekelementen met de lange en korte zijde iedere laag gedraaid, zodat de panelen in halfsteens verband boven elkaar komen te staan. Verder kan u de overschotten van een paneel op het einde van de muur opnieuw gebruiken aan het begin van de volgende laag of aan de raamhoeken. Dit wordt op de onderstaande tekening gedemonstreerd door de donkere panelen. Opdat deze verticaal gesneden elementen met de standaard elementen zouden passen, moeten de korte gezaagde steenstrips uitgesneden en verwijderd worden zodat men de gesneden panelen met verbindingssteenstrips kan verbinden met de standaard panelen. De markering van de E-Brick -laaghoogten gebeurt met behulp van een smetkoord. Dit dient voor een betere controle van de horizontale lagenmaat. Het E-Brick -systeem wordt in regel van beneden naar boven gebouwd. De laaghoogte moet herhaaldelijk gemarkeerd worden. Het geschrankt plaatsen zoals in bovenstaande tekeningen getoond heeft een aantal voordelen: De panelen vormen een sterker geheel. Als de spuitkamer niet goed opgevuld is, zal het indringende water niet volledig naar beneden lopen. De gekleefde steenstrips staan ook geschrankt, waardoor een betere kleurverdeling van de panelen bekomen wordt. 19
Schuimkamer opvullen Het afdichten van de E-Brick -gevelpanelen gebeurt door de omlopende schuimkamer met het meegeleverde PU-schuim op te vullen. De schuimkamer is zodanig gevormd dat overtollig dichtingschuim tijdens de montage door de verbrede uitlaatopeningen aan de achterkant kan ontsnappen met als voordeel dat het PU-schuim bijkomend bijdraagt tot de kleving van het E-Brick -systeem. Het PU-schuim mag enkel verwerkt worden bij temperaturen tussen 5 C en 35 C, dit geldt ook voor de opslag van deze bussen. De reservoirs mogen nooit opgewarmd worden! De verwerking gebeurt als volgt: Het schuimpistool wordt tot in het midden van de schuimkamer gestoken. Het schuim wordt gedurende 3-5 seconden ingespoten waarbij er een keer naar links (of boven) en een keer naar rechts (of onder) gespoten wordt. In de horizontale voegen moet in minimaal 3 voorziene holtes per paneel schuim gespoten worden. In de verticale voegen moet er in minimaal 2 insparingen van de verbindingssteenstrips schuim aangebracht worden. Passende doppen verhinderen dat schuim aan de zijkanten uitloopt. OPGELET! Gebonden PU-schuim kan slechts met zeer veel moeite verwijderd worden! De verbindingsstrips en hoekstrips lijmen Met een meegeleverde flexmortel-lijm worden losse meegeleverde steenstrips in de uitsparingen gelijmd. De elementen moeten dus volledig tegen elkaar aansluiten. Let daarbij ook op een zuivere uitlijning van de horizontale voegen, zodat de verbindingsstrips tussen beide panelen mooi past. TIP Wij raden u aan om bij de verwerking dunne handschoenen te dragen. De mortellijm wordt aangemaakt met een juiste hoeveelheid water die vermeld staat op de zakken. Het mengen gebeurt met een staafmixer om een smeuïge en klontervrije massa te bekomen. Laat de lijm na het mengen 3 minuten rusten alvorens te verwerken, en meng hem dan nog eens kort. De verwerkingstijd van de lijm is 3 uur. De lijm wordt volledig met een roestvrij, getande truweel of plamuurmes op de achterkant van steenstrip aangebracht. De dikte van het aangebrachte lijmbed wordt bepaald door 20
de dikte van de steenstrip, die in hetzelfde vlak moet komen te liggen als de overige steenstrips. Er kan een lijmlaag tot 5 mm dik aangebracht worden zonder dat de steenstrip zal afzakken. Om een perfecte verbinding te krijgen raden we aan een dubbele verlijming aan te brengen. Zowel de isolatieplaat als de steenstrip worden ingekamd met de vertande lijmkam. Voegen De panelen worden ingevoegd op traditionele wijze met zelfgemaakte of kant-en-klare voegmortel. De voegwerken moeten van boven naar beneden gebeuren. Wij raden u in elk geval aan om de steenstrips voor de voegwerken te bevochtigen. OPGELET! Zorg ervoor dat de verbindingssteenstrips niet naar voor komen in het vlak ten opzichte van de overige reeds ingegoten steenstrips. Dit valt immers na het voegen hard op door schaduwvorming. TIP Om het risico op uitbloeiing te verminderen moet de temperatuur tijdens de voegwerken steeds boven de 5 C blijven en dient het verste voegwerk afgedekt te worden bij langdurige of hevige regenval. Bij gebruik van een kant-en-klare voegmortel is het onontbeerlijk om de op de verpakking aangegeven gebruikshandleiding te lezen en na te leven. Aansluiting E-Brick met metselwerk Wanneer een renovatie uitgevoerd wordt met E-Brick, en een bijbouw gezet wordt in traditioneel metselwerk, is het mogelijk om de steenstrips voor de E-Brickpanelen te laten zagen van dezelfde serie als de bakstenen die gebruikt worden voor de bijbouw. De aansluiting tussen de bijbouw en de E-Brickpanelen kan best gebeuren dmv een verticale werkingsvoeg die nadien met een MS-polymeer afgekit wordt. Indien zowel het traditioneel metselwerk als de draagmuur van E-Brick op dezelfde fundering staan en geen verschillende zetting hebben, kan u overwegen om de E-Brickpanelen vertand in het metselwerk in te werken. Ook in dit geval raden we nog steeds aan om de vertande voeg te kitten. Nieuwe bijbouw bijbouw Renovatie PUR-schuim Verticale elastische elastische MS-polymeervoeg 21
4.5. Verticale uitlijning van de E-Brick platen Een correcte starthoogte bij dit systeem is uiterst belangrijk om een goed eindresultaat te bekomen. De bovenkant van ramen, deuren of gevelopeningen bepaalt de positie van de steenlagen en zo ook de verticale positie van de E-Brickplaten. Bepaling van de aanzethoogte zonder rollaag Indien u geen rollaag plaatst boven uw ramen en bijvoorbeeld werkt met een afwerkingsprofiel aan de bovenzijde van uw raam, dan bepaalt u de hoogte van dit profiel en zo ook de onderzijde van de eerstvolgende strippenlaag op dit profiel. Dit is het vaste punt dat u gebruikt om in stap 3 uw starthoogte van uw platen te bepalen. Bepaling van de aanzethoogte met rollaag Als u rollagen gaat plaatsen boven uw ramen, dan dient u ervoor te zorgen dat de strippenlaag boven de rollaag in lijn ligt met de rest van het metselwerk naast de rollaag zodat u geen verspringing bekomt in de strippenlagen. Hiervoor gaat u als volgt te werk: Stap 1: Bepaal de onderkant van de rollaag op uw raamprofiel (Niveau A) Kies hiervoor een bepaalde oversteek op het raamprofiel die u op alle ramen aanhoudt voor het mooiste resultaat. Met andere woorden, bepaal de achteraf nog zichtbare breedte van het raamprofiel. ACHTERAF ZICHTBARE DEEL OVERSTEEK NIVEAU A 22
Stap 2: Zoek de bovenkant van de rollaag De bovenkant van de rollaag bekomt u door de gemiddelde lengte van de hoekstrips (Lhs) terug naar boven te meten. Dit wordt dan de uitlijning voor de horizontale strippen naast de rollaag. BOVENKANT ROLLAAG HORIZONTALE STRIP Gemiddelde lengte hoekstrip (L ) hs OVERSTEEK NIVEAU A Stap 3: Bepaal de verticale positie van de E-Brickplaten en het startpunt De E-Brickplaten kunnen nu zo gepositioneerd worden dat de bovenkant van een horizontale steenlaag in een plaat overeen komt met de bovenkant van de rollaag. U kan dan in lagenmaten van 61,36 mm (waalformaat 50 mm) of 75 mm (dikformaat 65 mm) naar beneden tellen om het startpunt te bepalen. 675 mm Lagenmaat: WF = 61,36 mm DF = 75 mm Als u in volledige platen naar beneden wenst te tellen, dan moet u rekening houden met de halve voegdikte die er boven de bovenste rij steenstrippen van de plaat zit. U begint dus ± 5 mm hoger dan de bovenkant van de rollaag, en telt dan in panelenmaten van 675 mm naar beneden. 675 mm 675 mm 675 mm 23
4.6. Horizontale uitlijning Bij een horizontale installatie van E-Brick -elementen moeten de verticale voegen op één lijn boven elkaar liggen (lange lijn op tekening). Enkel bij ramen kan er een uitzondering gemaakt worden indien deze niet uitkomen in het verband (korte lijn op tekening). Hier kunnen de hoeksteenstrips en eerstvolgende strips korter gezaagd worden, zodat de tweede of derde verticale voeg (geteld vanaf de kozijnhoek) terug op één lijn ligt met de onder- en bovenliggende voegen. Voor een optimaal resultaat adviseren wij de strekse strippen niet meer dan 1/4de in te korten. Indien dit niet mogelijk is, kan er tot 1/4de van de strek van de hoekstrip ingekort worden. 24
Voorbeeld 1 Wanneer de E-Brick -panelen geschrankt geplaatst worden, verandert het aantal in te kleven stenen. Op de onderstaande tekening ziet u dat er, ter hoogte van de hoekstrippen met de strek in het gevelvlak, bij het onderste E-Brick paneel een extra steenstrip ingelijmd moet worden. In onderstaand model ziet u dat de isolatiehoek niet met het E-Brick -paneel aansluit. Hiertussen dient er een extra stuk isolatie geplaatst te worden en moeten strips bijgezet worden. Vervolgens dient u na te meten hoeveel u de strips moet inkorten. Zoals de hoekstrips in onderstaand voorbeeld uitgelijnd staan, zou dit betekenen dat de rode strips tot meer dan 3/4 van de originele lengte ingekort moeten worden. Esthetisch en praktisch gezien is dit niet de beste oplossing. Striplengte < 3/4 de 25
Immers, door de hoekstrips een laag te laten verspringen, creëren we bij een halfsteens verband automatisch de ruimte van een halve baksteen. In ons voorbeeld is het dus beter om te starten met de kopse zijde van de hoekstrip (zoals onderstaand) en korten we de groene steenstrip eventueel nog in. U ziet eveneens, zoals eerder vermeld, dat u door het geschrankt plaatsen van de E-Brickpanelen bij de onderste hoeken 2 strips moet inkleven ipv. 1 strip zoals bij de bovenste hoeken. Striplengte > 3/4 de 26
Voorbeeld 2 In een tweede voorbeeld tonen we een situatie waarbij de hoekstrips te lang zijn. Dit wordt opgelost door een stuk van de lange zijde af te zagen. Let op, de lengte mag maximaal 1/4 e ingekort worden. Indien dit niet mogelijk is, zagen we de eerstvolgende strip (b) ook, zodat beide strips niet korter dan 3/4de van de totale lengte per strip worden. Als de beide gezaagde strips nog te lang blijken te zijn, laten we de hoekstrippen één laag verspringen, zodat er koppen op de plaats van de strekken komen te staan zoals we in het vorige voorbeeld toonden. a strekken zagen en gelijk zetten met strekken strip b strekken zagen en strekkenlaag 1 laag laten verspringen 27
Voorbeeld 3 Uiteraard eindigen de geplaatste panelen zelden op een volledig paneel aan een raam. Daarom leveren wij ook speciale panelen die in de helft (type SP1) of in 1/3de (type SP1,5) gezaagd kunnen worden zonder steenstrips te beschadigen (zie p. 30). In alle andere gevallen dienen de panelen onmiddellijk op maat gezaagd zoals de groene stukken steenstrips in tekening. De deels afgezaagde steenstrips in de tekening (rood) mogen dus opnieuw maximaal 1/4de van een strek ingekort zijn. De korte blauwe stukjes strips moeten uitgesneden worden en samen met de lange groene stukken verwijderd worden, om zo plaats te maken voor op maat gesneden verbindingsstrips. 28
Voorbeeld 4 Een andere mogelijkheid is om geen gebruik te maken van een isolatiehoek, en de hoekstrips rechtstreeks op de E-Brickpanelen te lijmen. In deze gevallen kunnen de E-Brickpanelen tot aan het kozijn geplaatst worden (groene stukken worden afgezaagd), en moeten de laatste rij gezaagde steenstrips (blauwe stukken) verwijderd worden van de isolatie. In plaats van deze blauwe steenstrips kunnen er hoeksteenstrips gelijmd worden. 29
4.7. Opslag op de bouwplaats Om schade op de bouwplaats aan de E-Brick -elementen en aan de bijhorende accessoires te vermijden, moeten de volgende aanwijzingen nageleefd worden: 4.8. E-Brick -elementen Hoekelementen steeds op een effen, horizontaal oppervlak bewaren (geldt eveneens voor gevelelementen). Het bovenste paneel moet steeds met de steenkant naar boven wijzen. Paletten indien mogelijk zodanig bewaren dat het label leesbaar en de inhoud herkenbaar is. Paletten nooit op elkaar stapelen. De PVC-omhulling altijd pas onmiddellijk voor de verwerking verwijderen om te verhinderen dat water binnendringt. Bekledingselementen nooit onnodig lang aan zonnestralen resp. aan water blootstellen. Wij raden u aan om de elementen zo snel mogelijk met een water- en UV-dichte folie af te dekken. E-Brick -accessoires Paletten zodanig bewaren dat de inhoud steeds herkenbaar is. Installatietoebehoren (kleefmortel, PU-schuim bussen, voegmortel) tegen vorst en vocht beschermen. Om de houdbaarheid van deze producten tijdens de wintermaanden te verzekeren, moet de opslag van de PU-bussen en de kleefmortel bij een temperatuur van minimum +15 C gebeuren. PU-bussen en kleefmortel tegen directe warmtebronnen (door zonnestralen of kunstmatige warmtebronnen) beschermen. PU-bussen moeten steeds rechtopstaand gewaard worden. Nooit andere producten op paletten met E-Brick -accessoires bewaren. Gebundelde aluminium startprofielen alleen op effen oppervlakken (resp. op minstens zes steunen van dezelfde hoogte) leggen. Veiligheid Voor de veiligheidsvoorschriften betreffende de arbeidsomstandigheden verwijzen wij naar de wetgeving van uw desbetreffende land. Algemene veiligheidsaspecten Steiger Allereerst moeten de steiger en het steigermateriaal veilig zijn. Op onveilige steigers mag niet gewerkt worden. Let er op dat de verankering voldoet aan de veiligheidseisen omtrent de vrije arbeidsruimte. Bij een smallere steiger kunnen bijv. pakken isolatieplaten de doorgang verhinderen waardoor gevaarlijke situaties ontstaan. In de praktijk eisen plaatsingsbedrijven dat de steiger minstens 1,00 m 2 breed is. Elektra Rol de kabel steeds volledig af van de haspel, rekening houdend met de warmte ontwikkeling die onstaat bij stroomafname. De kabels moeten veilig opgebonden worden zodat ze niet los op de steiger liggen (struikelen). De steiger moet geaard zijn. Bescherm stekkeropeningen tegen opspattend vocht en regenwater om kortsluiting te voorkomen. In de meterkast moet voorzien zijn van een goede aardbeveiliging. 30
Opslag In kader van diefstalpreventie verdient een container de voorkeur. Lichte isolatieplaten kunnen wegwaaien en daarbij gevaar opleveren voor de omgeving, bijvoorbeeld verkeer op de openbare weg. Ook om die reden is het belangrijk vangschotten en netten aan de steiger te bevestigen. Ook bij de opslag van de platen moeten maatregelen getroffen worden om het wegwaaien te voorkomen. Kleding Tijdens natte en koude perioden moet gezorgd worden voor voldoende beschermende kleding. Gehoorbescherming Tijdens het werken met aangedreven handgereedschap moet gehoorbescherming worden gedragen. Te denken aan het boren voor de pluggen of aan het machinaal verwerken van pleisters. Oogbescherming Draag steeds een veiligheidsbril wanneer u panelen, profielen of steenstrips afkort met een slijpschijf. Veiligheidshelm Op veel bouwplaatsen is het dragen van een veiligheidshelm verplicht. Het dragen van een helm zal daardoor eerder regel dan uitzondering zijn. In andere gevallen kan logischerwijs aangenomen worden dat het dragen van een helm nuttig is; bijv. als er gewerkt wordt op een steiger met bovenliggende vloeren. Veiligheidschoenen Draag steeds veiligheidschoenen om letsels te voorkomen die bijvoorbeeld ontstaan door het trappen in spijkers of door vallende voorwerpen. Polyurethaan Het pasmaken van een E-Brick plaat gebeurt met een snijapparaat. Indien de polyurethaan met een gloeidraad wordt gesneden kunnen er wat rookgassen ontstaan. Deze hebben een dermate lage concentratie dat ze - ook bij een ingepakte steiger - geen problemen voor de plaatser opleveren. Mortels De mortel in het E-Brick-pakket wordt standaard aangeleverd in zakken van 25kg. Zo worden rugletsels voorkomen. Handschoenen kunnen noodzakelijk zijn bij het gebruik van mortels. Bij herhaald huidcontact kunnen mortels allergisch eczeem veroorzaken. Dit is echter product- en persoonsafhankelijk. Wanneer er sprake is van stofvorming bij het aanmaken en mengen van mortel, wordt het dragen van een stofmasker aanbevolen. 31
5. 5.1. Technische gegevens Types panelen Standaard wordt E-Brick aangeboden in halfsteens-, recht- en wildverband. Bij het halfsteens verband bieden we ook twee optionele modellen aan die gebruikt kunnen worden om in 2 of 3 stukken te zagen zonder steenstrips te beschadigen. De panelen worden in de baksteenformaten WF (steenstrips 210 mm x 50 mm x 20 mm) en DF (steenstrips 210 mm x 65 mm x 20 mm) aangeboden. Wildverband is enkel beschikbaar in WF. Panelen in WF: Afwisselend 6 of 5 steenstrips per horizontale laag, met een horizontale asmaat (l steen + l voeg ) van 225 mm. 11 steenlagen met een verticale asmaat (h steen + h voeg ) = 61,36 mm. Panelen in DF: Afwisselend 6 of 5 steenstrips per horizontale laag, met een horizontale asmaat (l steen + l voeg ) van 225 mm. 9 steenlagen met een verticale asmaat (h steen + h voeg ) = 75 mm. 32
Waalformaat WF (steenstrip ± 210 x 50 mm) Dikformaat DF (steenstrip ± 210 x 65 mm) Rechtverband (RP) 66 steenstrips Rechtverband (RP) 54 steenstrips Halfsteensverband (P) 61 steenstrips + 5 verbindingsstrips Halfsteensverband (P) 50 stenen + 4 verbindingsstrips Halfsteens verband 1 rij stenen weggelaten (SP1,5) 56 steenstrips + 10 verbindingsstrips Halfsteens verband 1 rij stenen weggelaten (SP1,5) 46 steenstrips + 8 verbindingsstrips Halfsteens verband 2 rijen stenen weggelaten (SP1) 51 steenstrips + 15 verbindingsstrips Halfsteens verband 1 rijen stenen weggelaten (SP1) 42 steenstrips + 12 verbindingsstrips Wildverband (WP) 50 steenstrips, 22 koppen + 5 verbindingsstrips Andere metselverbanden op aanvraag (polymetrisch, staand,...). 33
Speciale verbanden (op aanvraag) Buitenmaten van de panelen zijn steeds 1350 x 675 mm. Lange strengpers halfsteens verband (Afmeting strip ± 440 mm x 65 mm) 23 strips, 4 verbindingsstrips Lange strengpers recht verband (Afmeting strip ± 440 mm x 65 mm) 27 strips, 0 verbindingsstrips Breuksteen halfsteens verband (Afmeting strip ± 440 mm x 50 mm) 28 strips, 5 verbindingsstrips Breuksteen recht verband (Afmeting strip ± 440 mm x 50 mm) 33 strips, 0 verbindingsstrips Zoolstrips verband (steenstrips ±210 x 100) 36 zoolstrips, 0 verbindingsstrips Polymetrisch verband Combinatie WF, DF, Steenstrips, kopstrips en zoolstrips. (Geen verbindingsstrips) Vlaams verband 36 steenstrips, 55 koppen, 5 verbindsstrips (koppen) 34