Dialoog vzw Dialoog vzw verstrekt onafhankelijke informatie aan particulieren over duurzaam (ver)bouwen en bewust wonen ISOLEREN VAN HELLENDE EN PLATTE DAKEN Vorming Advies Remylaan 13 B-3018 Leuven 016 23 26 49 info@dialoog.be www.dialoog.be Publicaties 2016 2 Provinciale Steunpunten Duurzaam Bouwen Structuur Inleiding: waarom uw dak of zoldervloer isoleren? Voor korte technische vragen Individueel advies Wat is isoleren? Kijk op http://do.vlaanderen.be voor contactgegevens van uw steunpunt Isoleren van hellende daken en zoldervloeren Isoleren van platte daken Meer informatie? 4 6 Principes van isoleren
Hoge energiefactuur voor verwarming isoleren gebruikskosten verlagen Illustratie: Passiefhuisplatform Inleiding: waarom uw dak of zoldervloer isoleren? verwarming wettelijke eis nieuwbouw 2014 max 70 kwh/m² Slecht thermisch comfort isoleren thermisch comfort verhogen 7 Isoleren van hellende en platte daken Wat is isoleren? 8 Warmteverliezen beperken Met welke materialen isoleren? Isoleren = warmteverliezen beperken geleidingsverliezen (conductie) (medium: vaste stof of vloeistof) beperken door VOLDOENDE DIK en KOUDEBRUGVRIJ ISOLEREN GELEIDING STRALING Isoleren = geleidingsverliezen beperken langs vloeren muren daken - schrijnwerk Isoleren = met isolatiematerialen = met materialen die de warmte slecht geleiden Hoe goed een materiaal isoleert: λ -waarde = lambda-waarde = warmtegeleidingscoëfficient [W/mK] Bron: NBN B 62-002; www.butgb.be stralingsverliezen (elektromagnetische golven) beperken door warmtereflecterende lagen Hoe LAGER λ, hoe BETER een materiaal isoleert convectieverliezen (luchtstroming) natuurlijk of gedwongen (medium: gas of vloeistof) beperken door WIND- en LUCHTDICHT BOUWEN CONVECTIE wind 9 We spreken van isolatiematerialen indien λ < 0,065 W/mK Zoek de juiste lambda-waarde op in de epbd databank http://www.epbd.be/media/pdf/donnees_produits_peb/product_data/1.1_fabriek_nl.pdf 10
Soort isolatiemateriaal minerale isolatiematerialen petro-chemische isolatiematerialen nagroeibare isolatiematerialen Isoleren met isolatiematerialen Isolatiemateriaal Afkorting λ D (W/mK) * Vorm Glaswol MWG 0,030-0,040 vlokken, matten, halfharde platen Rotswol MWR 0,034-0,043 vlokken, matten, (half)harde platen Cellenglas CG 0,038-0,050 harde platen Geëxpandeerd perliet EPB 0,050 korrels, harde platen Geëxpandeerd vermiculiet 0,053* korrels Minerale isolatieblokken 0,045-0,065* blokken Silicaatschuim 0,040* korrels geëxpandeerd polystyreen EPS 0,031-0,040 harde platen, parels geëxtrudeerd polystyreen XPS 0,029-0,040 harde platen polyurethaan en polyisocyanuraat PUR/PIR 0,021-0,029 harde platen, schuim resolschuim PF 0,021-0,024 harde platen papiervlokken 0,037-0,039 vlokken, halfharde platen houtvezel 0,036-0,050 vlokken, matten, (half)harde platen vlas 0,037-0,044 matten hennep 0,040-0,041 matten schapenwol 0,041 ** matten stro 0,052-0,08 * balen kurk 0,040-0,043 harde platen, korrels textiel 0,039* halfharde platen, matten, vlokken λ D -waarden volgens www.butgb.be en www.vibe.be muv. de materialen aangeduid met * = λ R -waarden 11 Isoleren van hellende en platte daken Algemene principes van isoleren 12 1. Wind- en regendichte buitenafwerking Isolatie = laag droge en stilstaande lucht Probleem: invloed van REGEN en WIND isolatie waar lucht vrij rond kan circuleren isoleert minder goed vochtige isolatie isoleert minder goed regen- en winddichte constructie realiseren. Dikke trui: een dikke laag luchtbelletjes Basisprincipe: stilstaande lucht = beste isolator Windjak: zorgt ervoor dat de warme lucht niet wordt weggeblazen Isolatie = dikke laag van kleine pakketjes winddicht verpakte lucht 13 2. Voldoende dik isoleren met premies Premies voor het isoleren van daken of zoldervloeren van bestaande woningen: er wordt gekeken hoe goed het dak de warmte tegenhoudt. dit wordt uitgedrukt in de R-waarde = warmteweerstand [m²k/w] Hoe GROTER R, hoe BETER de isolatie, hoe minder warmteverliezen vb. premies dak- en zoldervloerisolatie (bestaande woningen) 2016: belastingvermindering 30% v/d investeringskost, max. 3.050, R min 2,5 m²k/w (uitvoering door aannemer) premies netbeheerders tot 30/6/2016 (eindfactuur): * R min overeenkomstige isolatiedikte ** uitvoering door aannemer doe-het-zelf 3,5 m²k/w 14 cm 6 /m² 3 /m² 4 m²k/w 16 cm 7 /m² 3,5 /m² 4,5 m²k/w 18 cm 8 /m² 4 /m² * vanaf juli 2016 wijzigt mogelijk het volledige premiestel, oa. dakisolatie zal worden afgebouwd ** bij gebruik van isolatiematerialen met een λ van 0,04 W/mK, houdt enkel rekening met de isolerende waarde van het nieuw geplaatst isolatiemateriaal Streefdoel lage-energiewoning: voor alle woningen, vanaf 1/1/2015: dakisolatienorm: R 5 m²k/w of 20cm isolatie met een λ = 0,04 W/m²K R min = 0,75 m²k/w Opgelet! Er zijn meerdere premies. Hier worden enkel de meest gekende vermeld. Meer info: www.energiesparen.be 14
Voldoende dik isoleren bij vergunningsof meldingsplichtige verbouwingen Wettelijke thermische isolatie-eis: maximale U-waarde U-waarde = warmtedoorgangscoëfficiënt U [W/m²K] = constructie-eigenschap = 1/RT Hoe LAGER U, hoe BETER de wand isoleert Voor daken en zoldervloeren: Umax = 0,24 W/m²K overeenkomstige isolatiedikte = +/-17cm* Tot en met 2014: wettelijke eis enkel verplicht bij vernieuwen van of wijzigingen aan de Sinds 2015: wettelijke eis ook verplicht bij na-isolatie van bestaande daken of zoldervloeren na-isolatie = wanneer aan een bestaande constructie een materiaallaag wordt toegevoegd met een λ waarde 0,2 W/mK dus vanaf het ogenblik dat er vergunnings- of meldingsplichtige werken zijn en er isolatie wordt toegevoegd aan hellend dak, zoldervloer of plat dak, moet de constructie voldoen aan Umax = 0,24 W/m²K. Streefdoel lage-energiewoningen en passiefhuizen: U max = 0,10 à 0,20 W/m²K 20 à 40 cm* * richtinggevend bij gebruik van isolatiematerialen met een λ-waarde van 0,04 W/mK, houdt geen rekening met de isolerende waarde van de rest van de constructie 15 Illustratie: WTCB Evolutie dakisolatie (wettelijke eisen) 3. Koudebrugvrij isoleren Koudebrug = onderbreking in de isolatieschil ter hoogte van de aansluiting van twee geïsoleerde bouwdelen thv dakrand (aansluiting muur dak) thv de nok thv aansluiting tussen dak en dakraam of dakkoepel onderbroken isolatielaag vb. dakisolatie of zoldervloerisolatie tussen houten Gevolgen: Illustratie: VEA extra warmteverliezen condensatie- en schimmelproblemen 16 4. Luchtdichte binnenafwerking Isolatie = laag droge en stilstaande lucht Probleem: verplaatsing van vochtige LUCHT door de constructie isolatie waar lucht vrij langs kan circuleren isoleert minder goed vochtige isolatie isoleert minder goed 5. Binnenzijde dampdichter afwerken dan buitenzijde Verhinderen dat vocht zich in de constructie gaat opstapelen door binnenzijde luchtdicht te maken én dampdichter dan buitenzijde LUCHTSCHERM = DAMPSCHERM Binnen Buiten Gevolgen: extra warmteverliezen inwendige condensatie uitdroging (winter) comfortproblemen (tocht) akoestische problemen verstoren gewenste ventilatie Isolatie afschermen met een luchtdichte laag aan de binnenzijde = LUCHTSCHERM met veel aandacht voor de aansluitingen Meestal verplaatsing van (vochtige) lucht (damp) van binnen naar buiten 17 buitenzijde voldoende dampopen = µ d 0,5 m binnenzijde dampdicht = µ d,rv = 60% 2 m buitenzijde meer dampopen maken dan binnenzijde = µ d luchtscherm min. 6 x dampdichter dan de buitenzijde (ideaal zelfs 15 x dampdichter) Bij combineren van verschillende isolatiematerialen: meest dampdichte materiaal (µ) aan de binnenzijde glaswol: µ = 1 XPS: µ =150-300 18
6. Isoleren + gecontroleerd ventileren Energiezuinig en duurzaam bouwen = correct isoleren én ventileren Doel: laag energieverbruik gezond binnenklimaat geen gebouwschade Middel: goede isolatie voldoende dik isolatiepakket luchtdicht bouwen geen overventilatie wel gecontroleerd ventileren Je dak ISOLEREN? Maak van de gelegenheid gebruik om de LUCHTDICHTHEID te verbeteren en te zorgen voor gecontroleerde VENTILATIE Isoleren van hellende en platte daken Hellende daken en zoldervloeren Meer info: infosessie Ventilatie > http://www.dialoog.be/agenda/ 19 20 Isoleren van hellende daken en zoldervloeren Hellende daken: dak of zoldervloer isoleren? zolder = leefruimte > hellend dakisolatie zolder = bergruimte > zoldervloerisolatie > Hou het te verwarmen volume zo klein mogelijk E verbruik (in kwh/jaar) 42.000 35.000 28.000 41.000 35.000 E-verbruik 21 Voorafgaandelijke inspectie: Soort? 1. Zoldervloerisolatie Inspectie massief: welfsels, betonplaat of prédallen holle welfsels open of dicht naar spouw? houten (houten roosteringsbalken) roostering open of dicht naar spouw? Stabiliteit en stevigheid? controle houten controleer mbv. een puntig voorwerp op houtrot controleer visueel op aantasting door schimmels, zwammen of insecten (vb. houtboktor: ovale vliegopeningen met inwendige gangen in het hout) laat de afmetingen van het hout controleren in slechte staat? wijzigen of verbeteren Vlakheid? Effen of oneffen? leidingen bovenop de vloer? houten : met of zonder loopvloer? Reeds isolatie aanwezig? behouden of verwijderen? 1 2 1. massieve 2. bepleistering 1 2 3 1. loopvloer 2. houten 3. binnenafwerking 22
Isolatie op de 1. bestaande (massief / hout) 2. binnenafwerking 3. luchtscherm 4. eerste laag isolatie (tussen keperwerk) 5. tweede laag isolatie (tussen keperwerk) 6. dampopen (winddichte) loopvloer Tekening : VIBE Afzonderlijk lucht- en dampscherm is nodig bij bestaande vloeren wanneer de aan de onderzijde niet bepleisterd is of de bepleistering barsten vertoont. in geval van doorboringen van de (vb. voor elektriciteitsleidingen) Geschikte isolatiematerialen: halfharde platen, zachte matten, vlokken, korrels ook geschikt bij oneffen ondergrond Alternatief: harde isolatieplaten Foto: www.telcom.be geen keperwerk nodig, vlakke ondergrond noodzakelijk (vb. met uitvulchape) Illustratie: WTCB 1 2 3 4 5 6 Foto: Steico 1 2 3 4 5 6 Houtvezelplaten met speciale toplaag PIR-isolatieplaat incl. geïntegreerde spaanplaat Foto: Kingspan 23 Isolatie tussen de 1. bestaande houten 2. 1 e laag isolatie 3. 2 e laag isolatie tussen nieuw dwars keperwerk 4. dampopen (winddichte) loopvloer 5. luchtscherm 6. lattenwerk / leidingspouw 7. binnenafwerking Alternatief: 2e laag isolatie tussen de leidingspouw Geschikte isolatiematerialen: halfharde platen, zachte matten harde platen: enkel geschikt als tweede laag aan de onderzijde (spijker)flensdekens: enkel indien correct bevestigd via de onderzijde isolatievlokken en korrels (inblazen of tussen het hout uitstrooien): Aandacht voor luchtdichtheid: werk steeds met een leidingspouw aan de warme zijde van de isolatie geen leidingen in de isolatie of bij het plaatsen van het dampscherm afwerken met speciale luchtdichte tape 1 2 3 4 5 6 7 Foto: arch. D. Van Clé Tekening : VIBE Foto: www.dakisolatie-expert.be 24 Aandachtspunten 2. Isolatie van het hellend dak Koudebrugvrije aansluitingen met andere bouwdelen Opbouw hellend dak: Correct isoleren vereist 1. afwerking aan de buitenzijde: Traphal of zolderluik mee isoleren en luchtdicht afwerken Illustratie: Brico Illustratie: Isoproc Illustratie: WTCB 25 2. onderdak 3. tengellat 4. panlat 5. dakbedekking Voorafgaandelijk: inspectie van het dak: verwijderen van bestaande binnenafwerking, dampschermen, isolatie: in slechte staat en/of verkeerd geplaatst: zeker in goede staat: indien nodig (eventueel te hergebruiken) afbreken van niet-gebruikte schouwen inspecteren van het hout stevigheid (eventueel) hout (gedeeltelijk) vervangen aantastingen door insecten, schimmels of zwammen Foto: E. Willaert dakbedekking en onderdak wind- en regendicht dampopen isolatiepakket: voldoende dik koudebrugvrij afwerking aan de binnenzijde: lucht- en dampscherm luchtdicht dampdichter dan buitenzijde correcte aansluitingen met andere bouwdelen lucht- en winddicht koudebrugvrij 26
Opbouw hellend dak: Meest voorkomende draagstructuren: (sporen)spantendak gordingdak (= keperdak) Functies van het onderdak: regenbescherming bouwfase occasionele lekken, stuifsneeuw waterdicht en winddicht afschermen van isolatie damptransport vanuit isolatie toelaten (dampopen)* eventueel: isolerend (koudebrug thv houten opvangen) Eisen aan het materiaal dampdiffusiedikte (µ d ) 0,5 m capillair Opmerking: in geval van een dampdichte buitenafwerking (metaal, bitumen): andere eisen, andere opbouw (zie platte daken) Onderdak Illustratie: WINDDICHTING Eurabo Illustraties: WTCB 27 28 Geschikt: houtvezelonderdakplaten: vierzijdige tand- en groef (steeds met tand naar boven plaatsen) isolerend (λ = 0,046 à 0,055 W/mK) dikte 1,8 of 2,2 cm (tot 8 cm) waterdicht met bitumen of latex of door combinatie met onderdakfolie materiaal is duurder dan andere materialen maar correcte winddichte plaatsing is minder werk capillaire dampopen onderdakfolies bij voorkeur met zelfklevende overlap bij aanbrengen isolatie: folie niet tegen de buitenafwerking duwen, dus niet geschikt voor inblazen vlokken (behalve mbv zwevende panlat). Minder geschikt: niet capillaire dampopen onderdakfolies vezelcementplaten extra aandacht voor winddichting Niet geschikt: dampdichte folies (met of zonder microperforaties) dampdichte platen Geschikte materialen voor onderdaken Foto: Menuiserite Foto: Dörken Foto: Celit 29 Bestaand onderdak: winddichting verbeteren Bij een bestaand onderdak: alvorens te isoleren, het onderdak van binnenuit zo goed mogelijk winddicht maken Winddicht afkleven of afkitten van alle overlappingen tussen twee platen of folies aansluitingen tussen twee dakvlakken met verschillende helling dakvlakken en muurplaten dakvlakken en topgevels dakdoorvoeren dakvlakramen schouwen leidingen zonnecollectoren met dampopen tapes of folies, geschikt voor de ondergrond Foto: E. Willaert Foto s: E-advies 30
Isolatie tussen de ( compact hellend dak ): onderdak op de isolatie tussen de (bestaande) luchtscherm onder de Isolatiematerialen: isoleren met plaatmateriaal isoleren met (spijker)flensdekens isolatievlokken inblazen Isolatie op de sarkingdak: luchtscherm + isolatie + onderdak op de (bestaande) Isolatiemogelijkheden hellende daken Illustraties: WTCB Foto: ISOVER Foto: Isotec 31 Isoleren met plaatmateriaal tussen de bij gording- en keperdak Halfharde isolatieplaten passend aanbrengen tussen de kepers. > enkel isoleren tussen de kepers volstaat niet: onvoldoende dik isolatiepakket koudebruggen thv de kepers hoe dikker de isolatie, hoe groter de impact van koudebruggen! bijkomend isoleren tussen de gordingen Onderdak (dampopen) Panlat Gording 8x23 cm Tengellat Keper Foto s: Rockwool 32 Isoleren met plaatmateriaal tussen de bij gordingendak Isoleren met plaatmateriaal tussen de bij spantendak Tweede laag isolatie: onder de kepers door Integrale isolatielaag (niet onderbroken door kepers) Foto: Isover Hulpkeper Hoekijzer (kozijnanker) Derde laag isolatie: tussen de hulpkepers vb. kepers 8 cm + gordingen 24 cm = 32 cm isoleren met 2 lagen glaswol met λ = 0,030 W/mK resulteert in een R-waarde van ongeveer 10 W/m²K enkel nog koudebruggen thv kruising kepers en gordingen, eventueel op te lossen met een isolerend onderdak of isolatie in de leidingspouw 33 Zowel bij gordingen- als spantendak: isolatie onder de kepers of spanten kan ook met harde isolatieplaten dampscherm kan ook tussen 1 e en 2 e laag isolatie op voorwaarde dat R van de 1 e laag (buitenzijde) 1,5 x zo groot is als R van de 2 e laag (binnenzijde) voordeel: geen extra leidingspouw meer nodig, leidingen kunnen tussen de 2 e laag isolatie Onderdak 1e laag halfharde isolatie tussen spanten 2e laag halfharde isolatie tussen hulpkepers Lucht- en dampscherm Leidingspouw (optie) Binnenafwerking Illustratie: WTCB Illustraties: Chimsco 34
Geschikte materialen: Isoleren met plaatmateriaal: de juiste materialen, zorgvuldig geplaatst halfharde of zachte isolatieplaten of - matten uit minerale grondstoffen: rotswol, glaswol (λ = 0,032 0,042 W/mK) uit nagroeibare grondstoffen: papiervlokken, houtvezels, vlas, hennep, schapenwol (λ = 0,032 0,042 W/mK) Minder geschikte materialen: harde isolatieplaten: minder geschikt uit synthetische grondstoffen: EPS, XPS, PUR, PIR, PF (λ = 0,021 0,042 W/mK) uit nagroeibare grondstoffen: kurk-, houtvezelplaten (λ = 0,040 W/mK) > eventueel te gebruiken als 2e isolatielaag onder de Foto: Rockwool Foto: P. Van den Bossche Foto: isoproc 35 Lucht- en dampscherm zorgvuldig plaatsen Goede luchtdichtheid = absolute prioriteit! Luchtscherm altijd aan de warme zijde van de isolatie. Zo weinig mogelijk doorboringen, naden en randen afkleven Dampscherm (lucht- en dampdicht) perfect te plaatsen Leidingspouw (optie) voor het wegwerken van kabels en spots Binnenafwerking Foto: Pro Clima Verticaal nieten om doorscheuren van luchtscherm te vermijden: 36 Illustraties: WTCB Lucht- en dampscherm: aandachtspunten Welk luchtscherm plaatsen? Illustratie: WTCB Gordingendak met nietgeïsoleerde zolderruimte Geen luchtlaag tussen isolatie en luchtscherm Geïsoleerde zolderruimte kan als technische ruimte gebruikt worden Sporendak met geïsoleerde zolderruimte beter alternatief: sarkingdak Geen mechanische spanning aan het dampscherm! 37 Dampdichtheid van het luchtscherm ifv vochtbelasting in de woning (vochtproductie en ventilatie) type onderdak + gebruikte isolatiematerialen Luchtschermen: Ongeschikt: Soepele isolatiematerialen Houten planchetten Minder geschikt: Gipskartonplaten Spijkerflensdekens Stijve isolatiematerialen Geschikt: Soepele kunststoffolies (PE, PVC, polyamide) Papier (met of zonder versterking) OSB- of multiplexplaten Voegdichting: Ongeschikt: PUR-schuim Geschikt: kleefband, kit (acrylaat, elastische) Foto s: Boomer bvba Bron: Studiedag luchtdichtheid van gebouwen nov 2006 Technologisch instituut vzw 38
Flensdekens: = minerale wol isolatiedekens op rol met dampscherm Correcte uitvoering! Naden en randen afkleven! Alternatief: isoleren met (spijker)flensdekens Illustratie: Isover 39 Foto s: arch. Jan Van den Broeke Isoleren tussen de Alternatief: inblazen isolatievlokken Papiervlokken Houtvezels Minerale vezels Textielvlokken Isolatiedikte optimaliseren met minimum aan extra hout uitdikken kepers luchtscherm plaatsen en isolatie inblazen STEEDS compartimenteren 40 Illustraties: sparrenexpader - IsoproC Aansluitingsdetail wand/dak: koudebrug Aansluitingsdetail wand/dak KOUDEBRUG! Bij gefaseerde werken (eerst dakisolatie, later muurisolatie): vermijd koudebruggen. Mogelijkheden: strook isolatie bovenop de muur of strook binnenisolatie of kies voor isolatie op de (sarkingdak) Foto: arch. D. Van Clé 41 Illustratie: NAV pocket luchtdicht bouwen Damprem met constante µ d -waarde Luchtdichte, blijvende elastische lijm Overpleisterbare, dampremmende en luchtdichte aansluitband Dampopen onderdak Pleisterwerk Foto: Celit Foto: ProClima 42
Voordelen: ononderbroken isolatielaag luchtdichting en isolatie via de buitenzijde: sneller Aandachtspunten: afzonderlijk luchtscherm = nodig afzonderlijk onderdak = beter platen met tand- en groef Isolatiematerialen: PUR rotswol EPS XPS Isoleren op de : sarkingdak Foto: Isotec 1. panlatten 2. tengellatten 3. onderdakfolie 4. isolatie 5. 6. luchtscherm Illustratie: Recticel Insulation 43 Illustratie: NAV pocket luchtdicht bouwen Luchtdichte, winddichte en koudebrugvrije aansluitingen realiseren Hoog performante damprem Luchtdichte, blijvende elastische lijm Overpleisterbare, dampremmende en luchtdichte aansluitband Dampopen onderdak Pleisterwerk Foto en illustratie: Monier Illustratie: WTCB Opm: koudebrug ook oplossen door muur aan de buitenzijde mee in te pakken met sarkingdak! 44 Hellende daken: aansluitingsdetail dak/dakraam Vermijd koudebruggen Voorzie water- en winddichte aansluitingen met het onderdak Kies voor goede beglazing Ug 1,1 W/m²K en Uw 1,4 W/m²K er bestaan dakvlakramen met drievoudige beglazing (Ug 0,5 W/m²K) Foto: Velux Dakvlakramen en dakdoorvoeren Voorzie lucht- en dampdichte aansluitingen met het luchtscherm Foto: Velux 45 Foto: ProClima Illustraties: Velux Foto s: Velux 46
Maak steeds een DAKOVERSTEEK 1. Esthetisch mooi 2. Bescherming tegen oververhitting 3. Afwerking van gevel kan later nog alle kanten uit 4. Een lek in de goot geeft niet dadelijk een natte gevel Verbouwtip: dakoversteek Foto: arch. D. Van Clé bescherming tegen oververhitting: in de zomer zijn de ramen van de 1e verdieping volledig beschaduwd Zolderinrichting: aandachtspunten Isoleer ook de andere bouwdelen: Muurisolatie: bij voorkeur buitenisolatie Isolerend schrijnwerk Verwarming vermijd elektrische verwarming Beperk het risico op oververhitting plaats buitenzonwering Zorg voor voldoende ventilatie 47 Foto: Velux 48 Isoleren van hellende en platte daken Platte daken Soorten platte daken (zonder isolatie): Platte daken met lichte Voorafgaandelijke inspectie v/h dak: staat van de dakbedekking voldoende afwatering in de richting van de regenwaterafvoeren geen plasvorming helling streefdoel 2 cm/lm stevigheid van de afbreken van niet-gebruikte schouwen Platte daken (Evt) dakballast dakafdichting houten Massieve platte daken binnenafwerking 49 Kenmerkend voor platte daken: buitenafwerking (dakafdichting) = wind- en regendicht = altijd DAMPDICHT (evt) dakballast dakafdichting hellingsbeton massieve binnenafwerking 50
Goede oplossingen: Isolatiemogelijkheden platte daken warm plat dak = dampscherm + isolatie + dakafdichting op de geschikt voor massieve en houten draagstructuren omgekeerd plat dak = isolatie op de dakafdichting geschikt voor massieve draagstructuren Risicovolle oplossing: compact plat dak = isolatie tussen de houten Slechte oplossingen: GROOT condensatierisico koud plat dak = isolatie tussen de of tussen de isolatie onder de Isolatie op de : warm plat dak (Evt) dakballast dakafdichting drukvaste isolatie lucht- en dampscherm (hout of massief) binnenafwerking Kan toegepast worden bij bestaande platte daken (massieve of houten ): Indien de bestaande dakafdichting in goede staat is, kan deze behouden blijven en dienst doen als dampscherm Indien de bestaande dakafdichting verwijderd wordt, dan moet er een dampscherm geplaatst worden onder de isolatie Voordeel bij massieve daken: de is veel minder aan thermische schokken onderhevig geen risico op inwendige condensatie LET OP! Warm dak met cellenglas: geen dampscherm nodig = compact plat dak 51 52 Isolatie op de : omgekeerd plat dak Soorten isolatiematerialen: warm en omgekeerd plat dak Ballast (min. 5 cm) Isolatie (bij voorkeur 2 geschrankte lagen XPS) Dakafdichting Hellingsbeton Draagstructuur Binnenafwerking De isolatie wordt losliggend in één laag bovenop de dakafdichting aangebracht Enkel geëxtrudeerd polystyreen isolatie (XPS) mag gebruikt worden De dakafdichting vervult de functie van lucht- en dampscherm Bij bestaande daken kan de bestaande dakafdichting behouden blijven indien deze in goede staat is (geen plassen, voldoende helling min. 2cm/m) Beter geschikt voor massieve dan voor lichte daken Ook geschikt voor verbeteren isolatie bestaand warm dak, mits correcte opbouw: R-waarde isolatie onder dakafdichting (warm dak) = 2x de R-waarde isolatie boven dakafdichting (omkeerdak) ballastlaag en/of dampopen scheidingslaag De dakafdichting is beschermd tegen thermische schokken Berekening van de U-waarde: correctiefactor tgv waterstroming tussen isolatie en dakafdichting (invloed U-waarde +/- 10%) 53 Warm plat dak EPS PUR resolschuim (PF) rotswol kurk cellenglas minerale isolatieblokken Omgekeerd plat dak Foto: www.xella.be XPS (geëxtrudeerd polystyreen) Foto: www.bouwproducten.nl Foto: passiefhuisinlaarne.blogspot.com 54
Stap 1 Stap 2 Fasering bij renovatie Foto: Lander Loeckx Stap 1: Verhoog de dakrand met een isolerende steen en plaats dakisolaties Voorzie de dakoversteek ver genoeg om later muurisolatie aan te brengen. Voorzie een voldoende hoog dakrandprofiel (12cm) zodat de gevelbekleding bovenaan mooi afgedicht is. Stap 2 : Plaats later muurisolatie Cellenbeton 0,07-0,18 W/mK 2-5 N/mm² Foto s : arch. D. Van Clé 55 Foto: Architect Van Clé Aansluiting plat dak buren Inpakken in isolatie OF Isolerend bouwblok 56 Voldoende daglicht Illustratie: Roto zonder oververhitting Foto: Velux Dakkoepels, dakramen en lichtstraten Zorg voor koudebrugvrije aansluitingen met de dakisolatie: kies voor verhoogde geïsoleerde opstanden Kies voor drie- of vierwandige beglazing Illustratie: Dow Illustratie: Velux Illustratie: AG Plastics U T tot0,51 W/m²K 57 Voldoende dik isolatiepakket Gebouw met voldoende massa mogelijkheid tot nachtkoeling Overdrijf niet met koepels e.d. horizontale beglazing verhoudingsgewijs meer lichtopbrengst dan verticale beglazing laat voldoende plaats voor zonnecollectoren kies zonwerende beglazing plaats zonneschermen aan de buitenzijde Alternatief: daglichtgeleiders Afschermen van dakafdichting: grind groendak MAAR: voor woningen voorkeur voor regenwaterhergebruik Soms premie groendak: zie www.premiezoeker.be Foto: www.woningchecklist.nl Foto: www.techcomlight.nl Foto: AG Plastics Foto: AG Plastics 58
Avondsessies Meer info: Vormingen en infosessies 2016 Isoleren van hellende en platte daken Gevelrenovatie Energiezuinige ventilatie Wat doe ik als mijn oude verwarming aan vervanging toe is? Warmtepompen voor woningverwarming PV: zin en onzin Dagcursus Programma van de Bouwheer Tweedaagse cursussen InfraxBouwTeam Verbouwing InfraxBouwTeam Nieuwbouw Meer info, data en inschrijvingen: www.dialoog.be >> cursusagenda info@dialoog.be tel 016 23 26 49 59 De Koevoet De Koevoet Abonnement: 4 nummers/jaar (18 of 16 ) Koevoetpakket 9 nummers één pakket Digitale reeksen Een aantal artikels gegroepeerd per onderwerp Luchtdicht bouwen, Ventilatie, Gevelbekleding, Passiefbouw, Bioklimatische architectuur, Regenwater, Warm water, Economie, Klimaat, De tuin, Voeding, Duurzaam bouwen in de praktijk Bestellen via www.dialoog.be/dekoevoet. via mail koevoet@dialoog.be Telefonisch 016/23.26.49 60 BEDANKT VOOR UW AANDACHT OPMAAK CURSUS: DOMINIC VAN CLÉ EVELIEN WILLAERT DIALOOG VZW