Programma Yarden Symposium 2009, Nazorg Kom naar het Yarden Symposium 2009 Yarden Symposium Nazorg Op zaterdag 7 november organiseert Yarden Uitvaartorganisatie een boeiend symposium over nazorg. Het symposium geeft u informatie over de vele mogelijkheden van nazorg na een overlijden. Er komen praktische zaken aan bod als erfrecht en nalatenschap en deelnemers aan de uitgebreide informatiemarkt geven u tal van demonstraties op het gebied van nazorg. Verder zijn er diverse lezingen en workshops. Zie hiervoor het bijgaande programmaoverzicht. Uitreiking Yarden Stimulans Bijzonder moment tijdens het symposium is de uitreiking van de Yarden Stimulans. Deze Nederlandse prijs is bedoeld als aanmoediging voor kleinschalige projecten op het gebied van levenseinde en uitvaart. Doelgroep Iedereen die geïnteresseerd is in het onderwerp nazorg. Inschrijven Deelname is geheel kosteloos. Inschrijven kunt u alleen online via www.deelnameregistratie.nl. Datum en locatie symposium Zaterdag 7 november 2009, van 10,30 15.30 uur. Hotel Theater Figi Het Rond 2, Zeist
Programma 10.30 uur Ontvangst en registratie, bezoek aan de informatiemarkt, inclusief koffie of thee. 11.00 uur Plenaire opening door gastheer Henk Tiesinga (voorzitter Yarden Vereniging) 11.05 uur Plenaire discussie onder leiding van dagvoorzitter Jacobine Geel (theologe en tv-presentatrice) Discussieleden: Manu Keirse (hoogleraar aan de Faculteit der Geneeskunde van de KU Leuven), Peter Buisman (hoofdbestuurslid Yarden Vereniging) en Peter van Wageningen (directievoorzitter Yarden) 11.45 uur Programmawissel, naar de workshops 12.00 uur Workshops 1e ronde (zie schema hieronder) 12.45 uur Lunch, bezoek aan de informatiemarkt 13.15 uur Plenair programma: uitreiking Yarden Stimulans 2009 door Jacobine Geel 14.00 uur Workshops 2e ronde (zie schema hieronder) 14.45 uur Programmawissel, naar de plenaire zaal 15.00 uur Plenaire discussie onder leiding van dagvoorzitter Jacobine Geel (theologe en tv-presentatrice). Discussieleden: Manu Keirse (hoogleraar aan de Faculteit der Geneeskunde van de KU Leuven), Peter Buisman (hoofdbestuurslid Yarden Vereniging) en Peter van Wageningen (directievoorzitter Yarden) 15.25 uur Plenaire afsluiting door gastheer Henk Tiesinga (voorzitter Yarden Vereniging) 15.30 uur Napraten, bezoek aan de informatiemarkt, inclusief een drankje en hapje Meer informatie over de sprekers, de lezingen, de workshops en de deelnemers aan de informatiemarkt kunt u lezen in de speciale syllabus, die u bij aanvang van het symposium ontvangt. De syllabus is nu ook al online in te zien op www.yarden.nl/yarden-symposium-2009 Schema workshops en lezingen Titel 01. Helpen bij verlies en verdriet, opdracht voor iedere burger (Willem Pijperzaal) door Manu Keirse (Academisch Ziekenhuis te Leuven) 02. Islamitische begrafenisrituelen in Nederland (Anne de Vrieszaal) door Marloes Borsboom (COS) 03. Geeft u zich rekenschap van uw nalatenschap (Johan de Meesterzaal) door Marjolein Elings (Van Rhijn Notarissen) 04. Verlies bij jonge kinderen (Willem de Pijperzaal) door Ilja Geensen (Praktijk Brasa) 05. Nazorg bij slachtoffers (Anne de Vrieszaal) door Ieke Verveld (Bureau Slachtofferhulp) 06. De uitvaart voorbij, rituelen ter ondersteuning (Johan de Meesterzaal) door Marian van der Veen (Marian van der Veen, Ritueelbegeleiding) 1 e ronde 12.00 uur 2 e ronde 14.00 uur
Toelichting workshops Workshops 12.00 uur 01. Helpen bij verlies en verdriet, opdracht voor iedere burger door Manu Keirse (Faculteit der Geneeskunde van de KU Leuven) Verdriet en verlies staan in ieders leven steeds om de hoek. Iedereen weet dat verlies bij het leven hoort en toch bereiden weinig mensen zich hierop voor. Zowel de rouwenden als de omgeving stellen zich allerlei vragen: Is het normaal dat ik mij na maanden nog zo verdrietig voel? Zal ik nog ooit opnieuw kunnen genieten van het leven? Hoe komt het dat ik mij zo moeilijk kan concentreren, dat ik steeds weer allerlei dingen vergeet, dat ik me zo moe voel ook al heb ik bijna niets gedaan? Rouwen mannen anders dan vrouwen? En de vragen van de omgeving: Is het wel goed dat ze zoveel over haar overleden man praat? Nestelt ze zich niet in het verdriet? Is het wel normaal dat een vrouw zo verdrietig is na het overlijden van haar man, die toch 88 jaar mocht worden? Is het niet beter de naam van de overledene niet meer uit te spreken en dit onderwerp zoveel mogelijk te vermijden? Zullen mensen er niet sneller overheen zijn als we hen helpen er niet meer aan te denken? Op al deze vragen wordt antwoord gegeven. Mensen met verdriet kunnen daardoor beter begrijpen wat ze doormaken en dat kan voor hen een belangrijke steun zijn. Vrienden en familie kunnen er concrete suggesties horen om mensen in rouw te helpen en tot steun te zijn. Men blijft vaak weg bij mensen in rouw omdat men niet weet wat men kan zeggen. Men leert hoe men adequaat kan reageren. Manu Keirse luisterde meer dan dertig jaar naar mensen in verdriet en reikt vanuit deze rijke ervaring suggesties aan die helpen om verdriet te overleven. Tevens helpt hij de omgeving om rouwenden beter te begrijpen en tot steun te kunnen zijn. 02. Islamitische begrafenisrituelen in Nederland door Marloes Borsboom (COS) Rituelen maken onmiskenbaar deel uit van religie. Er is een geloofsgemeenschap waar mensen deel van uitmaken en waarbinnen zij met behulp van handelingen vormgeven aan waarden en voorstellingen. Bij een begrafenis, waar de band tussen de overledenen en achtergeblevenen tot uitdrukking wordt gebracht, zijn rituelen veelal doelen op zichzelf. Deze lezing zal ingaan op Islamitische begrafenisrituelen in Nederland. Allereerst zullen deze begrafenisrituelen besproken en uitgelegd worden, ook aan de hand van een archeologische casestudie. Er zal aandacht zijn voor het overlijden en de begrafenisvoorbereidingen, voor de begrafenis zelf en tot slot voor de condoleances en de rouwverwerking. Vervolgens wordt ingegaan op de rituelen na migratie. Migratie naar een ander land, met een totaal andere cultuur, religie en klimaat, heeft tot gevolg dat door velerlei oorzaken rituelen veranderd en aangepast moeten worden. Welke zijn dat en waar wordt het door veroorzaakt? En in hoeverre zijn de veranderingen en/of aanpassingen een probleem? Binnen deze bespreking is er aandacht voor verschillende etnische groepen. 03. Geeft u zich rekenschap van uw nalatenschap door Marjolein Elings (Van Rhijn Notarissen) Mensen staan niet graag stil bij het feit dat ieder van ons ooit zal komen te overlijden. Vaak heeft men dan ook de neiging om uit te stellen wat misschien beter nu al geregeld kan worden. Wat is de zin of onzin van het opmaken van een testament, welke mogelijkheden bestaan er op het gebied van schenkingen, wat verandert er in de wet op het gebied van de successiebelasting? Volgens de nieuwe wetgeving gaat bij overlijden alles naar de langst levende; heeft het dan überhaupt nog zin om een testament op te maken? En wat gebeurt er volgens die wet dan met mijn eerder opgemaakte testament? Allemaal vragen die misschien niet dagelijks in uw gedachten komen maar waarvan het antwoord u en uw nabestaanden veel onnodig verdriet kan besparen. Notaris Elings uit Zeist neemt u mee in de wereld van het familierecht. Mr. Marjolein Elings-van Hooidonk (44) is sinds maart 1990 verbonden aan het kantoor van Van Rhijn notarissen in Zeist.
Sinds 1 oktober 1997 als notaris. Zij is o.a. gespecialiseerd in de afwikkeling van nalatenschappen en in Estate planning. Haar inlevingsvermogen maakt haar bij uitstek geschikt voor zaken met betrekking tot familierecht. Dit komt ook tot uitdrukking in het feit dat zij een van de eerste echtscheidingsnotarissen van Nederland is. Workshops 14.00 uur 04. Verlies bij jonge kinderen door Ilja Geensen (Praktijk Brasa) Leren leven met verlies is iets dat in feite van jongs af aan geleerd moet worden. Volwassenen kunnen jonge mensen niet beschermen tegen de aanwezigheid van de dood en de gevolgen daarvan voor hun leven. Er is geen manier om verlies uit de weg te gaan, ook niet voor jonge mensen. Wanneer ze geen gelegenheid krijgen om te rouwen dan komen de rouwreacties op enig moment in het leven terug, vaak in een andere, minder herkenbare vorm. Bijvoorbeeld in gedragsproblemen, psychosomatische problematiek of onverklaarbare klachten. Pas begin jaren 90 kwamen kinderen als erkende rouwenden in beeld. Voor die tijd was er maar sporadisch aandacht voor en werden kinderen, om hen te beschermen, veelal weggehouden bij verdrietige gebeurtenissen. Kinderen beschermen zich door uit te gaan van een dood die volgens vastgestelde regels handelt. De rangorde van die regels is leeftijdsafhankelijk. Op het moment dat iemand ernstig ziek wordt of als iemand plotseling overlijdt ervaren kinderen dat verdedigingsmechanismen weinig waard zijn. Als iemand te maken krijgt met een vorm van verlies (bijvoorbeeld een overlijden, een scheiding, verhuizing of verlies van gezondheid), blijft dit van invloed op de betreffende persoon. Vanuit deze ervaring moet verder worden gebouwd. Als Ilja met jongeren of kinderen aan rouwbegeleiding werkt, doet zij dit altijd aan de hand van de rouwtaken. Ilja onderzoekt in welke rouwfase een kind is en welke hulp het beste geboden kan worden. Jongeren en kinderen laten hun gevoelens moeilijk zien. Met behulp van dia s en gelardeerd met voorbeelden geeft Ilja inzicht in hoe rouw bij kinderen herkenbaar is en hoe kwetsbaar zij zijn. 05. Nazorg bij slachtoffers Ieke Verveld (Slachtofferhulp Nederland) Slachtofferhulp Nederland biedt directe nabestaanden van levensdelicten de mogelijkheid gebruik te maken van de diensten van een casemanager. Slachtofferhulp Nederland heeft in nauw overleg met nabestaanden, op basis van praktijkervaring en inbreng van interne en externe deskundigen, een hulpaanbod aan deze nabestaanden van slachtoffers van levensdelicten ontwikkeld. De casemanager is een beroepskracht die naast de professionele bagage die zij/hij reeds bezit, interne scholing heeft gevolgd op het gebied van de psychosociale, juridische en praktische dienstverlening, gericht op deze specifieke doelgroep. De hulp die nabestaanden direct na een buitengewoon schokkende gebeurtenis en nog lange tijd daarna nodig hebben, kan soms geboden worden door de eigen omgeving, maar in veel gevallen zal dat niet zo zijn of soms gedeeltelijk. De casemanager is een vertrouwenspersoon die de directe nabestaanden als een spin in het web met raad en daad terzijde kan staan. Tijdens de lezing wordt, aan de hand van allerlei praktijkvoorbeelden, nadere toelichting gegeven op de hulpverlening van de casemanagers. Uiteraard is er gelegenheid voor het stellen van vragen. 06. De uitvaart voorbij, rituelen ter ondersteuning Marian van der Veen (Marian van der Veen, Ritueelbegeleiding) Hoe vaak komt het niet voor dat mensen horen dat het nu maar klaar moet zijn met het verdriet? Voor de rest van de wereld gaat het leven weer verder. Voor de rouwende ligt dat anders, die draagt iedere dag het verdriet met zich mee en kan daar best een steuntje bij gebruiken. In deze workshop kijken we voorbij de uitvaart. Om te weten hoe rituelen kunnen helpen, verdiepen we ons eerst in wat rouw eigenlijk is en wat
rouw met ons doet. Aan de hand hiervan wordt duidelijk hoe rituelen steun kunnen bieden in die periode. We stellen ons de vraag wat een handeling eigenlijk tot ritueel maakt en gaan de diepere werking van symbolen ervaren. We bekijken de mogelijkheden van specifieke momenten voor rituelen en hoe daar invulling aan gegeven kan worden. Tot slot krijgt u de gelegenheid de theorie aan de hand van eenconcrete case te toetsen tijdens de uitvoering van een ritueel voor asverstrooiing. Marian van der Veen heeft na een succesvolle carrière in het management van het bedrijfsleven een opleiding psychologie gedaan. Daarbij hadden stervensbegeleiding, rouw en rouwbegeleiding haar grote interesse. Nadat zij het diploma van ritueelbegeleider bij Het Moment heeft gehaald, is zij een eigen praktijk gestart voor ritueelbegeleiding NB: Inschrijven en informatie Inschrijven voor het symposium kan uitsluitend individueel online via www.deelnameregistratie.nl. Tijdens uw inschrijving reserveert u ook direct uw workshops. Volgeboekte workshops worden (browserafhankelijk) aangegeven met een rode balk en/of een sterretje en kunnen wel worden aangeklikt maar niet meer worden toegewezen. Check uw totaaloverzicht in stap 5. Maak uw inschrijving definitief middels de knop `OK + VERZEND` onderaan uw totaaloverzicht in stap 5. U ontvangt per omgaande een mailbevestiging met de gegevens van uw aanmelding. Tevens ontvangt u een deelnameregistratie account waarmee u online uw inschrijving kunt bekijken of wijzigen. Ontvangt u geen mailbevestiging, neem dan direct contact op met de deelnameregistratie. Indien u verhinderd bent kunt u zelf uw inschrijving online annuleren. Of uw bericht van verhindering mailen naar yarden@deelnameregistratie.nl onder vermelding van uw naam, woonplaats en titel van de conferentie. De inschrijving blijft geopend tot 2 november of totdat het maximum aantal deelnemers is bereikt. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Voor inhoudelijke informatie over Yarden verwijzen wij u naar www.yarden.nl. Voor informatie over uw inschrijving kunt u contact opnemen met de deelnameregistratie, telefoon 036-5331941 (10.00 12.00 uur) of e-mail yarden@deelnameregistratie.nl.