Bijbelstudies voor de Bruggroepen 2012-2013 Daniël 5
Bijbelstudies voor de Bruggroepen van de protestantse gemeente De Brug in Amersfoort, seizoen 2012-2013 Schrijvers: Iwan Dekker, Leantine Dekker, Hans van Dolder. Redactie: Neeltje Rietveld Bijbelstudies zijn ook te downloaden van de website van De Brug. Kies in het menu van www.brugkerk.eu bij Downloads : Bijbelstudies Bruggroepen. Voel je vrij om dit materiaal ook op andere plaatsen te gebruiken. Graag wel vermelden dat het materiaal van protestantse gemeente De Brug in Amersfoort afkomstig is.
Daniël (5): Carpe diem Ontmoeting Feest! Samen eten! Een goed moment voor ontmoeting en gesprek. Deel met elkaar jullie mooiste herinneringen aan een feest. We zijn heel wat jaren later in de geschiedenis, Daniël is al een oude man geworden. Opnieuw laat God zijn macht zien door het optreden van Daniël. In gesprek met de Bijbel Verzen 1-4: Koning Nebukadnessar is al zo n 23 jaar dood wanneer we in de Bijbel kennismaken met koning Belsassar. Zijn naam betekent moge Bel de koning beschermen. Belsassar regeerde namens zijn vader Nabonidus. Zijn vader was de echte koning, maar zijn zoon oefende het koninklijk gezag uit. In dit verhaal wordt over Nebukadnessar gesproken als de vader van Belsassar. Het gaat niet om de directe vader-zoon lijn, maar om de troonopvolging. In het algemeen wordt aangenomen dat Belsassar een kleinzoon van Nebukadnessar is via zijn moeder of grootmoeder. Hoe de geslachtslijnen ook lopen, de appel valt niet ver van de boom. We ontmoeten Belsassar tijdens een groot feest dat hij heeft georganiseerd. Een groot, uitbundig feest waar behoorlijk veel drank vloeit en men compleet uit zijn dak gaat. Er staat dat ook zijn vrouwen en bijvrouwen bij het feest zijn. Het was heel ongebruikelijk dat vrouwen welkom waren bij feestmaaltijden van de koning. Vrouwen waren alleen welkom als van het feest een orgie werd gemaakt. Het gaat dus om een wild erotisch feest. Dronken van de drank heeft de koning de gouden en zilveren bekers, die Nebukadnessar uit de tempel
van Jeruzalem had geroofd, laten halen. Daaruit wordt door iedereen gedronken. Wijn, seks en religie; want daarnaast was er op het feest volop ruimte om de goden te aanbidden. Ongelooflijk als je het voor je ziet. Gespreksvraag: Op welke manier ontheiligt Belsassar God? Op welke manieren wordt God vandaag de dag ontheiligt? Ook het moment van feestvieren is opvallend. De Perzen staan op het punt de stad binnen te vallen. Ze hebben de stad omsingeld en het zal niet lang meer duren of ze zullen de stad binnenvallen en de koning proberen te doden. Wat een angstige periode voor de inwoners van de stad! Belsassar zou zijn best kunnen doen om met diplomatieke woorden zijn stad te redden of soldaten te rekruteren om zijn stad te verdedigen. Maar niets van dit alles. Hij geeft een wild feest in gezelschap van de machtige mensen uit stad en regio. Is hij niet bang? Kent hij geen verantwoordelijkheid? Of durft hij de dood niet onder ogen te zien? Gespreksvraag: Ook in onze tijd zien we trends waarin mensen de angst voor ziekte en dood proberen te ontlopen. Wat zijn wij daarvan in onze eigen omgeving? Verzen 5-9: Terwijl het feest in volle gang is, verschijnt er ineens een hand, die woorden schrijft op de muur. Precies tegenover de plek waar de koning staat, dus goed zichtbaar voor hem. Dit verhaal heeft in de geschiedenis vele kunstenaars geïnspireerd om er een kunstwerk over te maken. Ook onze uitdrukking een teken aan de wand is aan het verhaal ontleend. De koning raakt totaal in verwarring en weet niet hoe snel hij zijn bezweerders, astrologen en waarzeggers erbij moet halen. Als zij hem
kunnen vertellen wat er staat, zullen ze in purper gekleed gaan en een machtige positie krijgen. Maar zij kunnen de koning niet helpen. De koning wordt steeds angstiger, bleker en ook de andere machthebbers zijn onthutst. Verzen 10-12: Het heeft tot allerlei consternatie geleid en de koningin komt kijken wat er aan de hand is. Zij denkt terug aan Daniël en hoe hij in het verleden verschillende keren Nebukadnessar inzicht en wijsheid had gegeven. Híj zal zeker ook deze knoop kunnen ontwarren. Daniël wordt erbij geroepen. Het is zeker 50 jaar geleden dat hij uit Jeruzalem is gedeporteerd, dus hij moet een oude man zijn van een jaar of zeventig. Daniël moet geroepen worden, dat betekent dus dat hij, ondanks dat hij een machtig man was geworden in het rijk, niet aanwezig was bij dit feest. Daniël maakt dus nog steeds zijn eigen keuzes. Verzen 13-28: Daniël laat er geen gras over groeien en begint direct te vertellen dat de koning zijn geschenken mag houden. Hij wil iets zeggen namens Majesteit God, de Hoogste. Hij begint dus bij de macht van God. Daarna trekt hij een lijn naar Nebukadnessar en vertelt dat deze ondanks dat hij de macht van God had gekregen hooghartig en overmoedig was geworden. Daarom is hij van zijn troon gestoten en is geworden als de dieren, totdat hij de macht van de enige God erkende. (Het verhaal uit Daniël 4) Belsassar wist dit en toch is hij tegen de Heer van de hemel opgestaan. Hij heeft de bekers uit de tempel verontreinigd met drank, seks en het aanbidden van vreemde goden. Dit heeft hij allemaal gedaan zonder de God die het leven geeft, die je doen en laten bepaalt, te verheerlijken. Sterker nog, hij heeft zichzelf verheven boven God.
Dáárom is nu deze hand verschenen, waarmee geschreven is: Menee, menee, tekeel oefarsien. Het betekent: God heeft de dagen van uw koningschap geteld en er een einde aan gemaakt. U bent gewogen en te licht bevonden. Uw koninkrijk is verdeeld en aan de Meden en Perzen gegeven. (zie verzen 25-28). Verzen 29-30: Ondanks de vreselijke boodschap, houdt de koning woord. Daniël wordt gekleed in purper en krijgt de macht over het koninkrijk. Wat is die macht waard met de Meden en Perzen die dreigen binnen te vallen? Koning Belsassar sterft diezelfde nacht. Hij wilde vluchten voor de dood en het gevaar door feest te vieren, maar hij wordt in de kladden gegrepen en sterft. Een behoorlijk heftig verhaal. Wat heeft het ons nu vandaag de dag nog te zeggen? Misschien kunnen we aanhaken bij het tweede deel van vers 23. God beschikt over onze levensadem en bepaalt al ons doen en laten. De kern van dit verhaal draait erom of we dat accepteren. Beter gezegd of we deze God ook echt willen verheerlijken. Wanneer je op God, die jou het leven geeft, vertrouwt, hoef je niet bang te zijn voor de dood. Daniël heeft dat op verschillende momenten in zijn leven ervaren. Het klinkt misschien gemakkelijk, maar als we naar het leven van Daniël kijken is dat niet zomaar een makkelijke opmerking. Daniël heeft voor hete vuren gestaan, hij moest voortdurend lastige keuzes maken. Maar hij heeft onafgebroken op God vertrouwd en Hem aanbeden. Telkens weer heeft God zijn macht getoond en Daniël een teken aan de wand laten zijn. Door het optreden van Daniël kon God steeds opnieuw zijn macht laten zien.
Gespreksvraag: Wat nemen wij mee uit dit verhaal? Hoe kan dit verhaal ons bemoedigen in ons persoonlijk leven, in onze angsten voor ziekten en pijn? Waar roept dit verhaal ons toe op? Graven Dit verhaal gaat over een teken aan de wand. Een teken dat God geeft om een einde te maken aan gesol met zijn heiligheid. Een teken om inzicht te geven wie werkelijk alle macht bezit. Daniël kan op verschillende momenten een teken aan de wand zijn van Gods grote daden. Hij heeft verschillende keren door zijn wijsheid Gods grootheid en macht laten zien. Lees met elkaar het gebed van Jezus in Johannes 17:1-10. In zijn komst naar deze aarde heeft Jezus de liefde en grootheid van God zichtbaar gemaakt. Jezus heeft Gods grootheid getoond door het werk te volbrengen wat hem door zijn Vader was opgedragen (vers 4). Door het kruis en de opstanding is Gods grootheid werkelijkheid geworden in het leven van ieder die in hem gelooft. Daar blijft het niet bij. Jezus heeft de woorden aan ons mensen doorgegeven, opdat in ons mensen de grootheid van God zichtbaar wordt (vers 10). Wij mogen een teken aan de wand zijn, dus. Gespreksvraag: Op welke manier kunnen wij in ons eigen leven een teken aan de wand zijn en iets van Gods grootheid zichtbaar maken? Maak het concreet met elkaar. Hoe kan de kerk een teken aan de wand zijn in deze tijd?
Doen Dit verhaal heeft vele mensen geïnspireerd tot het maken van een kunstwerk, schilderij, muziekstuk. Luister en bekijk een aantal van deze beelden/muziekstukken. Wat valt je op? Wat zie je? Wat hoor je? Welk gevoel roept het bij je op? Wat zijn de overeenkomsten? Wat zijn de verschillen? Je kunt denken aan Belshazzar van Johnny Cash/ Dansen op de vulkaan van De Dijk/ Oratorium Belshazzar (HWV 61) van Händel (bijvoorbeeld te beluisteren via YouTube). En aan de schilderijen van James Gillray (karikatuur van Napleon 1803) en Rembrandt (Belsazar, 1635) (te vinden via google). Gebed Dank God die het leven geeft en je leven bepaalt. Bid voor mensen die hun leven leven in een vlucht uit de werkelijkheid. Bid om wijsheid en trouw om een teken aan de wand te kunnen zijn. Aanbidden ELB 387 Laat mij zijn een instrument ELB 342 Heer ik prijs Uw grote naam ELB 141 U hebt de overwinning behaald Gezang 313 (LvdK) Zonne der gerechtigheid
Inhoud 6 studies over Daniël - Daniël 1: Ballingschap - Daniël 2: Angsten in de nacht - Daniël 3: Door de knieën - Daniël 4: Een tweede kans - Daniël 5: Carpe diem - Daniël 6: Voor de leeuwen 2 studies over Romeinen - Romeinen 8: Verrast door hoop - Romeinen 15: Hopen op de hemel