patiënteninformatie echografie prostaat en prostaatbiopsie U heeft in overleg met uw arts besloten één of meerdere prostaatonderzoeken uit te laten voeren. Met behulp van deze onderzoeken kan de arts de grootte van de prostaat beoordelen en een eventuele afwijking aan de prostaat vaststellen. De prostaat is een klier die normaal ongeveer de grootte heeft van een kastanje. Deze klier dient voor de productie van zaadvloeistof en bevindt zich aan de onderzijde van de blaas, daar waar de blaas overgaat in de plasbuis. Bekend is dat prostaatvergroting kan leiden tot plasproblemen. Meestal gaat het om een goedaardige vergroting of ontsteking, maar het komt ook vaak voor dat binnen de prostaat kwaadaardig weefsel is ontstaan. Met echografie en eventueel een biopsie kan de uroloog tot de juiste diagnose komen. In deze folder geven wij u informatie over de gang van zaken voor, tijdens en na de onderzoeken. Patiëntenpas Indien u nog geen patiëntenpas van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis heeft, laat u dan vóór uw afspraak bij de Inschrijfbalie bij de hoofdingang een pas maken. Dit kan ongeveer tien minuten duren. Heeft u wel een patiëntenpas, maar zijn uw gegevens gewijzigd, geeft u dit dan door bij de balie van de polikliniek Urologie.
Uw afspraak U heeft een afspraak bij de polikliniek Urologie op locatie: Oosterpark telefoon (020) 599 30 53 Prinsengracht telefoon (020) 599 43 55 Bent u verhinderd, neemt u dan zo spoedig mogelijk telefonisch contact op met de polikliniek op de locatie waar u een afspraak heeft. Waar meldt u zich Locatie Oosterpark U volgt vanaf de hoofdingang de borden Poliklinieken P3. Op het polikliniekplein P3 vindt u de polikliniek Urologie. Locatie Prinsengracht U volgt vanaf de hoofdingang de borden polikliniek Urologie op de begane grond. Wij verzoeken u zich daar bij de balie te melden. De onderzoeken Uw arts heeft voor u een echografie van de prostaat aangevraagd of een combinatie van een echografie en een prostaatbiopsie. Beide onderzoeken duren ongeveer tien minuten. Alleen de aangekruiste onderzoeken zijn voor u van toepassing. Echografie van de prostaat Met behulp van een echografisch onderzoek via de anus en de endeldarm kan de arts de prostaat en de omgeving ervan beoordelen. Bij dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven. Een langwerpig instrument, de echoscoop, zendt de geluidsgolven uit. Deze geluidsgolven worden omgezet in bewegende beelden die u op een monitor kunt zien. Op deze manier is het mogelijk om de prostaat nauwkeurig te meten en de inwendige vorm te bekijken. Bovendien kunnen eventuele afwijkingen binnen de prostaat zichtbaar gemaakt worden. Van deze beelden worden foto s gemaakt. Voorbereiding Er is geen voorbereiding nodig. Het onderzoek De assistent brengt u naar een kleedkamer waar u de kleding van het onderlichaam kunt uittrekken. De kleding van het bovenlichaam houdt u aan. De assistent vraagt u op de onderzoektafel plaats te nemen op uw linkerzijde met licht opgetrokken knieën of op uw rug met de benen gespreid in beensteunen. De arts voelt via de anus naar de prostaat. Om dit te vergemakkelijken 2
maakt hij gebruik van een glijmiddel. Daarna brengt hij via de anus de echoscoop in. Deze is ongeveer zo dik als een vinger. Het inbrengen van het instrument is vaak onaangenaam en kan zelfs pijnlijk zijn. Tijdens het onderzoek bestudeert de arts de prostaat. De uitslag Na afloop bespreekt de arts het resultaat van het onderzoek met u. Na het onderzoek Na het onderzoek kunt u meteen naar huis. Gebruik van eigen auto of openbaar vervoer is geen probleem. Er zijn geen speciale voorzieningen nodig. Fietsen na het onderzoek kan echter pijnlijk zijn. Prostaatbiopsie Bij een prostaatbiopsie neemt de arts met een punctienaald een stukje weefsel uit de prostaat voor weefselonderzoek. Voorbereiding thuis De arts heeft u een antibioticum voorgeschreven om de kans op een infectie te verkleinen. U start hiermee één uur voor het onderzoek. Deze kuur duurt drie dagen. Wanneer u bloedverdunnende middelen gebruikt (Ascal, Sintromitis), staakt u dit alleen in overleg met uw behandelend arts. Het onderzoek De assistent brengt u naar een kleedkamer waar u de kleding van het onderlichaam kunt uittrekken. De kleding van het bovenlichaam houdt u aan. De assistent vraagt u op de onderzoektafel plaats te nemen op uw linkerzijde met licht opgetrokken knieën of op uw rug met de benen gespreid in beensteunen. Voor de biopsie maakt de arts eerst een echografie van de prostaat. Op basis van de echografische beelden neemt de arts zes stukjes weefsel uit de prostaat door de naald snel in en uit de prostaat te brengen. Dit gebeurt met een instrument dat een klikkend geluid maakt. De biopsie kan onaangenaam tot kortdurend pijnlijk zijn. Verdoven is echter niet nodig. Het afgenomen materiaal wordt microscopisch onderzocht door de patholoog. De uitslag Om de resultaten van het weefselonderzoek te bespreken, krijgt u één week na de biopsie een afspraak. Na het onderzoek Na het onderzoek kunt u meteen 3
naar huis. Gebruik van eigen auto of openbaar vervoer is geen probleem. Fietsen na het onderzoek kan echter pijnlijk zijn. Gedurende enkele dagen tot een week na de biopsie kan er wat bloed in uw urine, ontlasting of sperma zitten. Wij raden u aan om maandverband te gebruiken. Door veel te drinken, verdwijnen deze klachten. Ook kan het plassen tijdelijk wat moeilijker gaan. Complicaties Neemt u contact met ons op indien u één van de volgende complicaties heeft: koorts boven de 38,5 C het bloedverlies houdt langer dan een week aan u plast aanmerkelijk moeilijker. U vindt onze telefoonnummers bij het kopje Vragen. Bureau Patiëntenzaken. Dit kan zowel telefonisch, schriftelijk als per e-mail. U kunt ook een afspraak maken voor een gesprek. Bureau Patiëntenzaken Postbus 95500 1090 HM Amsterdam Telefoon (020) 599 22 93 E-mail patientenzaken@olvg.nl Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neemt u dan tussen 8.30 en 16.00 uur contact op met de polikliniek Urologie: locatie Oosterpark (020) 599 30 53 locatie Prinsengracht (020) 599 45 08 Buiten deze tijden kunt u bellen met de Spoedeisende Hulp, locatie Oosterpark, telefoonnummer (020) 599 30 16. Tot slot Wij doen er alles aan uw bezoek aan onze afdeling zo prettig mogelijk te laten verlopen. Het kan echter voorkomen dat u niet geheel tevreden bent. U kunt uw opmerkingen of klachten over uw verblijf of behandeling het beste direct bespreken met de betrokken personen of met het hoofd van onze afdeling. Komt u er na overleg niet uit, dan kunt u zich wenden tot 4
Ruimte voor aantekeningen 5
6
7
onze lieve vrouwe gasthuis amsterdam locatie oosterpark oosterpark 9 locatie prinsengracht prinsengracht 769 postadres postbus 95500 1090 hm amsterdam telefoonnummer (020) 599 91 11 website www.olvg.nl Redactie en uitgave Communicatie en Patiëntenvoorlichting maart 2007/urologie/301-312 algemene voorwaarden op behandelingen in het olvg zijn de algemene voorwaarden van het olvg van toepassing zie www.olvg.nl