STADSLANDBOUW: VEILIG VOEDSEL?



Vergelijkbare documenten
Bodemvervuiling. Een thema? Studiedag Bodem - 28/11/2015 Geert Gommers, diensthoofd kennis Velt

FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE

FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE

VLAAMS HUMAAN BIOMONITORINGS- PROGRAMMA

Waterbodemonderzoek (1)

abcdefgh Rijkswaterstaat XV De waterkwaliteit voor stoffen afkomstig van diffuse bronnen

=287(/$1'(karakterisering dorpskern voor bodemkwaliteitszone s

Bijlage 1: Normering Regeling bodemkwaliteit (inclusief gewijzigde normen per april 2009)

Milieu en Gezondheid in Genk-Zuid. Dirk Wildemeersch Vlaamse Gezondheidsinspectie

stappen Kenmerken Gebieds indeling Toelichting

Conformiteitsattest beschrijvend bodemonderzoek

Bijlage 1: TOEPASSING AFWEGINGSPROCES SANERINGSDOELSTELLING

ACTUALISATIE BODEMKWALITEITSKAART

Humane biomonitoring GENK-ZUID Onderzoek naar de invloed van wonen nabij het industriegebied Genk-Zuid RESULTATEN

VLAAMS HUMAAN BIOMONITORINGS- PROGRAMMA

Belasting per OWL met KRW-Verkenner. Nanette van Duijnhoven Christophe Thiange Gerlinde Roskam

ALCONTROL B.V. IS GEACCREDITEERD VOLGENS DE DOOR DE RAAD VOOR ACCREDITATIE GESTELDE CRITERIA VOOR TESTLABORATORIA CONFORM ISO/IEC 17025:2005 ONDER NR

KARVA 17 november 2018, Antwerpen. Roeland SAMSON Laboratorium voor Milieu- en Stadsecologie Bio-ingenieurswetenschappen

Zware metalen in Vlaanderen: reden tot paniek? Hilde Vandendriessche, BDB

Steunpunt Milieu en Gezondheid Humane Biomonitoring Overzicht van uitgevoerde blootstellingsmetingen

Stadslandbouw: geen vuiltje aan de lucht?!

14. OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE BRONNEN VAN

ALCONTROL B.V. IS GEACCREDITEERD VOLGENS DE DOOR DE RAAD VOOR ACCREDITATIE GESTELDE CRITERIA VOOR TESTLABORATORIA CONFORM ISO/IEC 17025:2005 ONDER NR

BIJLAGE VOORWAARDEN INZAKE SAMENSTELLING EN CONCENTRATIE VAN VERONTREINIGENDE STOFFEN VOOR GEBRUIK ALS BODEM METALEN (1) CONCENTRATIE STANDAARDBODEM

ALCONTROL B.V. IS GEACCREDITEERD VOLGENS DE DOOR DE RAAD VOOR ACCREDITATIE GESTELDE CRITERIA VOOR TESTLABORATORIA CONFORM ISO/IEC 17025:2005 ONDER NR

Bijlage V bij het VLAREBO-besluit van 14 december Bijlage V. Waarden voor vrij gebruik van bodemmaterialen

WETENSCHAPPELIJK COMITE VAN HET FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN

Vlaanderen is milieu. Kwaliteit van de waterbodem VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ.

Meer informatie? Actief Bodembeheer de Kempen. is een gezamenlijk initiatief van. de provincies Noord-Brabant. en Limburg, de ministeries van

Gezondheid & Milieu Genk-Zuid

AL-West B.V. ANALYSERAPPORT. SITA REMEDATION NV Dhr. P. Perseo WESTVAARTDIJK GRIMBERGEN BELGIQUE. Geachte heer, mevrouw,

INTERPRETATIE LUCHT- EN DEPOSITIEMETINGEN VMM IN GENK-ZUID EN OMGEVING


MEMO. : Postbus milieuadvies t.a.v. Maurice Francken : W. Boom, SRE Milieudienst, RO/RO Datum : 30 augustus : Brouwhuis - Stationskwartier

Achtergrond bodemverontreiniging langs het spoor

Solepura is gelegen in de Noord centrale provincie van Sri Lanka, ruim 3 uur rijden vanaf vliegveld Colombo naar het Noorden.

(Ver)ken je tuinbodem. Annemie Elsen Stan Deckers

zinkassen in bovengrond, minerale olie in boven- en ondergrond en grondwater

Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand?

Bezoekadres Rivierenland J.S. de Jongplein WG Tiel. BIC /SWIFT: RABONL2U

Mededeling aan het AB

Ons kenmerk : Uw Kenmerk: 2 juli 2014 Datum : 2 juli 2014 Contactpersoon : F.Lutz

European Pollutant Release and Transfer Register (E-PRTR) Gevolgen van deze nieuwe EU wetgeving. Nanette van Duijnhoven en Sacha de Rijk

Opdrachtverificatiecode : TXJO-VQIJ-YEPT-JGGA : 3 tabel(len) + 1 oliechromatogram(men) + 2 bijlage(n)

Springstaarten vertellen hoe het zit met ecologische risico s

Vragen & Antwoorden over bodemverontreiniging

AL-West B.V. ANALYSERAPPORT. TEC NV Nele Claeys INDUSTRIEPARK ROSTEYNE ZELZATE BELGIQUE. Geachte heer, mevrouw,

de heer S.P. Schimmel Postbus HB Tiel Geachte heer Schimmel,

Toelichting op technische aspecten en omrekeningen en correcties van milieukwaliteitsnormen voor bodem en water.

Ik wijs u erop dat het analyse-certificaat alleen in zijn geheel mag worden gereproduceerd.

Meer gezondheid, minder zware metalen

Tabel 1 van 2 14,1 19,6

Wat kun je zelf doen voor ondersteuning. Ontgiften

Conformiteitsattest verslag van siteonderzoek

1 Vul de gegevens van de aanvrager, leverancier, producent en importeur van de te toetsen stof in. Vul de gegevens van de aanvrager in.

CONSERVERING EN RECIPIËNTEN

De Ruiter Boringen en Bemalingen bv

Analysecertificaat. Infrasoil - Veenendaal T.a.v. H. Liesveld Postbus NK VEENENDAAL. Datum:

Een slibstort is geen bos! Prof. Dirk Avonts, Universiteit Gent. Hof ter Schelde. 3 april 2014

ALCONTROL B.V. IS GEACCREDITEERD VOLGENS DE DOOR DE RAAD VOOR ACCREDITATIE GESTELDE CRITERIA VOOR TESTLABORATORIA CONFORM ISO/IEC 17025:2005 ONDER NR

Wijziging van het analysepakket VLAREMA voor de matrix meststof/ bodemverbeterend middel (inputstromen voor verwerking en eindproducten)

CONSERVERING EN RECIPIËNTEN

De eerste resultaten. Een milieu-gezondheidsprofiel voor Dessel, Mol en Retie. Uw regio, uw gezondheid, uw baby

BEPALING VAN VELDGEMETEN VERDELINGSFACTOREN VAN ZWARE METALEN BIJ BODEMVERONTREINIGING IN VLAANDEREN

Zuivering van stedelijk afvalwater: zware metalen,


Achtergronddocument bij de Gids voor gezonde groenten en eieren uit eigen tuin

Bodeminformatie. Albertus Perkstraat 109 te Hilversum. Legenda. Wet milieubeheer bedrijven

GKB Realisatie B.V. T.a.v. de heer A. Kraaijeveld Middelweg SP BARENDRECHT. Stellendam, 21 januari Geachte heer Kraaijeveld,

BIJLAGE VOORWAARDEN INZAKE SAMENSTELLING VOOR GEBRUIK IN OF ALS BOUWSTOF

Tabel 1 van 4. Organische parameters - niet aromatisch S minerale olie (florisil clean-up) mg/kg ds 59 51

P Hengelo - Torenlaan 62 Sportpark Slangenbeek P

ES1609/002 VLA 5496 Vlaams Brabant

Geochemische Bodem Atlas van Nederland

MIRA 2011 VERSPREIDING VAN ZWARE METALEN. Emissie van zware metalen naar lucht.

De wijzigingen.. Vóór 1 juni Na 1 juni

Gevaarlijke stoffen PREVENTIEMAATREGELEN

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest. Koen Toté - VMM

Interventiewaarden en maximale waarden gebruiksklassen landbodem en waterbodem

Integrale tekst Afvalstoffenlijst

RIVM-onderzoek naar Thermphos

Hergebruik van grond in Dordrecht

Verkennend bodemonderzoek plangebied t Spieghel, Grontmij, maart 2004

Meer gezondheid, minder zware metalen. brochure over het verminderen van contact met zware metalen. omgevingvlaanderen.be


DUURZAME STADSTUIN in vogelvlucht


Voorblad. 1 Naam en adres gegevens. Voorstel afval- of reststof bestemd voor covergistingsmateriaal opnemen in Bijlage Aa

VLAAMS HUMAAN BIOMONITORINGS- PROGRAMMA

Slappe normen voor luchtkwaliteit zijn gevaar voor de gezondheid

Rapport. wonen limburg. BP Aan de Kreppel (fase 2) te Heythuysen. Vooronderzoek conform NEN 5725

De KwalitOt bodeni in :

Acceptatievoorwaarden Afval Energie Bedrijf

Instructie bepaling spoed van gevallen van ernstige bodemverontreiniging met lood in stedelijke ophooglagen en toemaakdekken.

CONSERVERING EN RECIPIËNTEN

Bodemkwaliteitskaart

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:


Kennisvraag: Wat zijn de fysisch chemische effecten van de wateroverlast voor de maand juni in vergelijking met andere jaren?

Rapport Partijkeuring grond (in-situ) Strijpweg te Tull en 't Waal

Transcriptie:

STADSLANDBOUW: VEILIG VOEDSEL? Roeland SAMSON Gijs DU LAING Laboratory of Environmental and Urban Ecology (EUREC A!) roeland.samson@uantwerpen.be

Structuur: Stadslandbouw Stedelijke vervuiling Stadslandbouwproducten Groenten Eieren Honing NTFP s Besluit

Stadslandbouw vervuiling producten groenten eieren honing foraging besluit

stadslandbouw Vervuiling producten groenten eieren honing foraging besluit (autoweek.nl) (ids.ac.uk)

stadslandbouw Vervuiling producten groenten eieren honing foraging besluit Vervuiling via: Bodem (historisch, lokaal) Irrigatiewater (kwaliteit) Atmosferisch (historisch, actueel, diffuus) (industrie, huishoudens, verkeer)

stadslandbouw Vervuiling producten groenten eieren honing foraging besluit

stadslandbouw Vervuiling producten groenten eieren honing foraging besluit Stomatal density (number / area) (herb: Plantago lanceolata) Kardel et al. 2010 Environmental Pollution

stadslandbouw Vervuiling producten groenten eieren honing foraging besluit Kardel et al. 2012 Atmospheric Environment

stadslandbouw Vervuiling producten groenten eieren honing foraging besluit Hofman et al. (2013) Environmental Pollution

stadslandbouw vervuiling Producten groenten eieren honing foraging besluit

stadslandbouw vervuiling producten Groenten eieren honing foraging besluit S. nigra Q. robur θ θ

stadslandbouw vervuiling producten Groenten eieren honing foraging besluit June Kardel et al. 2012 Atmospheric Environment September

stadslandbouw vervuiling producten Groenten eieren honing foraging besluit Vervuilende stoffen: Zware metalen (standaardanalyse: arseen, cadmium, chroom, koper, kwik, lood, nikkel en zink) Polyaromatische koolwaterstoffen (PAK s) Dioxines en PCB s Pesticiden Minerale oliën

stadslandbouw vervuiling producten Groenten eieren honing foraging besluit Zware metalen Naam metaal Arseen Relevantie Relevant bij hogere bodemconcentraties, is vooral toxisch via inademing (opwaaiend stof) Cadmium Sterke relevantie naar opname door planten, verhoogde concentraties in een aantal regio s in Vlaanderen Chroom Beperkte relevantie wegens beperkte opname en lage toxiciteit Cr(III). Indien Cr(VI) voorkomt is vooral inademing van belang Kwik Verhoogde concentraties zijn over het algemeen beperkt. Enkele zones in Vlaanderen hebben verhoogde concentraties als gevolg van historische industriële activiteiten, opname door planten is dan relevant Lood Komt algemeen verhoogd voor in gebieden met bebouwing en verkeer. Enkele zones in Vlaanderen hebben verhoogde concentraties. Vooral aandacht besteden aan hand mondgedrag (kinderen) en afzetting op groenten, opname vanuit de bodem is beperkt Nikkel Koper en zink Alleen relevant bij sterk verhoogde concentraties Vooral relevant voor planten; koper en zink zijn weinig humaan toxisch. Oppassen met koperen waterleidingen en regenwater van zinken daken Bron: GGTKH

stadslandbouw vervuiling producten Groenten eieren honing foraging besluit Zware metalen Geen duidelijke opsplitsing blad, vrucht, stengel en wortelgewassen Verschil tussen soorten/variëten Lood verkeer! Bron: Samuël et al. (2012) Env. Poll.

stadslandbouw vervuiling producten Groenten eieren honing foraging besluit Zware metalen Geen duidelijke opsplitsing blad, vrucht, stengel en wortelgewassen Verschil tussen soorten/variëteiten 1500 Lood verkeer! 60000 Cd.microgram.per.kg 1000 500 Pb.microgram.per.kg 40000 20000 0 NORM 0 Geen Gewassen Voorbehandeling Geen Gewassen Voorbehandeling

stadslandbouw vervuiling producten Groenten eieren honing foraging besluit Aanbevelingen Kies een goede locatie (bodem, afstand tot weg) Kies voor zuivere teelaarde Scherm af Vermijd giftige materialen Verbeter bodemvruchtbaarheid Giet met proper water Wassen/schillen naar: GGTKH

stadslandbouw vervuiling producten groenten Eieren honing foraging besluit Vervuilende stoffen: Zware metalen (standaardanalyse: arseen, cadmium, chroom, koper, kwik, lood, nikkel en zink) Polyaromatische koolwaterstoffen (PAK s) Dioxines en PCB s Pesticiden Minerale oliën

stadslandbouw vervuiling producten groenten Eieren honing foraging besluit Aanbevelingen Kies een goede locatie (historiek, afstand tot weg) Stook geen vuur Geef gezond voer (geen frituurolie) Hou kippenren groen Eet maximaal 3 eieren per week naar: GGTKH

stadslandbouw vervuiling producten groenten eieren Honing foraging besluit naar: GGTKH

stadslandbouw vervuiling producten groenten eieren Honing foraging besluit June September Kardel et al. 2012 Atmospheric Environment

stadslandbouw vervuiling producten groenten eieren honing Foraging besluit McLain et al. (2014) Local Environment

stadslandbouw vervuiling producten groenten eieren honing Foraging besluit Museumificatie van het landschap Inbrengen in beheer

stadslandbouw vervuiling producten groenten eieren honing foraging Besluit Stadslandbouw is mogelijk mits inachtname van een aantal voorzorgen: Locatie (historiek, afstand tot weg, hoogte) Loskoppelen van bodem

stadslandbouw vervuiling producten groenten eieren honing foraging Besluit Stadslandbouw is mogelijk maar bedenk: Blootstelling via stadslandbouwproducten is één zaak, maar: opname via bodem moet ook vermeden worden (vooral lood) continue blootstelling via atmosfeer (weinig controle over wat we inademen) (smart urbanisation: cosmomagazine) (ringland.be)

BEDANKT VOOR UW AANDACHT!