Urologie Richard van der Linden Thijn de Vocht
Qais Niemer Laurens Donkers Richard van der Linden Thijn de Vocht 2 John Verhulst
Urologie? Urologie is het vakgebied dat zich bezighoudt met ziekten in de organen die betrokken zijn bij de urinewegen en de mannelijke voortplantingsorganen Na basisarts geneeskunde Opleiding: 2 jaar algemene heelkunde 4 jaar urologie 3
Kanker : prostaat, nier, blaas, testis Moeizaam plassen (LUTS, lower urinary tract symptoms) Stenen Incontinentie Vruchtbaarheid 4
5
6
7
8 Functie
9 Functie
Functie Voorstandersklier Maakt 20-30% van ejaculaat Grootte van een 10
Symptomen Kracht van de straal Traag Onderbroken Nadruppelen Frequentie => Plasklachten (LUTS) 11
Aanvullend onderzoek Mictielijst IPPS (internationale vragenlijst) Bloed (PSA/kreatinine) Urinesediment 12
Aanvullend onderzoek flowmetrie 13
Aanvullend onderzoek urodynamisch onderzoek 14
Aanvullend onderzoek cystoscopie 15
Therapie LUTS Afwachten Plasbuisverwijders (tamsulosine) Prostaatverkleiners (Avodart) Blaas remmers (Vesicare) Operatie (TURP) 16
17 TURP (transurethrale resectie prostaat)
18 Afrikaans nudisten strand
Ik plas bloed
Dhr. Jansen van 63 jaar Sinds 5 dagen bloed bij de urine Geen pijn bij het plassen, verder ook geen klachten In het verleden heeft hij een hartaanval gehad en gebruikt nu bloedverdunners en iets tegen de hoge bloeddruk. Hij rookt al zijn hele leven lang. De huisarts verwijst dhr Jansen naar de uroloog 20
Wat zou het kunnen zijn? Blaaskanker Nierkanker Prostaatkanker Nierstenen Blaasinfectie Vergrote goedaardige prostaat 21
Bij de uroloog Eerst een gesprek over wat er gebeurd is, gevolgd door een lichamelijk onderzoek Bloed-onderzoek Urine-onderzoek Blaaskijkonderzoek (cystoscopie) Echo of CT scan van de nieren 22
23 Echografie van de nieren
24 CT scan van de urinewegen
25 Blaaskijkonderzoek (=cystoscopie)
26 Gezwel in de blaas
Operatieve verwijdering van het gezwel in de blaas 27
Na de operatie Catheter voor 1 nacht Spoeling in de blaas 28
29 1 week later op de poli Uitslag van weefselonderzoek : oppervlakkige blaaskanker
In de toekomst Advies stoppen met roken Dhr Jansen zal nog een aantal spoelingen in de blaas krijgen toegediend Hij zal daarnaast nog vaak op controle komen om de blaas te laten controleren via een blaaskijkonderzoek 30
31 Prostaatkanker
32 Meest voorkomende kankersoorten
Prostaatkanker Signalen? Plasklachten Bloed bij de zaadlozing Onduidelijke klachten Gewichtsafname, moe, botpijn Meestal geen enkel signaal! 33
Onderzoek Bij voorgaande signalen Prostaatproblemen in de familie Huisarts: Rectaal toucher Bloedonderzoek (PSA) 34
Bloedonderzoek PSA (Prostaat Specifiek Antigeen) Wat is hoog of laag? 40-49 jaar => PSA < 2,5 50-59 jaar => PSA < 3,5 60-69 jaar => PSA < 4,5 > 70 jaar => PSA < 6,5 Maar vooral een correlatie met grootte van prostaat! 35
Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) Hoog PSA is niet altijd kanker Laag PSA is niet altijd goed www.prostaatwijzer.nl 36
Bij de uroloog Onderzoek van de prostaat Urine-onderzoek flowmetrie Evt. herhalen PSA Evt. echografie van de prostaat 37
Bij twijfel. Echografie van de prostaat via de anus Prostaatbiopten 38
Prostaatbiopten Microscopisch ( kweek ) Goedaardig Ontsteking Atypisch Kwaadaardig 39
Kwaadaardig = Kanker Prostaatkanker Gleason Som Score (GSS) Schaal van 3 5 De twee meest voorkomenden 40
Gleason Som Score Traag : 3+3 = 6 Gemiddeld: 3+4 of 4+3 = 7 Snel: 4+4 of 5+3 = 8 Agressief: 4+5 of 5+4 = 9 Zeer agressief: 5+5= 10 41
Wat nu??? Prostaatkanker: Alleen in de prostaat of door het lichaam? 42
Beperkt of uitgezaaid? Hoogte PSA Gleason Som Score Bevindingen bij rectaal toucher / beeldvorming Tabellen (Nomogrammen) 43
Therapie Afwachten : Active Surveillance Operatie Uitwendige / Inwendige bestraling Evt. gecombineerd met hormoonbehandeling Bij uitzaaijen Hormoon-behandeling 44
Active Surveillance Om de 3 maanden PSA controle Prostaatbiopten worden herhaald na 1 jaar Patient staat centraal! 45
46 Kan dit?
Operatie Verwijderen van de prostaat Ziekenhuisopname Catheter, drain, infuus PA uitslag Bestraling nadien nog mogelijk Risico s 47
Operatie Open Laparoscopisch (kijkoperatie) Laparoscopisch robot geassisteerd 48
Bestralen = Radiotherapie Uitwendige radiotherapie Poliklinisch circa 30 werkdagen Irritatie maag/darm/blaas Prostaat blijft erin Operatie nadien moeizamer +/- hormoon - behandeling 49
Bestralen = Radiotherapie Inwendige radiotherapie Kleine operatie, korte opname Minder irritatie aan de omgeving Prostaat blijft erin Selectie criteria Operatie nadien moeizamer +/- hormoon - behandeling 50
51 Inwendige bestraling
Uitzaaiingen Aangetoond met: Lymfklieren rondom de prostaat (operatie / CT) Bot scan 52
Hoe verder?? Hormoon behandeling: Geen genezing Afremmen van de groei Verlagen mannelijk hormoon Overgangs klachten Meestal verbetering Het komt een keer terug Chemotherapie 53
54 Vragen?
Screenen op prostaatkanker? 12 jaar geleden gestart Grootste studie naar PCA 8 West-Europese landen 184.000 mannen (55-69 jaar) PSA < 3.0 biopsie 55
Screenen: resultaten 20-27 % mortaliteitsreductie door screening!! MAAR om 1 prostaatkanker dode te redden moet je : 1410 pt screenen 340 pt biopteren 48 pt diagnosticeren met PCA 56