december 2015 ONTMOETING DIENST GEESTELIJKE VERZORGING LANGELAND ZIEKENHUIS December: Adventstijd en Kersttijd. Op weg naar het feest van Kerstmis ontsteken wij iedere week een kaars meer op de adventskrans. Zo groeien we toe naar het feest, het feest van het Kind in de kribbe, het feest van het Licht. Juist in een tijd dat de dagen nauwelijks licht ontvangen, en dat wij meer en meer in onszelf worden gekeerd, zijn we hier zo extra gevoelig voor. Misschien nog wel des te meer als u deze dagen hier in het ziekenhuis doorbrengt, met al zijn vragen en onzekerheden. Uitzien naar licht krijgt dan zoveel extra inhoud en betekenis. Vandaar deze Ontmoeting, die u wordt aangereikt vol gedachten en gedichten over dit thema; verschillend van toon, verschillend van kleur. Misschien vindt u er woorden in die u raken, die met u mee kunnen gaan juist in deze periode. We hopen het van harte! 1
Reisgenoot Jij kleine reisgenoot met je hand vol vlinders en je mond vol vragen kun jij me dragen en mag ik met jou mee lopen onder de sterren? Jij kleine reisgenoot die je verwondert over veel wat mij ontgaat, die grote tranen laat om wat mij niet meer raakt, neem mij mee naar alles wat ik niet meer weet en leer mij het licht opnieuw. Sytze de Vries Licht Heer, Als het donkert in mijn hart geef mij dan het licht van Bethlehem Toon Hermans 2
Eigen weg Laat mij nou mijn eigen weg maar gaan ook al zijn er heel wat betere wegen door het dal of door het gebergte gaan met de wind mee of met wind tegen op blote voeten of met schoenen aan langs de rivier of er doorheen stroomop stroomafwaarts zal ik moeten gaan samen met jou of weer alleen en ook al weet ik echt niet waarheen vandaag mijn weg zal gaan en waarom ik deze heb genomen maar als ik een kathedraal zie staan moet ik in de klokkentoren komen Laat mij nou mijn weg maar gaan ook al zijn er heel wat betere wegen jagend achter de liefde aan en God wie weet kom ik jou tegen Liselore Gerritsen 3
De adventskrans van t LangeLand.. Misschien hebt u hem gezien in de centrale hal, de adventskrans? Maar grote kans dat hij u niet opgevallen is, daar hoog hangend met zijn bescheiden lichtjes. Die krans is nou niet bepaald datgene waar je naar zoekt, als je een ziekenhuis binnenloopt en misschien wel wat gespannen of onzeker je weg zoekt naar poli of kliniek. Dan moet je wel een adventskrans van grote allure zijn om in een ziekenhuishal op te vallen! En een adventskrans van allure is de onze bepaald niet. Hij gaat al veel langer mee dan de twaalf jaar dat ik hier werk en begint een beetje op te raken. Het grootste deel van het jaar brengt hij door in een donkere en wat stoffige ruimte boven een paar plafondplaten in een van de technische kamers van het ziekenhuis; nou niet bepaald een plek om over naar huis te schrijven. Eind november, een paar dagen voordat de Advent begint, de vier weken voor Kerstmis, halen de medewerkers van de technische dienst hem tevoorschijn van boven het plafond. Enkele van onze vrijwilligers kijken of de krans een beetje ongeschonden uit het donker komt en werken hem desnoods wat bij. Daarna wordt hij vanaf het afdakje in de hal voorzichtig omhoog gehesen en gaat het eerste lampje aan. En de weken erna iedere keer een lampje extra tot ze alle vier branden en het Kerstfeest volgt: en zo tellen we eigenlijk niet áf tot Kerst, maar juist óp: het wordt lichter in het winterse donker. En ook al is een adventskrans ons misschien niet vertrouwd, het verlangen naar licht in het winterse donker herkennen we wel. De decembermaand is er vol van: zoveel lichtjes in winkelstraten, in bomen, in onze huizen.. Het lijkt soms wel of we er niet genoeg van kunnen krijgen: daar is onze adventskrans niets bij! 4
En toch hangt hij er weer en juist hier, in ons ziekenhuis, een plek waar het goed donker kan zijn. Donker als je ziek bent en niet weet hoe het allemaal uit gaat pakken. Donker ook als je veel pijn hebt, als het herstel lang duurt, langer dan je geduld aankan. Als je je zorgen maakt over het thuisfront of iemand van dat thuisfront juist nu erg mist.. het kan zo verschillend donker zijn.. Ook hier is het dan zoeken naar lichtpuntjes in allerlei soorten en maten: een lieve kaart, onverwachts bezoek, een goeie dag, een fijn gesprek, zicht op ontslag, even het besef dat je sterker bent of geduldiger dan je dacht, een wond die geneest, wat meer uit bed en je eerste rondje op de gang.. Lichtpuntjes om naar uit te zien, hoe klein of simpel ook. En juist daarom ook hangt die oude adventskrans in onze hal deze weken naar het kerstfeest toe: een statement dat donker niet het laatste is. En een uitnodiging om op zoek te gaan naar het licht, het licht van het kerstkind en het licht in ons alledaagse leven, ook als dat juist deze dagen in ons ziekenhuis is. Lisette Hendriks-Vaessen, geestelijk verzorger. 5
Inkopen voor kerst...de tijden heb Je gedrenkt in je komen, de harten vervuld met verwachting, de woorden met leegte en verlangen. Overal hangen de lichten al op. In de ogen van mensen een verte die de straten vervult. Wie spreekt ze nog aan, geeft ogen hun horizon terug? Je drenkt de tijden nog steeds. Je stempelt de straten. In winkel word Je gekocht en versierd met kleurige linten. Kerstpapier houdt je omwikkeld. Geprijsd hang Jij in het rek: ons verlangen. Tot in het brakke geluid van de luidsprekers nog dring Je door. Nu dan de kentering komt, in het hart van de winter, hart van dit harde bestaan dring Je Je op, onweerstaanbaar. Je houdt ons aan ons oeroud verlangen, ver verborgen stem van ons hart. Aanbreken wil Je als daglicht als morgen niet te weerhouden... Herman Andriessen 6
ik zou zo graag een vers vol stilte maken een kleine tekst gaan schrijven met woorden oud en zacht waar je met heel je wezen bij zou willen blijven dan zou ik bij wat van belang is blijven en iets eenvoudigs zeggen over liefde bijvoorbeeld zonder verder nog iets uit te hoeven leggen ik zou zo graag niets hoeven uit te leggen alleen nog roepen: binnen! als je klopte, of zo en in een stal onder een ster opnieuw beginnen Maria van Mierlo Voor de zevende dag Wek mijn zachtheid weer. Geef mij terug de ogen van een kind Dat ik zie wat is En mij toevertrouw En het licht niet haat. Huub Oosterhuis 7
Gebed tot de barmhartige Jij onuitsprekelijk geheim, grond van ons bestaan Jij die naar mij omziet Jij die mij wilt vasthouden en bewaren. Ik bid Je: omgeef mij met de tederheid van je erbarming, bekleed mij met de dauw van je mededogen, draag mij door de kracht van je trouw. Bewaar me als ik dreig te vallen, koester me, als ik in verwarring raak houd me staande in tijden van crisis, zoek me, als ik mezelf dreig te verliezen. Raak me aan, als ik voor mezelf op de vlucht ben, keer mij om als ik verval tot geweld. O Jij lieve gezegende, Jij onuitsprekelijk geheim van mijn leven, wees er, opdat ik mag leven, wees er, opdat ik mijn leven mag delen met hen die naast mij staan. Amen. 8 Op de achterzijde van deze Ontmoeting vindt u een overzicht van de vieringen in december
Abuis Verdwaald op de kerstafdeling van het giga warenhuis waarin alles te koop lijkt ervaar ik pijn op zoek naar gerechtigheid probeer ik ook eindelijk vrede te vinden maar vooral liefde dan bots ik tegen een Engel op ze zegt u bent hier abuis en in haar hoffelijkheid wijst ze naar de uitgang voor doe het zelf artikelen moet u buiten zijn 9
Last In het kind-zijn voel ik mij geborgen. Daar, waar het allemaal begint, waar men schoorvoetend wegen vindt naar de dag van morgen. Daar, waar ziel en zaligheid opgaan in ongekunsteld leven. Waar men bereid is te vergeven na een verbeten strijd. Daar, waar het kind wordt geboren, treden vergeten dromen naar voren, durven mensen weer te vragen. En wanneer hoogmoed de hoop verdrijft, waardoor men in dromen steken blijft, weet ik mij door het kind gedragen. Joke Baardemans Op een dag werd het donker in het bos. De dieren rilden en huiverden en lieten hun hoofd tussen hun schouders zakken. Het was nog nooit zó donker geweest. Donker, donker! riepen ze en ze werden boos, trokken bomen en struiken uit de grond en trapten met opzet op elkaars tenen, vleugels en staart. Au. Krasten, kwaakten, loeiden en brulden ze, en ze holden door elkaar tot het zó donker was dat ze elkaar niet meer konden zien en tegen elkaar botsten. Grote builen verschenen op hun hoofd en hun gedachten waren donker en kil. Hu, riepen ze. Wanneer wordt het weer licht? 10
Sommige dieren meenden dat het nooit meer licht zou worden. Ze wisten het zeker! En als iemand vroeg: waarom?, dan gilden ze: Omdat het zo is! Het was zó donker dat zelfs de mol onder de grond tegen de muren van zijn hol botste en somber begon te mopperen. Maar plotseling, tegen het einde van het jaar, verscheen er een lichtje. Wie is daar? riepen de dieren verbaasd. Ik zei een stem. Wie ben je? Dat eh weet ik niet zei de stem. Ik kan mezelf niet goed zien. Waar kom je vandaan? vroegen de dieren. Tja zei de stem, wist ik dat maar volgens mij kom ik nergens vandaan. waar zou ik eigenlijk vandaan kunnen komen? De dieren zwegen en keken met grote ogen naar het onbekende lichtje. Maar opeens zag de eekhoorn wie het was. Je bent het vuurvliegje! riep hij. Ik zie het! O! zei het vuurvliegje. Ben ík nu het vuurvliegje. ach. dat wist ik niet. En hij dacht: zo zo. Ik ben dus het vuurvliegje en hij knikte verwonderd in zichzelf. De dieren gingen om hem heen staan en het vuurvliegje verlichtte ze allemaal: de tor, de kever, de olifant, de kikker, het nijlpaard, de mier en iedereen. De dieren lieten de warme gloed over hun gezicht glijden en het speet hun dat ze met opzet op elkaars staart, tenen en vleugels hadden getrapt. Kan je nóg harder branden? vroegen sommigen. Nóg harder? vroeg het vuurvliegje verbaasd, en hij brandde nog iets harder. Het hele bos werd licht en warm. 11
De dieren waren zó blij dat ze besloten een verjaardag te vieren, ook al was er niemand jarig. Gefeliciteerd! riepen ze en grepen elkaars hand, poot of vleugel en schudden die. En alles wat ze elkaar cadeau konden geven gaven ze elkaar cadeau. Niet lang daarna dansten ze, terwijl het vuurvliegje op de tak van de beuk zat. Niet uitgaan hoor! riepen de dieren omhoog. Nee zei het vuurvliegje. Hij wist niet eens hoe dat moest. Zou ik hier altijd blijven? dacht hij. Maar wat is altijd eigenlijk.. is dat hetzelfde als nu.? Er verschenen rimpels in zijn voorhoofd en heel voorzichtig haalde hij zijn gloeiende schouders op. Toon Tellegen Herboren Als alles anders wordt, kan het dan nog wel weer anders worden...? Als het nooit meer wordt zoals het was, hoe wordt het dan...? Als ik nooit meer word zoals ik was, wie zal ik dan worden...? Kan ik herboren worden met een litteken in mijn hart, toch weer gelovend in de toekomst en, gehavend toch gegroeid in mens-zijn? Marinus van den Berg 12
Zo tussen kerstmis en oudjaar Zo tussen Kerstmis en Oudjaar dan is het buiten stil. Over de velden ligt een sluier alsof die mij zeggen wil: bedek, vergeet wat is geweest en til gedachten op naar nieuw, toe kijk nog eens, probeer het, vol verwachting, als een kind naar al het nieuwe wat nog komen gaat. Josephine Banens Zegenwens Dat je handen vol vrede zijn, je voeten de goede kant op gaan, je ogen licht en donker zien, je oren in de stilte God verstaan. Dat je stem met elke nieuwe klank de oude wereld kleur en inhoud geeft, je hart altijd plaats voor liefde heeft. Dat wij, zo gezegend, het nieuwe jaar mogen ingaan! 13
Dienst Geestelijke Verzorging: Een opname in het ziekenhuis of een bezoek aan de polikliniek kan een ingrijpende gebeurtenis zijn en allerlei gevoelens en vragen oproepen. Daarover praten met iemand kan steun geven. U kunt hiervoor een beroep doen op de geestelijk verzorgers werkzaam in het LangeLand Ziekenhuis: Ds. Marijn Gilhuis en pastor Lisette Hendriks. Voor goede contacten met patiënten en medewerkers is per afdeling één van de geestelijk verzorgers aanspreekbaar: ds. Marijn Gilhuis: routes 57 (cardiologie) en 59 (IC/CCU), 63 (chirurgie). pastor Lisette Hendriks: routes 51,54 (kinder- en kraamafdeling), 60 (intern/oncologie en neurologie), 69 (intern/long). Overigens kan iedere patiënt - op eigen verzoek - worden bezocht door de geestelijk verzorger naar eigen keuze. Als u een gesprek wilt met een humanistisch geestelijk verzorger of een geestelijk verzorger voor hindoes of moslims, neemt u dan contact op met ds. Gilhuis of pastor Hendriks. Aanwezigheid: Ds. Gilhuis: maandag en woensdag. Pastor Hendriks: dinsdag en donderdag. U kunt ons bereiken: - via de verpleging - via de receptie of - rechtstreeks op bovengenoemde dagen via tel: 3462668. Onze gesprekskamer: route 73 14
De diensten op de zondagmorgen zijn op een van de poliklinieken van het ziekenhuis om 10.30 uur. Op de zaterdagmiddag vragen vrijwillig(st)ers van de Dienst Geestelijke Verzorging wie van de patiënten bij de zondagse viering aanwezig wil zijn. Op de zondagochtend wordt er gezorgd voor het patiëntenvervoer van de ziekenkamers naar de ruimte waar de viering is. Ook uw familie is van harte welkom bij onze zondagse vieringen Het stiltecentrum Het nieuwe stiltecentrum (route 72) ligt op de vierde etage. Hoewel het nog niet helemaal klaar is, hopen we het vanaf half december weer open te kunnen stellen. U kunt er ieder moment van de dag dan terecht om even in stilte te zitten, of te luisteren naar muziek. Welkom! 15
Overzicht van de vieringen in december 2015 Zondag 6 december 10.30 uur Zondag 13 december 10.30 uur Zondag 20 december 10.30 uur ds. M. Gilhuis pastor L. Hendriks-Vaessen ds. J. A. Mekkes Woensdag 23 december Kerstviering 19.30 uur m.m.v. de Regenboog cantorij o.l.v. Dick van den Bosch pastor Lisette Hendriks-Vaessen ds. Marijn Gilhuis Donderdag 24 december Kinderkoor Tehilla 18.30 19.30 uur zingt kerstliederen in de aula en op de afdelingen van het ziekenhuis Vrijdag 25 december Kerstochtendviering 10.30 uur ds. Marijn Gilhuis pastor Lisette Hendriks-Vaessen piano en panfluit: Marike Kamphuis Zondag 27 december geen viering 16