Bijna geslaagd En nu? 1
Inhoudsopgave Blz. Hoofdstuk 2 Inhoudsopgave 3 Inleiding 4 Van vmbo d Ampte naar het mbo of AOC 5 Naar het mbo! ROC & AOC 5 De structuur van het mbo 6 De 2 leerwegen in het mbo 7 Niveaus 8 Beroepsopleiding: De kenmerken van de 4 niveaus 9 Van gemengde/ theoretische leerweg naar de havo 10 Particuliere opleidingen 10 Uniformberoepen 11 Hoe kies je? 11 Loopbaanoriëntatie en begeleiding in klas 4 vmbo 12 Struikelblokken 13 Open Dagen 14 Handige adressen 16 Informatie/ verklarende woordenlijst 18 De aanmeldingsprocedure 19 Aantekeningen en vragen Tel: 0229 284151 dampte@tabor.nl 2
Inleiding Het onderwijs is de laatste jaren nogal veranderd. Leerlingen hebben hun opleiding de afgelopen jaren gevolgd in leerwegen. Afhankelijk van persoonlijke intellectuele kwaliteiten hebben de leerlingen een opleiding gevolgd in basis-, kader-, gemengde of theoretische leerweg. De examenperiode is volop begonnen en de Schoolexamen periodes zijn van groot belang voordat je aan het centraal eindexamen kan beginnen. Het zal bekend zijn dat een aantal examens al afgerond zijn in klas 3. Immers: Maatschappijleer 1 en CKV zijn al afgesloten. Aan het einde van klas 2 koos je voor een sector en een afdeling. Onder begeleiding van mentor, decaan en ouders, en een heel belangrijke inbreng van de leerling zelf, werd de keuze gemaakt. Ook nu sta je aan het begin van een belangrijke keuze: Naar welke vervolgopleiding ga ik? Ga ik weer 5 dagen per week naar school? Of is voor mij de beste manier om verder te gaan via een combinatie van werken en leren? Welke school kies ik om verder te gaan? Of ga ik alleen maar werken en pak ik later wel weer een opleiding op? Hoe zit dat nou met BOL en met BBL? Je zult bovendien merken dat bij een aanmelding op een mbo school je een inschrijfformulier met doorstroomdossier krijgt. Hierop moeten de afleverende school (d Ampte) en jij invullen wie je bent, wat je deed, hoe je was, je resultaten, inzet, etc. Men vraagt dus naar je competenties want daarmee wil men verder op het mbo! Het maken van een juiste keuze is dus belangrijk. Om het je wat eenvoudiger te maken, kun je in dit boekje veel belangrijke informatie vinden die je nodig hebt om een keuze te maken. Het is een eerste aanzet. Heb je na het doornemen van dit boekje nog steeds vragen, dan kun je natuurlijk altijd contact met je mentor of de decaan opnemen. We wensen je veel succes met je keuze! 3
Van vmbo d Ampte naar het mbo of AOC vmbo d Ampte 4 vmbo basis- en kaderberoepsgericht gemengde of theoretische leerweg Keuze vervolgopleiding mbo AOC 4 havo (Onder bepaalde voorwaarden) 4
Naar het mbo! ROC & AOC De sectoren Techniek, Economie, Handel en Dienstverlening, Gezondheidszorg, Welzijn en Landbouw zijn binnen het mbo verdeeld over twee type scholen. De eerste 5 sectoren kun je uitsluitend volgen aan een Regionaal Opleidings Centrum, ROC genaamd, bijvoorbeeld het Horizon College. De sector Landbouw kun je alleen volgen aan een Agrarisch Opleidingscentrum, AOC genaamd, bijvoorbeeld het Clusius College. De structuur van het mbo Binnen het mbo zijn beroepsopleidingen mogelijk in veel verschillende bedrijfstakken. Binnen het mbo kennen we een iets andere indeling in sectoren. Een vreemde eend in de bijt vormt de sector Dienstverlening. Denk hierbij aan beroepen in de uiterlijke verzorging, horeca, facilitaire dienst en bakkerij. Deze sector wordt toegevoegd aan de sector Handel. Kijk hieronder maar eens: Techniek Economie Handel en Dienstverlening Gezondheidszorg Welzijn Groenopleidingen havo mbo vmbo AOC 5
De 2 leerwegen in het mbo BOL of BBL Er zijn in het MBO twee leerwegen: de beroeps opleidende leerweg, BOL, en de beroepsbegeleidende leerweg, oftewel BBL. Bij de BOL leer je vooral vanuit de theorie. Je blijft scholier en je betaalt schoolgeld. Je ouders ontvangen dan nog steeds kinderbijslag. Je loopt ook stage. Dat heet beroepspraktijkvorming (BPV). Bij de BBL leer je vooral vanuit de praktijk en krijg je veel minder theorielessen. Je bent werknemer en verdient al een salaris. De kinderbijslag verdwijnt! Welke leerweg je kiest hangt vooral af van je leerstijl. Als je meer theoretisch bent ingesteld kies je voor de BOL. Als je het liefst in de praktijk leert, dan kies je voor de BBL. Het diploma dat je aan het einde van de opleiding ontvangt is voor beide leerwegen precies gelijk. Hieronder zie je het nog eens in schema: BOL Je meldt je aan bij een ROC of AOC. Je gaat 4 à 5 dagen per week naar school. Je gaat 20% tot 40% van de studietijd op stage (BPV). Je sluit met school een onderwijsovereenkomst. Je betaalt het volledige lesgeld Als je 18 jaar of ouder bent krijg je studiefinanciering en een OV jaar kaart. De school helpt je meestal bij het vinden van een stageplaats. Je blijft verzekerd via je ouders en hoeft nog geen belasting te betalen. BBL Je solliciteert bij een baas en je meldt je vervolgens aan bij het ROC of AOC. Je gaat één dag per week naar school. Je werkt vier dagen per week (minimaal 20 uur) in een bedrijf of instelling (meer dan 60% van de tijd). Je sluit met het bedrijf een overeenkomst, die ook door de school wordt ondertekend. Je betaalt niet veel lesgeld Je krijgt meestal salaris. Je krijgt dan geen studiefinanciering en geen OV jaarkaart. Je moet meestal zelf een werkgever zoeken. Je bent financieel onafhankelijk van je ouders, je moet zelf zorgen voor je verzekeringen en gaat ook belasting betalen. 6
NIVEAUS Binnen het mbo vinden we dus: de 6 verschillende sectoren en twee verschillende leerwegen, maar ook nog 4 verschillende niveaus (1 t/m 4) Kijk maar eens naar het schema: Assistentenopleiding Beroepsopleiding Vakopleiding Middenkader opleiding Niveau 1 Niveau 2 Basis beroepsgerichte leerweg Niveau 3 Niveau 4 Kaderberoepsgerichte en Gemengde leerweg Theoretische leerweg vmbo mbo Als vuistregel kun je ervan uitgaan dat het niveau van de opleiding ook de opleidingsduur aangeeft. Maar meestal ½ tot 1 jaar korter. Doorstromen van niveau 1 naar 2, van 2 naar 3 en van 3 naar niveau 4 is uiteraard mogelijk. Doorstromen naar het hbo is alleen mogelijk vanuit niveau 4. 7
Beroepsopleiding De kenmerken van de 4 niveaus zijn: Niveau werkzaamheden opleiding duur leerweg Eenvoudige 6 mnd 10 jaar Assistentenopleiding 1 uitvoerende tot 1 dagonderwijs, (AS) werkzaamheden jaar 16 jaar oud 2 3 4 specialist Uitvoerende werkzaamheden Volledig zelfstandige uitvoering van werkzaamheden Volledig zelfstandige uitvoering van werkzaamheden en breed inzetbaar (middenkader) Specialisatie van werkzaamheden Basisberoepsopleiding (BB) Vakopleiding (VK) Middenkaderopleiding (MK) Specialistenopleiding (SP) 2 tot 3 jaar 2 tot 4 jaar 3 tot 4 jaar 1 tot 2 jaar basis beroepsgerichte leerweg kader beroeps/ gemengd / theoretische leerweg kader beroeps/ gemengd/ theoretische leerweg VAK opleiding op niveau 3 of middenkader opleiding op niveau 4 8
Van gemengde/ theoretische leerweg naar de havo In de vernieuwde havo (Tweede Fase) kies je niet uit sectoren, maar uit één van de volgende profielen: Cultuur & Maatschappij. Economie & Maatschappij. Natuur & Gezondheid. Natuur & Techniek. Doorstromen vanuit het vmbo naar de havo is alleen mogelijk vanuit de theoretische en gemengde leerweg. Daarnaast kunnen er verschillende toelatingseisen gelden. Vraag aan de decanen welke normeringen worden gehanteerd. Dat kan per school verschillend zijn. Wil een leerling de havo opleiding succesvol afronden, dan moet deze: over een voldoende kennisniveau beschikken. zelfstandig kunnen werken. graag willen studeren. een flink doorzettingsvermogen hebben. Let op: In maart of april wordt de havo voorlichting gehouden op het Oscar Romero voor geïnteresseerden van de Gemengde-/en theoretische leerweg. Meld je aan via de decaan op d Ampte. 9
Particuliere opleidingen Voorbeelden van particuliere opleidingen zijn: Kappersvakschool, Schoevers, Textielmanagement, Instituut voor Autohandel (IVA), Toerisme (TIO), economie (Marcus Verbeek). In het algemeen zijn dit goede en kortdurende opleidingen (1 à 2 jaar) op een hoog niveau. De studiekosten daarentegen liggen doorgaans fors hoger dan bij de reguliere MBO-opleidingen. Als je een particuliere opleiding volgt, kom je niet in aanmerking voor studiefinanciering. Uniformberoepen De uniformberoepen worden steeds populairder onder de jeugd. Voorbeelden van uniformberoepen zijn: politie, landmacht, marine, luchtmacht en marechaussee. Aan de toelating tot deze beroepen zitten echter over het algemeen een aantal nadelen: De selectieprocedures zijn streng, zowel lichamelijk als geestelijk. Leerlingen zijn vaak nog te jong om rechtstreeks toelaatbaar te zijn (17½ jaar is minimumleeftijd). Met alleen een vmbo-diploma krijg je vaak een aanstelling op contractbasis voor een periode van 4 tot 6 jaar. Na afloop van dat contract kun je ontslagen worden. Het is altijd verstandig om een weloverwogen tweede keuze te maken. Daarnaast is het aan te raden eerst die beroepsopleiding af te ronden. Dit heeft twee voordelen: Als je wordt afgewezen, kun je ook in de burgermaatschappij aan het werk. Als je wordt aangenomen krijg je een contract voor onbepaalde tijd. 10
Hoe kies je? Het maken van een goede en verstandige keuze is niet eenvoudig. Er is veel te kiezen. De ene leerling weet al precies wat hij wil, een ander twijfelt en weer een ander kiest op gevoel. Loopbaanoriëntatie en -begeleiding in klas 4 vmbo Wat doen we hier aan op d Ampte? De test Welke Opleiding Informatieavond en voorlichting van een beroepsopleiding Mbo doe-bezoekdag (via Kiezen doe je zelf ). En eventueel meeloopdagen. Beroepen-& Opleidingen persoonlijkheid / interesse-test (indien gewenst) Niet alleen de leerlingen zijn bezig met het keuzeproces, ook de ouders spelen daarin, naast de vakdocenten, de afdelingsleider en de decaan, een belangrijke rol. 11
Struikelblokken Op het mbo en havo stoppen altijd weer een aantal studenten met hun opleiding na 1 of 2 jaar. De redenen kunnen heel verschillend zijn. Voorbeelden: Geen goed beeld van de opleiding en het beroep De werkwijze op het mbo past niet bij mij De stage viel tegen De leerling kon de vrijheid niet aan De leerling was onvoldoende gemotiveerd en haalde slechtere resultaten De studieachterstand was te groot geworden De begeleiding en lessen vielen tegen De sfeer was niet goed. Daarom besteden we op school veel aandacht aan de Loopbaanoriëntatie en Begeleiding. 12
MBO VMBO Wanneer is er een open huis bij de mbo van je keuze? Raadpleeg eerst de website van de mbo van jouw keuze. Hierop staat de meest actuele informatie over de Open Dagen, de tijden, en soms ook een mogelijkheid om aan te melden. Je kan eventueel ook bellen om te vragen waar je precies moet zijn voor de opleiding van jouw keuze. De open dagen kunnen op meerdere locaties gehouden worden. Je kunt dan gelijk vragen hoe je dat gebouw makkelijk kunt bereiken. Op www.schoolweb.nl of www.tkmst.nl (tkmst staat voor toekomst ) kan je terecht als je nog helemaal niet weet wat je worden wil. Hier kan je in een zoekmachine alle opleidingen bij jouw in de buurt vinden. Ook kan je uitleg krijgen bij opleidingen, op trefwoorden zoeken en brochures aanvragen. Een aanrader voor alle opleidingen van Nederland. Er staat ook een open Dagen Kalender op. Let ook op advertenties in de krant, aanplakbiljetten etc. Zorg dat je van tevoren weet wat je wilt vragen en maak eventueel een spiekbriefje zodat je niets vergeet. Succes! 13
Handige adressen TKMST ( Toekomst, voorheen Schoolweb, veel informatie over beroepen en opleidingen) beroepenkrant ROC s (algemene informatie) Sg Tabor Veel informatie over mbo s Filmpjes en info over beroepen Uniformberoepen Politie Landmacht Marine Luchtmacht Beroepen in de gezondheidszorg Particuliere Opleidingen TIO college (toerisme) Haarmode www.tkmst.nl www.beroepenkrant.nl www.roc.nl www.tabor.nl www.mbostad.nl www.beroepeninbeeld.nl www.politie-werving.nl www.landmacht.nl www.werkenbijdemarine.nl www.werkenbijdeluchtmacht.nl www.gobnet.nl www.tio.nl http://kapsalon.pagina.nl Leerbedrijven Leerbedrijven voor installatieen elektrotechniek Opleidingen in de bouw Stichting hout & meubel Mobiliteitsbranche Vakopleiding carrosseriebedrijf Technische opleidingen Kenniscentrum uiterlijke verzorging Om zelf contact op te nemen www.kenteq.nl www.bouwradius.nl www.shm.nl www.innovam.nl www.vocar.nl www.rovc.nl www.koc.nl 14
Kenniscentrum handel Beroepsonderwijs voor econ./ adm., ict en veiligheid Grafische sector Land. Org. Beroepsonderw. Agrarische sector Bekende havo s in de omgeving Sg Tabor (Oscar Romero en Werenfridus) Sg Atlas (Copernicus, OSG) Martinuscollege Grootebroek www.kchandel.nl www.ecabo.nl www.goc.nl www.aequor.nl www.tabor.nl www.atlascollege.nl www.martinuscollege.nl 15
Informatie Voor informatie of een gesprek over de keuze van een vervolgopleiding kunnen leerlingen en hun ouders/verzorgers contact opnemen en/of een afspraak maken met de decaan van het vmbo. Bespreek het eerst met de mentor van uw zoon/dochter want we vinden het belangrijk dat ook de mentor op de hoogte is van de keuzes van hun leerlingen. En daar horen soms ook de twijfels bij. dhr. K. Komen, Mw. N. Volten, decanen Tel: 0229 284151 (locatie d Ampte) Verklarende woordenlijst Examenvakken: NE Nederlands FA Frans DU Duits EN Engels WI wiskunde NASK1 natuurkunde BI biologie EC economie TE tekenen Mijleer maatschappijleer Scholen: VMBO MBO ROC AOC HAVO HBO voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs middelbaar beroepsonderwijs regionaal opleidingscentrum agrarisch opleidingscentrum hoger algemeen voortgezet onderwijs hoger beroepsonderwijs 16
Leerwegen: BOL BeroepsOpleidendeLeerweg: Gewoon naar school, lesgeld betalen, stage lopen BBL BeroepsBegeleidendeLeerweg: Minimaal 20 uur/week werken, salaris, 1 dag school Niveaus: AS BB VK MK Profielen: CM EM NG NT niveau 1, assistent, eenvoudig uitvoerend wek niveau 2, basisberoeps, uitvoerend werk niveau 3, vakopleiding, volledig zelfstandig werkend niveau 4, middenkader, zelfstandig werkend, breed inzetbaar cultuur & maatschappij economie & maatschappij natuur & gezondheid natuur & techniek 17
De aanmeldingsprocedure Alle aanmeldingen voor het mbo gaan via de mentor! Hij / zij is de spil bij je aanmelding voor een mbo-opleiding. Als je digitaal aanmeldt (en dat mag!), geef je keuze dan door aan je mentor en maak een kopie van de aanmelding voor de decanen. De leerlingen krijgen het aanmeldingsformulier van het Horizoncollege door de school aangereikt. Als het een school of opleiding is die anders is dan het Horizoncollege, dan moet de leerling dat specifiek aangeven! Vaak kun je een aanmeldformulier downloaden via de internetsite van de mbo. Na het invullen levert de leerling het aanmeldingsformulier in bij de mentor. Hij / zij controleert het inschrijfformulier en doorstroomformulier (dit gaat over wie je bent, waarom je voor de opleiding kiest, etc.). Daarna gaat het naar de decaan, die de afhandeling verzorgt. De leerling krijgt thuis een bevestiging van de aanmelding. Daarop staat soms al vermeld: - Datum en tijd van een intakegesprek en het verzoek om inlichtingen. Neem daarover desnoods contact op met de mentor. Soms moet de mentor ook nog wat gegevens over je invullen. Tenslotte volgt de definitieve aanname. 18
Aantekeningen en vragen 19