Aan het College van Burgemeester en Wethouders Pijnacker-Nootdorp Postbus 1 2640 AA PIJNACKER Nootdorp, 11 mei 2011 Betreft: Advies inzake Richtlijnen bijzondere bijstand Geacht College, Met interesse hebben wij kennisgenomen van uw Adviesaanvraag inzake de Richtlijnen bijzondere bijstand 2011. Onze dank daarvoor. Gelijkblijvend budget In uw begeleidende brief aan de Adviesraad (d.d. 5 april 2011) schrijft u: Met de aangepaste richtlijnen beogen we te bereiken een neutralere en rechtvaardigere verstrekking van de bijzondere bijstand met als doel om bij een gelijkblijvend budget toch aan de vraag om bijzondere bijstand voor de meest noodzakelijke kosten te kunnen blijven voldoen. Graag zien wij verder uitgewerkt welk effect de aanpassingen van de richtlijnen heeft op de totale begroting voor de bijzondere bijstand voor 2011. Ter info in de Inventarisatienota 2012-2014 (pagina 15.) is voor bijzondere bijstand 585.000 begroot over 2010. Verder hebben wij via uw organisatie een recent overzicht (peildatum april 2011) ontvangen van de werkelijke uitgaven bijzondere bijstand (zie bijlage 1); er is 529.423,47 (2010) uitgegeven aan bijzondere bijstand. Dit is een verschil van ruim 55.000 in uw voordeel. 1. Vraag: Klopt onze constatering dat ruim 55.000 vanuit de begroting 2010 nog als ongebruikt budget beschikbaar is? In zijn algemeenheid constateren wij dat de voorgestelde aanpassingen van de richtlijnen bijzondere bijstand een versobering van de verstrekkingen inhoudt voor de cliënten. Nu weten wij ook dat de gemeente te maken heeft met een toename van het cliëntenbestand. Echter uw uitgangspunt met betrekking tot een gelijkblijvend budget onderschrijven wij, waarbij wel het uiterst haalbare beschikbaar moet blijven voor de meest noodzakelijke kosten. Zodoende is het essentieel dat er een zo reëel mogelijke begroting wordt gemaakt voor de verschillende onderdelen van de bijzondere bijstand. In de huidige voorstellen zien wij een aantal aanzienlijke bezuinigingen (o.a. met betrekking tot de duurzame gebruiksgoederen), wij vragen ons af of er niet teveel wordt bezuinigd en of de doelstelling met betrekking tot het gelijkblijvend budget momenteel wordt gerealiseerd. 2. Advies: Als Adviesraad Werk & Inkomen adviseren wij een gedetailleerde begroting te maken voor de verschillende onderdelen van de bijzondere bijstand, zodat het uiterst haalbare beschikbaar blijft voor de meest noodzakelijke kosten, bij een gelijkblijvend budget. Artikel 15. Voorliggende voorzieningen bij medische kosten In artikel 15c staat: Als belanghebbende die naast de zorgverzekering aanvullend is verzekerd, een beroep kan doen op deze voorziening, wordt in dat geval de aanvullende verzekering wel aangemerkt als voorliggende voorziening. Graag zien wij in de toelichting vermeld, dat voor cliënten die op basis van medische situatie een uitsluiting hebben voor de zorgverzekering cq. aanvullende verzekering, dat voor hen een individuele benadering binnen de bijzondere bijstand mogelijk is, zodat zij op deze wijze toch deze kosten krijgen vergoed. 3. Advies: De Adviesraad Werk & Inkomen vraagt om een individuele benadering voor cliënten die op basis van medische situatie een uitsluiting hebben voor de aanvullende zorgverzekering. Neem dit op in de toelichting. 1
Artikel 15. Voorliggende voorziening, geen vergoeding meer voor een brilmontuur, brillenglazen en/of contactlenzen. Uit de totstandkoming van de Wwb valt op te maken dat de wetgever verlening van bijzondere bijstand niet mogelijk acht wanneer er binnen een andere voorziening een bewuste keuze is gemaakt over de noodzakelijkheid van de kosten. Wanneer kosten echter om budgettaire redenen of om redenen wat betreft de reikwijdte van een andere voorziening, niet zijn opgenomen, is bijzondere bijstand wel mogelijk. Hieronder vallen ook de eigen bijdragen die u vanuit de bijzondere bijstand aanbiedt om te vergoeden. De kosten voor brillen en contactlenzen zijn destijds om budgettaire redenen uit de Ziekenfondswet gehaald (beslist niet omdat het niet noodzakelijk zou zijn). Daardoor is het u toegestaan om voor de kosten van een bril en/of contactlenzen bijzondere bijstand te verlenen. 4. Advies: De Adviesraad Werk & Inkomen adviseert een gemaximeerd bedrag voor een bril of contactlenzen vanaf een sterkte van 2.5 dioptrie of meer te vergoeden. Goed zicht is belangrijk voor het welbevinden en bevordert het meedoen in de samenleving. Artikel 19. Kosten van deelname aan het maatschappelijk verkeer In artikel 19b staat De aanvraag moet individueel worden beoordeeld en de kosten moeten zich daadwerkelijk voordoen en dus aantoonbaar worden gemaakt. Wat zijn de voordelen van het indienen van een aanvraag met bonnetjes? Volgens ons dient dit alleen een belang als verwacht wordt dat het budget niet gebruikt wordt voor de beoogde deelname aan het maatschappelijke verkeer. Hoe vaak is daar sprake van en hoe is dat te controleren? Nadelen zijn dat de aanvraag individueel moet worden beoordeeld, adequaat gecontroleerd, schriftelijk worden toegestaan of afgewezen. In welk percentage van de gevallen worden de kosten werkelijk afgewezen? Hoe kun je controleren of het bioscoopkaartje werkelijk is gebruikt of mogelijk is opgeraapt bij de bioscoop? Het kost het ambtelijke apparaat enorm veel tijd om dat te controleren, dit is geen vorm van administratieve lastenverlichting. Kortom dure ambtelijke tijd. Tijd die beter ingezet kan worden, zeker nu een extra belasting van de ambtenaar wordt gevraagd als gevolg van de extra aanvragen tot ondersteuning levensonderhoud. Als Adviesraad geven wij u als overweging mee om de individuele toekenning van de vergoeding ambtshalve toe te kennen. Of, zo u dit wenst, voor te schieten door de gemeente met een mogelijke controle achteraf als steekproef. 5. Advies: De Adviesraad adviseert artikel 19b zo aan te passen dat de administratieve procedures met het overleggen en checken van bonnetjes overbodig is. Artikel 28. Kosten voor de aanschaf van een PC (wijze van verstrekking) In artikel 28a (pagina 8) staat De verstrekking is in de vorm van een geldlening. In de toelichting (pagina 15) wordt aangegeven dat uit efficiencyoverwegingen is overwogen om de verstrekkingvorm te wijzigen naar die van een gift. Vervolgens onderbouwt u ook de overweging die aansluit bij het aflossen van een geldlening. Deze laatste overweging suggereert dat in de meeste situaties de geldlening voor de PC uiteindelijk uitkomt op een gift. Dit klinkt nu tegenstrijdig met de bepaling in het artikel dat de verstrekking in de vorm van een geldlening wordt gedaan. Als Adviesraad vinden wij het waardevol te vernemen welk percentage van de verstrekkingen i.v.m. duurzame gebruiksgoederen samenvalt met een verstrekking voor de aanschaf van een PC. Wij vinden de afschrijvingssystematiek voor een PC administratief omvangrijk. Enerzijds betreft het verhoudingsgewijs kleine bedragen, anderzijds is er de problematiek omtrent samenloop met de aflossing voor de verstrekking i.v.m. duurzame gebruiksgoederen wat ook administratieve procedures met zich meebrengt. Aangezien administratieve lastenverlichting zowel voor de klant als voor het ambtelijk apparaat wenselijk is, gaat onze voorkeur uit naar de verstrekkingvorm van een gift. 6. Advies: Als Adviesraad Werk & Inkomen adviseren wij artikel 28 te wijzigen en de verstrekking voor de aanschaf van een PC altijd in de vorm van een gift te doen. Artikel 28. Kosten voor de aanschaf van een PC (doelgroep) Waarom wordt er geen geldlening meer verstrekt voor een PC voor de mensen die meedoen aan een re-integratietraject? Bezit van een computer is voor een zelfstandige én begeleide zoektocht naar werk feitelijk onmisbaar. Het college kan niet verwachten dat iemand die in Delfgauw woont dagelijks of wekelijks vacatures gaat zoeken op het Werkplein in Zoetermeer. Ook de communicatie met het Werkplein of re-integratiebureau is tegenwoordig vrijwel onmogelijk zonder PC. Indien het college de lening tot de huidige groep van ouder met schoolgaande kinderen beperkt wil houden, dan is het plaatsen van gratis te gebruiken PC s op strategische locaties absoluut noodzakelijk. 2
7. Advies: Als Adviesraad Werk & Inkomen adviseren wij artikel 28 uit te breiden met belanghebbenden die een re-integratietraject volgen. Artikel 31 Kosten voor de vervanging of aanschaf van duurzame gebruiksgoederen. In uw voorstel kiest u ervoor om de meest actuele prijzengids van het Nibud als uitgangspunt te kiezen. Wij onderschrijven dit uitgangspunt. Echter u ziet het Nibud niet voor alle huishoudsamenstellingen als een goed uitgangspunt, aangezien u voor een alleenstaande die zelfstandig is gehuisvest een eigen berekeningsmethode hanteert. In de door u toegepaste berekeningsmethode krijgt deze doelgroep, die juist meer vertegenwoordigd is in het Wwb-cliëntenbestand, minder dan volgens de prijzengids van het Nibud. Wij zien het Nibud als een toonaangevend instituut, die een onderverdeling heeft gemaakt voor diverse huishoudsamenstellingen. Als het gaat om de aanschaf van duurzame gebruiksgoederen zijn deze in de praktijk even duur voor een alleenstaande als voor een gezin dat de aanschafkosten hiervan kan delen. Wij vinden dat voor de alleenstaanden eenzelfde berekeningsmethode moet worden gehanteerd als voor de andere doelgroepen waarbij de prijzengids van het Nibud als uitgangspunt moet worden genomen. 8. Advies: Wij adviseren u voor de huishoudsamenstelling alleenstaande die zelfstandig is gehuisvest 2/3 van de bedragen voor de alleenstaande uit de meest actuele prijzengids van het Nibud te hanteren. Verder constateren wij dat u voor de zelfstandig gehuisveste jongeren van 18 tot 21 jaar alsmede voor alleenstaande kamerbewoners een rekenmethode hanteert waarbij een huishouden van 2 personen het uitgangspunt is. Wij vinden het logischer om ook hierbij de alleenstaande als uitgangspunt te nemen (i.p.v. 1/6 van het bedrag voor een huishoudsamenstelling van 2 personen). 9. Advies: Wij adviseren u om voor de huishoudsamenstelling de zelfstandig gehuisveste jongeren van 18 tot 32 jaar, alsmede voor alleenstaande kamersbewoners, de bedragen aan te passen naar 1/3 van de bedragen voor de alleenstaande uit de meest actuele prijzengids van het Nibud. Graag ontvangen wij een toelichting op de begroting voor de kosten van inrichting of huisraad. In 2010 is hiervoor 198.582,67 in de begroting opgenomen. Als dit gehele bedrag alleen als uitstaande lening geldt, drukt het mogelijk onterecht op de begroting en budget voor bijzondere bijstand. Immers de verstrekte leningen worden dan binnen drie jaar volledig terugbetaald. Voor de behandeling van uw voorstel tot bezuiniging is het dus van groot belang om te weten welk deel van de uitstaande leningen werkelijk als oninbaar op het budget voor de bijzondere bijstand drukt. 10a. Advies: Wij adviseren u om inzichtelijk te maken welk deel van de verstrekte leningen voor huisraad en duurzame gebruiksgoederen als oninbaar en dus als een gift drukt op het budget voor bijzondere bijstand. 10b. Vraag: Als vrijwel geen van de verstrekte leningen uiteindelijk als een oninbare vordering cq. gift hoeft te worden gezien; wat is de reden dat de bekostiging van de uitstaande leningen met 198.582,67 zwaar drukken op het budget voor bijzondere bijstand? Overzicht werkelijk betaalde kosten bijzondere bijstand 2010 (datum april 2011) In bijlage 1 staat het overzicht van de verschillende onderdelen van de bijzondere bijstand zoals die in 2010 zijn uitgegeven door de gemeente Pijnacker-Nootdorp. Wij vinden het waardevol dit inzicht te ontvangen, tegelijkertijd vragen wij u de genoemde posten van een toelichting te voorzien. 11. Vraag: Wat wordt verstaan onder bijkomende kosten onderwijs (kostensoort 72)? Is dit onder een re-integratiebudget te plaatsen? 12. Vraag: Kunnen de kosten voor omscholing en studie onder een re-integratiebudget worden gebracht? Dat geldt ook voor de reiskosten arbeid of scholing? 13. Vraag: Wat valt onder de posten: o overige opvang (kostensoort 390)? o overige vervoerskosten (kostensoort 450)? o overige kosten maatschappelijke zorg (kostensoort 490)? o zorgtoeslag personen in inrichting (kostensoort 570)? 14. Vraag: Wat is de reden dat de kosten van financiële transacties (kostensoort 590) op het budget bijzondere bijstand drukken? 15. Vraag: Wat valt onder de post ziektekostenverzekering (kostensoort 550)? Waarschijnlijk zijn dit niet de kosten van de tegemoetkoming aanvullende verzekering (kostensoort 551), die staan er immers onder. 3
16. Advies: Tot slot noemen we een aantal tekstuele adviezen: P. 2 Nummering van de artikelen is onjuist: Artikel 32 en 33 ontbreken. P. 4 Artikel 10c: in de maand van P. 8 Nummering van de artikelen is onjuist: Na artikel 28 volgt artikel 31, dit behoort 29 te zijn. P. 8 Artikel 27a:. of koopwoning bewoont waarvan P. 9 Nummering van de artikelen is onjuist: Nummering aansluiten op voorgaande pagina. P.11 4 e alinea, 2 e regel: In de richtlijnen. P.11 4 e alinea, 2 e regel:.en de aanvullende de verzekering P.12 6 e alinea, 3 e regel: belanghebbenden is die niet P.15 1 e alinea, laatste regel: het Nibud 2011 is de gemiddelde prijs van een PC in inmiddels.. Hopelijk is het bovenstaande duidelijk, mocht u naar aanleiding hiervan toch nog vragen hebben, dan horen wij dat graag. Tot slot willen wij benadrukken dat t.z.t. deze nieuwe Richtlijnen bijzondere bijstand helder gecommuniceerd moeten worden. Ten eerste een duidelijk begrijpbare opsomming van de mogelijke vergoedingen op internet. Ten tweede vinden wij het ook essentieel dat de volledige tekst van deze aangepaste Richtlijnen bijzondere bijstand op internet wordt geplaatst, zodat iedereen exact online kan bekijken in welke situatie bijzondere bijstand mogelijk is. Met belangstelling zien wij uw reactie tegemoet met betrekking tot het bovenstaande advies. Met vriendelijke groet, Namens de Adviesraad Werk & Inkomen Pijnacker-Nootdorp Margreet Niemansverdriet voorzitter c.c. Gemeente Pijnacker-Nootdorp, de heer N.L.M. Brandts en de heer D. Poldermans WMO-raad, de heer V.L. Schipper 4
Bijlage 1 Overzicht bijzondere bijstand uitbetaald in 2010 Gemeente Pijnacker-Nootdorp BYZ uitbetaald in 2010 - cumulatief per kostsoort kostsoort omschrijving kostsoort Aantal Betaald 2010 gemiddeld 10 Kleding of schoeisel 1 319,00 319,00 30 Langdurigheidstoeslag 177 72.426,00 409,19 40 Eenmalig levensonderhoud 63 35.005,71 555,65 60 Maaltijdvoorziening 13 1.085,92 83,53 70 Toeslag boven norm 7 3.968,00 566,86 71 Sport./Cult./Educ. voorzieningen 277 68.877,50 248,66 72 Bijkomende kosten onderwijs 163 32.379,00 198,64 80 Aanvullende bijstand < 21jaar 9 5.018,04 557,56 100 Huishoudelijke hulp of gezinshulp 37 2.389,29 64,58 200 Kosten inrichting of huisraad 145 198.852,67 1.371,40 220 Verhuiskosten 7 6.237,26 891,04 230 Woonkosten tot huursubsidiegrens 51 15.044,87 295,00 240 Woonkosten boven huursubsidiegrens 2 2.040,00 1.020,00 260 Alarmsysteem 1 39,00 39,00 320 Kinderopvang (geen uitstroombevordering) 9 804,59 89,40 390 Overige opvang 5 564,42 112,88 450 Overige vervoerskosten 17 1.401,10 82,42 490 Overige kosten maatschappelijke zorg 2 47,75 23,88 550 Ziektekostenverzekering 37 1.641,57 44,37 551 Aanvullende ziektekostenverzekering 159 4.925,00 30,97 552 Chronisch zieken en ouderen 42 2.400,00 57,14 560 Rechtsbijstand 25 3.105,17 124,21 570 Zorgtoeslag personen in inrichting 53 4.496,55 84,84 590 Overige kosten financiële transacties 23 3.431,23 149,18 600 Omscholings- of studiekosten (niet tertiair) 26 9.232,25 355,09 630 Reiskosten arbeid of scholing 41 5.381,54 131,26 640 Kinderopvang arbeid of scholing 3 138,53 46,18 740 Geneesmiddelen 2 63,72 31,86 750 Bril 41 9.643,67 235,21 760 Andere hulpmiddelen 9 881,40 97,93 770 Dieetkosten 1 1.500,00 1.500,00 840 Kosten in verband met geboorte 3 1.380,68 460,23 850 Kosten specialist 10 1.227,64 122,76 860 Kosten fysiotherapie/psychotherapie 1 10,00 10,00 880 Kosten tandarts 82 15.016,75 183,13 890 Overige medische/paramedische hulp 15 1.871,90 124,79 900 Begrafeniskosten 1 718,75 718,75 990 Overige kosten 8 3.757,00 469,63 991 Uitstroompremie werk 13 12.100,00 930,77 529.423,47 5