Colofon Inhoud 2012 Rebo International b.v. deze uitgave 2012 Rebo Productions b.v., Lisse www.rebo-publishers.com info@rebo-publishers.com coverfoto s (Roodborst) Michel Geven (voorzijde) Nico van Kappel (achterzijde) concept en ontwerp Arno ten Hoeve (www.arnotenhoeve.nl) tekst Jaap Schelvis, Arno ten Hoeve eindredactie Daan Schoonhoven foto s Buiten-Beeld (www.buiten-beeld.nl) Birdpix (www.birdpix.nl) ISBN 978 90 366 3086 3 1e druk 2012 NUR 411 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Appelvink p. 4 Blauwe Reiger p. 6 Bonte Vliegenvanger p. 10 Boomklever p. 12 Boomkruiper p. 16 Braamsluiper p. 18 Ekster p. 20 Europese Kanarie p. 24 Fuut p. 26 Gaai p. 30 Gierzwaluw p. 34 Goudvink p. 36 Groenling p. 38 Grote Bonte Specht p. 42 Grote Gele Kwikstaart p. 44 Heggenmus p. 46 Houtduif p. 48 Huismus p. 50 Huiszwaluw p. 54 IJsvogel p. 58 Kauw p. 60 Kleine Karekiet p. 64 Kneu p. 66 Knobbelzwaan p. 68 Kokmeeuw p. 72 Koolmees p. 76 Kramsvogel p. 80 Meerkoet p. 82 Merel p. 84 Nachtegaal p. 88 Pestvogel p. 90 Pimpelmees p. 94 Putter p. 98 Ransuil p. 102 Roek p. 104 Roodborst p. 106 Sijs p. 110 Slechtvalk p. 112 Sperwer p. 114 Spreeuw p. 116 Staartmees p. 120 Tjiftjaf p. 122 Tuinfluiter p. 124 Turkse Tortel p. 126 Vink p. 128 Visdief p. 130 Waterhoen p. 132 Wielewaal p. 134 Wilde Eend p. 136 Winterkoning p. 140 Witte Kwikstaart p. 144 Zanglijster p. 146 Zilvermeeuw p. 148 Zwarte Roodstaart p. 150 Zwartkop p. 154 Index p. 156 2
Voorwoord Legenda Sinds prehistorische tijden hebben sommige vogels een nauwe band met menselijke nederzettingen. Huismussen hebben al duizenden jaren geleden samen met de eerste landbouwers vanuit Zuidwest-Azië Europa veroverd. Sindsdien zijn zij niet meer weg te denken uit onze steden en dorpen. Andere soorten zoals de Fuut en de Sperwer waren ooit schuwe bewoners van respectievelijk moerassen en bossen, maar hebben geleidelijk hun angst voor de mens overwonnen. Nu kun je ze broedend aantreffen in het centrum van grote steden. lengte spanwijdte eieren + nestplaats verspreiding Op allerlei verschillende manieren maken vogels gebruik van de mogelijkheden die wij ze bieden. Sommige soorten delen letterlijk onze woningen doordat ze hun nesten bouwen onder dakranden of in schoorstenen. Andere soorten maken gebruik van de dekking en het voedsel dat ze vinden in onze tuinen en parken. Verrassend veel vogels profiteren van menselijke nederzettingen. Wat zeker zo belangrijk is: heel veel mensen die in steden wonen profiteren van de stadsvogels doordat ze dagelijks kunnen genieten van hun aanwezigheid. Tientallen fotografen uit verschillende landen hebben meegewerkt aan dit boek om een indringend beeld te geven van een groot aantal vogelsoorten die regelmatig te vinden zijn in onze steden, parken en tuinen. Naast de vele schitterende foto s biedt dit boek korte informatieve teksten over verspreiding, gedrag en allerlei wetenswaardigheden van de meer dan vijftig soorten. Bovendien staat van iedere vogel door middel van symbolen de verspreiding in Europa aangegeven, de grootte en de broedgewoontes. Laat je verrassen door de vele prachtige vogels in dit boek. Ze zijn dichterbij dan je vermoedt. Zoek ze op in de tuinen, parken en steden in Europa. de auteurs 3
De sterkste snavel Appelvink Je zou zeggen dat Appelvinken met hun bijna overdreven dikke snavels wel opvallende vogels zouden zijn, maar niets is minder waar. Het zijn schuwe vogels, die meestal in de toppen van de hoogste bomen hun kostje bij elkaar scharrelen en hun nest bouwen. Daar komt dan nog bij dat ze geen opvallende zang hebben. Meestal verraden ze hun aanwezigheid alleen door een vrij zacht, maar karakteristiek ptik -roepje. 4
Appelvinken komen in het grootste deel van Europa voor, maar omdat ze een uitgesproken voorkeur hebben voor loofbomen ontbreken ze in de meer noordelijke streken. Buiten Europa komt de Appelvink voor in heel de gematigde zone van Azië tot aan Japan en daar is het een trekvogel, die buiten de broedtijd naar het zuiden vertrekt. De Europese Appelvinken zijn vooral standvogels die zelden ver van de broedplaatsen te vinden zijn. De enorme snavel van een Appelvink ziet er niet alleen indrukwekkend uit, het is ook een machtig stuk gereedschap waarmee de vogels een druk van maar liefst vijftig kilogram kunnen uitoefenen. Dat is genoeg om een kersenpit te kunnen splijten en dat doen Appelvinken dan ook regelmatig. O+Z+W 3-6, boomnest 18 cm 29-33 cm 5
Eenzaam aan de waterkant Blauwe Reiger Doodstil staan ze aan de kant van de sloot te wachten op een kans om iets eetbaars te bemachtigen. Meestal zie je ze dan alleen, maar in de broedtijd zoeken ze elkaars gezelschap op en bouwen ze hun nesten in kolonies, veilig hoog in de bomen. 6