MONITOR WONEN-ZORG PROVINCIE GELDERLAND 2016 GEMEENTE BERG EN DAL Wonen met zorg Onder Wonen met zorg wordt verstaan: woonvormen die gekoppeld zijn aan zorg. Figuur 1 Onderwerp van het onderzoek is Wonen met zorg. Ruimte voor zorg 1
Vier opvallende trends Er zijn vier opvallende trends waar te nemen: 1. Van twee werelden naar één wereld Vroeger had je instellingen die voor mensen met een zware zorgvraag of beperking alles deden: huisvesting, levensonderhoud, activiteiten en werk, zorg. Tegenwoordig wonen mensen met een zware zorgvraag steeds vaker gewoon ín de samenleving. Woningcorporaties en gemeenten krijgen hier steeds meer mee te maken. 2. Het 85+ tijdperk De babyboomgeneratie zal de komende jaren met pensioen gaan en uiteindelijk zorgen zij voor een enorme aanwas van het aantal 85-plussers: een verdrievoudiging in 30 jaar. Dit werkt door in de vraag naar wonen met zorg. 3. Nestverlaters in de Ggz De instroom in Beschermd Wonen door jonge mensen is zeer groot. Dit legt een flinke druk op de capaciteit. De opgave is deze jongeren op weg te helpen naar een zelfstandig bestaan. 4. Oudergestuurde ontwikkeling in de gehandicaptenzorg De concentratie van capaciteit in de gehandicaptenzorg is van oudsher groot maar onder invloed van ouders raakt het aanbod steeds meer verspreid over gemeenten en woonplaatsen. Bevolkingsontwikkeling gemeente Berg en Dal Figuur 2 Bevolkingsprognose gemeente Berg en Dal 2016 2046 Ruimte voor zorg 2
Tabel 1 Bevolkingsprognose gemeente Berg en Dal 2016 2046 Berg en dal 2016 2021 2026 2031 2036 2041 2046 0-4 1.375 1.430 1.399 1.383 1.337 1.279 1.205 5-9 1.578 1.502 1.532 1.515 1.524 1.483 1.434 10-14 2.001 1.676 1.609 1.628 1.641 1.639 1.611 15-19 2.086 1.989 1.727 1.642 1.678 1.672 1.708 20-24 1.752 1.579 1.517 1.309 1.269 1.318 1.306 25-29 1.570 1.377 1.293 1.215 1.079 1.020 1.078 30-34 1.435 1.634 1.565 1.453 1.402 1.246 1.201 35-39 1.659 1.632 1.755 1.741 1.692 1.655 1.458 40-44 2.130 1.749 1.730 1.837 1.857 1.837 1.762 45-49 2.799 2.169 1.794 1.778 1.890 1.930 1.914 50-54 2.962 2.842 2.216 1.882 1.869 1.969 2.027 55-59 2.746 2.961 2.851 2.272 1.930 1.934 2.025 60-64 2.552 2.688 2.937 2.862 2.249 1.956 1.946 65-69 2.607 2.412 2.574 2.845 2.800 2.230 1.949 70-74 1.835 2.541 2.391 2.558 2.864 2.829 2.312 75-79 1.459 1.744 2.404 2.316 2.517 2.837 2.823 80-84 1.101 1.236 1.485 2.059 2.032 2.257 2.564 85-89 624 710 827 1.005 1.453 1.491 1.687 90 en ouder 296 305 349 445 569 830 968 Totaal 34.567 34.176 33.955 33.745 33.652 33.412 32.978 15-29 5.408 4.945 4.537 4.166 4.026 4.010 4.092 85+ 920 1.015 1.176 1.450 2.022 2.321 2.655 Totaal 100 99 98 98 97 97 95 15-29 100 91 84 77 74 74 76 85+ 100 110 128 158 220 252 289 55-74 / 75+ 2,8 2,7 2,1 1,8 1,5 1,2 1,0 %85+ 2,7% 3,0% 3,5% 4,3% 6,0% 6,9% 8,1% Tabel 2 Bevolkingsprognose gemeente Berg en Dal 2016 2046, naar woonplaats Berg en dal - bevolking 2016 2021 2026 2031 2036 2041 2046 Groesbeek 13.753 13.628 13.525 13.460 13.532 13.487 13.297 Berg en dal 2.022 2.013 2.025 2.001 2.011 2.016 2.004 Breedeweg 2.611 2.538 2.481 2.462 2.409 2.354 2.356 Horst 1.223 1.212 1.269 1.297 1.282 1.293 1.283 Ubbergen 473 502 525 530 555 570 568 Beek 3.679 3.505 3.394 3.325 3.296 3.242 3.174 Ooij 2.685 2.765 2.834 2.872 2.861 2.852 2.791 Leuth 1.685 1.732 1.762 1.773 1.772 1.746 1.699 Kekerdom 521 505 503 489 506 514 505 Millingen aan de Rijn 5.915 5.776 5.637 5.536 5.428 5.338 5.301 Totaal 34.567 34.176 33.955 33.745 33.652 33.412 32.978 Ruimte voor zorg 3
Tabel 3 Kerncijfers bevolkingsprognose gemeente Berg en Dal 2016 2046 Berg en dal - kerncijfers Bevolking x 1.000 85-plussers x 1.000 15-30 jarigen x 1.000 %85+ 2016 2046 2016 2046 2016 2046 2016 2046 Groesbeek 13.753 13.297-3% 459 1.379 200% 2.317 1.721-26% 3,3% 10,4% Berg en dal 2.022 2.004-1% 93 117 26% 278 264-5% 4,6% 5,8% Breedeweg 2.611 2.356-10% 35 217 520% 429 299-30% 1,3% 9,2% Horst 1.223 1.283 5% 25 71 184% 231 191-17% 2,0% 5,5% Ubbergen 473 568 20% 4 19 375% 80 100 25% 0,8% 3,3% Beek 3.679 3.174-14% 137 251 83% 512 326-36% 3,7% 7,9% Ooij 2.685 2.791 4% 36 149 314% 324 321-1% 1,3% 5,3% Leuth 1.685 1.699 1% 21 100 376% 262 220-16% 1,2% 5,9% Kekerdom 521 505-3% 4 26 550% 80 64-20% 0,8% 5,1% Millingen aan de Rijn 5.915 5.301-10% 106 326 208% 895 586-35% 1,8% 6,1% Totaal 34.567 32.978-5% 920 2.655 189% 5.408 4.092-24% 2,7% 8,1% Ouderen in gemeente Berg en Dal Figuur 3 Bevolkingsprognose 55+ gemeente Berg en Dal 2016 2046 Tabel 4 Bevolkingsprognose 85+ gemeente Berg en Dal 2016 2046, naar woonplaats Berg en dal - 85+ 2016 2021 2026 2031 2036 2041 2046 Groesbeek 459 543 647 795 1.106 1.220 1.379 Berg en dal 93 66 60 67 94 108 117 Breedeweg 35 56 82 107 157 191 217 Horst 25 25 29 37 52 70 71 Ubbergen 4 4 5 6 14 19 19 Beek 137 125 124 142 188 214 251 Ooij 36 50 60 83 112 125 149 Leuth 21 30 42 50 67 84 100 Kekerdom 4 5 6 12 22 26 26 Millingen aan de Rijn 106 111 121 151 210 264 326 Totaal 920 1.015 1.176 1.450 2.022 2.321 2.655 Ruimte voor zorg 4
Jongeren in gemeente Berg en Dal Figuur 4 Bevolkingsprognose 15-30 gemeente Berg en Dal 2016 2046 Tabel 5 Bevolkingsprognose 15-30 jarigen gemeente Berg en Dal 2016 2046, naar woonplaats Berg en dal - 15-30 2016 2021 2026 2031 2036 2041 2046 Groesbeek 2.317 2.063 1.900 1.739 1.699 1.691 1.721 Berg en dal 278 266 269 253 252 255 264 Breedeweg 429 368 325 317 305 297 299 Horst 231 210 213 210 181 179 191 Ubbergen 80 90 94 94 100 99 100 Beek 512 460 392 348 329 325 326 Ooij 324 347 334 322 327 325 321 Leuth 262 249 232 208 203 206 220 Kekerdom 80 81 65 58 62 72 64 Millingen aan de Rijn 895 811 713 617 568 561 586 Totaal 5.408 4.945 4.537 4.166 4.026 4.010 4.092 Kerncijfers wonen met zorg gemeente Berg en Dal Onderstaande tabel vat de gegevens rond vraag en aanbod van wonen met zorg in gemeente Berg en Dal samen. Lees de opmerkingen onder de tabel! Ruimte voor zorg 5
Tabel 6 Kerncijfers wonen met zorg gemeente Berg en Dal 2016 2046 Berg en dal 2016 2021 2026 2036 2046 vraag aanbod vraag aanbod vraag aanbod vraag aanbod vraag aanbod Ouderenzorg - dementie (1) 185 359 206 273 242 356 463 - woonzorg, somatiek, verblijf licht (2) 184 205 238 355 468 (bovengrens) (3) 299 331 386 583 778 zorggebouwen (4) 306 253 aanleunwoningen (5) 630 524 Ggz - Beschermd Wonen (6) 80 24 77 24 74 69 68 - Wlz (7) 12-12 - 12 12 12 Gehandicaptenzorg - VG/LVG/SGLVG (8) 191 507 185 507 178 164 158 - LG (9) 28-29 - 29 29 28 (Vraag) (Aanbod) De vraag is afgeleid van leeftijdsspecifieke kengetallen gebaseerd op het feitelijke gebruik van zorg op 1-1-2016 (31-12-2014 voor wat betreft Beschermd Wonen). De vraag is géén optelsom van reële personen. Evenmin is rekening gehouden met verhuisbewegingen, zorgvragers die verhuizen naar een grote instelling of stad. De vraag is dus een theoretisch cijfer waarbij alle gemeenten, groot en klein, tegen dezelfde meetlat worden gehouden. Het aanbod is berekend door alle projecten van alle aanbieders te inventariseren. De aanbieders is gevraagd naar toekomstplannen en daaruit is het aanbodcijfer voor 2021 gedestilleerd. In de bijlage is een overzicht opgenomen van aanbieders en projecten. (1) Dementie omvat zowel kleinschalig als traditioneel aanbod. De vraagprognose is gebaseerd op ZZP5 en ZZP7. (2) De vraag omvat ZZP1-3 ( Woonzorg ), ZZP4 ( Verblijf licht ), ZZP6 en ZZP8 ( Somatiek ). (3) Omdat de indicaties ZZP1-3 niet meer worden afgegeven, maar deze groep ouderen met dit zorgprofiel natuurlijk wel blijft bestaan, spreken we hier van Woonzorg. Als alle ouderen met het zorgprofiel ZZP1-3 die voorheen die indicatie zouden krijgen, kiezen voor Woonzorg dan is de vraag gelijk aan het cijfer achter (3). Echter, we weten niet of al deze ouderen wel ingaan op het aanbod aan Woonzorg. Waarschijnlijk blijft een groot deel gewoon thuis wonen zolang het kan. Daarom is het cijfer achter (2) waarschijnlijk een realistischer schatting: hier is de vraag Woonzorg gesteld op 25% van deze groep en bij (3) is de vraag Woonzorg gesteld op 100% van deze doelgroep. (4) Het aanbod zorggebouwen omvat alle zorggebouwen minus de geoormerkte capaciteit voor dementie (kleinschalig en traditioneel), geriatrische revalidatie en palliatieve zorg. (5) Het aanbod aanleunwoningen kan in veel gevallen ook ingezet worden voor ouderen met een zorgvraag gelijk aan Woonzorg, somatiek of verblijf licht. Ruimte voor zorg 6
(6) Bij Beschermd Wonen valt op dat het aanbod (vaak) lager is dan de vraag. Dit komt omdat binnen de vraag (de mensen met een geldige indicatie die zij daadwerkelijk verzilveren in Zorg in natura of PGB) er veel mensen zijn die gebruik maken van ambulante zorg in plaats van wonen met zorg. Dit duidt niet per se op een tekort. Daarnaast moet beseft worden dat veel van de mensen die bescherming behoeven verhuizen van kleinere woonplaatsen naar de steden omdat daar veel aanbod is. De match tussen vraag en aanbod kan beter in regionaal perspectief worden gezien (centrumgemeenten bescherming en opvang) dan in lokaal perspectief. In de rapportage is een voorbeeld van een transitieopgave Beschermd Wonen berekend: benodigde capaciteit Beschermd Wonen, Wonen met Bescherming (= scheiden wonen en zorg) en Individueel Wonen met Bescherming (=ambulante zorg). (7) De Ggz doelgroep die in een Wlz voorziening verblijft is veel kleiner dan de Beschermd Wonen doelgroep. Binnen de Wlz is dit aanbod nog steeds geconcentreerd op traditionele instellingsterreinen al vindt er nog steeds deconcentratie van de capaciteit plaats. Deze capaciteit daalt als gevolg van afspraken in de sector. (8) Vraag en aanbod voor verstandelijk gehandicapten, licht verstandelijk gehandicapten en mensen met een sterke gedragsstoornis in combinatie met een lichte verstandelijke beperking bij elkaar gevoegd. In de praktijk worden projecten vaak voor al deze drie doelgroepen ingezet, al zijn er ook projecten die zich specifiek richten op één bepaalde groep cliënten. Dit is een grote doelgroep. De capaciteit is de afgelopen decennia verplaatst van instellingsterreinen naar kleinschaliger locaties. Nog steeds is er een zekere concentratie in de grotere gemeenten en op de instellingsterreinen. Daardoor is er in kleinere gemeenten vaak een tekort ten opzichte van de vraag. (9) Het specifieke aanbod voor mensen met een lichamelijke handicap is sterk geconcentreerd in een beperkt aantal voorzieningen. In de meeste gemeenten is geen aanbod voor deze doelgroep. In enkele gemeenten is er juist heel veel aanbod. Ruimte voor zorg 7