Geem WESTVOORNE LEIDRAAD INVORDERINGSBELEID GEMEENTE WESTVOORNE Gemeente Westvoorne Afdeling comptabiliteit en belastingen November 2006
1 INLEIDING 2 1.1 VERKENNING 2 1.2 AANLEIDING VOOR INVORDERINGBELEID 2 1.3 VOORTZETTEN BESTAAND BELEID EN NIEUW BELEID 2 1.4 DOELSTELLING 3 2 ALGEMENE BEPALINGEN 3 2.1 WERKINGSGEBIED 3 2.1.1 PUBLIEKRECHTELIJKE VORDERINGEN 3 2.2 JURIDISCH KADER 3 2.2.1 GEMEENTEWET 3 2.2.2 ALGEMENE WET BESTUURSRECHT 3 2.2.3 OVERIG 3 2.3 BEGRIPSBEPALINGEN 3 3 TERMIJNVERVOLGING 3 3.1 VORDERINGEN 3 3.2 HERINNERINGEN EN TELEFONISCH CONTACT 4 3.3 AANMANING VORDERINGEN 4 3.4 UITZONDERING OP VERSTUREN AANMANING 4 4 DWANGINVORDERING 4 5 VERHAAL VAN INVORDERINGSKOSTEN 4 6 MATE VAN INVORDERING EN BUITEN INVORDERING STELLEN 5 7 BETALINGEN 5 7.1 BETALINGSREGELINGEN 5 7.1.1 UITSTEL VAN BETALING 5 7.1.2 KWIJTSCHELDING BELASTINGVORDERING 5 7.1.3 INVORDERINGSRENTE 5 7.2 BETALINGEN 5 7.2.1 TIJDSTIP VAN BETALING EN BESTEMMING VAN DE BETALING 5 7.2.2 AFBOEKEN VAN ONGERICHTE BETALINGEN 5 7.2.3 TEVEEL BETAALDE BEDRAGEN/ONVERSCHULDIGDE BETALING 5 7.3 STORNO S BELASTINGVORDERING 5 1
INLEIDING 1.1 Verkenning De gemeente Westvoorne kent publiekrechtelijke vorderingen op particulieren en bedrijven. Deze zijn gebaseerd op wetgeving, verordeningen et cetera. Het zijn vorderingen voortkomend uit de uitoefening van de publiekrechtelijke taak, gemeentelijke belastingen en de daarvoor uitgereikte heffingen/aanslagen. In juridische zin ontstaat de vordering op een particulier of bedrijf op het moment dat de publiekrechtelijke grondslag is gegeven. Het proces van invorderen begint nadat aanslagoplegging door de gemeente heeft plaatsgevonden. De invordering is dus te beschouwen als het sluitstuk van de heffing. 1.2 Aanleiding voor invorderingbeleid De aanleiding voor deze leidraad invorderingsbeleid is gelegen in: o het ontbreken van excpliciet beleid ten aanzien van invordering In het verleden is onderkend dat er nauwelijks expliciet geformuleerd beleid bestaat ten aanzien van invordering. Er bestaan wel wettelijke kaders die vanzelfsprekend worden nageleefd. Echter, in de praktijk wordt ook gewerkt met historisch gegroeide procedures en routines. En juist een strak geregeld invorderingsproces met tijdige en consistente invorderingsmaatregelen blijkt in de praktijk een enorm belangrijke vereiste voor het succesvol innen van vorderingen. De met invordering belaste organisatie, de afdeling Financiën, maar ook het bestuur en het management van de gemeente Westvoorne hebben behoefte aan duidelijk geformuleerde beleidsregels inzake het invorderingsproces. o het financiële belang van invordering Het financiële belang van invordering wordt duidelijk als we de omvang van de belastingheffing bekijken. Voor het grootste deel van dit bedrag zijn geen invorderingsactiviteiten nodig. Van de publiekrechtelijke vorderingen wordt naar schatting 5%-10% van het aantal uitgebrachte aanslagen niet voor de vervaldatum betaald. Nadere incassomaatregelen zijn hiervoor noodzakelijk. Thans ontbreekt het aan specifieke stuurinformatie omtrent het betalingsgedrag van de Westvoornaars. Om die reden zal onderzoek plaatsvinden naar de mogelijkheden om ervaringsgegevens ter zake te verzamelen, ten einde het invorderingsbeleid periodiek te kunnen evalueren. o de risico s van inconsequente gedragslijn Zonder expliciet beleid is het als gemeente moeilijk, zoniet onmogelijk, om ten aanzien van invordering een consequente gedragslijn te voeren. Deze situatie van normonduidelijkheid brengt zowel reële financiële als juridische risico s met zich mee. Een effectieve invordering heeft dan ook niet alleen te maken met het zo volledig en zo snel mogelijk binnenkrijgen van de openstaande vorderingen. Echter tevens vanuit een bepaalde gezags- en uitstralingsfunctie van de gemeente als belastingontvanger met een consequente en stringente toepassing van dat beleid. Zo telt ook het beginsel van rechtsgelijkheid mee. 1.3 Voortzetten bestaand beleid en nieuw beleid De voorliggende leidraad invordering betreft een vastlegging van bestaand beleid, formalisering van historisch gegroeide procedures en routines, alsmede van nieuwe instructies (ingekaderde tekst). Bij zowel de opzet als de inhoud van de Leidraad invordering is als uitgangspunt gehanteerd, dat zoveel mogelijk de lijn is gevolgd van het model Leidraad invordering gemeentelijke belastingen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Laatstgenoemde leidraad is gebaseerd op de Rijksleidraad. 1.4 Doelstelling Bij de uitvoering van de opdracht is gestreefd naar formulering van een korte en krachtige leidraad. Als zodanig bevat deze leidraad hoofdlijnen en heeft deze in de eerst plaats gebruikswaarde voor de medewerkers die met invordering zijn belast, maar ook voor het bestuur en het management Het volledig, tijdig, consistent, uniform, alsmede op een juiste en efficiënte wijze invorderen van alle publiekrechtelijke bedragen van de gemeente, zonder de klantgerichtheid uit het vizier te verliezen. 2
2 ALGEMENE BEPALINGEN 2.1 Werkingsgebied 2.1.1 Publiekrechtelijke vorderingen Momenteel worden binnen de gemeente Westvoorne de volgende publiekrechtelijke vorderingen onderscheiden: *onroerende zaak belastingen (*1) *afvalstoffenheffing en reinigingsrechten (*1) *rioolrecht (*1) *hondenbelasting (*1) *toeristenbelasting *precariobelasting *marktgelden *forensenbelasting *leges (burgerzaken, vergunningen) *grafrechten * zwemgelden (*1) Deze belastingmiddelen worden zoveel mogelijk gecombineerd op één aanslagbiljet uitgebracht. 2.2 Juridisch kader 2.2.1 Gemeentewet Op grond van artikel 231, eerste lid, van de Gemeentewet is voor de heffing en de invordering van gemeentelijke belastingen van toepassing de Algemene wet inzake rijksbelastingen, de Invorderingswet 1990 en de Kostenwet invordering rijksbelastingen als waren die belastingen rijksbelastingen. Artikel 249 van de Gemeentewet schrijft dat bij de invordering van gemeentelijke belastingen de artikelen 5 (bevoegdheden niet bepaald door geografische indeling van Nederland), 9, eerste tot en met negende lid (termijnen van betaling), 20 (lijfsdwang), 21 (voorrecht bij verhaal), 59 (informatieplicht derden), 62 (administratieplichtigen) en 69 (nadere regels bij ministeriële regeling) van de Invorderingswet 1990 buiten toepassing blijven. Bij de invordering van gemeentelijke belastingen die op andere wijze worden geheven, blijft bovendien artikel 8, eerste lid (wanneer geen kwijtschelding wordt verleend), van die wet buiten toepassing. 2.2.2 Algemene wet bestuursrecht Hoewel een aantal artikelen van de Awb niet van toepassing zijn op de Algemene wet inzake rijksbelastingen, wordt, zoveel als mogelijk is, in overeenstemming met de Awb gehandeld. De invorderingsambtenaar dient bij zijn handelen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht te nemen. Tot de voornaamste algemene beginselen van behoorlijk bestuur worden gerekend de beginselen van gelijkheid, motivering, rechtszekerheid en zorgvuldigheid. 2.2.3 Overig Deze leidraad voorziet in algemeen beleid ten aanzien van de wijze waarop de gemeente Westvoorne handelt bij de publiekrechtelijke vorderingen. Daar waarin specifieke omstandigheden deze leidraad niet voorziet, wordt verwezen naar de ter zake doende wet- en regelgeving. 2.3 Begripsbepalingen Belastingschuldige: degene op wiens naam de (belasting)aanslag of nota staat Debiteur: schuldenaar Gerechtsdeurwaarder: door het college van b&w aangewezen belastingdeurwaarder Invorderingsambtenaar: gemeenteambtenaar als bedoeld in artikel 231, tweede lid, onder c, van de Gemeentewet Belastingen: belastingen en retributies die door de gemeente worden geheven 3 TERMIJNVERVOLGING 3.1 Vorderingen Betaling vindt in beginsel ineens of in twee termijnen plaats, tenzij een verzoek is ontvangen om gebruik te maken van automatische incasso. In laatstgenoemde situatie vindt betaling van de schuld in 9 termijnen plaats. Automatische incasso geldt alleen voor de gecombineerde aanslag (zie 2.1.1 onder *1). Aanslagen tot 45 worden geïncasseerd in 2 termijnen, evenals aanslagen boven de 3000. Deze bedragen kunnen aangepast worden met het inflatiepercentage. Voor de overige belastingsoorten geldt betaling in maximaal 1 termijn. 3
3.2 Herinneringen en telefonisch contact Er worden alleen herinneringen verstuurd voor zwemgelden. Voor de overige belastingsoorten worden géén herinneringen verstuurd noch telefonische contacten met de debiteur gelegd. Uitzonderingen kunnen in onderling overleg gemaakt worden. 3.3 Aanmaning vorderingen Omstreeks 10 werkdagen na de vervaldatum van de aanslag of heffing, wordt een AANMANING verzonden met de sommatie binnen 10 kalenderdagen na dagtekening te betalen. Conform de Kostenwet wordt voor de kosten van een aanmaning een bedrag in rekening gebracht. Indien binnen 10 dagen wordt betaald zijn de kosten niet verschuldigd. Ingeval van betalingsregeling (na vervaldatum aanslag) zal worden ingevorderd op het moment dat één termijn vervalt en betaling is uitgebleven. De betalingsregeling komt direct te vervallen. Invordering bij automatische incasso: zie punt 7.3.3.4 Uitzondering op versturen aanmaning Toezending van een aanmaning blijft in de volgende situaties achterwege: a) aan een vordering op grond van art. 19 van de Invorderingswet behoeft geen aanmaning te zijn voorafgegaan als deze vordering wordt gedaan via de curator in een faillissement; b) in het geval van versnelde executie (art 10 en 15 van de wet) kan verzending van een aanmaning achterwege blijven. 4 DWANGINVORDERING Voor de vorderingen geldt dat, indien 10 kalenderdagen na de aanmaning niet is betaald, direct een DWANGBEVEL wordt opgesteld en door de invorderingsambtenaar wordt uitgevaardigd. Het dwangbevel wordt bekendgemaakt door middel van betekening. Een dwangbevel wordt uitgevaardigd tegen de debiteur of diens rechtsopvolger. Wanneer de debiteur is overleden zal een dwangbevel worden uitgevaardigd tegen de gezamenlijke erfgenamen. Vervolgens vindt zo spoedig mogelijk BETEKENING van het dwangbevel door de BELASTINGDEUR- WAARDER plaats. Bij het plannen van de betekening wordt rekening gehouden met de omvang van de vorderingen op de betreffende debiteur en de inschatting van de verhaalsmogelijkheden. Wanneer een betalingsschuldige niet wordt aangetroffen vindt op de voorgeschreven alternatieve wijzen (zoals deponeren in de brievenbus) betekening plaats. Indien niet binnen twee dagen is betaald (brengschuld), neemt de gemeentedeurwaarder zo snel mogelijk alle maatregelen die mogelijk en toegestaan zijn om de vordering te innen. Hiertoe behoren ook loonbeslag en openbare verkoop. Minimumbedrag voor beslag met breken (woning betreden zonder toestemming) is 1.000,- (totale schuld). Art. 4.4.4. Invorderingsmaatregelen worden maandelijks uitgevoerd. Rond de 25 e van iedere maand worden de aanmaningen en dwangbevelen verstuurd. 5 VERHAAL VAN INVORDERINGSKOSTEN Voor verhaal van gemaakte KOSTEN van invordering wordt de Kostenwet invordering rijksbelastingen gehanteerd. Het maximaal mogelijke kostenverhaal daaruit wordt toegepast. Indien dit door omstandigheden onredelijk zou zijn kan de invorderingsambtenaar hiervan gemotiveerd afzien. In principe worden in rekening gebrachte kosten onder dezelfde condities ingevorderd als de oorspronkelijke vordering. De kosten zijn een vordering geworden. Vanuit het oogpunt van efficiency en teneinde succesvol de openstaande vorderingen te kunnen innen, worden de oorspronkelijke vordering als ook de daarmee vergezeld gaande kosten van invorderen in één (juridisch) identiek invorderingstraject behandeld. Indien de belastingschuldige binnen 10 dagen na dagtekening van de aanmaning de aanslag EXCLUSIEF de aanmaningskosten betaald worden deze automatisch afgeboekt. Als na deze 10 dagen de kosten niet worden voldaan (alleen aanslagbedrag wordt betaald) zullen deze handmatig worden afgeboekt. Er worden geen verdere invorderingsmaatregelen getroffen. De reden hiervoor is dat de opbrengsten niet opwegen tegen de kosten. Ingeval van dwangbevel heeft de belastingrechter a.g.v. zaak Gemeente Maassluis beslist dat aanmaningskosten niet ingevorderd kunnen worden. 4
6 MATE VAN INVORDERING EN BUITEN INVORDERING STELLEN Er geldt een minimumbedrag van 4,50 voor invordering. Vorderingen waarvan is besloten af te zien van verdere invordering of waarvan verdere invordering onmogelijk is, worden op voorstel van de medewerker invordering door de invorderingsambtenaar (hoofd bureau Comptabiliteit en Woningbedrijf) ONINBAAR verklaard. 7 BETALINGEN 7.1 Betalingsregelingen Een natuurlijk persoon kan vóór het tijdstip waarop de belastingaanslag in zijn geheel invorderbaar wordt een gemotiveerd schriftelijk verzoek om een betalingsregeling indienen. Hiervan zal worden afgezien indien de invorderingsambtenaar voor invorderingsmoeilijkheden vreest. Betalingsregelingen worden altijd schriftelijk afgesproken. Bij uitzondering kan, NADAT de vervaldatum is verstreken, door bijzondere omstandigheden een betalingsregeling worden afgesproken. Dit wordt per geval nauwkeurig beoordeeld door hoofd bureau beleid en belastingen of hoofd bureau comptabiliteit en woningbedrijf. Betalingen op grond van een regeling vinden in beginsel plaats via automatische incasso. Zelfstandig overmaken van termijnen is niet toegestaan zonder afspraak. Betalingsregelingen gelden niet voor bedrijven, tenzij er gegronde redenen zijn waardoor hier van afgeweken kan worden. 7.1.1 Uitstel van betaling Uitstel van betaling wordt NIET verleend. Uitzonderingsgevallen worden ter beoordeling aan hoofd bureau beleid en belastingen of hoofd bureau comptabiliteit en woningbedrijf voorgelegd 7.1.2 Kwijtschelding belastingvordering Wanneer de belastingschuldige niet beschikt over vermogen of betalingscapaciteit kan een verzoek tot kwijtschelding worden ingediend voor: onroerende zaak-belasting, afvalstoffenheffing, rioolheffing en hondenbelasting voor de eerste hond. O.a. de manier waarop een aanvraag moet worden ingediend, op welke termijn en wie geen recht heeft op kwijtschelding is vastgelegd in de Verordening op de kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen, vastgesteld in de raadsvergadering van 31 augustus 1999. Op grond van artikel 6 van genoemde verordening is het in ontvangst nemen van kwijtschelding gemeentelijke belastingen gemandateerd aan het hoofd van de afdeling Maatschappelijke Zaken van de gemeente Westvoorne. 7.1.3 Invorderingsrente Daar er geen uitstel van betaling wordt verleend zal geen invorderingsrente worden geheven. Indien er invorderingsrente uitgekeerd dient te worden zal dit alleen gebeuren als de burger hier expliciet om vraagt. Ook als de vervaldag verstreken is en bezwaar gegrond is verklaard kan burger indien hij/zij dit vraagt invorderingsrente ontvangen. 7.2 Betalingen 7.2.1 Tijdstip van betaling en bestemming van de betaling Zowel bij vrijwillige betalingen als bij betalingen die door invorderingsmaatregelen zijn afgedwongen kunnen zich vragen voordoen inzake de afboeking van ontvangen bedragen, wanneer de belastingschuldige meer dan één belastingaanslag heeft openstaan. In dat geval geldt de volgenden richtlijn: Als tijdstip van betaling geldt de datum van bijschrijving op de rekening van de invorderingsambtenaar. Betalingen waarvan de bestemming is aangegeven worden afgeboekt overeenkomstig de opgave van de betaler. 7.2.2 Afboeken van ongerichte betalingen Betalingen waarvoor geen bestemming is aangegeven worden afgeboekt op de oudste openstaande belastingaanslagen. 7.2.3 Teveel betaalde bedragen/onverschuldigde betaling Indien bedragen terug moeten worden betaald, geschiedt dit binnen 4 weken. Wanneer de aangegeven bestemming van de betaling een belastingaanslag betreft die al is betaald, terwijl nog diverse andere belastingaanslagen openstaan, wordt die betaling schriftelijk aangemerkt als een ongerichte betaling en dienovereenkomstig behandeld. 7.3 Storno s belastingvordering Vindt een stornering bij/door belastingschuldige plaats dan wordt: - de eerste keer schriftelijk mededegedeeld dat de eerstvolgende maand twee termijnen in één keer worden geïncasseerd (stornering + nieuwe termijn), zodra dagafschrift is verwerkt; - tweede keer de incasso definitief gestopt en dient binnen 2 tot 3 weken het totaal nog verschuldigde bedrag in één maal betaald te zijn. In het nieuwe jaar moet opnieuw een machtigingskaart worden ingevuld. Als incasso in het nieuwe jaar weer niet lukt wordt incasso definitief gestopt. 5