NT00152_107 Nadere Toegang op inv. nr 107 uit het archief van het Stadsbestuur Rhenen, 1337-1851 (152) H.J. Postema Juni 2015
Inleiding Na de grote stadsbrand in Rhenen van 27 maart 1585 is er een inzamelingsactie gehouden in diverse steden om de slachtoffers bij te staan. De opbrengst van deze actie en de personen die bedeeld zijn, zijn keurig bewaard gebleven. Dit inventarisnummer bestaat uit twee documenten. De eerste is de officiële lijst met inkomsten en uitgaven. Met een aantekening van de nieuwe magistraat, nadat de oude was verzet. Het tweede document is een kopie van de uitgaven. Na de tweede lijst met bedeelde inwoners van Rhenen volgt een kladverzoek aan de Staten van Utrecht betreffende een twee wagens met paarden die in het leger verkeren. Beide documenten zijn volledig getranscribeerd. 2
Transcriptie 1 [1] Specificatie der penningen bijde magistraet vercregen ten behouve vanden arme borgerije ende inwoonders deur den lesten grooten brandt vanden XXVII martij XV c LXXXV verdorffven Inden eersten t gelt bij Sander Jansz ende Gerrit Vastrick, schepenen, vercregen binnen Utrecht, monteert ter somme van hondert tnegentich gulden veerthien stuvers, vermoegen die specificatie daer van zijnde I c XC gulden XIIII stuivers. Item die penningen bij Gerrit van Hees, schepen, binnen Culenborch vercregen, monterende ter somme van acht ende veertich gulden vijff stuvers vier penningen, vermoegens zeeckere attestatie daer van zijnde XL V stuivers IIII penningen. Van deese voorschreven somme zijn genomen drie gulden thien stuvers die Gerrit van Hees voirnoemt gegeven zijn voir zijn vacatien, scheep vracht ende teringen III gulden X stuivers. Item die penningen binnen Dordregt gecregen bij Goesen Wemmertsz, tollenair tot Bommell, bedraegende ter somme van hondert zeven ende twintich gulden darthien stuvers, vermoegens die specificatie daer van zijnde I c XX XIII stuivers. Item t gelt bijde voirnoemden Goesen Wemmertsz binnen Bommell vercregen beloopt ter somme van tachtentich gulden ende twaleff stuvers, blijckende bijde voorschreven Goesen Wemmertsz brijvens LXXX gulden XII stuivers. [2] Item heeft Gerrit van Hees binnen Tiell vercregen ten behoevve als boven een ende tnegentich Hollandts gulden elff stuivers acht penningen, allet gereeckent naede Thielssche valuatie, vermoegens d certificatie ondert stadt zegell van Thiell XCI gulden XI stuivers VIII penningen. Hier van zijn affgetogen twee Karolus guldens dwelck Gerrit van Hees gegeven zijn voir zijn vacatien, teercosten ende peerdt voeijer II gulden. Item tgelt binnen Wijck vercregen monteert ter somme van zeven gulden negen stuver twaleff penningen, vermoegens zeeckere brieff daer van zijnde IX stuivers XII penningen. Somma totalis V c XL gulden XIIII stuivers VIII penningen 1 Op de omslag staat: Cedulle vanden penningen byde magistraet der stede van Rhenen ontfangen voirde verbranden borgeren ende inwoonders mitsgaeders van vuijt deijlinge van dselve. 3
Vuijtdeijlinge vanden voorschreven penningen bijde magistraet der stede van Rhenen gedaen aen deese naebeschreven personen zoe hier nae volcht Borgers Gijsbert Crauwell Jan Stevensz [3] D weduwe van Henrick d Veer Jan Lambertsz Dijrck Noest Wemmer Gijsbertsz Cornelis den boumeester Jan Petersz den Boij Die dochter van Peter d Wit Hardtger Henricxsz Jan Goertsz Wauter Gerritsz XI gulden X gulden D weduwe van Anthonis Schram Jacob Arisz Mobsis Cornelis Thonisz Moll Jan Mom Aert Zandertsz Joost Adriaensz XI gulden Den doven Jan Evertsz zoon die Thuenisken gehadt heeft Cornelis Henricxsz Dijrck Jansz van Winterswijck Franck die moller Gerritgen Verhall 4
Ondersaten Gijsbert Beijer [4] Jan Thonisz Moll Aerndt Dijrcxsz Lenart Meusz Cornelis Hermensz van Tuijll Gerrit Thijssen Anthonis Jaspersz Arien Jacobsz Cornelis Gerritsz alias Ouneell Jacob Roelofsuen Lambert Thonisz Dijrck Jansz Henrick Woutersz Werff Thonisz Jan van Tuijll Velthoensdochter die cruepell Lijs Velthoensdochter Janna Wauter Melisz vrouw Jan Otten Swart Hans Brandt Gerritsz den doven Arien Thonisz Willem Henricxsz Henrick Ariensz alias Disselboom Ammell Thonisz Somma III c L 5
[5] Blanco [6] Specificatie van penningen voerde verbranden gegeven bij Johan de Keijser, Gerrit Vastrick ende Joachim Stevensz, van weegen die voirige magistraet overgelevert die magistraet indertijt om als noch vuijtgedeijlt te worden Een dubbelde pistolet Vier oude ducaten met noch een Zeussche ducaet t stuck II stuivers Eenen gouden reael van Aen paijement XXX X stuivers LI stuivers LXXX XIII stuivers Van dit verbrande gelt zijn noch genomen acht gulden die Jacob Arisz ende Anthonis Jaspersz ten behoeve van Henrick Simonsz dwelck 133 gulden 14 stuivers die stadt wederom moet vervullen, ergo Hier bij moet noch Henrick Holl leggen dsomme van XX XII stuivers als rest van de penningen die hem bij de voirige magistraet vuijt het verbrande gelt geleent zijn, ergo hier XX XII stuivers [de volgende kwitantie is er bij gebonden] Ick Henrick Holl heb geleent vanden magistraet die somme van 132-0-0 Ende dat vuijt het verbrande gelt. Hijer op betaelt tot leninge vanden Engelsche soldaten alhijer binnen Rhenen garnisoen gehouden hebbende die somme hijer nae volgende Inden ijersten den XIII octobris 20-0-0 Noch den XIX octobris 20-0-0 Noch den XXVII octobris 25-0-0 Noch den XXVIII january betaelt 30-7-8 Somma 95-7-8 6
Rest noch 36-12-8 Noch verclaerden Henrick Holl deur beveel vanden magistraet betaelt te hebben aen Jacob Arisz ten behoeve van 2 Anthonis Jaspersz ten behoeve Henrick Simonsz VIII gulden. Blijft ergo schuldich XX XII stuivers Noch moeten die regierders hier bijleggen LX. [Tweede document] [1] Borgers Vuijtreijckinge vanden penningen vercregen op diversche plaetsen tot behoeft vanden arme verbranden gedaen bijde regierders der stede van Rhenen aen deese naebeschreven per[sonen] zoe hier nae volght Gijsbert Crauwell Jan Stevensz D weduwe van Henrick d Veer Jan Lambertsz Dijrck Noest Wemmer Gijsbertsz Cornelis den boumeester Jan Petersz den Boij Die dochter van Peter d Wit Hardtger Henricxsz Jan Goertsz Wauter Gerritsz XI gulden X gulden D weduwe van Anthonis Schram Jacob Arisz Mobsis Cornelis Thonisz Moll Jan Mom Aert Sandersz 2 ten behoeve van staat doorgestreept. 7
Joost Adriaensz XI gulden Den doven Jan Evertsz zoon die Thonisken gehadt heeft Cornelis Henricxsz Jan die leijendecker 3 [2] Dijrck Jansz van Winterswijck Franck die mollenair Gerritgen Verhall Ondersaten Gijsbert Beijer Jan Thonisz Moll Corst 4 Aert Dijrcxsz Lenardt Meusz Cornelis Hermensz van Tuijll Gerrit Thijssen Anthonis Jaspersz Arien Jacobsz Cornelis Gerritsz alias Ouneel Jacob Roelofsuen Lambert Thonisz Dijrck Jansz Henrick Wautersz Werff Thonisz Jan van Tuijll 3 Deze hele regel staat doorgestreept. 4 Idem. 8
Velthoensdochter die cruepel Lijs Velthoensdochter Janna Wauter Melisz vrauw Jan Otten Swart Hans Brandt Gerritsz den doven Arien Thonisz Willem Henricxsz Beijer [3] Henrick Ariensz alias Disselboom Edele hoochgeleerde, wijsen ende zeer discrete heeren Alzoe wij capiteijn Grening opden XXVI aprilis lestleden mede gedaen hebben twee wagens met acht peerden om daermede die bagagie ende andere wapenen in het leger te vuiren, ende soe heeft dvoirnoemde capiteijn ons beloefft dat hij dselve met connoij wederom soude schicken, twelck alsnoch niet geschiet en es maer aldair gehouwen worden. Voirts alsoe zijn Excellentie belieft heeft te ontslaen die waegens daerop die stadt ende steden tot slants dienst gequotiseert waren ende dwijle onse wagen tegenwoerdich noch int leger es, versoicken ende begeeren zeer dienstelicke dat mijn edele heeren gelieven willen onse wagen mede als andere oirloff te geven te verloenen? Ende den capiteijn Grening te bevelen dvoerseijde twee wagens mette peerden wederom te schicken. Wij en kunnen wijders niet verswijgen hoe dat die van Venendael ons in verseeckeringe gelevert hebben vier Engelsche soldaten die enich gewelt in Venendael voorschreven gedaen hebben, breder vermoegens d informatie [4] bij ons mijn edele heeren die Staten over gesonden. Ende soe dvoorschreven soldaten ons niet insticiabell en zijn begeren wij nae behoiren dat uw edele dselve bijde geweldigen provoest doen halen, om daer nae gedaen te worden nae behoiren. 9