6e Directie Dienst 62 Gezondheid Verslag aan de Provincieraad registratienr. 0515009 betreft verslaggever GEZONDHEID - DRUGS Omvorming van vzw PISAD tot een gewoon provinciebedrijf de heer Jean-Pierre Van Der Meiren Mevrouwen en mijne Heren, A. Voorgeschiedenis I. De oprichting en evolutie van vzw PISAD In 1996 startte in Oudenaarde het project "Ondersteuning, sociale opvang en begeleiding van ouders en leerkrachten van 12-18 jarigen die legale en/of illegale drugs gebruiken" dank zij een provinciale subsidie voor projecten van gezondheidspromotie en ziektepreventie. Het project kwam tegemoet aan de behoefte van ondersteuning van ouders en leerkrachten in de confrontatie met de drugproblematiek. De doelstellingen zijn het gebruik van legale en illegale drugs onder controle te krijgen, misbruik te voorkomen en/of het gebruik te stoppen. Gelet op de provinciale subsidiecriteria voor projectondersteuning kon een project slechts voor drie jaar ondersteund worden. Daarom richtte Stad Oudenaarde een vraag tot verdere ondersteuning van het project in een brief dd. 14 december 1998 via een samenwerkingsverband voor het jaar 1999. Gedurende de drie projectjaren ontving de Stad Oudenaarde een subsidie van 450 000 BEF (EUR 11 155,00), waarbij de resterende loon- en werkingskosten door het stadsbestuur gedragen werden. Sinds 1998 is het project uitgebreid naar de stad Zottegem. Een samenwerkingsverband tussen de steden Zottegem en Oudenaarde garandeerde dat een zelfde methodiek gehanteerd wordt. De Provincie was gedurende het project actief erbij betrokken. Sinds juni 1997 vindt op vraag van CGG De Spiegel (momenteel CGG Zuid-Oost- Vlaanderen-vestigingsplaats Oudenaarde) en onder voorzitterschap van de provinciale drugcoördinator een geregeld intervisie- en afstemmingsoverleg plaats tussen de sectoren drugpreventie, -curatie, politiediensten, parket, sociale dienst jeugdrechtbank, probatiedienst,... Uit contacten met en vragen van lokale besturen bleek er in de streek een levendige interesse voor de uitbouw van een soortgelijk project. Deze vragen cumuleerden zich in de brief van 1 maart 1999, waar 12 burgemeesters uit de steden en gemeenten Oudenaarde, Kluisbergen, Kruishoutem,
p. 2/9 Wortegem-Petegem, Zingem, Ronse, Brakel, Zwalm, Horebeke, Maarkedal, Zottegem & Geraardsbergen een concrete vraag aan de Provincie richten. Na gezamenlijke ruggespraak binnen het gerechtelijk arrondissement werd gekozen voor een uitbreiding van het initiële project over het gehele arrondissement. De burgemeesters verklaarden zich principieel akkoord om over te gaan tot de oprichting van een intergemeentelijk samenwerkingsverband en richtten daarbij de vraag aan de Provincie of zij hierin een initiatiefnemende rol kan spelen. Daarom werd in 1999 een samenwerkingsverband tussen het Provinciebestuur en de Stad Oudenaarde afgesloten, goedgekeurd en ondertekend door de Bestendige Deputatie in zitting van 12 mei 1999. De convenanten werden door de verschillende partners ondertekend op 15 juni 1999. Op 16 maart 2000 werd de feitelijke vereniging "Provinciaal Intergemeentelijk Samenwerkingsverband voor drugspreventie en aansluitende convenanten" omgevormd naar de vzw "Provinciaal Intergemeentelijk SAmenwerkingsverband voor Drugspreventie Zuid-Oost-Vlaanderen" of PISAD vzw. Zestien gemeenten uit de regio Zuid-Oost-Vlaanderen verbonden zich ertoe de krachten te bundelen om het drie jaar daarvoor in Oudenaarde gelanceerde drugpreventieproject uit te breiden naar het gerechtelijk arrondissement Oudenaarde. De vzw stelt zich in haar statuten (bijlage 1) tot doel : Partijen wensen in Zuid-Oost-Vlaanderen, waarvan het gebied voor de toepassing van deze overeenkomst wordt omschreven als zijnde de gemeenten uit het gerechtelijk arrondissement Oudenaarde of er aan grenzend, een intergemeentelijk samenwerkingsverband tot stand te brengen met volgende beginselen : 1. De doelstelling van de intergemeentelijke samenwerking is het gebruik van legale en illegale drugs onder controle te krijgen, misbruik te voorkomen en/of het gebruik te stoppen. Alle partijen onderschrijven daartoe het standpunt dat middelengebruik in een zo vroeg mogelijk stadium wordt aangepakt en gesignaleerd. Aandachtspunten zijn : - algemeen criminaliteitsreducerend werken door het intensifiëren van de band school-jongere-gezin-lokaal bestuur; - de ondersteuning van en het handelingsbekwamer maken van ouders en leerkrachten (de directe omgeving van de gebruiker), met bijzondere aandacht voor het vermijden dat minder sociaal vaardige en minder draagkrachtige ouders afhaken; - vroegdetectie en grenzen stellen; - het ondersteunen van scholen in de uitbouw van een gezondheids- en/of preventiebeleid; - de volledige uitbouw binnen het gerechtelijke arrondissement van de drugpreventiemethodiek met bewaking van gelijke visie en toepassing evenals een verdere afstemming met de
p. 3/9 belendende sectoren waarvan de inhoudelijke coördinatie door de stad Oudenaarde wordt waargenomen. 2. De methodiek houdt in het voeren van een geïntegreerd beleid met nadruk op een coördinerende en algemene aanpak van het drugprobleem waarbij leerlingen, schooldirecties, leerkrachten, ouders, PMS-centra en de preventieambtenaar integraal worden betrokken met daaraan gekoppeld een ondersteuningsnetwerk met de andere partners op het terrein zijnde de jeugdbegeleidende diensten, politie en justitie. 3. De lokale overheden verbinden zich ertoe een beleid te voeren dat essentieel bijdraagt tot de realisatie van de doelstellingen van deze overeenkomst. 4. De partijen erkennen dat de samenwerking, aanvullend en complementair, tussen de verschillende partijen van essentieel belang is om de beoogde doelstelling te realiseren, overlappingen te vermijden en zo tussen alle betrokken partners vertrouwen en geloofwaardigheid te realiseren. De leden van de vzw engageren zich tot een jaarlijkse toelage gebaseerd op een procentuele verdeling van de door de Algemene vergadering vastgestelde begroting van de vzw als volgt : 1) de Provincie Oost-Vlaanderen kent een jaarlijkse toelage toe die gelijk is aan 49 % van de door de Algemene Vergadering vastgestelde begroting, maar waarvan het maximum niet meer mag bedragen dan EUR 247 894,00 of 10 000 000 BEF; 2) de overige Stichtende Leden (de vier pijlersteden : Oudenaarde, Zottegem, Ronse & Geraardsbergen) kennen elk een jaarlijkse toelage toe die gelijk is aan één vierde van 26 % van de door de Algemene Vergadering vastgestelde begroting, doch waarvan het maximum niet meer mag bedragen dan EUR 37 184,00 of 1 500 000 BEF; 3) de Toegetreden Leden kennen elk een jaarlijkse toelage toe die gelijk is aan 25 % van de door de Algemene Vergadering vastgestelde begroting, vermenigvuldigd met een breuk waarvan de teller gelijk is aan het aantal inwoners op 1 januari voorafgaand aan het begrotingsjaar en de noemer gelijk is aan het totaal aantal inwoners van alle toegetreden leden op datzelfde tijdstip, doch waarvan het maximum niet meer mag bedragen dan EUR 1,24 of 50 BEF per inwoner van hun gemeente.
p. 4/9 tabel 1: Evolutie 2000-2005 leden vzw PISAD : toetredingen uittreding Ninove (2001) Oosterzele (2004) Denderleeuw (2003) Gavere (2003) Haaltert (2004) Op dit momenten zijn volgende gemeenten lid van de vzw "Provinciaal Intergemeentelijk Samenwerkingsverband voor Drugspreventie Zuid-Oost- Vlaanderen" : Oudenaarde, Kluisbergen, Kruishoutem, Wortegem-Petegem, Zingem, Ronse, Brakel, Zwalm, Horebeke, Maarkedal, Zottegem, Geraardsbergen, Lierde, Herzele, Sint-Lievens-Houtem, Ninove, Denderleeuw, Haaltert en Gavere. tabel 2: Evolutie provinciale bijdrage en lidmaatschap gemeenten 2000-2005 : jaar Provinciale bijdrage aantal gemeenten lid van vzw PISAD 2000 122 871,00 16 2001 144 642,00 17 2002 184 338,00 17 2003 192 785,00 19 2004 220 599,00 19 2005 247 921,00 19 grafiek 1: Evolutie provinciale bijdrage en lidmaatschap gemeenten 2000-2005 : 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 40 35 30 25 20 15 10 5 0 provinciale bijdrage gemeenten In de periode 2000-2005 stijgt het aantal gemeenten dat toetreedt tot de vzw met 12,5% (aangroei in bevolkingscijfers: + 12,4%). Voor het jaar 2005 bedraagt de begrote bijdrage van de gemeenten samen EUR 235 920,00 (5 pijlersteden samen EUR 120 273,00, de 14
p. 5/9 aangesloten gemeenten samen EUR 115 647,00); de provinciale subsidie bedraagt in 2005 EUR 247 921,00. In 2005 wordt de supplementaire kost van de arts (EUR 21 222,00) volledig aan het provinciebestuur doorgerekend. De provinciale bijdrage aan de vzw PISAD stijgt in de periode 2000-2005 met 101,7%. tabel 3: Begroting inkomsten 2005 van de vzw PISAD : Totale begroting vzw PISAD 2005 462 590,00 Provinciale bijdrage 2005 247 921,00 Gemeentelijke bijdragen 2005 235 920,00 II. Provinciale evoluties op het gebied van intergemeentelijke samenwerking drugpreventie 2000-2005 De vraag naar provinciale ondersteuning voor de uitbouw van een eigen lokaal drugbeleid leeft ook in andere regio s in onze provincie. Om die andere regio s te kunnen ontsluiten, rekening houdend met de eigen regionale dynamieken en vragen, werd in de begroting van 2002 een nieuw begrotingsnummer 87102-64050 voorzien subsidies aan samenwerkingsinitiatieven intergemeentelijke drugpreventie. Om te kunnen inspelen op streekspecifieke behoeften en vragen, en waarbij de lokale inbreng en autonomie volledig gerespecteerd wordt, werd voor de uitbouw van de inhoudelijke ondersteuning binnen het Provinciaal Steunpunt Lokaal Overleg en Vroeginterventie (samenwerking tussen Provincie Oost-Vlaanderen en het CAT Preventiehuis-deelwerking CGG Eclips) een visietekst rond drugpreventie uitgewerkt. Op 26 februari 2003 werd het reglement ter ondersteuning van initiatieven van intergemeentelijke samenwerking voor drugpreventie door de Provincieraad goedgekeurd (begroting 2005 : EUR 84 000,00). Binnen de perken van het goedgekeurde begrotingskrediet en overeenkomstig de bepalingen van dit reglement, kan de Bestendige Deputatie samenwerkende gemeentebesturen in kader van de uitbouw van een drugpreventiebeleid financieel ondersteunen met een vast subsidiebedrag van EUR 0,25 per inwoner. Het doel is te komen tot een geïntegreerd drugpreventiebeleid binnen onze provincie, waar het lokale drugbeleid regionaal en provinciaal op elkaar afgestemd wordt. Op dit moment hebben in totaal 16 gemeentebesturen een ondersteuningsvraag ingediend : 3 interlokale verenigingen (samen 12 gemeenten : Aalter-Knesselare-Maldegem, Evergem-Lochristi-Zelzate- Assenede, Deinze-De Pinte-Nazareth-Zulte-Sint-Martens-Latem) en 1 politiezone (4 gemeenten : Merelbeke-Melle-Destelbergen-Oosterzele).
p. 6/9 schema 1: Spreiding aanbod drugpreventie in Oost-Vlaanderen (de ingekleurde gemeenten beschikken over een drugpreventiewerker) Sint Laureins Beveren Maldegem Kaprijke Eeklo Assenede Zelzate Moerbeke Stekene Sint-Gillis Waas Wachtebeke St. Niklaas Kruibeke Waarschoot Evergem Knesselare Zomergem Temse Lovendegem Lokeren Waasmunster Lochristi Aalter Zele Hamme Nevele GENT Destelbergen Dendermonde Laarne Berlare St.M.Latem Buggenhout Wetteren Deinze De Pinte Melle Wichelen Lebbeke Merelbeke Nazareth Lede Aalst St.L. Zulte Gavere Oosterzele Houtem Kruishoutem Zingem Erpe Mere Wortegem-Petegem Zwalm Oudenaarde Zottegem Horebeke Herzele Haaltert Denderleeuw Maarkedal Brakel Lierde Ninove Kluisbergen Ronse Geraardsbergen III. 2005 : een jaar van discussie : op zoek naar duidelijkheid, samenhang en complementariteit in drugpreventie/hulpverlening Op 1 juli 2004 nam de Bestendige Deputatie een principebeslissing om de vzw PISAD om te vormen naar een gewoon provinciebedrijf, dit op basis van een nota van de Tweede Algemene Stafdienst. Een paar maanden later veroorzaakte een persartikel deining in de Oost-Vlaamse drugpreventie- en drughulpverleningsector met betrekking tot de toekomstige besteding van provinciale middelen en de positie van de vzw PISAD. Het Provinciebestuur ontving daarover verschillende schriftelijke reacties van steden en gemeenten en uit de drugsector. De reacties hadden ongetwijfeld te maken met een vertrouwensprobleem dat gerezen is tussen de vzw en andere sterke tenoren in de Oost-Vlaamse drugsector, een probleem dat te maken heeft met communicatiestrategie en met onduidelijkheid rond de hantering van het beroepsgeheim. Pogingen om dat uit te klaren zijn en worden ondernomen in het kader van het Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg (PopovGGZ). Om resultaat te boeken, moeten die nog worden voortgezet. Van haar kant heeft de Bestendige Deputatie zelf initiatieven genomen om te komen tot meer duidelijkheid in de wenselijke samenhang en complementariteit in de drugsector. Zij organiseerde op 17 januari en 28 februari 2005 twee rondetafelvergaderingen, waarbij een aantal experten op het gebied van sociaal en drugbeleid samenkwamen om van gedachten te
p. 7/9 wisselen over het provinciale drugbeleid (verslagen als bijlage 2 en 3). De rondetafel stelde duidelijk dat de lokale besturen prioritaire partners moeten zijn en blijven. De provincie moet daarbij oog hebben voor regionale verschillen en diversiteit. De rondetafel houdt een pleidooi voor een noodzakelijke verscheidenheid in aanpak van het drugprobleem. DE oplossing bestaat immers niet. Daarnaast beraadde de Bestendige Deputatie zich zelf grondig over het drugbeleid in zitting van 7 februari en 1 september 2005 (bijlage 4 en 5). B. De omvorming van vzw PISAD naar een gewoon provinciebedrijf Het Decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking en de Omzendbrief van 11 januari 2002 hebben een belangrijke weerslag op de bestaande vzw s waarin de provincie participeert. Het decreet geeft een aantal nieuwe organisatievormen aan (zoals de projectvereniging en dienstverlenende vereniging), maar het probleem blijft de beperking van 20% provinciale deelname. Een reductie van de provinciale participatie aan PISAD van 49% naar 20% zet de leefbaarheid van de vzw op de helling. Op voorstel van de Raad van Beheer en de Algemene Vergadering van de vzw PISAD wordt de omvorming van de vzw naar een autonoom provinciebedrijf voorgesteld. De Provinciewet, titel VIIter De provinciebedrijven en de autonome bedrijven - bepaalt in art. 114quinquies dat de provincieraad de inrichtingen en diensten van industriële of commerciële aard kan organiseren als autonome provinciebedrijven met rechtspersoonlijkheid. In het KB van 9 maart 1999 worden de activiteiten ervan bepaald. Vanuit de tweede algemene stafdienst werd in december 2003 een juridische reflectie geformuleerd. Deze vraag werd door de dienst Gezondheid aan de Bestendige Deputatie voorgelegd en in zitting van 22 april 2004 werd beslist om deze vraag opnieuw voor te leggen met een concreet voorstel met afweging van meerdere mogelijkheden. Op 1 juli 2004 nam de Bestendige Deputatie een principebeslissing om de vzw PISAD om te vormen naar een gewoon provinciebedrijf, dit op basis van een nota van de Tweede Algemene Stafdienst. De keuze daartoe is ingegeven door de wens om de betrokkenheid tussen het provinciebestuur en de oorspronkelijke en ondertussen nieuw aangesloten leden te bestendigen en verder de intenties inzake provinciaal drugbeleid concreet gestalte te geven onder meer door zelf nog sterker in te treden in de 'niche' die de vzw PISAD de jongste jaren is gaan innemen. Terzelfdertijd moet de dialoog met de andere actoren in het veld op zoek naar samenhang en complementariteit verdergezet worden.
p. 8/9 Financiële implicaties PISAD 2006-2008 De subsidieaanvraag van de vzw PISAD aan het provinciebestuur groeide van EUR 122 871,00 in 2000 tot EUR 247 921,00 in 2005. De provinciale begroting 2005 voorziet een subsidiebedrag van EUR 220 599,00, dat inmiddels uitbetaald is. De gevraagde verhoging van de subsidie met EUR 27 322,00 werd bij tweede begrotingswijziging goedgekeurd. Daarmee bereikt de provinciale toelage aan de vzw de statutaire limiet van EUR 247 894,00. Het ontwerp van beheersovereenkomst tussen de provincie en de gemeenten stelt dat de partijen uitdrukkelijk verklaren dat zij hun huidige verbintenissen verder willen nakomen, volgens de bepalingen van de statuten van de vereniging. Wil de Raad akkoord gaan met de omvorming van vzw PISAD tot een gewoon provinciebedrijf, met als doel de activiteiten van de vereniging verder te zetten en alle rechten en plichten van de vereniging over te nemen. Wil de Raad instemmen met de oprichting in de provinciale diensten en inrichtingen van een gewoon provinciebedrijf met als naam "Provinciaal Interbestuurlijk Samenwerkingsverband voor Aanpak van Drugmisbruik", afgekort "PISAD". Wil de Raad het beheersreglement dat bijgevoegd is bij onderhavig besluit en er integraal deel van uitmaakt en waarin de doelstellingen van het bedrijf, de interne organisatie en de regelen voor het bestuur zijn opgenomen, goedkeuren. Wil de Raad het bijgevoegd protocol goedkeuren, af te sluiten met de vzw PISAD, waarin de overdracht van activiteiten, personeel en patrimonium van de vzw naar het provinciebedrijf worden geregeld, evenals de bijgevoegde beheersovereenkomst, af te sluiten met de gemeenten die lid zijn van de vzw PISAD, waarin de wederzijdse verbintenissen tussen de gemeenten en het provinciebedrijf worden geregeld. Wil de Raad de bestendige deputatie machtigen om de datum van inbedrijfstelling te bepalen, het protocol en de beheersovereenkomsten af te sluiten en alle aanvullende beslissingen te nemen, noodzakelijk voor de uitvoering van onderhavig besluit. Wil de Raad het oprichtingsbesluit, het beheersreglement en het protocolakkoord met de vzw PISAD ondertekenen en het ontwerp van beheersovereenkomst goedkeuren? Gent,
p. 9/9 Namens de Bestendige Deputatie : de Provinciegriffier, Albert De Smet de Gouverneur-Voorzitter, André Denys