NAV INFOSESSIE De nieuwe verordening hemelwater uit de doeken gedaan VLARIO Een organisatie van Met steun van
BELANGRIJKE NOOT: Alle oplossingen en voorbeelden voorgesteld in het kader van deze cursus (en vermeld in de syllabus) zijn puur informatief. Bij gebruik van deze oplossingen in projecten dient steeds de toepasbaarheid en relatie met alle bouwaspecten gecontroleerd te worden. De auteurs/sprekers en NAV, de Vlaamse architectenorganisatie, kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor een verkeerde interpretatie, evenmin voor de gevolgen van deze informatie. De stellingen, visies en/of oplossingen zijn voor rekening van de betreffende auteurs/sprekers die optreden in hun naam of hoedanigheid op de cursus. NAV kan hiervoor niet aangesproken worden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzondering mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de auteurs.
De nieuwe verordening hemelwater uit de doeken gedaan De nieuwe gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwater is een feit. Alle vergunningsaanvragen die vanaf 1 januari 2014 worden ingediend, moeten voldoen aan de nieuwe regelgeving. De nieuwe verordening is aanzienlijk strenger dan die van 2004 en zet maximaal in op de vertraagde afvoer van hemelwater. De interpretatie van de verordening blijkt in de praktijk niet altijd eenvoudig en architecten krabben zich bij het invullen van de aanstiplijst wel eens in het haar. Op deze infosessie lichten we de voornaamste aandachtspunten van de nieuwe wetgeving toe. Wat is het uitgebreide toepassingsgebied van de verordening? Wat zijn de voornaamste bepalingen? En hoe bereken ik nu eigenlijk de afwaterende oppervlakte? In een tweede luik focussen we op de toepassing van infiltratievoorzieningen. We bespreken de verschillende vormen van infiltratievoorzieningen en lichten de voornaamste aandachtspunten toe bij de uitvoering ervan. Tot slot passen we de verordening stap voor stap toe aan de hand van rekenvoorbeelden toegepast op een aantal fictieve cases. Deze infosessie wordt georganiseerd in het kader van het project Consulent Waterbewust Bouwen, dat wordt gesubsidieerd door het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid. Architecten met vragen over deze infosessie kunnen contact opnemen met de consulent Waterbewust Bouwen, Julie Alboort. julie.alboort@nav.be - 050 47 46 77 1
De nieuwe hemelwaterverordening Bram Vogels b.vogels@vmm.be Inhoudsopgave Vaststellingen Beleidskader Uitgebreid toepassingsgebied Toepassen van de drietrapsstrategie Wat met verkavelingen? 2 2
1. Overstortwerking Vaststellingen 3 1. Overstortwerking Vaststellingen 4 3
2. Verdunning afvalwater Vaststellingen 5 Vaststellingen 3. Piekdebieten op rioleringen en waterlopen 6 4
Vaststellingen 3. Piekdebieten op rioleringen en waterlopen 7 Vaststellingen à Ontbreken van bronmaatregelen heeft negatieve impact op Waterkwaliteit Overstromingsfrequentie Verminderde infiltratie 8 5
Vaststellingen Huidige problemen zullen niet afnemen Klimaatverandering Retourperiodes halveren tegen 2050 9 Vaststellingen Huidige problemen zullen niet afnemen Meer kans op schade door toename bebouwing è stijging overstromingsrisico 10 6
Beleidskader Verplichtingen vanuit Europa Kaderrichtlijn water (2000) Bereiken van goede toestand tegen 2015 of uitstel Goede toestand oppervlaktewater en grondwater Zeer grote uitdaging Overstromingsrichtlijn Overstromingsrisico reduceren è Integrale aanpak is nodig è Hemelwaterverordening is één deelaspect 11 Beleidskader Pag. 55: We passen de stedenbouwkundige verordening voor de verplichte buffering, hergebruik en infiltratie van hemelwater bij nieuwe verharde oppervlakten aan. 12 7
Beleidskader Pag. 28: Bovendien zal ik mijn collega bevoegd voor Ruimtelijke Ordening voorstellen om de gewestelijke stedenbouwkundige verordening en de code van goede praktijk voor het ontwerp van rioolstelsels door te lichten en af te stemmen op de meest recente inzichten inzake brongerichte aanpak van de waterafvoerproblematiek. Pag. 30: De schade door overstromingen wordt maximaal voorkomen en beperkt o.a. door toepassing van het principe vasthouden bergen afvoeren. Een grondige preventieve screening van nieuwe projecten via de watertoets en brongerichte maatregelen komen op de eerste plaats. 13 Beleidskader November 2010 14 8
Beleidskader Overstromingen november 2010 Gevolg: parlementaire commissie Resultaat: Resolutie betreffende het beheersen van wateroverlast in het kader van een integraal waterbeleid Belangrijk is dat dus in eerste instantie wordt gefocust op het vasthouden aan de bron, door zo weinig mogelijk te verharden. Indien er verhard wordt, dient de neerslag eveneens maximaal vastgehouden te worden waar hij valt. Dit gebeurt door het hemelwater af te koppelen van de riolering en maximaal te hergebruiken en te laten infiltreren. De concrete invulling en afdwingbaarheid van de regels in de gewestelijke stedenbouwkundige verordening kunnen we verbeteren: bv. door meer aandacht voor infiltratie en hergebruik en voor gebiedsgerichte oplossingen. 17 Aanbeveling commissie Beleidskader De inzetbare instrumenten voor waterbeheersing als drietrapsstrategie te hanteren en dus in eerste instantie te focussen op het vasthouden aan de bron, door de normering voor nieuwbouw en renovatie zoals ze vandaag is vastgelegd in de hemelwaterverordening en de code van goede praktijk aan te passen. 18 9
Uitgebreid toepassingsgebied Gebouwen Bouwen, herbouwen of uitbreiden > 40 m² (herbouwen = minder dan 60% van buitenmuren behouden) Verhardingen Aanleggen, heraanleggen of uitbreiden > 40 m² (heraanleggen = ook funderingslaag vervangen) Aanleg afwateringen Voor bovenstaande constructies die nu infiltreren 19 Uitgebreid toepassingsgebied Enkel voor vergunningsplichte of meldingsplichtige overdekte constructies en verhardingen! Vrijgestelde constructies vallen er niet onder! Overige vrijstellingen Infiltratie op eigen terrein Verontreinigde oppervlakken Openbaar wegdomein (zie code) 20 10
AFVOEREN BERGEN VASTHOUDEN SCHEIDEN WATERSTROMEN 21 Toepassen van de drietrapsstrategie Lozing naar RWA 22 11
Hergebruik Toepassen van de drietrapsstrategie Eengezinswoning (vanaf 40m²): min. 5.000 l Andere gebouwen (vanaf 100 m²): 50 l/m² - max. 10.000 l 23 Hergebruik Toepassen van de drietrapsstrategie Afwijken è motiveer! (invulformulier vr. 32) 24 12
Infiltratie Steeds verplicht! 25 l/m² 4 m² per 100 m² afw. opp. Uitgezonderd Beschermingszone I en II Goed < 250 m² Toepassen van de drietrapsstrategie Infiltratie onmogelijk (motiveer!) 25 Toepassen van de drietrapsstrategie 26 13
Toepassen van de drietrapsstrategie 27 Toepassen van de drietrapsstrategie Buffering Oppervlakte < 2.500 m² Min. 25 l/m² afw. opp. Oppervlakte > 2.500 m² Min. 25 l/m² afw. opp. Ledigingsdebiet max. 20 l/s/ha Berekening afwaterende oppervlakte idem als voor infiltratie 28 14
Toepassen van de drietrapsstrategie 29 Wat met verkavelingen? Zelfde principes voor de verhardingen è infiltratie!! Extra oppervlakte in rekening brengen: 80 m² per kavel Verplichtingen op individuele kavels blijven gelden 30 15
Wat met verkavelingen? Doe geen onnodige investeringen! 31 Wat met verkavelingen? Integreer wateropvang in publieke ruimte 32 16
Wat met verkavelingen? Streef naar een multifunctioneel ruimtegebruik 33 Wat met verkavelingen? Streef naar een multifunctioneel ruimtegebruik Climate change park - Londen 34 17
Wat met verkavelingen? Streef naar een multifunctioneel ruimtegebruik Rotterdam - Benthemplein 35 Conclusie Hebben we hiermee het warme water uitgevonden? Art. 640: Lager gelegen erven zijn jegens de hoger liggende gehouden het water te ontvangen dat buiten s mensen toedoen natuurlijk afloopt. De eigenaar van het lager gelegen erf mag geen dijk opwerpen waardoor de afloop verhinderd wordt. De eigenaar van het hoger gelegen erf mag niets doen waardoor de erfdienstbaarheid van het lager gelegen erf verzwaard wordt. 36 18
Conclusie Meer info: Technisch achtergronddocument Module in watertoetinstrument: let op hemelwaterverordening watertoets Waterwegwijzer bouwen en verbouwen www.vmm.be www.integraalwaterbeleid.be 37 19
Vormen van infiltra.evoorzieningen Liesbeth Theunis, Vlario vzw Februari 2014 VLARIO Kenniscentrum en overlegplaeorm Riolering (afvalwater en hemelwater) in Vlaanderen met 450 leden Ac.viteiten: Overleg met en voor de sector Opleidingen/studiedagen omtrent riolering en waterthema.ek Partner van rioolbeheerder voor keuring private riolering Keuring privériolering sinds 1 juli 2011 Vlario cer.ficeert keurders volgens ISO- systeem Opvolging keuringen volgens ISO- systeem www.vlario.be>dossiers AVoppeling private riolering IBA Voorbehandelingsinstalla.es Katern avoppelen, bufferen en infiltreren Jaarlijkse VLARIO- dag: 1 APRIL 2014 ANTWERP EXPO 20
www.vlario.be DE LADDER VAN LANSINK Hergebruiken (Bufferen en) Infiltreren Bufferen en vertraagd afvoeren 21
HERBRUIKEN - INFILTREREN Regenwaterput voor opslag/hergebruik Regenwaterput => liefst vol (hergebruik) Buffering => liefst leeg (zoveel mogelijk bufferen) à Meestal is hemelwaterput dus geen buffer Combina.e opslag / hergebruik infiltra.e INFILTREREN? 22
ONMIDDELLIJKE INFILTRATIE Zeer efficiënte en goedkope manier van bergen Dicht bij de bron Gazon infiltreert het best Onder doorlatende verhardingen STEEDS doorlatende fundering Een drainagekoffer als extra buffering Bij onvoldoende infiltra.e combina.e met infiltra.e/ buffervoorziening ONMIDDELLIJKE INFILTRATIE Verschillende types: Onverhard (Gras, zand, ) Halfverharding (Dolomiet, grind, gebroken betonpuin, schors, ) Gras/grind- kunststolegel, grasbetontegel, gras met kiezel, Doorlatende verharding (Betonstraatstenen met openingen, poreuze betonstraatstenen, ) 23
ONMIDDELLIJKE INFILTRATIE Halfverharding profiersplit ONMIDDELLIJKE INFILTRATIE Verbrede voegen Drainageopeningen Poreuze stenen Grasbetontegels Gras/grind kunststofplaten 24
1. ALGEMEEN PRINCIPE INFILTRATIEVOORZIENINGEN echte overloop naar afwaarts stelsel gecontroleerde overstroming op terrein = INFILTRATIE NAAR ONDERGROND 2. AANDACHTSPUNTEN INFILTRATIEVOORZIENINGEN Enkel volume boven gemiddelde grondwaterstand in rekening brengen als beschikbaar infiltra.evolume Overloop niet onder grondwaterstand (permanente drainage) Zo dicht mogelijk bij de bron Voldoende afstand tot bomen en kelders Vermijdt verdich.ng of vervuiling.jdens de aanleg.. 25
INFILTRATIEVOORZIENINGEN 2. AANDACHTSPUNTEN.. Overloop naar gemengde leiding beveiligen met terugslagklep Overloop niet strikt nodig à gecontroleerde overstroming Rekening houdend met budget: open goedkoper alterna.ef in aanleg en onderhoud ç è duurder in ruimtegebruik Bij voorkeur bovengronds (faling zichtbaar) uitgevoerd Maaien zorgt voor slibafvoer: toegankelijkheid! INFILTRATIEVOORZIENINGEN 2. AANDACHTSPUNTEN.. Vermijd talrijke aansluitleidingen, te grote hellingen in wadi s, die onderhoud nodeloos kunnen bemoeilijken Beluch.ng voorzien bij ondergrondse construc.es Voorkeur bovengronds voeden van ondergrondse construc.es bv. bv. Wadi (verstopping zichtbaar/reinigend effect van gras) Voorreiniging/sedimentvang bij ondergrondse construc.es Reinigbaarheid ondergrondse systemen Sensibilisering van de gebruikers Regelma.ge visuele inspec.e van debietsbegrenzers/overstorten 26
INFILTRATIEVOORZIENINGEN 3. OPEN INFILTRATIEVOORZIENINGEN (ONVERHARD) Infiltra.ekom/ infiltra.eveld (D<30cm) Wadi (ondergrondse drainagekoffer en eventueel drainageleiding) Gracht Infiltra.ebekken (D>30cm) 4. ONDERGRONDSE VOORZIENINGEN INFILTRATIEVOORZIENINGEN Infiltra.eput Infiltra.ekolk Infiltra.epaal Kolk met infiltra.epaal Infiltra.ebuis Infiltra.e- units Infiltra.ebekken beton 27
OPEN INFILTRATIEVOORZIENINGEN Infiltra.eveld voor boerderij Goed doorlatende ondergrond Wadi = infiltra.ekom + ondergronds filterbed (+ drainage) OPEN INFILTRATIEVOORZIENINGEN 4 ellebogen is de goedkoopste oplossing Combina.e met infiltra.eveld/verlaagde zone 28
OPEN INFILTRATIEVOORZIENINGEN Collec.eve voorziening OPEN INFILTRATIEVOORZIENINGEN 29
OPEN INFILTRATIEVOORZIENINGEN Verlaagde berm geen kolken WATERPLEINEN www.urbanisten.nl 30
VERTICALE INFILTRATIE Betonnen infiltra.eput Kolk met infiltra.epaal INFILTRATIEKELDER 31
INFILTRATIEBUIZEN INFILTRATIEKRATTEN 32
COMBINATIE ONDER/BOVENGRONDS COMBINATIE ONDER/BOVENGRONDS Mogelijkheid tot opstuwing naar wadi 33
BUFFEREN EN VERTRAAGD AFVOEREN echte overloop naar afwaarts stelsel gecontroleerde overstroming op terrein Knijpleiding Wervelven.el Pompen BUFFEREN EN VERTRAAGD AFVOEREN 1. Knijpleiding 34
BUFFEREN EN VERTRAAGD AFVOEREN 2. WervelvenNel Bovenaanzicht in construc.e Wervelven.el + schuif in construc.e BUFFEREN EN VERTRAAGD AFVOEREN Richtprijzen: Knijpleiding: 1.000 à 2.000 Wervelven.el: 10.000 à 15.000 35
MEER INFO Katern avoppelen, bufferen en infiltreren Momenteel in update www.vlario.be>dossiers>hemelwater Waterwegwijzer bouwen en verbouwen www.vmm.be/pub 36
INFOSESSIE NIEUWE VERORDENING HEMELWATER STAP-VOOR-STAP PRAKTISCHE REKENVOORBEELDEN JULIE ALBOORT, CONSULENT WATERBEWUST BOUWEN NAV 1. Poster GSV: hulpmiddel bij de interpretatie 2. Belangrijke begrippen bij de toepassing van de verordening 3. Toelichting van de bundel rekenvoorbeelden 4. Stap-voor-stap uitwerken praktische case bouw ééngezinswoning met delen groendak - hergebruik - infiltratie - overloop 5. Bespreking praktisch rekenvoorbeeld bouw kantoorgebouw met delen groendak 37
- Schematische interpretatie GSV - Overzicht over de verordening - Hulpmiddel bij het invullen van het controleformulier bij de verordening Toepassingsgebied 1 2 3! Buffering Infiltratie Hergebruik Collectief bufferen en infiltreren 38
- Praktische rekenvoorbeelden - Redenering van de verordening 1. Algemeen - Het goed - Niet-vergunningsplichtige werken - Herbouwen - Verbouwen - Uitbreiden 2. Hergebruik - Groendak - Eéngezinswoning versus niet-ééngezinswoning 3. Infiltratie - Afwaterende oppervlakte - Buffervolume van de infiltratievoorziening - Infiltratieoppervlakte van de infiltratievoorziening 4. Buffering - Buffervolume van de buffervoorziening 39
1. Algemeen - Het goed Het kadastrale perceel of de kadastrale percelen, in eigendom van eenzelfde eigenaar, waarop de aanvraag voor een Stedenbouwkundige vergunning betrekking heeft, of, voor de percelen zonder kadastraal nummer, de grond of de gronden, in eigendom van eenzelfde eigenaar, waarop de aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning betrekking heeft. Alle aan elkaar grenzende percelen, in eigendom van de aanvrager 1. Algemeen - Niet-vergunningsplichtige werken Opgelet: Niet-vergunningsplichtige constructies en/of verharde oppervlaktes vallen niet onder het toepassingsgebied van de verordening Bouw vrijstaande bijgebouwen in de zij- en/of achtertuin waarbij de opp van elk bijgebouw afzonderlijk <40m² Aanleg van strikt noodzakelijke toegangen en opritten naar de woning (bijv. toegang tot de garage, oprit ) Aanleg van verhardingen in de zij- en/of achtertuin waarbij de totale opp aan verharding op het goed <80m² 40
1. Algemeen - Verbouwen Herbouwen Uitbreiden >40% afbreken >60% behouden Herbouwen (VCRO) een constructie volledig afbreken, of méér dan 40% van de buitenmuren van een constructie afbreken, en binnen het bestaande bouwvolume van de geheel of gedeeltelijk afgebroken constructie een nieuwe constructie bouwen Verbouwen (VCRO) het doorvoeren van aanpassingswerken binnen het bestaande bouwvolume van een constructie waarvan de buitenmuren voor ten minste 60% behouden worden. Verbouwingen vallen niet onder de verordening hemelwater Uitbreiden van een overdekte constructie er is geen definitie opgenomen in de VCRO Uitbreiden van een overdekte constructie cfr. verordening hemelwater = tegen een bestaande constructie aanbouwen 1. Algemeen - Verbouwen Herbouwen Uitbreiden Heraanleggen van een verharding cfr. verordening hemelwater = het vervangen van de volledige verharding met inbegrip van de funderingslaag Uitbreiden van verharding er is geen definitie opgenomen in de VCRO Uitbreiden van verharding cfr. verordening hemelwater = aanleg van verharding op een goed waar reeds bestaande verharding aanwezig is = de nieuwe verharding hoeft niet tegen de bestaande verharding aangelegd te worden 41
2. Hergebruik - Groendak Een plat dak dat zo gebouwd wordt dat het begroeid kan worden met planten en waar er onder die planten een buffervolume voorzien is van min. 35l/m² Hemelwaterput is niet verplicht wanneer volledig groendak Afwaterende oppervlakte groendak/2 2. Hergebruik - Eéngezinswoning versus niet-ééngezinswoning Bouw van een fietsberging, carport, tuinhuis bij een ééngezinswoning = niet-ééngezinswoning Bouw van verschillende ééngezinswoningen naast elkaar = interpreteren als meerdere ééngezinswoningen = indienen van een controleformulier per goed (per perceel) Bouw appartementsgebouw = meergezinswoning = niet-ééngezinswoning Bouw van een ééngezinswoning met praktijk = interpreteren als ééngezinswoning (in de meeste gevallen) 42
3. Infiltratie - Afwaterende oppervlakte Som van: - de nieuwe dakopp (=horiz.dakopp) - de nieuwe verharde grondopp - de bestaande dakopp (=horiz.dakopp) waar tegenaan gebouwd wordt * voor zover nog niet aangesloten op een HWP, Inf-V of Buf-V * beperkt tot de opp van de nieuwe daken - de bestaande verharde grondopp * voor zover nog niet aangesloten op HWP, Inf-V of Buf-V * beperkt tot de opp van de nieuwe verhardingen Groendak / Delen groendak? Afwaterende opp groendak/2 Verplichte plaatsing van een hemelwaterput volgens GSV? Afwaterende opp -60m² bv. Bestaande woning met horiz. dakopp. van 80m² wordt uitgebreid met een plat dak van 50m² afwaterende opp. zal min. 100m² bedragen (2x opp nieuw plat dak) bv. Bestaande woning met horiz. dakopp. van 40m² wordt uitgebreid met een plat dak van 50m² afwaterende opp. zal min. 90m² bedragen (som opp nieuw plat dak + opp bestaand dak) 3. Infiltratie - Buffervolume van de infiltratievoorziening Het nuttige volume tussen de overloop en de gemiddelde grondwaterstand - Infiltratieoppervlakte van de infiltratievoorziening De som van de nuttige oppervlakken van de infiltratievoorziening = de nuttige oppervlakte van de infiltratievoorziening waarlangs het hemelwater in de bodem kan infiltreren Afhankelijk van het type infiltratievoorziening Onderscheid tussen ondergrondse en bovengrondse voorzieningen 43
3. Infiltratie - Buffervolume en infiltratieoppervlakte ondergrondse infiltratievoorziening Infiltratiebuis Infiltratiekratten Infiltratieput 3. Infiltratie - Buffervolume en infiltratieoppervlakte bovengrondse infiltratievoorziening Infiltratiebekken diepte >30cm Infiltratiekom/Infiltratieveld diepte <30cm 44
4. Buffering - Buffervolume buffervoorziening Het nuttige volume tussen de overloop en de uitlaat NAAM CASE 45
GEGEVENS CASE BEREKENING AFWATERENDE OPP 46
TOEPASSINGSGEBIED DOORLOPEN DRIETRAPS- STRATEGIE 47
Tuinhuis 20m² Terras 25m² Terras 60m² Plat dak (groendak) 50m² Hellend dak (=niet-groendak) 80m² (=horiz. dakopp) Fietsberging 30m² Oprit 150m² (=niet waterdoorlatend) OPP GOED 600m² 48
- Bouw van een woning Toepassingsgebied 1 Bouw overdekte constructie met opp nieuw >40m² - Bouw van een fietsberging Bouw overdekte constructie met opp nieuw <40m² Valt niet onder het toepassingsgebied van de GSV - Bouw van een tuinhuis Bouw overdekte constructie met opp nieuw <40m² Valt niet onder het toepassingsgebied van de GSV - Aanleg van een oprit Aanleg strikt noodzakelijk toegang naar de woning Niet-vergunningsplichtig Valt niet onder het toepassingsgebied van de GSV + - Aanleg van terras 1 en 2 Toepassingsgebied 2 Vergunningsplichtig aanleg van verharding >80m² Aanleg van verharding met opp nieuw >40m² - Toepassingsgebied 1 Bouwen en herbouwen van overdekte constructies met opp nieuw >40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw >40m 49
- Toepassingsgebied 1 Bouwen en herbouwen van overdekte constructies met opp nieuw >40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw >40m - Toepassingsgebied 1? Bouwen van een ééngezinswoning Hemelwaterput is verplicht Dimensioneren hemelwaterput: Inhoud hemelwaterput: min. 5.000l Inhoud 5.000l? Nuttig hergebruik gemiddeld gezin Wc, wasmachine en tuinkraan HERGEBRUIK - Toepassingsgebied 1 Bouwen en herbouwen van overdekte constructies met opp nieuw >40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw >40m - Toepassingsgebied 1? Bouwen van een ééngezinswoning Hemelwaterput is verplicht Dimensioneren hemelwaterput: Inhoud hemelwaterput: min. 5.000l 5.000l HERGEBRUIK 50
Wat aansluiten op de hemelwaterput? dak (delen niet-groendak) woning (GSV) Groendak/delen van groendak niet aansluiten op de hemelwaterput Afstand? Wat aansluiten op de hemelwaterput? dak (delen niet-groendak) woning (GSV) dak fietsberging (dak tuinberging) Groendak/delen van groendak niet aansluiten op de hemelwaterput 51
- Toepassingsgebied 1 Bouwen en herbouwen van overdekte constructies met opp nieuw >40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw >40m - Toepassingsgebied 1 en 2? Goed >250m² Infiltratievoorziening is verplicht INFILTRATIE Is infiltratie mogelijk? Aandachtspunten 1. Grondwatertafel voldoende diep 2. De bodem moet voldoende doorlatend zijn mogelijkheden voor bepalen van de voorwaarden voor infiltra e - Bodemonderzoek - Proefondervindelijk - Indicatief 1. Raadplegen bodemkaart AGIV 2. Raadplegen DOV Ondergrond Vlaanderen 3. Raadplegen Geoloket Watertoets 52
Is infiltratie mogelijk? mogelijkheden voor bepalen van de voorwaarden voor infiltra e - Bodemonderzoek * Grondsondering weerstand van de grond doorlatendheid van de grond * Peilbuizen grondwatertafel Opgelet: De grondwatertafel is geen constante, maar is seizoensafhankelijk GSV gaat uit van de gemiddelde grondwatertafel Is infiltratie mogelijk? mogelijkheden voor bepalen van de voorwaarden voor infiltra e - Proefondervindelijk (Code van Goede Praktijk) * Infiltratieproef dubbele ring infiltrometer infiltratiecapaciteit 53
Is infiltratie mogelijk? mogelijkheden voor bepalen van de voorwaarden voor infiltra e - Indicatief * Raadplegen van de Bodemkaart kernserie opzoeken 54
Is infiltratie mogelijk? mogelijkheden voor bepalen van de voorwaarden voor infiltra e * Raadplegen van de Bodemkaart kernserie opzoeken - Textuur: Z en S zijn geschikt, P, L en A zijn matig geschikt, E en U zijn niet geschikt - Drainage: a, b en c zijn geschikt, d: diepe infiltratievoorzieningen zijn waarschijnlijk moeilijk te realiseren vanaf e: noodzaak om te werken met ondiepe, bovengrondse infiltratievoorzieningen - Profielontwikkeling Z b m = Droge zandbodem, met dikke antropogene A-horizont Infiltratie mogelijk Is infiltratie mogelijk? mogelijkheden voor bepalen van de voorwaarden voor infiltra e - Indicatief * Raadplegen van de Bodemkaart * Databank DOV (Ondergrond Vlaanderen) * Geoloket Watertoets < Kaart met Infiltratiegevoelige gebieden 55
Wat is de afwaterende oppervlakte? 50m² - Opp. Hellend dak woning 80m² - Opp. Groendak woning/2 25m² - Opp. Dak fietsberging 0m² - Opp. Dak tuinberging 0m² - Opp. Oprit 0m² - Opp. Terras 1 en 2 5m² - Verplichte hemelwaterput -60m² 60m²? Het equivalente, gemiddeld verbruik van hemelwater in een ééngezinswoning 0m² 5m² (25m²+60m²-80m²) 50m²/2 80m² 0m² 0m² - Toepassingsgebied 1 Bouwen en herbouwen van overdekte constructies met opp nieuw >40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw >40m - Toepassingsgebied 1 en 2? Goed >250m² Infiltratievoorziening is verplicht Dimensioneren infiltratievoorziening: Infiltratieopp infiltratievoorziening min. 4m²x50/100m² = min. 2m² Buffervolume infiltratievoorziening min. 25lx50 = min. 1250l INFILTRATIE 56
Wat aansluiten op de infiltratievoorziening? overloop hemelwaterput groendak woning terras 1 en terras 2 Wat met de overloop? Aansluiten op kunstmatige afvoerweg voor hemelwater, gracht In laatste instantie aansluiten op openbare riolering Rekenregels verordening Niet strikt noodzakelijk < overloop in de tuin Terugkeertijd van de overloop 57
P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers GSV: - Toepassingsgebied 1 Bouwen van overdekte constructies met opp nieuw > 40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw > 40m² 58
P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers GSV: - Toepassingsgebied 1 Bouwen van overdekte constructies met opp nieuw > 40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw > 40m² - Toepassingsgebied 1? Niet-ééngezinswoning met opp nieuw > 100m² Hemelwaterput is verplicht Dimensioneren hemelwaterput: Inhoud hemelwaterput: 50l x 1.000 = 50.000l (Delen groendak niet in rekening te brengen) HERGEBRUIK P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers GSV: - Toepassingsgebied 1 Bouwen van overdekte constructies met opp nieuw > 40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw > 40m² - Toepassingsgebied 1? Niet-ééngezinswoning met opp nieuw > 100m² Hemelwaterput is verplicht Dimensioneren hemelwaterput: Inhoud hemelwaterput: 50l x 1.000 = 50.000l (Delen groendak niet in rekening te brengen) > max. inhoud 10.000l nuttig hergebruik gaan bekijken HERGEBRUIK 59
Bepalen nuttig hergebruik Gebruikers = 40 bedienden Gemiddeld nuttig hergebruik/dag Gemiddeld nuttig hergebruik/maand 1,2m³/dag (Agoria Vlaanderen) 26,4m³/maand (1,2m³ x 22 werkdagen) Bepalen inhoud hemelwaterput (Methode cfr. Waterwegwijzer van VMM) Minimumvolume hemelwaterput = Gemiddeld nuttig hergebruik/maand 26,4m³ Maximumvolume hemelwaterput 10 à 30% > minimumvolume hemelwaterput 29 34m³ Inhoud hemelwaterput 30m³ = 30.000l P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers GSV: - Toepassingsgebied 1 Bouwen van overdekte constructies met opp nieuw > 40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw > 40m² - Toepassingsgebied 1? Niet-ééngezinswoning met opp nieuw > 100m² Hemelwaterput is verplicht Dimensioneren hemelwaterput: Inhoud hemelwaterput: 30.000l > Gemotiveerde afwijkingsaanvraag indienen HERGEBRUIK 60
P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers GSV: - Toepassingsgebied 1 Bouwen van overdekte constructies met opp nieuw > 40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw > 40m² - Toepassingsgebied 1 en 2? Goed > 250m² Infiltratievoorziening is verplicht (Goed ligt niet in beschermingszone drinkwatergebied I of II) INFILTRATIE P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers Afwaterende opp.? m² Horizontale dakopp gebouw (excl groendak) 1.000m² Horizontale dakopp groendak /2 250m² Verharde opp parking 500m² Verplichte hemelwaterput?m² Hoeveel m² mag in mindering gebracht worden in plaats van de 60m² bij een ééngezinswoning? 61
Methode opgenomen in het technisch achtergronddocument bij de verordening (CIW) (www.integraalwaterbeleid.be) Vrel = het volume van de hemelwaterput, omgerekend naar een oppervlak van 100m² 30m³ / (1.000m² / 100m² ) = 3 Hergebruik, omgerekend naar een oppervlak van 100m² 1.200l/dag / (1.000m² / 100m²) = 120 62
66,59 x (1.000m² / 100m²) = 666m² 666m² dakoppervlakte mag in mindering gebracht worden van de afwaterende oppervlakte P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers Afwaterende opp. 1.084m² Horizontale dakopp gebouw (excl groendak) 1.000m² Horizontale dakopp groendak /2 250m² Verharde opp parking 500m² Verplichte hemelwaterput -666m² 63
P Oppervlaktes Horiz. dakopp gebouw (excl. groendak) 1.000m² Horiz. dakopp groendak 500m² Verharde opp parking 500m² Oppervlakte goed 5.000m² 40 werknemers GSV: - Toepassingsgebied 1 Bouwen van overdekte constructies met opp nieuw > 40m² en Toepassingsgebied 2 Aanleggen van verhardingen met opp nieuw > 40m² - Toepassingsgebied 1 en 2? Goed > 250m² Infiltratievoorziening verplicht (Goed ligt niet in beschermingszone drinkwatergebied I of II) Dimensioneren infiltratievoorziening: Infiltratie oppervlakte : min. 4m² x (1.084/100) = min. 43,36m² Buffervolume infiltratie: min. 25l x 1.084 = min. 27.100l INFILTRATIE Vragen? Helpdesk Consulent Waterbewust Bouwen julie.alboort@nav.be 050 47 46 77 64
BELANGRIJKE NOOT: Alle oplossingen en voorbeelden voorgesteld in het kader van deze cursus (en vermeld in de syllabus) zijn puur informatief. Bij gebruik van deze oplossingen in projecten dient steeds de toepasbaarheid en relatie met alle bouwaspecten gecontroleerd te worden. De auteurs/sprekers en NAV, de Vlaamse architectenorganisatie, kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor een verkeerde interpretatie, evenmin voor de gevolgen van deze informatie. De stellingen, visies en/of oplossingen zijn voor rekening van de betreffende auteurs/sprekers die optreden in hun naam of hoedanigheid op de cursus. NAV kan hiervoor niet aangesproken worden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzondering mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de auteurs.
Een organisatie van Met de steun van