Brandwonden voorkomen Van alle thuisongevallen mondt amper 2 % uit in brandwonden. Maar de gevolgen van die brandwonden zijn vaak erg zwaar en helaas onomkeerbaar. Iemand die ernstig verbrand is, is verminkt voor zijn verdere leven. Bovendien zijn we ons minder bewust van de gevaren voor onze kinderen in huis dan van de gevaren in het verkeer. En vuur is niet de grootste boosdoener. Wel hete vloeistoffen: koffie, hete soep, een waterketel op het fornuis heel gevaarlijk, vooral voor kleine kinderen. 1
Trouwens, 20 % van de brandwonden bij de jongsten is het gevolg van te warm badwater. Controleer daarom elke keer het badwater van uw oogappel. Want ook kinderen hebben wasvoorschriften. Zoals zovele ongevallen kunnen we ook brandwonden vermijden. Met een beetje gezond verstand en doorzettingsvermogen kan iedereen zijn dagelijkse doen en laten bijsturen. En het thuis veilig houden voor jong en ook oud. Dat vraagt van ons, volwassenen een inspanning. Soms moeten we zelfs radicale maatregelen nemen. Maar een ding is zeker: op elk moment moeten we waakzaam blijven. Want kinderen zijn onwetend. Ze doen ons o zo graag na. Maar schatten de gevaren fout in. KBC Bank & Verzekering wil u daarbij helpen. Als verzekeraar vindt ze het een van haar essentiële taken om ongevallen te vermijden. Daarom besteedt ze veel aandacht aan het thema ongevallen met jonge kinderen tijdens preventiecampagnes. Deze brochure is hier een voorbeeld van. Ze is tot stand gekomen in samenwerking met de Nationale Stichting voor Hulp aan Zwaar Verbranden. 2
Brandwonden voorkomen De keuken De keuken staat vol gevaarlijke voorwerpen: het fornuis met kookpannen vol heet eten, de oven, elektrische apparaten en onderhoudsproducten. Het is dan ook geen speelruimte. (Kleine) kinderen moeten niet mee helpen koken of afwassen, hoe leuk ze dat ook vinden. Het beste zou zijn om peuters en kleuters de toegang tot de keuken te verbieden (door een veiligheidshekje in de deuropening te plaatsen). Wanneer kinderen toch in de keuken zijn tijdens het koken, horen ze in een kinderbox. Kan dat niet, dan is het dubbel zo belangrijk altijd waakzaam te blijven en te proberen om gevaren te voorzien. Brandwonden die kinderen in de keuken oplopen, zijn vooral te wijten aan hete vloeistoffen (water, soep, vet of frituurolie), elektriciteit, vlammen of contact met een brandend voorwerp. 3
4
Brandwonden voorkomen Bron van gevaar Mogelijke risico s Doe het zo Fornuis Omvertrekken van steelpan, Zet de kookpannen zoveel mogelijk achteraan op kookpan of fluitketel het fornuis. Draai de stelen naar binnen en plaats met hete vloeistof een fornuishekje. Zorg ervoor dat het kind niet boven aan het fornuis kan komen (stoelen en krukjes uit de buurt houden). Oven Contact met handen Belet dat het kind dicht bij de oven komt. Beter nog: of hoofd plaats de oven buiten het bereik van het kind (bijv. op een zekere hoogte). De deur van een goede oven mag niet echt warm worden. Koffiezetapparaat of Kantelen van onstabiele Zorg dat de filter stevig vaststaat. koffiekan met filter filter Kies een koffiezetapparaat met hangende filter. Friteuse en andere Omvallen door trekken Kies voor een ingebouwde friteuse. elektrische apparaten aan elektrisch snoer Laat de friteuse afkoelen alvorens haar te verplaatsen. Zorg ervoor dat kinderen niet bij de apparaten of snoeren kunnen. Controleer of de warmte zich niet voortzet op de handvatten. Keukentafel Omvertrekken van kopjes, Plaats hete vloeistoffen of voorwerpen in het borden, kookpannen midden van de tafel (nooit op de rand). Leg liefst geen tafelkleed maar wel placemats op tafel. Stopcontacten Elektrocutie door contact Plaats veilige stopcontacten. met tong of natte handen Onderhoudsproducten Contact met bijtende Berg de producten onmiddellijk na gebruik op chemische bestanddelen (liefst achter een vergrendelde deur). 5
6
Brandwonden voorkomen De badkamer Water, dat is pas speelgoed voor een kind. Tenminste als het niet warmer is dan 37 C. Warmer water is gevaarlijk. De huid van een jong kind is immers minder dik dan die van een volwassene. En daarom veel kwetsbaarder. Als u een kind een bad geeft, moet u goed in de gaten houden dat het water onder 38 C blijft en dat het kind de warmwaterkraan niet zelf kan opendraaien of de mengkraan anders kan afstellen. De beste preventietip is heel eenvoudig: laat een kind nooit alleen als het in bad zit ook niet als de telefoon rinkelt. Een andere veiligheidsmaatregel die zo n 125 euro kost: plaats een thermostaatkraan, dan bent u altijd zeker dat het water nooit warmer wordt dan 37 C, ook als kinderen de kraan opendraaien. Bron van gevaar Mogelijke risico s Doe het zo Bad Brandwonden door Vul het bad eerst met koud water, voeg daarna pas warm te heet water water bij tot het de juiste temperatuur heeft (controleer met een badthermometer). Wie een thermostaatkraan heeft, stelt die meteen juist in (maximaal 37 C). Zet het kind daarna pas in bad. Blijf erbij en belet het aan de kranen te komen. Beperk in elk geval ook de temperatuur van de boiler tot 50 C. Kranen Brandwonden door Zorg ervoor dat de kranen (van bad of wastafel) niet warm aanraking blijven na gebruik (altijd nog even de koudwaterkraan opendraaien). Haardroger en Brandwonden door Laat geen opgewarmde apparaten rondslingeren. andere elektrische aanraking en Gebruik liefst helemaal geen elektrische apparaten in de apparaten elektrocutie badkamer, ook geen radio of telefoon. Zeker niet als iemand in bad zit. (water + elektriciteit = elektrocutie!) Plaats veilige stopcontacten. Onderhouds- Contact met bijtende Berg de producten onmiddellijk op na gebruik (liefst in producten chemische bestanddelen een vergrendelde kast). 7
8
Brandwonden voorkomen De woonkamer, de eetkamer Hoewel de meeste brandwonden worden opgelopen in de keuken of de badkamer, moeten we ons bewust zijn van de gevaren in eet- en woonkamer. Een (feestelijk) gedekte tafel, een open haard of kolenkachel, een verlichte kerstboom, het zijn allemaal mogelijke bronnen van gevaar. Ook al omdat wij volwassenen in de eet- en woonkamer minder op onze hoede zijn. Bron van gevaar Mogelijke risico s Doe het zo Tafel Omvertrekken van Leg geen tafelkleed, maar wel placemats op tafel. kopjes, borden, schotels, Plaats gevaarlijke voorwerpen (zoals een kopje koffie!) schotelwarmers, niet op de rand van de tafel. fondue-olie, Zorg dat kinderen niet bij het snoer kunnen van elektrische apparaten die op tafel staan (zoals een fondue- of raclettestel). Steek geen kaarsen aan. Open haard, Brandwonden door Zet een stabiel (haard)scherm voor de warmtebron. kolenkachel, radiator vlammen, door aanraking Stopcontacten Elektrocutie door contact Plaats veilige stopcontacten. met tong of natte handen Tafel- en Elektrocutie, brandwonden Zet alle decoratieve elementen die warm kunnen kerstversiering door vlammen of aanraking worden (zoals lampen) buiten het bereik van kinderen. Koop kerstbomen met wortel. Kies voor uw kerstboom liefst elektrische verlichting en controleer de lampjes regelmatig op oververhitting. 9
10
Brandwonden voorkomen En verder... Kinderen willen zo graag volwassenen helpen, ze willen erbij zijn en alles meebeleven. Maar omdat ze zo snel zijn en soms wat bruusk in hun bewegingen, kunt u hun gedrag niet altijd voorzien. Daarom is het beter om bepaalde activiteiten uit te stellen tot het kind rust of onder toezicht staat van een andere volwassene. Anderzijds leren kinderen het beste ook veilig omgaan met vuur en warmte. Toon kinderen bijvoorbeeld hoe ze veilig een lucifer kunnen aansteken (van het lichaam wegstrijken). Als u kinderen iets verbiedt (bijv. het strijkijzer aanraken) legt u hen het beste ook uit waarom. Zo leren ze oog krijgen voor het gevaar. Bron van gevaar Mogelijke risico s Doe het zo Strijkijzer Brandwonden door Strijk niet in aanwezigheid van een kind. aanraking Laat het strijkijzer na gebruik afkoelen buiten het bereik van het kind. Barbecue Brandwonden door Houd kinderen altijd op afstand. aanraking (houtskool) of Steek de houtskool nooit aan met methanol of door vlammen andere ontvlambare vloeistof. Grasmaaier Elektrocutie, brandwonden Maai het gras niet in aanwezigheid van een door vlammen kind. Rook niet terwijl u de benzine bijvult. Bijtende producten, Brandwonden door Berg de producten veilig op, liefst achter slot. ontstoppers, wc-producten, aanraking Gebruik zulke producten niet in aanwezigheid afbijtmiddelen van een kind. Vuurwerk (vuurpijlen, Brandwonden door Volg de handleiding nauwgezet. rotjes, voetzoekers) ontploffing 11
12
Brandwonden voorkomen 10 basisprincipes op een rij 1 Zorg ervoor dat kinderen uit de keuken blijven (plaats een veiligheidshekje). Wanneer kleine kinderen toch in de keuken zijn, bijvoorbeeld tijdens het koken, horen ze in een kinderbox. 2 Zet hete voorwerpen of vloeistoffen nooit op de rand van de tafel. 3 Leg geen tafelkleed maar wel placemats op tafel. 4 Vul uw friteuse of fonduestel maar voor een derde en zet deze toestellen nooit op de grond. 5 Stel de temperatuur van de boiler af op (maximaal) 50 C. 6 Controleer vooraf altijd de temperatuur van het badwater (voor kinderen niet meer dan 37 C). Een thermostaatkraan is hiervoor heel handig. 7 Laat een kind nooit alleen als het in bad zit. Ook niet als er gebeld wordt of als de telefoon rinkelt. 8 Koop uitsluitend elektrische apparaten waarvan de wanden en handvatten koel blijven. 9 Drink hete dranken uit de buurt van een kind (NOOIT met een kind op uw schoot bijvoorbeeld). 10 Gebruik nooit methanol voor uw barbecue of fondue, maar wel aanmaakblokjes (voor barbecue) of alcohol in pastavorm (voor fondue). 13
Eerste hulp bij brandwonden 1 Doof het vuur Bij brandwonden veroorzaakt door vlammen 2 Begin met koelen Voor alle brandwonden 3 Blijf koelen Beslist: doof het vuur door (het kind) op de grond te rollen. Liefst: gebruik daarbij stukken textiel (zoals een jas of een deken). Eventueel: blus met water, behalve als het gaat om een brandende friteuse (gebruik hier een vochtige doek of een branddeken). Nooit: ga nooit lopen met een brandende persoon of een brandend voorwerp. Beslist: koel eerst en vooral de wonde af. Liefst: met lauw, stromend water (van de kraan). Eventueel: met heel schone, natte doeken (alleen als de brandwonde kleiner is dan 10-15 % van de totale lichaamsoppervlakte, anders daalt de lichaamstemperatuur te snel en is er gevaar voor onderkoeling). Beslist: koel ten minste 20 minuten. Liefst: laat het kraanwater zacht stromen. Eventueel: verwijder tijdens het koelen de kleding die niet aan de huid kleeft. Desnoods: meng warm water bij als het water te koud is. 14
Brandwonden voorkomen 4 Waarschuw de huisarts 5 Verzorg de wonde Graadmeter Er zijn eerste-, tweede- en derdegraads brandwonden. Beslist: neem contact op met de huisarts als de brandwonde groter is dan een stuk van 2 euro en er blaren zijn of als de huid er aangetast uitziet. Vooral brandwonden aan hoofd, hals, handen, voeten of geslachtsorganen moeten in het oog worden gehouden. Nooit: geef het kind nooit iets te eten of te drinken als u denkt dat een opname in het ziekenhuis nodig is. Liefst: verbind met steriel verband. Eventueel: dek af met schone doeken of lakens. Nooit: smeer nooit iets op de wonde, behalve een speciale brandwondenzalf. 1ste-graads brandwonden: de huid is nog heel, alleen rood en pijnlijk. 2de-graads brandwonden: de huid is rood met blaren en pijnlijk. 3de-graads brandwonden: de huid is perkamentachtig, beige, bruin of zwart en aanvankelijk nauwelijks pijnlijk. Handwijzer De omvang wordt uitgedrukt in % van de lichaamsoppervlakte. Een hand met aaneengehouden vingers beslaat 1 % van de totale lichaamsoppervlakte. Gebruik de hand van de gewonde als meeteenheid. 15
Nuttige adressen Belgische brandwondencentra B.W.C. A.Z. Stuivenberg Lange Beeldekensstraat 267, 2060 Antwerpen, tel. 03 217 75 95 B.W.C. Militair Hospitaal Koningin Astrid Bruynstraat 1, 1120 Brussel (Neder-over-Heembeek), tel. 02 268 62 00 B.W.C. U.Z. Gent De Pintelaan 185, 9000 Gent, tel. 09 240 34 90 Antigifcentrum 070 245 245 Ziekenwagen: tel. 100 (gsm 112) Meer informatie bij Nationale Stichting voor Hulp aan Zwaar Verbranden Vleurgatsesteenweg 221, 1050 Brussel, tel. 02 649 65 89 www.brandwonden.be B.W.C. U.Z. Gasthuisberg Brusselsesteenweg 69, 3000 Leuven, tel. 016 34 87 50 B.W.C. C.H.U. Sart Tilman Domaine Universitaire du Sart Tilman, 4000 Liège, tel. 04 366 72 94 B.W.C. I.M.T.R. Rue de Villers 1, 6270 Loverval, tel. 071 44 80 00 16
In deze brochure: Leest u hoe kleine oorzaken soms grote gevolgen hebben. Vaak levenslang. Krijgt u de belangrijkste gevaren van brandwonden voor kinderen op een rij. Mét eenvoudige oplossingen voor volwassenen. Om zo ongevallen te voorkomen. En krijgt u tips om brandwonden onmiddellijk te behandelen. Als er toch iets misloopt, voorkomt een snelle en juiste behandeling van brandwonden namelijk nog veel leed. www.kbc.be D/2002/7434/63-N 91.2186-N P748N 10-2002
Praktische tips Brandwonden voorkomen In samenwerking met de Nationale Brandwondenstichting. www.brandwonden.be
Als u nog vragen hebt over uw bankzaken en verzekeringen, kunt u terecht in uw KBC-kantoor of bij de medewerkers van het KBC-Telecenter op het nummer 078 152 153. U bereikt hen op werkdagen van 8 tot 22 uur en op zaterdag en banksluitingsdagen van 9 tot 17 uur. U kunt ook schrijven, faxen, mailen of surfen naar: KBC-Telecenter Schoenmarkt 35 2000 Antwerpen fax 03 283 29 50 kbc.telecenter@kbc.be www.kbc.be Alle verrichtingen van KBC Bank NV zijn onderworpen aan de Algemene Bankvoorwaarden, aangevuld met de Bijzondere Bepalingen. Die teksten zijn verkrijgbaar in alle KBC-bankkantoren. Zetel van de vennootschap: KBC Bank NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. HR Brussel 623 074 BTW BE 462 920 226 Bankrekening 730-0000000-93 Verantwoordelijk uitgever: KBC Bankverzekeringsholding NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. KBC Bank NV, inschrijvingsnummer CDV 26 256. KBC Verzekeringen NV, onderneming toegelaten voor alle takken onder code 0014 (K.B. 4 juli 1979, B.S. 14 juli 1979).