T E S T Lichtgewicht e-bikes Brr, best wel koud, e-bikes testen in februari. Maar we doen alles voor een goede test...
BATAVUS VENTOUX EASY - CANNONDALE E-1 - FLYER CARBON - GAZELLE FUENTE LITE INNERGY X2 GHOST TREKKING 9000 - KALKHOFF PRO CONNECT - KOGA E-XLIGHT - STEVENS TRITON 25 - TREK T500SL lichtgewicht elektrisch Negen e-bikes onder 25 kilo TESTCOÖRDINATIE: RUUD WORM FOTOGRAFTE: AIJI KLEY E-bikes zwaar? Best wel. Wat wil je. Elektromotor en accu stuwen het gewicht van veel e-bikes flink op. Toch zijn ze er wel, lichte e-bikes. En met licht bedoelen wij fietsen van minder dan vijfentwintig kilo. We hebben er negen aan de tand gevoeld. Groot bezwaar dat veel gebruikers hebben tegen e-bikes: ze zijn zwaar. En ja, dat is vaak waar. Maar niet altijd. Want de meeste fabrikanten hebben er heel hard aan gewerkt het gewicht van hun fietsen omlaag te brengen. Zónder concessies te doen aan de bruikbaarheid in de praktijk van alledag. Dus mét spatborden, mét verlichting en mét een comfortabele, praktische uitrusting. We vroegen negen leveranciers van e-bikes een fiets te leveren met deze specificaties, maar met een gewicht van minder dan vijfentwintig kilo. Met 22,3 kg zit de E-Xlight daar als lichtste fiets in deze test ruim onder, de Batavus Ventoux Easy is de zwaarste e-bike in het gezelschap. 27,8 kg weegt deze kloeke Fries. Waarom lichtgewicht? Net als bij gewone fietsen geldt ook voor e-bikes: lichter rijdt lekkerder. Hoe minder massa in beweging gebracht hoeft te worden, hoe beter. Dat gaat niet alleen op voor het op gang komen, maar ook voor het sturen. Een lichte fiets stuurt prettiger en directer dan een zware. Plus: een lichte fiets is ook beter hanteer baar als je níet fietst, bijvoorbeeld als je de fiets met de hand garage of schuur in moet rijden. Of als de fiets op een achterdrager gezet moet worden. Maar er is méér dan alleen massa, het gaat er ook om hóe die massa over de fiets verdeeld is. Onze ervaring is, dat een e-bike het fijnst rijdt, als het gewicht enigszins gelijk matig over de fiets verdeeld is. De testgroep is nogal gemêleerd. Ondanks dat alle e-bikes een complete uitrusting hebben die ze geschikt maakt voor dagelijks gebruik, ligt bij sommige modellen de nadruk op snel toeren en >> WAAR MOET DE MOTOR? Voor, midden of achter? De motor is het hart van een de e-bike. Met of zonder rijden geeft het gevoel van vleugels hebben of niet. Maar waar moet ie zitten, de motor? In deze test hebben twee e-bikes hun motor in het voorwiel, twee in het achterwiel en de rest heeft de motor tússen de wielen, op de plek waar de trappers zitten. Is het één beter dan het ander? Of maakt het niet uit waar de motor zit? Een overzicht. Voorwielmotor Moderne voorwielmotoren zijn relatief klein en licht. Groot voordeel van dit type motor is dat de fabrikant relatief weinig aanpassingen hoeft te doen om van een gewone fiets een serieuze e-bike te maken. Ook veel kopers van e-bikes vinden dit belangrijk; ze zoeken namelijk een fiets die elektrische trapondersteuning heeft, maar die er wel uitziet als een gewone fiets. Ook is, met de motor Voorwielmotor Achterwielmotor voor en de accu achter, het gewicht mooi over de fiets verdeeld. Net als bij een gewone fiets kan bij een voorwiel aandrijver een sportief derailleursysteem of een onderhoudsarme versnellings naaf gebruikt kunnen worden. Een veelgenoemd nadeel van voorwiel aandrijvers is slippen in bochten op gladde ondergronden. Zou kunnen, maar ondanks vele honderden kilometers op voorwielaandrijvers hebben wij van dit probleem nooit last gehad. Ook de twee fietsen in deze test met voorwielmotor hebben we niet kunnen betrappen op een wegglijdende voorkant. Wel voelt een fiets met aandrijving op het voorwiel anders aan dan een e-bike met achter- of middenmotor. Logisch, want je hebt feitelijk aandrijving op beide wielen. Middenmotor Middenmotoren zijn geplaatst rondom de trapas en sturen direct de ketting aan. Nadeel: voor middenmotoren moeten speciale frames gebouwd worden, wat de kosten ver hoogt. Maar dat weegt niet op tegen het voordeel, dat het gewicht van de motor door plaatsing rond de trap as lekker centraal zit. Als de accu voor of achter de zitbuis zit is de gewichtsverdeling hele maal optimaal. En zijn lange stroomkabels niet nodig, zoals bij voorwielaandrijvers. Ander voordeel: bij middenmotoren kunnen zowel de railleur systemen als ver snellings naven gebruikt kunnen worden, al dan niet met Middenmotor een dichte ketting kast. Middenmotoren zijn mits je op tijd naar een lichtere versnelling terugschakelt bij gebruik in heuvelachtig terrein of in de bergen on ver slaan baar. Vanwege de relatief regelmatige en het hoge toerental leveren ze dan een hoog rendement. Voor wie van stilte houdt: een middenmotor maakt meer geluid dan een achterwielaandrijver. Achterwielmotor Een aantal merken kiest voor een motor in het achterwiel. Niet voor niets; deze motoren leveren veel kracht, zijn stil, gaan in vlak terrein zuinig met stroom om en vragen om rela tief weinig aanpassingen aan het frame. Nadeel: ze kunnen alleen gebruikt worden in combinatie met een derailleurversnelling. Werkt prima, maar een derailleursysteem vraagt wel om meer onder houd dan een gesloten versnellingsnaaf. En als óók de accu achter zit, heeft een e-bike met achter wiel motor een wat onevenwichtige gewichtsverdeling (lees: zware achterkant). Ander nadeel: in berg achtig terrein moet een achternaafmotor veel kracht leveren bij een lage draaisnelheid, waardoor de tem pe ra tuur oploopt en de efficiëntie afneemt. Posi tief: sommige achtermotoren bieden in af dalingen de mogelijkheid tot het leveren van stroom aan de accu. De motor werkt dan als dynamo, wat in heuvelachtig terrein de actieradius vergroot. E-BIKE & TREKKING XX
T E S T Lichtgewicht e-bikes Ook voor e-bikes geldt: lichter rijdt lekkerder. veel kilometers maken, terwijl andere modellen beter geschikt zijn voor een wat meer gemoedelijke rijstijl. En een deel van de modellen valt hier precies tussenin. Sportief of juist gemoedelijk, bij deze modellen heb je de keuze, met name afhankelijk van hoe hoog je het stuur zet. Hoog voor een relaxte zitpositie, lager voor een meer sportieve zithouding. Ook op het vlak van motoren is er veel variatie. In deze test hebben twee e-bikes hun motor in het voorwiel (Gazelle en Koga), twee in het achterwiel (Batavus en Trek) en de rest heeft de motor tússen de wielen, op de plek waar de trappers zitten. Daarbij kiezen Cannondale, Ghost en Stevens voor de populaire middenmotor van Bosch en treffen we bij Flyer en Kalkhoff middenmotoren van respectievelijk Panasonic en van Kalkhoff zelf aan. Wat de systeemgebonden voor- en nadelen zijn van de verschillende motorposities is te lezen op de vorige pagina. Essentieel: de accu Ook de accu s essentieel omdat ze de motoren van stroom voorzien verschillen in positie, gewicht en capaciteit. Accu s die geïntegreerd zijn in de achterdrager zijn nog steeds populair. Batavus, Cannondale, Gazelle, Koga en Trek hebben voor deze optie gekozen. Flyer en Kalkhoff plaatsen de accu achter de staande zitbus. Dat levert een lager zwaartepunt op, maar ook een langere, minder wendbare fiets. Ghost en Stevens positioneren hun accu in de voordriehoek. Stevens tegen de zitbuis aan, Ghost op de onderbuis. Nadeel van deze laatste plek: er is in het frame geen plaats voor een bidonhouder. Goed: Cannondale, Gazelle en Flyer bieden hun klanten keuze uit zwaardere accu s die een grotere actieradius bieden. De meerprijs voor zo n accu is ongeveer tweehonderd euro en dat kan, als je graag grote afstanden aflegt, de moeite waard zijn. Even over die actieradius van de testfietsen: die hebben we zelf niet gemeten. Reden: de actieradius is té veel afhankelijk van de omstandigheden (zie het kader op pagina 39). We hebben daarom de actieradii vermeld zoals de leveranciers die zelf opgeven. En die zijn in een aantal gevallen ongetwijfeld, net als de verbruikcijfers die automerken opgeven, aan de optimistische kant. >> 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 Stabiel. De accu van de Cannondale is opgenomen in een zeer stevige drager. Voordeel: de fiets zwabbert niet. 2 Verstelbaar. De stuurpen van de Flyer is met behulp van een zogenaamde speed lifter razendsnel in hoogte verstelbaar. Let ook even op het frame: dat is van carbon! Lichter dan, maar net zo stijf. 3 Ergonomisch. Bijna alle fietsen in deze test hebben ergonomische handvatten. Op de foto die van Trek. O ja, kijk gelijk even naar de display van Trek. Wat ons betreft de fijnste in deze test. 4 Bewezen. Met de krachtige V-brakes uit de Shimano XT serie laat de Koga zich doeltreffend vertragen. 5 Stevig. Met een standaard aan de achterkant van de fiets, zoals hier bij de Koga, is een fiets heel stabiel te parkeren. 6 Schokbreker. De verende, in de balhoofdbuis geïntegreerde voorvork in de Cannondale is licht, stijf en werkt bovendien voortreffelijk. 7 Diefstalgevoelig. Door geen slot te monteren, zoals op de Ghost, is al snel ruim een halve kilo gewicht te besparen. Alleen wordt het dieven zo wel makkelijk gemaakt. 8 Geïntegreerd. De huiseigen Impulse motor en batterij van de Kalkhoff zijn mooi ingebouwd in het frame. 9 Comfortabel. De Batavus is niet echt een lichtgewicht. Eén van de redenen is de verende zadelpen. Die biedt extra comfort, maar voegt wel extra gewicht toe. Zo heeft alles z'n prijs. 10 Hoogwaardig. De Shimano XT derailleur op de Stevens is goed voor vele kilometers probleemloos schakelen. 11 Vernieuwd. De 2013-uitvoering van de Bosch display op de Stevens is even wennen voor wie de oude gewend is, maar biedt uiteindelijk wel meer mogelijkheden. 12 Veilig. Hydraulische schijfremmen, zoals hier op de Ghost, brengen een fiets snel en zeker tot stilstand, ook in de regen. Naast de remschijf een naafdynamo. Beetje overbodig, met een dikke accu op de fiets, maar dat moet van Europa. Ghost houdt zich aan de regels, de meeste andere e-bike fabrikanten niet.
Batavus Ventoux Easy Even een mooie tassenset aan de achterdrager van de Ventoux Easy hangen en deze Batavus met z n achternaafmotor en op de bagagedrager geplaatste batterij is nauwelijks te onderscheiden van een gewone fiets. Tot je druk geeft op de pedalen: de motor sleurt er stevig aan! De bediening van de ondersteuning vanaf het stuur is makkelijk en snel en de vijf verschillende ondersteuningsstanden doen hun werk goed. Mocht je het toch anders willen; de Batavus dealer kan ze voor je aanpassen. De display met z n grote cijfers is goed afleesbaar en de informatie wordt overzichtelijk gepresenteerd. En neem je de display van het stuur, dan komt de fiets in de anti-diefstal modus te staan. Wel zo veilig. Fiets wegzetten? Met de gashandel kun je voor- en achteruit rijden. Handig, vooral omdat het gewicht geheel achterop de fiets zit. Want dat is wel een nadeel van deze Batavus; het gecombineerde gewicht van motor en accu zit achterin de fiets. En omdat de achterdrager en de achtertrein van de fiets niet het toppunt zijn van stijfheid, stuurt de fiets niet altijd even snaarstrak. Wel erg goed: de verende voorvork en de verende zadelpen, die oneffenheden uit het wegdek absorberen voordat ze de billen en polsen van de berijder bereiken. Ook top: de diep doorlopende spatborden, jasbeschermers en kettingkast van transparant plastic. Zo kun je gewoon in je pak naar je werk fietsen, terwijl de looks van de fiets toch sportief zijn. Prijs 2.549,- 27,8 kg 53/57/59/61 cm 48/53/57/61 cm batavus.nl alu (verend) Shimano Alivio (21-speed) Shimano (V-brakes) Batavus (verstelbaar) Selle Royal Nuvola Post Modern (verend) Shimano Alivio Banden CST Reach (37 mm) Trelock Bike-i Uno met geïntegreerde accu XHP2 (250 Watt/40 Nm) Lithium-Ion (500 Wh) tot 150 km Prijs 2.799,- 23,4 kg 50/55/60 cm 45/50/55 cm cannondale.com/nld E-Series Alu Headshock Fatty DL50 (verend) Shimano SLX (9-speed) Magura MT2 (hydr. schijfrem) Cannondale C3 (verstelbaar) Selle Royal Freccia Cannondale C2 FSA Metropolis Banden Schwalbe Marathon Supreme (37 mm) Trelock Bike-i Uno met geïntegreerde accu Bosch (250 Watt/50 Nm) Lithium-Ion (300 Wh) tot 145 km Cannondale E-1 300 Wh Wow! De matzwarte lak maakt van de Cannondale E-1 een echte eyecatcher. Het geeft deze Amerikaan een stoer en tegelijkertijd sportief uiterlijk. En dat komt overeen met wat wij in de praktijk ervaren. Het frame is loeistijf. Kan ook niet anders, want stijve frames zijn hét kenmerk van de bekende Cannondale racefietsen en mountainbikes. Over de montage van de accu op de achterdrager hadden we vooraf nog onze twijfels, maar ook hier heeft Cannondale de mooi in het frame geïntegreerde erde drager dusdanig geconstrueerd, dat van zwabberen geen sprake is. Nog even over die accu: wie meer capaciteit wil, kan de E-1 voor tweehonderd euro meer ook met 400 Wh accu krijgen. De Cannondale E-1 was in 2012 e-bike van het jaar. Sindsdien heeft de fiets een aantal upgrades ondergaan. Zo is de bediening vanaf het stuur is nu makkelijker. In het juryrapport van 2012 werden de sportieve look en de zitpositie geroemd en daar is nog steeds niks op af te dingen. Ook de speciale kabelkoker tussen motor en batterij is gebleven. Erg netjes. En dan is er de sublieme verende voorvork, de Headshok. Ook de Batavus heeft zo n soort vork, maar die van Cannondale is echt een klasse apart: superlicht en dankzij 88 (!) naaldlagertjes springt de vork uiterst soepel aan, terwijl van speling of vervormen op geen enkele manier sprake is, ook niet bij hard remmen of snelle bochten. En als je geen vering wilt, draai je gewoon de grote blokkeerknop om. Top! Flyer K-XT High Speed Deze Flyer is een beetje een vreemde eend in de bijt. En dat ligt minder aan het lichte en luxe frame van carbon en meer aan de motor. Die stopt namelijk niet bij 25 km/u, maar gaat nog even lekker door tot boven de dertig! Progressief noemt Flyer deze krachtige Panasonic motor. Nadeel is dat een speciale verzekering en een blauw plaatje verplicht zijn. En een helm raadzaam. Op de weegschaal tikt de Flyer nét iets meer aan dan vijfentwintig kilo, de bovengrens die we bij deze test gesteld hadden. Wat ons betreft kan het makkelijk lichter: met een starre voorvork is zó ruim een kilo af te snoepen van deze fiets. Bovendien zet een set dikkere banden meer zoden aan de dijk als het gaat om comfort. En weegt minder. Maar de verende zadelpen van SR Suntour zouden we niet willen missen; een van de beter in z n soort. Wie op Flyer K-XT High Speed rijdt heeft altijd pret: bij het wegrijden bij een stoplicht blijven zelfs brommers achter! En bruggen en viaducten schiet je werkelijk op. Als je snel gaat, moet je ook snel kunnen stoppen. Maak je geen zorgen; de sublieme hydraulische schijfremmen uit de Shimano XT serie zorgen daar wel voor. Het grote display is duidelijk leesbaar. De bel op het stuur is ook een nuttige accessoire: veel weggebruikers anticiperen nog niet op zulke snelle fietsen! Geen snelheidsuivel? De Flyer K-XT is ook krijgen in een normale motorisering, met de gebruikelijke begrenzing van 25 km/u. Topfiets. Prijs 5.299,- 25,3 kg 50/55/60 cm 45/50/55 cm flyer-fietsen.nl carbon SR Suntour NCXO (verend) Sram Dual Drive (21-speed) Shimano XT (hydr. schijfrem) Speedlifter Twist (verstelbaar) Selle Royal EM Flex SR Suntour (verend) Panasonic Banden Schwalbe Marathon Supreme (37 mm) B&M Lumotec IQ Fly Pletscher Panasonic (250 Watt/50 Nm) Lithium-Ion Mangaan (475 Wh) 50 tot 70 km * Nm = newtonmeter (uitdrukking van kracht) ** Wh = wattuur (uitdrukking van accucapaciteit) *** Opgave leverancier E-BIKE & TREKKING XX
De e-bikes in deze test zijn enorm veelzijdig, van comfor tabel toeren tot sportief forenzen en van korte dag tochten tot meerdaagse fiets vakanties. Dankzij hun lage gewicht zijn de e-bikes in deze test ook in de laagste ondersteuningsstand vlot op snelheid.
Gazelle Fuente Lite Innergy X2 Gazelle slaagde er maar nét in om aan deze test mee te doen. Reden: vanwege de komst van een nieuwe motor moest in Dieren nog een frame voor ons opgebouwd worden. Het was het wachten waard: de X2 motor is iets krachtiger dan z n voorganger en bovendien stiller. De motor is ook wat breder dan gebruikelijk, waardoor een speciale vork nodig is. Voordeel: de bredere naaf levert een stijver wiel op. Bovendien heeft Gazelle gewoon een lichte stalen voorvork gemonteerd in plaats van een verende exemplaar. Scheelt minstens een kilo gewicht en veel onder houd. De trapondersteuning is goed, alhoewel het even wennen is dat beide wielen aangedreven zijn. Het achterwiel door je benen, het voor wiel door de motor. Overigens went dat snel. De testrijders ervaren de rij eigen schappen namelijk als zeer prettig. De trapondersteuning is op drie niveaus af te stellen. Een extra stand tussen één en twee zou fijn zijn, nu zit je als snel boven de 25 km/u. Handig: Gazelle levert standaard een 250 Wh accu, maar wie een grotere actieradius wil kan de fiets voorzien van een 325 of 400 Wh accu. De meerprijs is respectievelijk honderd en tweehonderd euro en die zouden we zeker uitgeven. Het laden is van de accu is makkelijk want zowel op de fiets als los mogelijk. Aan de hand van lampjes op het achterlicht is goed te zien wat de oplaadstatus is. Iets minder sophisticated zijn de dikke kabels die motor en accu met elkaar verbinden. Scherpe prijs! Prijs 2.099,- (incl. accu 250 Wh) 24,4 kg 53/57/61 cm 49/53/57 cm gazelle.nl (ongeveerd) Shimano Acera/Alivio (24-speed) Shimano (V-brakes) Switch (verstelbaar) Selle Royal Nuvola Shimano Banden Schwalbe Citizen Reflex (37 mm) FenderLight met geïntegreerde accu Gazelle X2 (250 Watt/45 Nm) Lithium-Ion (250 Wh) 70-85 km Prijs 3.099,- 22,4 kg M/L/XL cm S/M/L cm ghost-bikes.com (ongeveerd) Shimano XT (10-speed) Shimano XT (hydr. schijfrem) Ritchey (niet verstelbaar) Selle Royal Freccia Ghost Light FSA Metropolis Banden Schwalbe Energizer Pro (47 mm) B&M Lumotec Racktime Bosch (250 Watt/50 Nm) Lithium-Ion (400 Wh) tot 145 km Ghost E-Hybride Trekking 9000 Ghost speelt een beetje vals. Op papier is dit de op één na lichtste fiets in deze test; met een gewicht van 22,4 kilo moet deze Duitser alleen de Koga voor laten gaan. Maar die laatste heeft een frameslot en de Ghost niet. Door geen slot te monteren valt de Ghost zó een halve kilo lichter uit, maar wat moet je in dit land zonder slot? Het frame heeft ook geen slotnokken, dus zul je een goed beugelslot moeten kopen om de fiets te beveiligen. Vreemd: het voorwiel heeft een dynamo voor de verlichting. Nergens voor nodig met ook een batterij aan boord, lijkt ons, maar volgens Ghost moet die dynamo van Europa, dat stelt dat een fietslamp niet op dezelfde stroombron aangesloten angesloten mag zijn als de motor. Op het stuur vinden we nog de Bosch display van afgelopen seizoen. Voordeel: de ondersteuning heeft twaalf standen, n, terwijl de 2013-uitvoering het met vier standen moet doen. Nadeel: de bediening is minder praktisch dan op de huidige ige uitvoering. De fiets heeft een tamelijk sportieve zit en wil vanwege z n lage gewicht graag vlot vooruit. Een heerlijke rijdersfiets, ook vanwege de starre vork, die minder weegt en veel strakker stuurt dan een verende exemplaar. Ghost pakt het slim aan en monteert wat bredere banden. Die rollen mits op de juiste druk gebracht beslist niet minder snel dan smalle banden, maar leveren wel veel meer comfort op. Ook top: de Shimano XT onderdelen. Vooral de hydraulisch schijfremmen zijn dé referentie. Kalkhoff Pro Connect i10 10-G Deze Kalkhoff heeft geen frameslot. De achterbrug heeft wel slotnokken, dus dat is een mooi onderhandelingspuntje als je mocht overwegen deze fiets aan te schaffen. En dat is wat ons betreft de moeite waard, want Kalkhoff weet hoe je een goede e-bike maakt. Zo worden de motoren niet in bij Bosch of Panasonic ingekocht, maar is een eigen motor ontwikkeld! Een prima ding, zeker in combinatie met de 540 Wh accu die een grote actieradius oplevert. De motor zelf maakt redelijk wat geluid, maar niet meer dan andere middenmotoren. Met de ondersteuning is niets mis, beter zelfs dan die van Bosch en Panasonic. De verschillen tussen de drie verschillende gradaties trapondersteuning zijn in de standaard afstelling wel wat groot, maar dat kan de dealer met andere software makkelijk oplossen. Je kunt ook kiezen voor software die in de hoogste stand bij aanvang een boost geeft, als extra hulp bij wegrijden bij een stoplicht. Wie een extra zetje wil in iédere ondersteuningsstand: ook dat kan. Fijn voor wie maar weinig kracht in de benen heeft. De bediening is makkelijk, de display overzichtelijk. Leuk: die display laat de besparing in euro s zien ten opzicht van autokilometers! De fiets heeft een 6 km/u meeloophulp, handig bij stallen. Qua rijden is deze Duitser erg prettig: stabiel, strak en comfortabel, met dank aan de lange wielbasis en de wat dikkere banden. De verende voorvork had niet zo nodig gehoeven, evenmin als de naafdynamo. Prijs 2.949,- 25,5 kg 50/55/60 cm 46/50/55 cm kalkhoff-bikes.com RST Verso III Magnesium (verend) Shimano XT (10-speed) Avid Elixir 1 (hydr. schijfrem) Concept SL (verstelbaar) Selle Royal Ariel Concept SL Impulse Banden Continental Contact 2 (40 mm) Herrmans H-One S Impulse Pedelec (250 Watt/50 Nm) Lithium-Ion (540 Wh) tot 180 km * Nm = newtonmeter (uitdrukking van kracht) ** Wh = wattuur (uitdrukking van accucapaciteit) *** Opgave leverancier XX
Koga E-Xlight De lichtste e-bike in deze test komt uit Heerenveen. Knappe prestatie van Koga, met dank aan de toepassing van lichte en hoogwaardige onderdelen. Maar de basis is het hoogwaardige frame, dat niet alleen licht en stijf is, maar ook gladde lasnaden heeft. Een typisch Koga detail. Nodig is het niet, mooi wel. Dat geldt ook voor de zorgvuldige afstemming van de kleuren. Zie je hoe die blauwe accenten overal subtiel terugkomen? Ook hier gaat een fiets niet beter van rijden, maar het oog wil toch ook wat. Bovendien; met het rijden van de E-Xlight is helemaal niks mis! De fiets heeft met de motor voor en de accu achter een prima wegligging, zit sportief, stuurt lekker scherp door de bocht en heeft geen enkel probleem met tunnels en bruggen. Alleen voel je als je een slingerbeweging maakt de massa van de accu aan de achterkant. Niet storend, eerder het gevoel van een set tassen met bagage. De stille motor heeft vijf ondersteuningsstanden en die voldoen in een stedelijke Nederlandse omgeving prima, maar mocht je het anders willen bijvoorbeeld omdat je de bergen in wilt dan kan de Koga dealer aangepaste programmatuur in het systeem laden. De fiets heeft dertig versnellingen. Rijkelijk veel als je met trapondersteuning rijdt, maar wel praktisch als je zonder e-hulp wilt fietsen. De Koga is daar licht genoeg voor. Vering ontbreekt, een verende zadelpen ook. Dat houdt het gewicht laag, maar dat betekent ook dat het comfort uit de banden moet komen. Prijs 2.999,- 22,3 kg 54/57/60/63 cm 47/50/53/56 cm koga.com triple butted 7005 /carbon (ongeveerd) Shimano XT (30-speed) Shimano XT (V-brakes) Koga Justera (verstelbaar) Selle Royal Lookin Koga Alloy Shimano Banden Schwalbe Energizer (37 mm) B&M Lumotec IQ Cyo Racktime High Torq (250 Watt/30 Nm) Lithium-Ion (400 Wh) 100 km Prijs 2.849,- 22,8 kg 52/55/58/61 cm stevensbikes.de double butted 6061 SR Suntour NCX-E (verend) Shimano XT (10-speed) Shimano BR-M596 (hydr. schijfrem) Stevens (niet verstelbaar) Selle Royal Viper Oxygen Scorpo Metropolis Banden Schwalbe Energizer Pro (37 mm) B&M IQ Fly Daylight+ Racktime () Bosch (250 Watt/50 Nm) Lithium-Ion (400 Wh) 40 tot 190 km Stevens E-Triton In Duitsland zijn ze helemaal gek van de middenmotor van Bosch. En waarom ook niet: het is een prima motor. Stil is anders, maar meer nadelen kunnen we eigenlijk niet bedenken. Het Duitse Stevens heeft er dus niet verkeerd aan gedaan, z n Triton uit te rusten met een Bosch systeem. Bijna net als op de Ghost, alleen monteert Stevens de accu tegen de staande zitbuis. Daarmee komt het zwaartepunt iets hoger te liggen, maar is aan de binnenkant van het frame wel plek voor een bidonhouder. De E-Triton is verbazingwekkend licht, zeker als je bedenkt dat een verende voorvork is gemonteerd. Prima ding, want het is een wat lichter en luxer exemplaar dat op lucht veert, maar als Stevens net als Koga een starre vork gemonteerd zou hebben, dan zou de E-Triton beslist de lichtste fiets zijn geweest in deze test! En dan hebben we het nog niet eens over de zware naafdynamo. Net als de Ghost en de Koga is de Stevens een echte rijdersfiets; zeker als de verende voorvork rk op slot staat stuurt de stijve fiets snaarstrak, maar voelt nooit nerveus aan. Het lage gewicht en de sportieve zit hebben wel een nadeel: voor je het weet zit je alweer boven de 25 km/u! De ondersteuning van de Stevens is goed; de vier standen volstaan in de praktijk en voor heuvels en bergen hoef je geen enkele angst te hebben. Mits je niet vergeet terug te schakelen naar een lichtere versnelling; wie in een té zwaar verzet blijft rijden, trekt z n accu veel sneller leeg dan nodig is. Trek T500SL+ Trek geeft geen vaste waarde aan voor de actieradius van z n e-bikes. Kan ook niet, want omstandigheden en berijders verschillen. De Trek T500SL+ heeft een accu met een capaciteit van 320 Wh en dat is minder dan sommige ander accu s in deze test. Aan de ander kant: je beoordeelt een auto ook niet aan de hand van de inhoud van de benzinetank. Want met een klein tankje en een zuinig motor kan je verder komen dan een met een grote tank en een onzuinige motor. En vanwege z n efficiënte (en zeer stille) motor komt de T500SL+ flink ver op de inhoud van één accu! Dat Trek de T500 al wat langer maakt blijkt, want er nauwelijks iets aan te merken op deze fiets. Mooi afgewerkt en stijf frame, weggewerkte kabels, doordachte afmontage. In de naam zijn de letters SL verwerkt, wat staat voor Super Light. En voor een deel van dat geringe gewicht is een carbon voorvork verantwoordelijk. Mooi! En het fietst nog lekker ook, met een voorkeur voor relaxed toeren, want voor sportief doortrappen ligt het zwaartepunt wat veel op de achteras. Alhoewel: de trapondersteuning van de T500SL+ is juist sportief en geeft bij een vlotte trapfrequentie de beste ondersteuning. Die ondersteuning is in vier stappen instelbaar. Slim: tijdens remmen en in afdalingen levert de motor stroom aan de accu. Dit is de enige fiets in deze test die deze optie heeft! Andere plus is de display op het stuur; de best afleesbare tot nu toe. En afneembaar, zodat dieven niets aan jouw T500SL+ hebben. Prijs 2.549,- 22,8 kg 50/55/60/65 cm 45/50/55 cm trekbikes.com Alpha Platinum Bontrager Nebula (carbon) Shimano Acera/Alivio (24-speed) Tektro RX-6 (V-brakes) Bontrager Satellite Plus (verstelbaar) Selle Royal Freccia Bontrager SSR Shimano Alivio Banden Schwalbe Marathon Supreme (37 mm) Spanninga Corona Trek Interchange met geïntegreerde accu Ride + SL (250 Watt/40 Nm) Ride+ R320 Lithium-Ion (320 Wh) geen opgave E-BIKE & TREKKING XX
T E S T Lichtgewicht e-bikes ACTIERADIUS Overdrijven is een kunst De vraag die kopers van e-bikes het meest stellen is: Wat is de actieradius?. Logisch, want niemand heeft er zin in om te stranden met een lege accu! En dus schermen de fabrikanten met hoge actieradii. Heb je daar wat aan? Niet echt. Het is een beetje als met auto s: wie haalt ooit de verbruikcijfers die de fabrikant opgeeft? Niemand toch? Want autofabrikanten meten onder ideale omstandigheden, maar de praktijk is meestal minder ideaal. Zo is het ook met e-bikes. Er zijn ontzettend veel factoren die het stroomverbruik en dus de actieradius beïnvloeden. Waait het of is het windstil? Want tegenwind kost stroom. Zitten er heuvels of viaducten in de route? Die slurpen namelijk energie. En hoe zwaar ben je? Hoe meer kilo s, hoe kleiner de actieradius. Dat geldt ook voor de mate van trapondersteuning die je kiest. Hoe minder je zelf doet en hoe meer de motor moet doen, hoe eerder de accu leeg is. Ook belangrijk: hoe lang heb je de e-bike al? Want bij oude accu s loopt de capaciteit terug. En dan is er nog de temperatuur: is het rond het vriespunt, dan kan de capaciteit al 25% lager liggen! Hoeveel energie bevat een accu? We hebben bij alle accu s het aantal watturen (Wh) vermeldt. Hoe hoger deze waarde, hoe meer capaciteit een accu heeft. Met een 300 Wh accu kun je bijvoorbeeld drie uur met honderd watt ondersteuning fietsen. Met een 400 Wh onder gelijke omstandigheden en met dezelfde fiets vier uur. Dus altijd een accu nemen met een zo hoog mogelijke wattuurwaarde? Dat hangt er van af. Een accu met meer capaciteit is niet alleen duurder, maar ook zwaarder. Als je die capaciteit niet benut, bijvoorbeeld omdat je nooit langer dan twee uur fietst, geef je dus niet alleen meer geld uit dan nodig, maar sleep je ook overbodig gewicht mee. Bovendien: staar je niet blind op alleen de wattuur-waarde! Weer even de auto ter vergelijking; die beoordeel je toch ook niet uitsluitend aan de hand van de inhoud van de benzinetank? Immers: met een klein tankje en een zuinig motor kan je vaak verder komen dan een met een grote tank en een onzuinige motor. Dat geldt ook voor e-bikes. Hoe efficiënter een motor met energie omgaat, hoe meer kilometers. Plus: zorg voor de juiste druk in de banden: een band met een luchtdruk van zes bar rolt ruim tien procent lichter dan dezelfde band met vier bar. Met een goede fietspomp valt dus veel winst te behalen! Mijn conclusie Ruud Worm, Technisch Redacteur e-bike & Trekking Zoals hierboven al gemeld werd: de negen verschillende lichtgewicht e-bikes zijn onderling flink verschillend. Niet alleen in bouw en motorpositie, maar ook in rijgevoel en inzetbereik. De Batavus, Gazelle en Kalkhoff zijn goede e-bikes voor dagelijks gebruik, met een relatief rechte, comfortabele zitpositie. Ook de Cannondale en de Trek zitten in dit groepje, maar voelen vanwege hun scherpere geometrie wat sportiever aan. Dat geldt zeker ook voor de Koga, de lichtste e-bike in deze test. Dat lage gewicht merk je, de fiets stuurt en rolt erg vlot. De Stevens en vooral de Ghost, allebei Duits, hebben de sportiefste genen. Niet alleen omdat ze allebei maar nét iets meer wegen dan de Koga, maar ook omdat de zitpositie het meest sportief is, met een stuur dat min of meer op dezelfde hoogte zit als het zadel en met een op snelheid gerichte geometrie. Dat wil wel vooruit! Zo zelfs, dat je met wind mee al snel aan de 25 km/u zit. En dan houdt de ondersteuning op en moet je het weer helemaal zelf doen. Jammer dat de wetgever niet voor 30 km/u gekozen heeft als bovengrens; dat zou fietsen als de Ghost, Koga en Stevens veel beter passen. Wie tóch sneller wil: dat kan. Moet je de luxueuze Flyer XT-T High Speed nemen. Dat is namelijk een zogenaamde speed pedelec. Bij deze Zwitser houdt de motor niet op bij 25 km/u, maar sleurt ie lekker door tot dik boven de dertig kilometer per uur. Voordeel: je schiet lekker op. Nadeel: je hebt een blauw kentekenplaatje en een aparte verzekering nodig. E-BIKE & TREKKING XX