PORTUGAL ALGARVE en ALENTEJO 13 tot 20 oktober 2013 Verslag: Marc De Ceuninck en Marc Nollet Foto s: Marc Nollet en Marc De Ceuninck Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 1
DEEL 1: ALGEMEEN 1. Deelnemers Jef Van de Water, Johan Debuck, Marc Nollet & Marc De Ceuninck 2. Vervoer a. Vliegtuig De vluchten werden door Jef via Connections geregeld aan 236 pp. Heenvlucht op zondag 13 oktober om 09:55 vanuit Brussel, aankomst in Faro om 11:55 lokale tijd met Brussels Airlines. Terugvlucht op zondag 20 oktober 2013 om 19:55 vanuit Lisboa en aankomst te Brussel om 23:35 met Tap Air Portugal b. Huurwagen Johan regelde de huurauto, een stationwagen Ford Focus Estate of iets gelijkaardigs, voor 210.88 voor de ganse week. Ter plaatse moest nog dagprijs betaald worden voor het afkopen van alle schade aan ruiten, banden en diens meer. Dit is een optie. c. Quick Parking Zaventem Wegens het onmogelijke uur (om in Brugge te raken met openbaar vervoer ) van de terugvlucht gingen we met eigen wagen. We stalden die in Quick Parking, Budasteenweg 42 te 1830 Machelen. Van daaruit is er een vlotte shuttledienst naar de luchthaven. Kostprijs voor een week 81. 3. Logementen Over de ganse reis in Portugal verbleven we in 3 verschillende accomodaties. Verblijf voor 1 nacht (13/10): Coracao Da Cidade, Rua Sousa Martins 17, Vila Real de Santo António. Langs de kust, dicht bij de Spaanse grens. Aan 20 pp, ontbijt inbegrepen. Verblijf voor 3 nachten (14/10 tot 16/10): Hotel Residencial Beira Rio, Rua Dr. Afonso Costa 108, Mértola. Gelegen in centrum van Mértola. Aan 20 pp, ontbijt en wifi inbegrepen. Verblijf voor 3 nachten (17/10 tot 19/10): Albergaria da Barrosinha, Companhia Agrícola de Barrosinha, Alcácer do Sal. Aan 25 pp, ontbijt en wifi inbegrepen. 4. Reis en natuurinformatie Een schitterende voorbereiding van Jef, gecombineerd met de kennis van Johan en zijn fantastisch geprogrameerde gps, maakten dat de trip perfect verliep. Jef had voor iedereen ook een mapje met detailkaarten van de belangrijkste vogellokaties samengesteld. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 2
DEEL 2 : DAGSCHEMA Het is de bedoeling hieronder een overzicht te geven van de belangrijkste bezochte plaatsen en de vele mooie waarnemingen. Niet alle waargenomen soorten komen expliciet in dit verhaal, dag per dag, voor. Daarvoor verwijzen we naar de tabel achteraan met alle waargenomen vogels per dag. De tuin- en andere courante vogels van bij ons kregen dus minder aandacht. Andere soorten die weinig aandacht krijgen zijn die welke we dagelijkse en overal zagen. We vermelden ze hier even, er zitten immers wel leuke soorten bij: kleine zilverreiger, blauwe reiger, turkse tortel, hop, ijsvogel, kuifleeuwerik, tapuit, roodborsttapuit, kleine zwartkop, graszanger, blauwe ekster, zwarte spreeuw en huismus. Dag 1 - zondag 13.10.2013: Parque Natural da Ria Formosa (omgeving Faro) De dag begon vrij vroeg. Om 5u45 werden Jef en Marc DC in Brugge opgepikt door Johan voor de rit naar Zaventem. Iets vroeg omdat we de auto nog moesten zien te plaatsen en we enige tijdsreserve wilden. Alles liep evenwel supervlot en om 8u00 vervoegde Marc N ons aan de check in op onze nationale luchthaven. De vlucht verliep vlekkeloos. Het enthousiasme van één enkeling was wel van die aard dat één enkele passagier er barstende hoofdpijn aan overhield, zo n luidruchtigheid... We hadden er duidelijk zin. Bij de landing werden vanuit het vliegtuig reeds de eerste flamingo's genoteerd. Op de luchthaven zelf hadden we huismus. We maakten er al echt werk van. Dan bagage ophalen, auto ophalen en laden, merken dat de gps niet kon opgeladen worden, auto uitladen, nieuwe auto laden... en weg! Rond 13u30 kwamen we aan in de omgeving van Ludo Farm. Bij het uitstappen hadden we al onmiddellijk grijze wouw (2) en een prachtig zicht op 3 zwevende dwergarenden. Ludo Farm (MDC) Nog voor we de wandeling begonnen hadden we al een overvloed aan de klassieke watervogels en steltlopers. We noteren o.a. flamingo, steltkluut, een vlucht ooievaars (7), grutto, groenpootruiter, zwarte ruiter, oeverloper. Iets delikater te vinden waren: bonte strandloper, kleine strandloper, strandplevier, kleine plevier, drieteenstrandloper. We maakten een mooie wandeling tussen de zoutpannen tot aan de kust. Bij het naderen daarvan hadden we nog purperkoet en een mooie groep van zo n 35 lepelaars. Als we dachten de voornaamste meeuwensoorten gezien te Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 3
hebben ontdekten we een twintigtal dunbekmeeuwen, niet steeds even gemakkelijk te determineren. Er vloog een reuzenstern over, we bemerkten enkele koereigers. Over zee vlogen enkele Jan- van- genten. In het estuarium zaten veel wulpen en enkele regenwulpen. Rond 16u waren we terug aan de auto. Quinta do Lago (MN) Er wachtte ons nog het supergebied aan de monding van de Ria Formosa: Praia da Quinta do Lago (met zijn golfterrein). Na een snelle hap (eerste van de dag) onderweg kwamen we er rond 17u aan. Een topmoment om de dag af te ronden... superwaarneming van woudaap (langdurig en dichtbij: zie http://youtu.be/hojx3u4trpu), purperkoet (6) en zwartkopwever! Een twintigtal koereigers kwamen er naar hun slaapplaats. We waren het er over eens: een vogeldag kon niet sterker eindigen. We hadden reeds 68 soorten op onze eerste dag. Purperkoet (MN) Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 4
Rond 20u bereikten we ons hotel in Vila Real de Santo António. We namen nog een eenvoudige maaltijd in een restaurant vlakbij en sloten de avond af met een korte wandeling over de plaatselijke avondmarkt. Tijd om te gaan slapen De nieuwe soorten van de dag : Dodaars, Fuut, Jan- van- gent, Aalscholver,Woudaap, Koereiger, Kleine Zilverreiger, Blauwe Reiger, Ooievaar, Lepelaar, Flamingo, Bergeend, Wilde eend, Krakeend, Slobeend, Smient, Tafeleend, Dwergarend, Bruine kiekendief, Grijze wouw, Buizerd, Torenvalk, Waterhoen, Meerkoet, Purperkoet, Scholekster, Steltkluut, Kleine plevier, Bontbekplevier, Strandplevier, Zilverplevier, Drieteenstrandloper, Steenloper, Bonte strandloper, Kleine strandloper, Oeverloper, Tureluur, Zwarte ruiter, Groenpootruiter, Grutto, Rosse grutto, Wulp, Regenwulp, Kokmeeuw, Dunbekmeeuw, Zwartkopmeeuw, Geelpootmeeuw, Kleine mantelmeeuw, Grote mantelmeeuw, Reuzenstern, Turkse tortel, Hop, IJsvogel, Grote bonte specht, Kuifleeuwerik, Tapuit, Roodborsttapuit, Merel, Kleine zwartkop, Graszanger, Cetti's zanger, Blauwe ekster, Zwarte spreeuw, Huismus, Vink, Putter, Groenling, Zwartkopwever. Dag 2 - maandag 14.10.2013: Reserva Natural do Sapal de Castro Marim - Tavira Salt Pans - verplaatsing naar Mértola - Mina de São Domingos. Rond 7u30 waren we alle vier klaar, het ontbijt nog niet helemaal. Een korte wandeling in het dorp naar de havenkaai bracht grote stern op ons lijstje. Na het ontbijt in hetzelfde restaurant van de vorige avond deden we wat inkopen en om 9u00 vertrokken we definitief naar Castro Marim. Het beloofde een prachtige dag te worden, zonnig en reeds op 17 op dit uur van de dag. Castro Marim is een moerasachtig gebied, waar eb en vloed grote invloed hebben. Het is gelegen in het uiterst oosten van de Algarve, waar de rivier de Guadiana de grens vormt met Spanje. Het is van groot belang voor zowel broed- als trekvogels en werd daarom in 1975 uitgeroepen tot natuurreservaat. Het is een internationaal erkend "wetland". We maakten er een vrij lange wandeling. De voornaamste waargenomen soorten: veldleeuwerik, grauwe gors (veel), kuifleeuwerik (veel), graszanger (veel), groenpootruiter (3), kanoet (3), kemphaan (9), krombekstrandloper, kleine en bonte strandloper, watersnip, Iberische klapekster, buizerd en bruine kiekendief. Op het eindpunt van de wandeling zat een grote groep van circa 600 Audouins meeuwen. Kanoeten (MN) Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 5
Rond 13u00 kwamen we aan bij het bezoekerscentrum. We picknickten er. De plas voor de vogelkijkhut stond helemaal droog. Niks te zien dus, in de omgeving spotten we echter nog lepelaar (2), raaf, dunbekmeeuw, grutto, rosse grutto, opnieuw krombek-, bonte en kleine strandloper. Nogal wat kluut, zwarte ruiters en groenpootruiters zaten bij plasjes in de omgeving. Ondertussen was het aardig warm (26 ) geworden en verplaatsten we ons richting Tavira Salt Pans en de zee. Onderweg een groepje van 21 koereigers. Over zee zagen we vanop de pier veel beweging van jan- van- gent en grote stern. Rond 16u00 besloten we stilaan de kust te verlaten en reden richting binnenland en Mértola (ca 70 km), een rit door een prachtig glooiend en stilaan vrij dor landschap. Mina de São Domingos (MN) Het mooie weer dreef ons nog naar de Mina de São Domingos, in de avondzon een prachtige lokatie. Het is een oude mijn, de gebouwen zijn vervallen maar daardoor hangt er een vrij unieke sfeer. De site leverde ook heel mooie waarnemingen: blauwe rotslijster, gaai, zwarte roodstaart, witte en grote gele kwik. Een groep van 17 vale gieren gleed boven onze hoofden. We zagen er nog rotszwaluw, roodstuitzwaluw (2 ) en een late boerenzwaluw. Opnieuw een schitterende afsluiter! We zochten het hotel op in Mértola en waren er allemaal direct door gecharmeerd, vooral door de ligging in het charmante stadje. We deden een plaatselijk restaurant aan, telden er onze vogels (de teller stond op 97 soorten na twee dagen) en maakten nog kleine wandeling. Vanop ons kamerterras, met zicht op het mooi verlichte stadje, hoorden we nog een steenuil. De nieuwe soorten van de dag: Vale gier, Rode patrijs, Kluut, Kievit, Kanoet, Watersnip, Kemphaan, Audouins meeuw, Grote stern, Steenuil, Houtduif, Veldleeuwerik, Rotszwaluw, Boerenzwaluw, Roodstuitzwaluw, Graspieper, Witte kwikstaart, Grote gele kwikstaart, Roodborst, Zwarte roodstaart, Blauwe rotslijster, Staartmees, Iberische klapekster, Ekster, Gaai, Zwarte kraai, Raaf, Kneu, Grauwe gors. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 6
Mértola by night (MN) Dag 3 - dinsdag 15.10.13: Guerreiro - Castro Verde - Entradas: de dag van de trappen en zandhoenders. Voor het ontbijt kon Jef al enkele soorten aanvullen: blauwe reiger, rotszwaluw, huiszwaluw, tjiftjaf en sperwer. We deden ons tegoed aan het lekkere ontbijt en om 9u00 waren we goed en wel vertrokken. Opnieuw was het een schitterende autorit op weg naar de Castro Verde. Af en toe maakten we een stop, die dan steeds weer leuke waarnemingen opleverde. Een rotsduif werd op al zijn kenmerken gecheckt en 100% rotsduif bevonden. Aan een plasje hadden we onze eerste witgat en zowat overal roodborsttapuit, kuifleeuwerik, Iberische klapekster, rode patrijs Rotsduif (MN) Bij één van die stops hadden we een prachtzicht op een groepje van een negental edelherten. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 7
Bij een volgende stop stonden we volop kalanderleeuwerik (5) te bewonderen als twee vale gieren langs gleden, wel op relatief grote afstand. Johan had evenwel zo zijn twijfels... die ene was toch anders. In de auto discussieerden we verder tot we diezelfde gieren plots terug in beeld kregen. Ze gleden onze richting uit. Wij onmiddellijk de auto uit, ze kwamen steeds dichter en wij konden even later genieten van een vale gier en een imponerende monniksgier, die zichzelf vlak boven ons, op lage hoogte, kwamen showen. Gewoon super!! Vale gier (MN) Monniksgier (MN) Enthousiast nagenietend reden we verder, heel wat grauwe gorzen en Iberische klapekster. Na de afslag richting Guerreiro, hadden we vrij snel onze eerste zwartbuikzandhoenders. Eens Guerreiro voorbij was het alle hens aan dek: duinpieper (2), zwartbuikzandhoenders (25), raaf (3), buizerd (2), smelleken, zwarte wouw (2) en alsof het niet stuk kon, ook 5 zwevende rode wouwen in één beeld. Zelfs onze twee gieren kwamen nog eens over. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 8
We reden nu het dorre kerngebied voor trappen in, weeral landschappelijk indrukwekkend mooi. We scanden zowat elk vierkante meter, maar bespeurden geen trappen Rond 12u30 reden we het gebied uit... zonder trappen en we gingen uiteindelijk picknicken bij het ontmoetingscentrum van de Castro Verde. Daar kregen we wat tips rond mogelijke locaties waar grote trap niet te missen was. Duidelijker was de opmerking dat kleine trap op dit moment van het jaar toch wel heel, heel, heel moeilijk zou zijn. Het trappengebied (MDC) In die periode van het jaar troepen de trappen samen en moet je toevallig op zo'n groep stoten. In het voorjaar zijn ze verspreid en zitten er dus zowat overal. Terug de weg op. Na een koffie en nog een advies (waardoor we zeker grote trap zouden zien ) van de plaatselijke cafébaas in het heerlijk mooi dorpje Entradas begon onze namiddagqueeste naar de trap. Na enige tijd kregen we het gevoel dat het niks ging worden als we op de berijdbare weggetjes bleven... dan maar de steppe in. Johan loodste de auto van de ene bult naar de andere put, door hoog en laag gras... op zoek naar die trappen! We hadden zwartbuikzandhoen (4), rode en grijze wouw, torenvalk, smelleken, bruine kiekendief, watersnip en witgat... en uiteindelijk 1 en nog eens 4 grote trappen, die ons echter in snelheid namen. We hadden ze gezien maar hoe groot ze ook zijn ze waren heel vlug uit beeld. Tof, maar toch wel een zeer korte waarneming... Rond 17u00 waren we opnieuw in Entradas en we besloten nogmaals het traject af te rijden. Weeral veel mooie waarnemingen, maar geen trappen... Om 18u45 bereikten we ons hotel. Na de lijst (113 soorten na drie dagen) gingen we heerlijk tafelen in een plaatselijk restaurant. Het was er zeer lekker en aangenaam tafelen. We reserveerden al onmiddellijk voor de volgende dag, sommigen reserveerden zelfs rode patrijs! De nieuwe soorten van de dag : Monniksgier, Rode wouw, Sperwer, Smelleken, Grote Trap, Witgat, Zwartbuikzandhoen, Rotsduif, Kalanderleeuwerik, Huiszwaluw, Duinpieper, Gele Kwikstaart, Tjiftjaf, Pimpelmees, Spaanse mus. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 9
Dag 4 - woensdag 16.10.2014: Pulo do Lobo - Vale do Guadiana Slechts 17, zwaar bewolkt maar na een lekker ontbijt en de nodige boodschappen vertrokken we om 9u15 naar Barragon dos Corvos, een meertje met hopelijk voor ons wat leuke soorten. Barragon dos Corvos (MN) Het was opnieuw een landschappelijk zeer mooie site. We besloten dan ook een wandeling rond het meer te maken. En de soorten waren er. We konden er genieten van ijsvogel, boomleeuwerik, krooneend (3), kleine plevier, duin- en graspieper, provencaalse grasmus, kleine zwartkop, theklaleeuwerik, groenpootruiter en circa 25 watersnippen. Het was reeds 11u00 toen we verder reden richting Pulo Do Lobo. We doorkruisten daarbij het natuurpark Vale do Guadiana. Kale steppeachtige vlakten worden afgewisseld door karakteristieke "montados", een parkachtig landschap met verspreid staande steeneiken. Hier en daar in het landschap ook een typisch Portugees molentje, zeker een stop waard om even van dichtbij te bekijken. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 10
Het is een ideaal gebied om er stootvogels te spotten. We hadden heel snel buizerd, torenvalk, sperwer (2) en een havik in een poging om een rode patrijs te slaan. Aan de waterval van Pulo do Lobo picknickten we. We hadden er ook een grote groep (ca 25) vale gieren, ook veel rotszwaluwen, grote gele kwik, witte kwik, Europese kanarie (5) en een paapje. Pulo do Lobo (MN) Ondertussen was het heet geworden, circa 30. We zetten onze rit verder door de "Montados". We zaten in feite alle vier te speuren naar de echte doelsoort van de dag: de Spaanse keizerarend. Via een prachtig "circuit" van Corte da Velha en ondertussen nog een juveniele blauwe kiekendief, torenvalk, buizerd, rode wouw, steenuil toevoegend aan onze lijst... reden we stilaan terug richting Castro Verde. Als die keizerarend niet lukte zouden we nog een poging wagen om wat trappen te spotten. In de omgeving van Monte Salto zag Marc DC plots een "super grote vogel" neerstrijken in een boom. Ja, welke boom was het nu juist? Vanop verschillende posities werden de bomen gescand met de telescoop. Tot Johan het bevestigde: daar zit een vermoedelijk subadulte Spaanse keizerarend in een van die bomen. De telescopen werden een eind verplaatst om een beter zicht te krijgen. Maar de arend bleef niet zitten en vloog weg achter de bomenrij, maar niet de lucht in! Wij reden een beetje over en weer langs de weg, probeerden wat zijweggetjes, speurden zowat overal en uiteindelijk met een schitterend resultaat: een zittende Spaanse keizerarend op de grond. Langdurig konden we hem bekijken door de telescoop. Uiteindelijk steeg het beest op en tot onze totale verrassing vervoegde hij daar een tweede exemplaar. Lange tijd konden we nu twee "spelende" Spaanse keizerarenden in beeld volgen! Dat was het!! Uiterst tevreden besloten we naar het hotel af te zakken, wel nog snel eens langs Guerreiro om. Dat was zeker de moeite want we waren nog maar amper op weg of Marc N maakte ons attent op een groep van 10 grote trappen, rustig stappend in het steppegras, bij een ideale belichting van de avondzon. Weer een prachtige waarneming, één zoals op elk postkaartje zou passen. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 11
Grote trappen (MN) We zakten uiteindelijk naar het hotel af. Na het afwerken van de soortenlijst (123 soorten) was het zalig tafelen. Sommigen genoten bijzonder van de gemarineerde rode patrijs. De nieuwe soorten van de dag : Krooneend, Spaanse Keizerarend, Havikarend, Blauwe Kiekendief, Havik, Theklaleeuwerik, Boomleeuwerik, Paapje, Provencaalse Grasmus, Europese Kanarie. Dag 5 - donderdag 17.10.2013: verplaatsing naar de Atlantische kust - Lagoa en Praia de Santo André De dag begon met circa 100 rotszwaluwen aan het hotel, een lekker ontbijt en rond 8u45 waren we vertrokken richting Atlantische kust. Het was de bedoeling onderweg enkele meertjes aan te doen. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 12
Rotszwaluw (MDC) Een eerste stop aan een stuwmeer van Beringel leverde alvast al leuke soorten als grote zilverreiger (9), lepelaar (19), krakeend, putter, Cetti's zanger, kemphaan, witgat, steltkluut, grijze wouw. Deze laatste soort zou in feite de komende dagen overal te zien zijn. De volgende halte Lagoa dos Patos, eigenlijk een waterreservoir temidden landbouwgebied werd een topper. Op het meer en de oevers lepelaar (17), steltkluut (12), zwarte ruiter (9), kleine plevier, bonte strandloper, grote mantelmeeuw, wintertaling (ca 100). Tot onze totale verrassing vloog plots een grote trap over het gebied. Zo zagen we ook eens hoe indrukwekkend groot zo'n beest wel is. We speurden nu dus de lucht af en dit resulteerde in enkele grijze wouwen (minstens 4 stuks in dit gebied ), bruine kiekendief (2), rode wouw (4), buizerd (2) en tot algemene vreugde nog een grote trap en ook een kleine trap... die twee in één beeld. Die kleine trap was de enige van onze trip. We telden er nog een groepje van 120 koereigers. We reden door tot aan de kust en met zicht op de Lagoa de Melides en de Atlantische oceaan genoten we van onze picknick. Ondertussen zagen we ook tafeleend, krooneend (35), dodaars, slobeend, kleine zilverreiger, aalscholver en boven de zee enkele jan- van- genten. Voor de koffie wandelden we nog even het strand op, indrukwekkend mooi met zeer hoge golfslag. Na deze pauze reden we door naar het Lagoa de Santo André. Onderweg zagen we een sperwer en 2 dwergarenden. Lagoa de Santo André is een zeer grote lagune met zeer veel vogels: flamingo's, aalscholvers (enkele duizenden), meerkoeten (ca 4000) maar ook 2 watersnippen, kneu, buizerd en een hop die zich van dichtbij liet bewonderen. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 13
Druk bezochte rijstvelden (MN) We reden verder noordwaarts richting Comporta. Op de rijstvelden, waar volop geoogst werd, massa's ooievaar, koereiger, zwarte ibis, en lepelaar. Op een telefoondraad hadden we 2 grauwe vliegenvangers. Zoals dikwijls op onze trip eindigde de dag op een idyllische plaats: het vissershaventje van Comporta. Prachtig zonlicht op de oude (en soms vervallen visserssloepen... een ideale plaats voor fotografen, maar ook voor vogelaars: steenloper (12), bonte strandloper, krombekstrandloper, bontbekplevier, drieteenstrandloper, regenwulp, scholekster, grutto, groenpootruiter, zilverplevier, geoorde fuut, geelpootmeeuw, visdief, grote stern. In een rietkraag: blauwborst en Sint- Helenafazantje, verder graspieper en in de lucht een biddende grijze wouw en 3 boerenzwaluwen. Sint- Helenafazantje (MN) In opperbeste stemming reden we naar ons hotel. Dit maakt deel uit van een landbouw- coöperatieve. Het zag er prachtig uit, wat "aristocratisch, chique", met een warm onthaal en een gastronomische keuken voor weinig geld. Zalig! En ja, we stonden op 131 soorten. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 14
De nieuwe soorten van de dag : Geoorde fuut, Grote Zilverreiger, Zwarte Ibis, Kleine Trap, Visdief, Blauwborst, Grauwe vliegenvanger, Sint- Helenafazantje. Dag 6 Vrijdag 18.10.02013 : zuidkant van het Estuario do Rio Sado Onze hotel is deel van een coöperatieve voor wijn -, rijst- en veeteelt, met een groot verleden maar nu in deze moeilijke economische periode eerder in crisis. In feite logeerden we dus op een reusachtig landgoed. Huisjes van de coöperatieve (MN) Jef had voor het ontbijt al een toertje gedaan en overtuigde ons probleemloos om vooraleer de dagtrip te beginnen toch nog even op ons landgoed rond te lopen. We waren onder de indruk van de gebouwen, de arbeiderswoningen en voorzieningen. Aan vogels ontbrak het er ook niet: Sint- Helenafazantje, Cetti's zanger, Europese kanarie, graszanger, ooievaar, graspieper, kool- en pimpelmees, ringmus, groenling, boomkruiper, buizerd, bruine kiekendief, kleine zwartkop, kuifleeuwerik, enz. Zo was het ruim 10u vooraleer we echt op pad waren. Het werd een rit langs verschillende meertjes en barrages op de zuidelijk oever van de Rio Sado. Onderweg weer verschillende grijze en rode wouwen, koereigers, ooievaars, Iberische klapeksters... De eerste halte was Barragem do Pego do Altar met o.a. blauwe reiger, grote en kleine zilverreiger, fuut, kievit, en strandplevier (5). Op een 4tal km van Alcáçovas vonden we zelfs een meer dat niet op gps of kaart terug te vinden was. Naast de klassiekers van de dag leverde dat mooie waarnemingen op van witgat, strand- en kleine plevier, fitis en bonte en grauwe vliegenvanger. Bij Alcáçovas zelf hadden we bontbekplevier, kleine strandloper (4), bonte strandloper (3), groenpootruiter, steltkluut, witgat, dodaars en boomleeuwerik. Het Concelho de Alcácar Do Sal was goed voor een gezellige picknick, maar leverde geen enkele vogel. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 15
Het haventje (MDC) Uiteindelijk reden we door om via Lake Murta de namiddag af te ronden aan de oevers van de Rio Sado, met als slot opnieuw het haventje van Comporta. We konden er niet genoeg van krijgen: grote stern (33), bontbekplevier (19), geoorde fuut, zilverplevier (50), grutto, steenloper, groenpootruiter, slaaptrek van ruim 500 zwarte ibis en de pleisterende zwartkopwevers en Sint- Helenafazantjes. Rond 18u30 zakten we af naar ons hotel... voor de lijst (137 soorten) en een gastronomisch menu. De nieuwe soorten van de dag : Winterkoning, Fitis, Bonte Vliegenvanger, Koolmees, Boomkruiper, Ringmus. Dag 7 zaterdag 19.10.2013: noordkant van het Estuario do Rio Sado Aan de ontbijttafel kon Jef opnieuw reeds een nieuwe soort aan de lijst toevoegen: heggenmus. Vooraleer onze dagtrip te beginnen liepen we nog eens de omgeving van het hotel af, goed voor o.a. kleine bonte specht, appelvink, kleine zwartkop, boomkruiper en kuifleeuwerik. Rond 10u00 vertrokken we dan richting Peninsula de Troja. Onderweg weer grijze en rode wouw. Aan de steiger en in afwachting van de overzet naar Setubal: kluut, grutto, tureluur, bontbekplevier, stelkluut en aalscholver. Een meevaller was echter een groepje van circa 10 tuimelaars dat de rivier opzwom en een heuse zeepaddestoel. Tijdens de overtocht met de ferry hadden we nog grote stern. Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 16
Zeepaddestoel (MN) We reden onmiddellijk door naar de punt van de Cabo Espichel, gelegen ten westen van Sesimbra. We hadden er een fantastisch uitzicht op de Atlantische Oceaan. Zo hadden we zicht op meerdere Jan- van- genten. De locatie is beroemd vanwege een heiligdomcomplex (Santuário de Nossa Senhora do Cabo Espichel) dat zeer dicht bij de rand van de hoge kliffen gebouwd is. Die waren goed voor zwarte roodstaart, boerenzwaluw, kneu, putter, roodborsttapuit, torenvalk, tapuit. Johan vroeg speciale aandacht voor enkele exemplaren herfstschroeforchis! Herfstschroeforchis (MDC) Na de picknick reden we door naar Lago de Albufeira: grote stern (4), scholekster, kleine zilverreiger, bonte strandloper, tureluur. Daarna bezochten we een schitterend natuureservaatje Lagoa Pequena met enkele mooie waterpartijen en rietvelden, omgeven door bos. Goed voor een mooie wandeling langs verschillende kijkhutten en heel wat vogels. Op of rond het water : purperkoet, meerkoet, dodaars, wintertaling, kleine zilverreiger ( 8 ), slobeend, waterral. In de Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 17
bosjes : cirlgors, Europese kanarie, staartmees, grauwe vliegenvanger, boomkruiper, zwarte mees, kuifmees, vuurgoudhaantje, putter. Lagoa Pequena (MN) Rond 17u30 moesten we verder. We hadden nog een halte gepland, nl de Reserva Natural do Estuário do Sado. Het is een grote baai ten oosten van Setúbal in de monding van de Rio Sado. Het was even zoeken om de goede plaatsjes te vinden, maar er is veel te zien: tureluur, zilverplevier bonte strandloper, tapuit, grijze wouw, oeverloper, boomkruiper, boomklever, een vluchtje van ca 40 goudplevier en als kers op de taart onze eerste visarend. Bij een lokaal haventje Gâmbia hadden we een grote groep flamingo's, grijze wouw, reuzenstern en een groepje van ca 50 zwarte ibis. In de verte zagen we een kijkhut boven het gebied uitsteken. Het was te ver om die op dat moment nog aan te doen en we besloten dus dat dit iets was voor de volgende morgen. Eerst naar het hotel om te tellen ( 149 soorten ) en gastronomisch te tafelen! De nieuwe soorten van de dag : Visarend, waterral, goudplevier, kleine bonte specht, heggenmus, vuurgoudhaan, zwarte mees, kuifmees, boomklever, appelvink, cirlgors en grijze gors. Dag 8 zondag 20.10.2013 monding van Rio Tejo. Na het ontbijt, het inpakken en nog enkele Sint- Helenafazantjes en een cetti s zanger vertrokken we richting Gâmbia- haventje, waar we gisteren gestopt waren. Het was even zoeken naar de toegang ot de kijkhut, maar het bleek dik de moeite te zijn: kleine zilverreiger, visarend, grote stern, blauwe reiger, flamingo, dunbekmeeuw, koereiger,lepelaar, wulp, bruine kiekendief, blauwborst, paapje, graszanger, ijsvogel... Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 18
Het haventje van Gâmbia (MN) Tevreden zakten we rond 11u00 af naar Zambujal, goed voor onze eerste slechtvalk van de reis. Verder aan de plasjes grutto (220), rosse grutto, kemphaan (5), bontbekplevier, dodaars, tureluur, lepelaar (40), kluut en stelkluut, oeverloper, witgat... Onderweg naar de Alcochete hadden we nog tweemaal grijze wouw. Aan de oever van de Tejo, met zicht op de fameuze Vasco de Gama- brug, kregen we uitgebreid gelegenheid om "gevlagde" drieteenstrandlopers te bekijken. Geen eenvoudige opdracht die pootvlagjes van die snelle beestjes, die dan nog in het slijk lopen, af te lezen. Beter een foto nemen en thuis eens rustig bekijken. Na de reis bleek dat ze daar in de omgeving gevlagd waren door een Nederlandse onderzoeker. Voor de rest daar nog kleine strandloper, bonte strandloper, strandplevier. Tijdens de koffie in Albacete werden we nog verrast door een slechtvalk. In de laatste halte, Reserva Natural del Estuário do Tejo, gingen we er nog eens tegenaan: groenpootruiter (20), oeverloper, bontbekplevier, bonte strandloper, grote stern, lepelaar (200), kluut (300), wintertaling, bergeend (50), buizerd (2), grote zilverreiger (9), grutto (300), zilverplevier maar al deze aantallen verbleekten in het niets toen een bruine kiekendief plots de orde kwam verstoren en alles wat kon vliegen de lucht inging. Bij het spotten van een visarend besloten we te stoppen en alles in gereedheid te brengen voor ons vertrek zoals de auto wat afstoffen en terug inleveren... Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 19
Moe maar voldaan (MN) Alles verliep vlotjes tot... onze vlucht gemeld werd met onbepaalde vertraging te wijten aan het stormweer boven Parijs. We hadden dus ruim tijd om onze lijst af te werken...en deze af te sluiten op 149 soorten. Twee uur later dan gepland vertrokken we uiteindelijk toch... en kwamen we laat, zeer laat, maar heel tevreden thuis!! Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 20
Soortenlijst vogels Portugal oktober 2013- per dag (in totaal 149 soorten) Soort zo ma di wo do vr za zo 13 okt 14 okt 15 okt 16 okt 17 okt 18 okt 19 okt 20 okt Geoorde Fuut Dodaars Fuut Jan- van- gent Grote Aalscholver Woudaap Koereiger Kleine Zilverreiger Grote Zilverreiger Blauwe Reiger Ooievaar Zwarte Ibis Lepelaar Flamingo Bergeend Wilde eend Krakeend Slobeend Smient Tafeleend Krooneend Vale Gier Monniksgier Visarend Spaanse Keizerarend Dwergarend Havikarend Rode Wouw Bruine Kiekendief Grijze Wouw Blauwe Kiekendief Buizerd Sperwer Havik Torenvalk Slechtvalk Smelleken Rode Patrijs Waterral Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 21
Waterhoen Meerkoet Purperkoet Grote Trap Kleine Trap Scholekster Kluut Steltkluut Kleine Plevier Bontbekplevier Strandplevier Zilverplevier Goudplevier Kievit Kanoet Drieteenstrandloper Steenloper Bonte Strandloper Krombekstrandloper Kleine Strandloper Witgat Oeverloper Tureluur Zwarte Ruiter Groenpootruiter Grutto Rosse Grutto Wulp Regenwulp Watersnip Kemphaan Kokmeeuw Dunbekmeeuw Zwartkopmeeuw Geelpootmeeuw Audouins Meeuw Kleine Mantelmeeuw Grote Mantelmeeuw Grote Stern Visdief Reuzenstern Zwartbuikzandhoen Rotsduif Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 22
Houtduif Turkse Tortel Steenuil Hop Ijsvogel Grote Bonte Specht Kleine Bonte Specht Veldleeuwerik Kuifleeuwerik Theklaleeuwerik Boomleeuwerik Kalanderleeuwerik Rotszwaluw Boerenzewaluw Roodstuitzwaluw Huiszwaluw Duinpieper Graspieper Witte Kwikstaart Gele Kwikstaart Grote Gele Kwikstaart Winterkoning Heggenmus Roodborst Blauwborst Zwarte Roodstaart Tapuit Paapje Roodborsttapuit Blauwe Rotslijster Merel Kleine Zwartkop Provençaalse Grasmus Graszanger Cetti s Zanger Fitis Tjiftjaf Vuurgoudhaan Grauwe Vliegenvanger Bonte Vliegenvanger Koolmees Zwarte Mees Pimpelmees Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 23
Kuifmees Staartmees Boomklever Boomkruiper Iberische Klapekster Blauwe Ekster Ekster Gaai Zwarte Kraai Raaf Zwarte Spreeuw Huismus Spaanse Mus Ringmus Vink Kneu Sint- Helenafazantje Putter Groenling Europese Kanarie Appelvink Cirlgors Grauwe Gors Grijze Gors Zwartkopwever Totaal aantal soorten 68 97 113 123 131 137 148 149 Soortenlijst vlinders (onvolledig) Oranje Luzernevlinder, Atalanta, Distelvlinder, Koninginnepage, Geraniumblauwtje, Kleine Vuurvlinder, Residawitje, Klein Koolwitje, Groot Koolwitje, Bont Zandoogje, Bruin Zandoogje, Rotsvlinder, Klein Tijgerblauwtje Soortenlijst libellen (onvolledig) Vuurlibel, Zwervende heidelibel, Grote Keizerlibel, Zuidelijke keizerlibel, Paardenbijter Soortenlijst zoogdieren (onvolledig) Konijn, Tuimelaar, Edelhert Reisverslag Portugal oktober 2013 Marc Nollet en Marc De Ceuninck 24