Chiisana mei 2007. jaargang 7. nr 1 Publieksprijs interne tentoonstelling 2006: Henk Vincenten
Inhoud 3 Contributie 4 Programma Zuid-Holland 5 Noelanders Trophy 07 6 Workshop Marco Invernizzi 8 Presentatie Tsukiyama bij ALV 10 Jaarrekening 2006 11 Alex in Japan 12 Waarom halfcascade? 14 Klas van Noelanders weer bijeen in Rotterdam 15 Tsukiyama vooraankondiging 16 Bonsai evenementen 17 Algemene informatie en colofon 18
4 Programma 2007 2 e helft 5 Contributie De contributie van 2007 bedraagt 30,- per kalenderjaar. Wilt u zo vriendelijk zijn de contributie vóór 1 januari 2007 over te maken op: Girorekening 4285569 t.n.v. AFD ZH VAN DE NEDERL BONSAI VERENIGING te Alphen aan den Rijn U kunt uw contributie ook rechtstreeks aan de penningmeester betalen op 9 december of 14 januari. Door veranderingen bij de Postbank is het voor ons niet meer haalbaar om met acceptgirokaarten te werken. We hebben het geld hard nodig voor de organisatie van de activiteiten. Wilt u eraan denken? Alvast hartelijk dank! Nieuwe leden betalen tevens 10,- inschrijfgeld. Na betaling ontvangt men een pasje op de volgende bijeenkomst. Voor vragen over het lidmaatschap kunt u contact opnemen met: Lenie May: telefoon 010-4587482 E-mail: l.may@kpnplanet.nl Zaterdag 12 mei: Minicursus bedraden en werkmiddag Deze workshop staat onder leiding van Huib Baden i.s.m. andere leden. Er is een minicursus voor beginners en een minicursus voor gevorderden. Voor de beginners werken we met Cotoneasters. Zij werken in groepen van maximaal 6 personen. De Cotoneasters zijn vanaf 3,- te koop in de clubwinkel. Gevorderden kunnen hun eigen boom meebrengen in de workshop. Die boom moet dan natuurlijk wel aan bedraden toe zijn. Zij werken in groepen van maximaal 8 personen. Menigeen die al langer met bonsai bezig is en het bedraden een tijdje heeft laten rusten weet hoe snel de kennis en de vaardigheid weer wegzakt. Voor iedereen dus een uitgelezen kans, of het er nou om gaat het bedraden aan te leren, of de kennis op te frissen, om de fijne kneepjes van het vak te leren of de puntjes op de i te zetten. Zaterdag 16 juni: Workshop o.l.v. Piet Hoek. Deze workshop staat onder leiding van Piet Hoek. Ons lid wat die praktische artikelen schrijft voor Chiisana. Nog niet gezien? Alweer vergeten? Gauw kijken. Frank Snijdewint heeft zijn artikelen op onze website geplaatst. Piet neemt 16 juni een interessante en uiteenlopende collectie bomen mee voor de liefhebbers. Wie zijn of haar boom live met Piet wil bespreken, snoeien, bedraden en/of restylen vragen we in te schrijven voor de workshop. Buiten de workshop is weer alle gelegenheid om te werken aan de eigen boom. Zaterdag 7 juli: Interne tentoonstelling en Wedstrijd Nieuw Talent Er komt een waardering van de bomen voor degenen die dat willen en een esthetische keuring. We maken na de keuring een proefopstelling met de bomen die naar de NBS, de Nationale Bonsaishow gaan. Daar gaan we ons ook als afdeling presenteren. Voor de liefhebbers is er gelegenheid om onder leiding van Edwin Koppers en Manon Jamin de eigen boom professioneel te fotograferen. Meenemen dat toestel dus! De mooiste bomen gaan naar de tentoonstelling op de Tsukiyama-bonsaidagen. Zie vooraankondiging in de bijlage. Data om alvast te noteren: Zaterdag en zondag 8 en 9 september: Tsukiyama (zie vooraankondiging) Zegt het voort, zegt het voort. Het staat nu al vast dat dit het grootste bonsai-evenement wordt van de NBV van de afgelopen tien jaar. Wil je helpen om flyers te verspreiden, affiches op te hangen, een uurtje helpen met toezicht houden op de tentoonstelling? Laat het weten. We hebben alle leden nodig. Inschrijven voor hand- en spandiensten op de Tsukiyama-bonsaidagen (alsjeblieft, ook een uurtje is al fijn) kan via het secretariaat of via de roze formulieren die tijdens de bijeenkomsten op tafel liggen. Zaterdag 29 september: winkelen bij de firma Lodder, met clubkorting. Zaterdag 20 oktober: in Boskoop Zaterdag 17 november: bij Teunis-Jan Klein in Nieuwerkerk aan de IJssel Zaterdag 15 december: in Boskoop
6 8e Noelanders Trofee weer groot succes! 7 door Piet Hoek De 8e editie van de Noelanders Trofee, gehouden in het weekend van 20 januari 2007 is zeer succesvol verlopen. Record aantal toeschouwers, mooie demonstraties, goed verkopende handelaren, goed weer, mooie demonstraties van o.a. onze eigen Hotsumi. Dit alles maakte het tot een vreugdevolle happening. de juniperus shohin van Maarten van der Hoeven Op de tentoonstelling stonden weer veel mooie bomen, de beste boom was een werkelijk fantastische Juniperus chinensis van Steve Tolley uit Engeland. Ook wij bleven niet zonder prijzen. Ed van der Reek won een 4e prijs met zijn Chamaecyparis obtusa, en Maarten van der Hoeven was de beste in de shohin met de Juniperus die op onze Landdag de derde prijs won. De enige te winnen nominatie in de shohin ging naar ons wereldberoemde driemanschap in het minst om de gemoedelijke sfeer die er heerst. Zondagmorgen was het de beurt aan de Nieuwe talenten om hun kunnen te tonen. Hanspeter Gerber uit Zwitserland, de winnaar van de NT contest van de EBA 2006, Roland Cultiaux uit Belgie en onze eigen Dominique Bosch. Ik had de eer ze op het podium te mogen begeleiden en ze kwamen alle drie tot een mooie prestatie. Voor de organisatoren een ongelofelijke hoeveelheid werk die met veel plezier ieder jaar weer verzet wordt. Dominique aan het werk de winnende Juniperus van Steve Tolley de obtusa van Ed van der Reek Dominique s eindresultaat Demmendal, Cortjens en Giphart. Het galadiner met prijsuitreiking was zoals altijd weer een hoogtepunt. Deze keer was het in brasserie de Kluis, een mooie gelegenheid bij het formule 1 circuit in Zolder. Het diner trekt veel bezoekers niet Deelnemers van de NT demonstratie Schets van eindresultaat
8 terug naar huis! Gelukkig had de man, na een halfuurtje geschikter uitgangsmateriaal bij zich. 9 Workshop Marco Invernizzi door Edwin Koppers 11 maart jl. hebben Alex en ik een workshop met Marco Invernizzi bijgewoond. Deze tweeëndertigjarige Italiaan uit Milaan is 5 jaar in de leer geweest bij Salvatore Liporace en 3 jaar bij Masahiko Kimura in Japan. Marco was in Nederland waar hij tijdens de open dagen van Lodder op zaterdag demonstreerde. Carlos van der Vaart maakte van de gelegenheid gebruik om Marco zondags in Rozenburg een workshop te laten geven aan een tiental deelnemers. De workshop was van 10 tot 17.00 uur. Het materiaal dat de deelnemers hadden meegenomen was over het algemeen van een hoog niveau. Sommigen hadden bomen meegenomen die al één of meerdere keren gestyleerd waren en anderen hadden echt startmateriaal bij zich. Zo ook Alex en ik. Wij hadden beiden een Pinus bij ons waaraan nog heel wat geklust moest worden. Eén cursist had zelfs een levensgrote boom meegenomen (Pinus) die nauwelijks in z n bestelbusje paste! Nadat deze was uitgeladen bleek deze tuinboom (nog) niet geschikt om er een bonsai van te maken. Dus die boom ging weer keurig de bus in Marco bouwde de workshop op geheel eigen wijze op. Het doel was niet zozeer om aan het einde van de dag met een compleet gestyleerde bonsai naar huis te gaan, maar had een meer educatief karakter. Het was de bedoeling dat men niet enkel op z n eigen boom focuste, maar om gedurende de dag mee te kijken en te leren van de andere bomen. Zo nodigde hij ons regelmatig uit om een probleem of techniek bij een bepaalde boom in groepsverband te bespreken. Eén van de onderwerpen was bijvoorbeeld het snoeien en knopselectie bij de Picea. Dat verschilt nogal van snoei bij andere bomen. Picea loofopbouw is horizontaal. Aan het einde van een tak ontstaan een heleboel knoppen. Selecteer ze tot er slecht twee overblijven die naar buiten wijzen (niet naar boven en niet naar beneden). Laat deze uitgroeien totdat het twee uitlopers zijn en nijp ze. Als er rond juni, in de tweede groei, weer veel nieuwe knoppen ontstaan, herhaal dan de handeling. Verder vroeg Marco op een zeker moment of wij wisten hoe je raffia voorbereid. Raffia voorbereiden? Ja, nat maken dacht ik nog! Marco heeft echter een speciale techniek om de slierten raffia netjes bij elkaar te houden voordat je het op een tak aanbrengt: eerst maakt hij een knoop bovenin en vervolgens pakt hij om de 10 à 20 cm een sliertje uit de streng, waarmee hij het geheel bij elkaar bindt. Tja het is een manier... Als een vriendelijke doch strenge leermeester voorzag hij de deelnemers naast goede tips, complimentjes en adviezen ook van redelijk confronterende kritiek. Het werd ons bijvoorbeeld pijnlijk duidelijk dat onze zorgvuldig aangeschafte Pinussen niet eind van de middag, maar slechts over zo n tien jaar wellicht een redelijke bonsai zou kunnen opleveren. Tja, de lat ligt hoog bij Marco! Maar dat moet ook, het houdt ons scherp en levert uiteindelijk het beste resultaat op. De arbeidsintensieve dag is omgevlogen en ik heb genoten en weer veel geleerd.
10 Prachtpresentatie Tsukiyama, een zee van bomen, door Teunis Jan Klein. Jaarrekening 2006 11 bericht: Pim van Elst foto s: Hans Khoe Op de algemene ledenvergadering van de NBV in Leersum, gehouden op zaterdag 14 april 2007, heeft Teunis Jan Klein van bonsaivereniging Zuid-Holland namens de Tsukiyama tentoonstellingscommissie de aanwezigen een kijkje gegeven in de mogelijkheden van dit onderdeel van Tsukiyama, een zee van bomen, die gehouden wordt in Zevenhuizen (ZH) op 8 en 9 september van dit jaar. De tentoonstelling, onderdeel van de Nationale Bonsaishow 2007, is de gelegenheid bij uitstek voor de 11 bij de NBV aangesloten verenigingen om hun beste bonsai aan elkaar en aan het publiek te laten zien. Het is ook een onderlinge competitie betreffende kwaliteit en presentatie. Bonsaivereniging ZH biedt alle 11 clubs tien strekkende meter ruimte inclusief tokonoma (nis), met verstelbare hoogtes, afrokking en achtergrond. Daarnaast twee strekkende meter voor een shohin display. De mogelijkheden werden prachtig aanschouwelijk gemaakt door het tonen van de virtuele resultaten in drie dimensies (ontwerp en uitvoering Manon Jamin). Hoewel de Nationale Bonsaishow 2007 feitelijk alleen op zaterdag 8 september 2007 wordt gehouden, biedt BV ZH alle 11 clubs de mogelijkheid hun opstellingen beide dagen aan het publiek te tonen. De clubs zullen voor 15 mei laten weten of zij gebruik willen maken van deze mogelijkheid. Eventuele vrijkomende ruimte zal worden ingenomen door kwaliteitsbonsai van andere clubs en privé personen. De aanwezige clubbestuurders en het bestuur NBV waren zeer onder de indruk van het aanbod van Bonsaivereniging Zuid-Holland en hebben op deze vergadering besloten een wezenlijke financiële bijdrage te leveren aan Tsukiyama. Over de verdere voortgang van de voorbereidingen van Tsukiyama wordt iedereen via de gebruikelijke media, waaronder Bonsai Nederland, vanzelfsprekend op de hoogte gehouden.
Alex in Japan door Manon Jamin foto s: Alex Straver Alex Straver is het laatste half jaar twee keer voor zijn werk naar Japan afgereisd waar hij bezig is met het ontwerpen van een fabriek voor de Shell. Beide keren kon hij het niet laten om zijn spaarzame vrije tijd te gebruiken om zich verder in de Japanse cultuur te verdiepen, met name bonsai. Zo bracht hij een bezoek aan Omiya Koen, eens de belangrijkste plaats in Japan voor bonsai kwekers. Er waren ooit meer dan 40 bonsai tuinen, waarvan velen met grote namen. Nu zijn er nog maar zo n 15 minder bekende van over, maar dat neemt niet weg dat er nog steeds veel mooie bonsai te bewonderen vallen. De eerste keer is Alex de tuinen gaan bekijken met zijn collega Wim Dam, die bonsai erg leuk vindt, maar er zelf nooit aan zal beginnen, naar eigen zeggen. Op een druilerige zaterdagochtend zijn ze naar Omiya Koen getogen, zo n anderhalf uur met de trein vanaf Yokohama, waar ze verbleven. Dankzij de secretaresse, die voor hen een treinmapje had samengesteld, en de hulp van een oudere dame op het station kwamen ze aan in het natte Omiya Koen. Daar bezochten ze 4 verschillende tuinen, waarvan er één bekend staat als Bonsai museum. Bij één van de tuinen was ook een cursus aan de gang. Dit was alleraardigst om te bekijken, die Japanners bezig te zien met hun hobby. Bijna zoals op de vereniging, met dezelfde overgave maar met veel meer rust De tweede keer was begin april van dit jaar. Alex is met zijn directe collega en diens gezin die in Malaysië wonen opnieuw naar Omiya Koen getogen. Deze keer was het prachtig weer en stonden vele bloemdragende bomen in de bloei, zoals de malus en de wisteria. Helaas waren de kersenbloesem feesten net voorbij en de kersenbomen alweer bijna uitgebloeid. De bomen die in november prachtige herfstkleuren hadden gehad of hun verfijnde vertakking lieten zien door bladverlies, stonden nu weer in volle pracht, getooid met jong, fris groen en bloemen. Beide perioden hadden hun eigen kijkplezier en schoonheid. Ook nu weer was er cursus met dezelfde mensen van de vorige keer, overigens alle-maal ouderen. Als je met Japanse mensen spreekt over je hobby bonsai, kijken ze je vreemd aan, omdat dit typisch een hobby is voor oudere gepensioneerde mannen en vrouwen en niet zoals bij ons voor jong en oud. In deze cursus waren dan ook alleen oudere mannen en vrouwen op verschillend niveau bezig. Overigens is Alex zijn collega zo enthousiast geworden na dit bezoek, dat hij heeft gezegd met deze hobby te gaan beginnen als hij weer in Malaysië is teruggekeerd.
14 15 Waarom halfcascade? door Piet Hoek Toen ik de boom op de kwekerij zag staan was ik gelijk verkocht. De boom was gemaakt om tot Bonsai en wel een halfcascade te worden omgevormd. Het gaat hier om een Picea abies Maxwellii, een dwergvorm van het geslacht waaronder ook onze Picea abies, de kerstboom thuis hoort. In tegenstelling tot de normale Maxwellii s had deze boom prachtig loof, het loof dat je meer ziet bij de Japanse Picea s, bijvoorbeeld de Picea Jezoensis. Overigens zul je haast altijd de exemplaren vinden met de langere internoden, waarvan uiteraard ook mooie bomen gevormd kunnen worden. De boom is gemakkelijk bewerkbaar en bepaald niet duur in de aanschaf. De procedure van het vormen was niet moeilijk omdat ik al direct voor de halfcascade gekozen had. Na het snoeien was het eigenlijk alleen een zaak van bedraden en de takken in vorm zetten. Enig denkwerk gaf nog wel de lengte van de boom. Zowel de linkerzijde als de lange zijde van de boom zijn wel wat lang. Omdat de boom een plaats zou krijgen op een verhoging in een Japanse tuin was het nodig dat de boom voldoende volume hield en toch een Bonsai zou moeten zijn.. Ik denk dat ik in die opdracht redelijk geslaagd ben, nu maar wachten of de boom van deze ingrepen, die direct achter elkaar in enkele dagen plaatsvonden geen nadeel zal ondervinden. Klas van Noelanders weer bijeen in Rotterdam door Piet Hoek Het plezier straalde ervan af. We genoten allemaal van het werken met een echte prof die ook nog goed kan tekenen. Velen namen een prachtige tekening mee naar huis. Misschien dat we over een aantal jaren sommige van de bomen weer kunnen zien op een regionale of landelijke tentoonstelling. Maar dan moeten we natuurlijk nog met de bomen opstaan en naar bed gaan, water geven en mesten en pinchen, beschermen en koesteren en dan op een dag als de natuur haar volle glorie laat zien staat daar in een stralende zon een mooie bonsai in de tuin op ons te wachten. Daar doen we het toch allemaal voor? De volgende bijeenkomst van de klas is gepland voor 6 oktober van dit jaar. Zaterdag 17 februari was de klas van Marc weer bijeen op de Educatieve tuinen in Rotterdam. Het was een zonnige dag met veel liefhebbers van de bonsai en Tom van Wanum als perfecte gastheer. Marc toonde haarscherp aan waarom hij mede aan de top staat in Europa. Zonder aarzeling werden de bomen van overtollige ballast ontdaan en de deelnemers gingen aan het werk onder het motto alles bedraden. Omdat de meesten al meerdere workshops met Marc gedaan hebben weet iedereen wat hij moet doen. Er gaat geen tijd heen met oeverloos gepraat.
Tsukiyama een zee van bomen Landelijke bonsaidagen op 8 en 9 september 2007 Zaterdag 8 september De Nationale Bonsaishow Interactieve masterclasses o.l.v. Teunis Jan Klein Demonstratie Hotsumi Terakawa Wedstrijd Nieuw Talent Wedstrijd (NTC) Workshop o.l.v. Alex Straver Kinderworkshop o.l.v. Lenie May en Hans Khoe Workshop Bonsaikaarten maken o.l.v. Akira Matsumoto Zondag 9 september Tsukiyama ten Workshop o.l.v. Huib Baden Demonstratie Carlos van der Vaart Kinderworkshop o.l.v. Lenie May en Hans Khoe Simultaan demonstratie o.l.v. Carlos van der Vaart met bewezen nieuw talent: - Rijn Bècude (Apeldoorn) - Dominique Bosch (MIdden-Nederland) - Richard Lorent (Goyomatsu) Doorlopende tentoonstelling, grote markt en loterij. Veiling op beide dagen. Plaats: Sport en Cultureel Centrum Swanla Burg. Klinkhamerweg 86, 2761 BJ Zevenhuizen (ZH). Tussen de A12 en de A 20. Informatie: s.van.wagtendonk@planet.nl Bonsai evenementen 2007 Wanneer Wat en wie Waar 12-13 mei Bonsai en Oosterse Voorwerpen Cultureel Centrum 080 658854 Dieplaan 3600, Genk www.shinpaku.be België 17-20 mei EBA en ESA Congres Thermae Palace Eurpese conventie van aangesloten Koningin Astridlaan 7, verenigingen o.a. de NBV. Ten, demo s Oostende, België van o.a. Takeo Kawabe en wedstrijd Nieuw Talent, info: www.bonsai-abbc-belgium.be 23-25 mei International meeting Marbella Museum Bonsai Marbella M.m.v. Masahiko Kimura Malaga info: www.sopde.es/cultura/museoas/ Spanje museo20.html 31 mei-3 juni 10e Tsjechische Bonsai &Suiseki Expositie Hotel Gustav Mahler www.bonsai.centrum@worldonline.cz Jihlava (120 km ten oosten van Praag) 15-17 juni 100 jaar Bonsai in Duitsland Schloss Pillnitz info: www.100-jahre-bonsai.de Dresden, Duitsland 11-15 juli Tropical enchantment BCI San Juan Demo s van o.a. Suzuki, Ivernizzi Puerto Rico info: www.bcifelab2007.com 1-4 september Asian-Pacific Bonsai and Suiseki Federation Bali info: www. baliaspac9-bonsai-suiseki.com Indonesië 8-9 september Tsukiyama; een zee van bomen Sport & Cultureel Organisatie: Bonsaiver. Zuid-Holland centrum Swanla M.m.v. Hotsumi Terakawa, Teunis Jan Klein Burg. Klinkhamerweg 86 Carlos van der Vaart, Richard Lorent, 2761 BJ Zevenhuizen Dominique Bosch, Rijn Becude e.v.a. Zuid-Holland Tentoonstelling, demonstraties, markt rondleidingen, workshops, veiling, loterij Zie verder het programma info: www.bonsaiverenigingzuid-holland.nl 15-16 september Zesde Gingko Bonsai Award Bonsai Center Gingko info: www.gingkobonsai.be of Heirweg 190 gingko@pandora.be Laarne, België 17
18 Bonsaivereniging Zuid-Holland www.bonsaiverenigingzuid-holland.nl Bijeenkomsten: Eenmaal per maand op zaterdag, behalve juli en augustus. Harmoniegebouw Concordia, P.A. van Neslaan, Boskoop. Tijd 13.00-17.00 uur, T 0172 212146 (alleen op de middagen in Boskoop) Op de bijeenkomsten wordt ervaring en kennis uitgewisseld. Werkvormen zoals workshop, demonstratie, boombespreking en excursie wisselen elkaar af. Er is gelegenheid aan eigen bomen te werken, advies te vragen, boeken te lenen en er is een winkel om de benodigdheden voor de hobby aan te schaffen. Elke maand wordt een loterij gehouden. Contributie 2006: 30,- per kalenderjaar, Girorekening: 4285569 t.n.v. AFD ZH VAN DE NEDERL BONSAI VERENIGING te Alphen aan den Rijn. Nieuwe leden betalen tevens 10,- inschrijfgeld. Na betaling ontvangt men z.s.m. een pasje. Wie na 1 juli lid wordt betaalt 15,- contributie voor 2006. Voor vragen over het lidmaatschap kunt u contact opnemen met Lenie May: T 010 4587482 E-mail: l.may@kpnplanet.nl CHIISANA is het ledenbulletin van Bonsaivereniging Zuid-Holland en betekent kleintje. De vereniging is aangesloten bij de Nederlandse Bonsai Vereniging, de NBV. Opmaak en redactie: Manon Jamin, info@m-jamin.speedlinq.nl Kopij, tekst en/of foto s zijn altijd van harte welkom. Dit bulletin wordt samengesteld door en voor de leden en verschijnt 2 x per jaar. De mening van de inzenders van artikelen kan verschillen met de opvattingen van de redactie. Bestuur: Hans van Beek, voorzitter T 078 6212936 Harold Boekholt, penningmeester T 0172 742389 Silvia van Wagtendonk, secretaris T 0172 495363, E-mail: s.van.wagtendonk@planet.nl Huib Baden, lid T 079 3418626 Alex Straver, lid T 015 3107101 Vaste ondersteuners: Ledenadministratie Winkel en loterij Bibliotheek Webmaster Catering Redactie en opmaak Chiisana Lenie May (l.may@kpnplanet.nl) Nell Baden en Yvonne van Beek Rick Vincenten Frank Snijdewint Concordia (Karin en René) Manon Jamin