Operatie aan de amandelen bij volwassenen
operatie aan de amandelen bij volwassenen Deze folder geeft informatie over ontstekingen aan de amandelen en de behandeling daarvan bij volwassenen. De amandelen en hun functie U heeft een uitgebreid systeem om infecties te bestrijden, het zogenoemde lymfkliersysteem. Ook in de overgang van mond en neus naar de keel zit lymfklierweefsel. Het vangt binnendringende ziekteverwekkers op en maakt ze onschadelijk. Het lymfklierweefsel zit in dit gebied op drie plaatsen: In de neus-keelholte Dit is de ruimte achter de neus boven het zachte verhemelte. Het verdikte lymfklierweefsel in het dak van de neus-keelholte heet de neusamandel (adenoïd). De neusamandel is met name bij jonge kinderen aanwezig. Vanaf het achtste levensjaar neemt de grootte af. Bij uitzondering kan de neusamandel op volwassen leeftijd nog aanwezig zijn. In de keel De keelamandelen (tonsillen) zijn zichtbaar als knobbels links en rechts achter in de keel. De huig, het aanhangsel van het zachte gehemelte, hangt in het midden tussen de keelamandelen. Achter op de tong Dit deel wordt de tongamandel genoemd. Hij gaat aan de zijkanten van de tong over in de keelamandelen. De tongamandel geeft zelden klachten. Een eventuele verwijdering van de amandelen heeft geen merkbaar gevolg voor het bestrijden van infecties. De amandelen vormen slechts een klein onderdeel van uw totale lymfkliersysteem. Bovendien zit in de mond-keelholte ook lymfklierweefsel in het slijmvlies
van het zachte verhemelte en in de zij- en achterwand van de keel. Na verwijdering van de amandelen blijft dus voldoende afweerfunctie over. Klachten van de amandelen Wanneer u op volwassen leeftijd een neusamandel heeft, kunnen verschillende klachten optreden, zoals een verstopte neus, door de neus praten, regelmatige verkoudheden, open mondademhaling en snurken. Bij een acute ontsteking van de amandelen heeft u klachten als een korte periode van keelpijn met slikklachten, koorts en algehele malaise. Na de derde dag zakt de koorts meestal en verdwijnen de andere klachten langzaam. Dergelijke perioden kunnen zich meermalen per jaar voordoen. De amandelen kunnen ook chronisch ontstoken zijn. Dan treden klachten op zoals moeheid, lusteloosheid, snurken, matige eetlust en een slechte adem. Amandelen zwellen op wanneer ze ontstoken raken. Hierbij kunnen ook de lymfklieren in de hals zwellen en pijnlijk zijn. Bij uitzondering breidt de ontsteking van de keelamandel zich uit tot in het omliggende weefsel en hoopt etter op (peritonsillair abces). Slikken is dan nauwelijks mogelijk, u heeft veel slijmvorming, u kunt uw mond moeilijk openen, de lymfklieren in de hals zijn gezwollen en u heeft hoge koorts. Wanneer worden de keelamandelen verwijderd? De beslissing om de amandelen te verwijderen is afhankelijk van de ernst en de frequentie van de klachten. Wanneer de klachten onvoldoende met medicijnen (pijnstillers en/of antibiotica) worden bestreden, of als u te vaak medicijnen moet gebruiken, worden de amandelen verwijderd. Soms wordt de neusamandel ook verwijderd. Bij abcesvorming wordt meestal eerst het abces geopend. Direct daarna of na een paar dagen kunnen de keelamandelen verwijderd worden. Dit kan ook zes tot acht weken later gebeuren, als de keelamandelen tot rust zijn gekomen. Het tijdstip van de operatie is dus afhankelijk van de mate van abcesvorming, de tijdsduur en de
ernst van de ziekte en het gebruik van bloedverdunnende medicijnen. De operatie Bij volwassenen (en kinderen ouder dan 10 jaar) worden de amandelen meestal verwijderd door ze stapsgewijs los te maken. Dit wordt ook wel pellen genoemd. Het gebeurt omdat de keelamandelen bij ouderen veel vaster aan de onderliggende weefsellaag zitten. De ingreep vindt gewoonlijk onder narcose plaats. Bij uitzondering wordt gekozen voor plaatselijke verdoving. In beide gevallen worden de voor een operatie gebruikelijke voorzorgsmaatregelen in acht genomen. Wordt u onder narcose behandeld, dan merkt u niets van de ingreep, omdat u slaapt. Worden de amandelen verwijderd onder plaatselijke verdoving, dan wordt op een paar plaatsen rond de amandel met een naald verdovingsvloeistof ingespoten. Nadat de verdoving goed is ingewerkt, worden beide amandelen verwijderd. U kunt het vrijkomende bloed in een bakje spuwen. Complicaties Iedere operatie heeft een zeker risico. Bij het verwijderen van de amandelen bestaat de kans op een nabloeding. Een normale bloedstolling na de operatie is van groot belang. U mag daarom voor de ingreep geen bloedverdunnende middelen gebruiken. De middelen zorgen ervoor dat uw bloed minder goed of niet stolt. Het gaat met name om pijnstillers die acetylsalcylzuur bevatten (Aspirine, Acetosal, Ascal, enzovoort). Wordt u begeleid door de trombodedienst en gebruikt u dus antistolling, meld dit dan beslist aan de behandelend KNO-arts. Meld ook als er in uw familie aangeboren bloedstollingstoornissen voorkomen. De kans op een nabloeding is de eerste 12 uur na de ingreep het grootst en bij volwassenen groter dan bij kinderen. Daarom blijft u ook de dag na de ingreep meestal in het ziekenhuis. Bij een nabloeding ontstaat een bloeding onder het stolsel. Het is vaak voldoende om onder plaatselijke verdoving het stolsel te verwij-
deren, zodat een nieuw en beter stolsel ontstaat. Bij ongeveer 2% van de amandeloperaties is het nodig om de nabloeding onder narcose te behandelen. Na de operatie Direct na de ingreep heeft u pijn in uw keel en moeite met slikken. De pijn kan uitstralen naar de oren. U kunt de verpleging om een pijnstillend middel vragen. Het is belangrijk veel koud water te drinken. Dat kan de pijn verlichten. Voorkom ook het schrapen van de keel. Meestal komt er na de operatie wat vers bloed uit de keel. Ook kunt u donker bloed braken. Dit is oud bloed dat tijdens de operatie in de maag is terechtgekomen. Na het verwijderen van de neusamandel kunt u ook wat bloedverlies uit de neus krijgen. Dit komt doordat het beademingsbuisje waarmee u tijdens de narcose in slaap werd gehouden. Het buisje is via de neus ingebracht. De dag na de operatie mag u naar huis, tenzij zich bijzonderheden voordoen. U mag op eigen gelegenheid naar huis, maar u mag niet zelf een auto besturen. Weer thuis Neemt u tegen de pijn een Paracetamol, bij voorkeur in de vorm van een oplostablet of zetpil. Op de plaats waar de amandelen zaten, vormt zich een grijswitte korst, die meestal na zeven tot acht dagen loslaat en verdwijnt spontaan. Uw adem kan hierdoor weeïg ruiken en u kunt een metaalachtige smaak hebben. De verschijnselen verdwijnen vanzelf. Wij raden u aan de eerste dagen zachte en koele voeding te gebruiken. Verder kan bouillon een plezierige afwisseling zijn. Melkproducten kunt u als plakkerig en vervelend ervaren en koolzuurhoudende dranken als te prikkelend. Houdt u zich een week rustig. In principe bent u na een ruime week weer hersteld en kunt u uw werkzaamheden hervatten. Na vier tot zes weken komt u voor een laatste controle naar de KNO-arts. Mocht u onverhoopt een forse nabloeding krijgen, zoek dan direct contact met uw
huisarts of het ziekenhuis. Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stelt u ze dan aan de KNO-arts. U kunt ook contact opnemen met de polikliniek KNO via telefoonnummer (023) 545 3150.
www.kg.nl Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail: info@kg.nl 1021677-19-11-2014