Werkboek 6: Optimaal in stellen van het proces Werkboek 7: De operator als specialist, het doen van onderzoek Operator C (niveau 4) cohort 2012 1
Inhoud 1. De operator als specialist... 3 1.1 Hoe bereik je de nodige competenties?... 3 1.2 Vaktechniek... 4 1.2.1 Procestechniek... 4 1.2.2 Procesbeheersing... 5 1.2.3 Procesengeneering... 5 1.3 Organisatieleer en mechatronica... 6 1.3.1 Onderhoudsmanagement... 6 1.3.2 Veiligheid... 6 1.3.3 Milieutechniek... 7 1.3.4 Bedrijfskunde... 7 1.3.5 Elektrotechniek... 8 1.4 Exacte vorming... 9 1.4.1 Wiskunde... 9 1.4.2 Natuurkunde... 9 1.4.3 Scheikunde... 10 2. Projectopdrachten... 11 cohort 2012 2
1. De operator als specialist In dit zesde en zevende werkboek ga je jezelf verder ontwikkelen tot een volwaardige operator. Je kan zelfstandig processen bijsturen en regelen. Je bent proactief in het voorstellen van verbeteringen. Ook kan je zelfstandig een onderzoek uitvoeren die kan leiden tot een procesverbetering. Dit alles ga je oefenen bij het vak project, welke is samengevoegd met de lessen praktijk. Bij deze werkboeken wordt er ook van je gevraagd om andere operators te begeleiden en aan te sturen. 1.1 Hoe bereik je de nodige competenties? Om de bovenstaande competenties toe te kunnen passen in de drie werkprocessen heb je kennis en vaardigheden nodig. Deze kennis en vaardigheden verdelen we in: vakkennis, procestechniek en procesbeheersing organisatieleer; bedrijfskunde, logistiek en kwaliteitszorg leerlijn mechatronica: Werktuigbouwkunde taalkennis, Nederlands en Engels en Leren, Loopbaan en Burgerschap vakvaardigheden, practica procestechniek, procesbeheersing en onderhoud exacte vorming, wiskunde, natuurkunde, scheikunde en practica natuur- en scheikunde (leerlijn exact) projectopdrachten cohort 2012 3
1.2 Vaktechniek Vaktechniek bestaat uit de onderdelen procestechniek, procesbeheersing en procesengeneering. Een zeer belangrijk onderdeel van vaktechniek is praktijk. In werkboek 6 en werkboek 7 is er voor gekozen om de praktijklessen te laten samenvallen met projectopdrachten. Dit komt omdat een operator op niveau 4 geheel zelfstandig moet kunnen functioneren, zonder aansturing. Gedurende deze werkboeken wordt stapsgewijs hier naar toe gewerkt. Meer informatie over project/praktijk vind je bij hoofdstuk 2. De meeste informatie krijg je van je docent. Hieronder volgt een overzicht van de inhoud van de benodigde theorie. 1.2.1 Procestechniek In onderstaande tabel lees je welk lesmateriaal je voor welke toets moet bestuderen. lesboek Onderwerp toets niveau PtD3H9tm12 Stromingsleer PT6.1 4 PtD3 Energiebalansen PT6.2 4 AnorgCh.N4H9 Energie PT6.2 4 PtD4 Drogen en bevochtigen PT6.2 4 PtD4 Destilleren PT7.1 4 PtD4 Rectificeren PT7.1 4 PtD4 Extraheren PT7.2 4 cohort 2012 4
1.2.2 Procesbeheersing In onderstaande tabel lees je welk lesmateriaal je voor welke toets moet bestuderen. lesboek onderwerp toets niveau PbCD1H1 Beheersing van industriële processen PB6.1 4 PbCD1H2 Regelen PB6.1 4 PbCD1H3 Procesbeheersingssystemen PB6.1 4 PbCD1H4 Meten PB6.1 4 PbCD1H5 Meetinstrumenten (+hand-out) PB6.2 4 PbCD1H6 Corrigerend orgaan PB6.2 4 PbCD2H2 Eigenschappen van processen PB7.1 4 PbCD2H3 Regelaars in de open kring PB7.1 4 PbCD2H4 Procesen regelaar in de gesloten kring PB7.1 4 PbCD2H6 Statistische proces controle (SPC) PB7.2 4 PbCD2H6 Fuzzyregelaars PB7.2 4 1.2.3 Procesengeneering In onderstaande tabel lees je welk lesmateriaal je voor welke toets moet bestuderen. lesboek Onderwerp toets niveau Nauwen Pompen apparaten PE6.1 4 Nauwen Pompen berekeningen PE6.2 4 Hand-out Stoomtheorie PE7.1 4 Hand-out Stoomketels PE7.1 4 Hand-out Stoomturbinetheorie PE7.1 4 Hand-out Soorten turbines PE7.1 4 Hand-out Gasturbine PE7.1 4 Hand-out Inrichting en werking PE7.1 4 Hand-out STEG+WKK+COMBI-installatie PE7.1 4 PtD4H25 Reactorkinetiek PE7.2 4 PtD4H26 Reactoren PE7.2 4 cohort 2012 5
1.3 Organisatieleer en mechatronica Om je weg in een bedrijf goed te kennen moet je weten hoe een organisatie is opgebouwd, hoe onderhoudsprocessen verlopen en hoe milieueisen worden na gestreefd. Van de verschillende onderdelen is hieronder de nodige theorie benoemd. 1.3.1 Onderhoudsmanagement lesboek Onderwerp toets niveau Ond.man Inleiding in onderhoudsmanagement OH6.1 4 Ond.man Onderhouds- en inspectietechnieken OH6.1 4 Ond.man Bedrijfszekerheid en risicoanalyse OH6.1 4 Ond.man Reliability Centered Maintance en OH6.1 4 onderhoudsprogramma s Ond.man Onderhoudslogistiek en reservedelenbeheer OH6.1 4 Ond.man Planning en werkstroombeheersing OH6.2 4 Ond.man Organisatie van het onderhoud OH6.2 4 Ond.man Onderhoudskosten en evaluatie OH6.2 4 Ond.man Onderhoudsinformatiesystemen OH6.2 4 Ond.man Kwaliteitsborging in het onderhoud OH6.2 4 WLP Lean introductie OH6.2 4 1.3.2 Veiligheid Veiligheid wordt bij het vak project getest met een schriftelijke toets. De lesstof: lesboek Onderwerp toets niveau Hand-out Risico s inventariseren en evalueren VD6.1 4 Hand-out Observatie onveilig gedrag VD6.1 4 Hand-out Toolboxmeeting VD6.1 4 Hand-out Werkvergunningen en TRA VD6.2 4 Hand-out Ongeval registratie VD6.2 4 Hand-out Ongeval analyse VD6.2 4 cohort 2012 6
1.3.3 Milieutechniek lesboek Onderwerp toets niveau MitC Milieuzorg: achtergronden en eigenschappen MI7.1 4 van gevaarlijke stoffen MitC Milieuzorgsystemen MI7.1 4 MitC Bodem en bodemverontreiniging MI7.1 4 MitC Afval MI7.2 4 MitC Luchtverontreiniging MI7.2 4 MitC Water verontreiniging en waterzuivering MI7.2 4 MitC Energie MI7.2 4 1.3.4 Bedrijfskunde lesboek Onderwerp toets niveau Bedrijfsk.C De organisatie van een bedrijf BK7.1 4 Bedrijfsk.C De werkwijze binnen een bedrijf BK7.1 4 Bedrijfsk.C Personeelsbeleid BK7.1 4 Bedrijfsk.C Arbeidswetgeving BK7.1 4 Bedrijfsk.C Planning BK7.1 4 Bedrijfsk.C Kosten en kostprijsberekening BK7.2 4 WLP Loss Control Management BK7.2 4 WLP Begeleiden van medewerkers BK7.2 4 WLP Instrueren van collega s BK7.2 4 cohort 2012 7
1.3.5 Elektrotechniek Het vak elektrotechniek is nog een onderdeel dat hoort bij mechatronica. In werkboek 6 en 7 valt het samen met organisatieleer. De lesstof: lesboek Onderwerp toets niveau ELC niv. 4 Inleiding EL7.1 4 ELC niv. 4 Processen EL7.1 4 ELC niv. 4 Voedingen EL7.1 4 ELC niv. 4 Actuatoren EL7.2 4 ELC niv. 4 Sensoren EL7.2 4 ELC niv. 4 Transmitters EL7.2 4 ELC niv. 4 Procesbesturing EL7.2 4 ELC niv. 4 Displays EL7.2 4 cohort 2012 8
1.4 Exacte vorming 1.4.1 Wiskunde De lesstof voor het vak wiskunde: lesboek onderwerp toets niveau WisStatN4 Verwerken van waarnemingsresultaten WI6.1 4 Centrale waarden van WI6.1 4 waarnemingsresultaten Normale en normverdeling WI6.1 4 Steekproeven WI6.1 4 Correlatie en regressie WI6.1 4 WisStatN4 Kansberekening WI6.2 4 Foutenleer WI6.2 4 Hand-out Limieten WI7.1 4 Hand-out Differentiëren WI7.2 4 1.4.2 Natuurkunde De lesstof voor het vak natuurkunde: lesboek onderwerp toets niveau NatN4D1H3 Trillingen en golven NA6.1 4 NatN4D1H4 Geluid NA6.1 4 NatN4D2H14 Radioactiviteit en straling NA6.1 4 NatN4D1H5 Dampen: vochtigheid NA6.2 4 NatN4D1H6 Dampen: dauwpunt en hygrometers NA6.2 4 NatN4D2H9 Thermodynamica NA7.1 4 NatN4D2H10 Kringprocessen NA7.1 4 NatN4D2H11 Licht en optica: breking en lenzen NA7.2 4 NatN4D2H12 Licht en optica: spiegels NA7.2 4 NatN4D2H13 Licht en optica: verlichting NA7.2 4 cohort 2012 9
1.4.3 Scheikunde De lesstof voor het vak scheikunde: lesboek onderwerp toets nive au Atoombouw en Periodiek Systeem SK6.1 4 AnorgCh.N4H1 (geen examenstof) AnorgCh.N4H3 Zouten en metalen SK6.1 4 AnorgCh.N4H4 Chemische berekeningen SK6.1 4 AnorgCh.N4H5 Reactiesnelheid en evenwicht SK6.1 4 AnorgCh.N4H5 Oplosbaarheidsproduct SK6.2 4 AnorgCh.N4H6 Zuren en basen SK6.2 4 AnorgCh.N4H8 Analysetechnieken, Zuur-base titratie SK6.2 4 AnorgCh.N4H7 Reacties met elektronenoverdracht SK7.1 4 AnorgCh.N4H8 Analysetechnieken, redoxtitratie en rest SK7.1 4 OrgCh.N4H10 Aminen, nitrillen en nitroverbindingen SK7.2 4 OrgCh.N4H11 Aminozuren en eiwitten SK7.2 4 OrgCh.N4H12 Kunststoffen: naamgeving, indeling en SK7.2 4 vorming OrgCh.N4H13 Het verloop van SK7.2 4 additiepolymerisatieprocessen OrgCh.N4H14 Polymerisatietechnieken en structuur van polymeren SK7.2 4 cohort 2012 10
2. Projectopdrachten De project/praktijkopdrachten richten zich in werkboek 6 en 7 op: - Het optimaal instellen van procesvariabelen waardoor productie kwaliteit en kwantiteit voldoen aan gestelde specificaties. - Projectmatig werken en onderzoeken Er zullen door de docenten diverse opdrachten worden verstrekt. Je zult regelmatig onderstaande lesstof moeten gebruiken bij deze opdrachten. lesboek onderwerp toets niveau Grit Het project Project 4 Mensen en projecten 4 Het project van begin tot eind 4 De planning 4 Maken van een plan van aanpak 4 Vergaderen 4 Een interview afnemen 4 Een brief schrijven 4 Een rapportschrijven 4 Een presentatie houden 4 De managementsamenvatting 4 cohort 2012 11