Implicaties van veegproeven op de voorzorgsmaatregelen Michiel Daem Verpleegkundig specialist UZ Gent
2 /
3 /
4 /
5 /
6
40.000 verpleegkundigen bevraagd Toediening cyto zonder handschoenen: 12% Zwangere verpleegkundigen: 9% Toediening cyto tijdens zwangerschap: 7% 7
Risico Genotoxisch Carcinogeen Teratogeen Reproductieve toxiciteit Orgaantoxiciteit bij lage dosering Toename mutaties in genetisch materiaal in urine oncoverpleegkundigen 1 1 Lancet. 1979 Jun 9;1(8128):1250-1. Mutagenicity in urine of nurses handling cytostatic drugs. Falck K, Gröhn P, Sorsa M, Vainio H, Heinonen E, Holsti LR. 8
Risico Beroepsmatige blootstelling Langdurige blootstelling Lage concentratie van potentieel toxisch stof Tijdens normale werkomstandigheden Meerdere producten 9
Risico Dermaal (direct contact of besmette opppervlakten) Oraal (hand-mond contact) Inhalatie (aerosol of verdamping cyto 1 ) 1 carmustine, cisplatin, cyclophosphamide, etoposide, 5-flourouracil, ifosfamide, nitrigen mustard en thiotepa 10
Risico @ Nederlandse vereniging ziekenhuisapothekers 11 /
UZ swipes Momentopname! 12 /
UZ swipes Veegstalen oxaliplatine, 5-FU, etoposide, cyclofosfamide, ifosfamide Kostprijs 13 /
Rapport Meetresultaten 14 /
Resultaten Contaminatie is aanwezig Risicopunten: deurklink badkamer, WC-bril, infuuspomp- en staander Contaminatie dicht bij de patiënt Schoonmaak heeft niet het gewenste effect 15 /
Toekomst Herhaling veegproeven (2 jaar) Urinemonsters 16
Risicogroepen Oncologieverpleegkundigen Apothekersassistenten in ziekenhuisapotheken Schoonmakers in ziekenhuizen Verzorgenden en verplegenden thuiszorginstellingen Verzorgenden en verplegenden verplegings- en verzorgingsinstellingen Apothekersassistenten Wasserijmedewerkers die het vuile wasgoed sorteren Medewerkers in veterinaire praktijken Afvalverwerkers Meijster, T.,Fransman, W.,Veldhof, R., Kromhout, H. (2006). Exposure to Antineoplastic Drugs Outside the Hospital Environment. Annals of Occupational Hygiene Advance. 17 /
18
Guidelines Overshooting? (bv. gebruik dubbel paar handschoenen) Concreet? (bv. spatgevaar) Gezond verstand? (bv. aangepast werk) Praktijkgericht? (bv. alle voorzorgsmaatregelen tijdens aanhangen chemo) Uitgaan van praktijk zonder incidenten? (bv. perorale cytostatica) 19 /
20
21
Probleemstelling Bij goede werkprocedures komt contaminatie uit patiëntenzorg Gebruik handschoenen door verpleegkundigen lager voor directe patiëntenzorg dan bij bereiding en toediening cyto 1 1 Polovich M, Clark PC Factors influencing oncology nurses use of hazardous drug safe-handling precautions. Oncol Nurs Forum 2012 39 3 E299 E309 22 /
23 /
24 /
25
Beschermingsmaatregelen Nitriel handschoenen, maar niet impermeabel (30 min.) Na elke manipulatie nieuwe handschoenen of contaminatie binnen patiëntenkamer houden? Verwijder handschoenen bij beschadiging/contaminatie Voorkom contact lichaam, telefoon, computer, Overschort Bril Mondmasker 26 /
Bereiding Bereiding apotheek (LAF-kast) Bewaring: lekvrije overseal openen voor toediening op kamer Transport: exclusief cyto transport Calamiteit: bescherm u zelf/ voorkom verspreiding /spill kit (deactivatie en decontaminatie) 27 /
Toedieningsvormen IV: Gesloten systemen (persoonlijke bescherming + contaminatie tegen gaan) Droge aansluiting Naspoelen voor afkoppelen (100ml geeft 2000 x verdunning waardoor geen restwaarden) 28 /
Toedieningsvormen Oraal: bij voorkeur door patiënt en niet pletten SC-IV: phaseal, niet purgeren Dermaal: afdekken handschoenen + handen wassen, niets aanraken 29 /
Directe patiëntenzorg Aandacht voor hygiënische zorgen, excreta, opmaak bed, linnen, schoonmaak Educatie Zelfstandigheid stimuleren Behandelingen buiten directe risicoperiode 30 /
Hygiënische zorgen Kans op blootstelling erg groot en blootstelling in sommige gevallen hoog Tijdens wassen patiënt altijd blootstelling aan handen/handschoenen 1 Verzorgend wassen! Schort lange mouwen bij langdurig en direct contact 1. Fransman, W.(2006). Antineoplastic drugs: Occupational exposure and health risks - Doctoral thesis Utrecht University www.uu.nl 31 /
Opmaak bed/ kledij pat. Handschoenen Dagelijkse linnenwissel Niet tegen beroepskledij of op grond, niet aandrukken Linnen op DK niet gecontamineerd (tenzij incident) Sprei niet besmet, tenzij nat Afwasbare hoofdkussens/positioneringsmateriaal Kledij bij normale wasgoed, tenzij ernstig bevuild 32 /
Opmaak bed/ kledij pat. 33 /
Excreta Zitten plassen, 2 x doortrekken, handen wassen na toiletbezoek met water/zeep Opvangrecipiënten niet ledigen Kocher/klem afkoppelen drains Gebruik onderlegger bij braken, bedpan, Ondoordringbare schort lange mouwen, bril en mondmasker bij spatten (uitvoerige hulp douchen, aspiratie canule, opruimen gemorste vloeistoffen, ) 34 /
Schoonmaak Minst gecontamineerd naar meest Belang mechanische reiniging Wie doet wat? 35 /
36
* Bijv. bij aanwezigheid excreta (ledigen stoma, uitvoerige wondzorg, incontinentie, ), grote hulpbehoevendheid vanwege de patiënt waardoor direct en langdurig lichaamscontact vereist is, ** Het risico op spatten kan dikwijls worden gereduceerd waardoor het gebruik van handschoenen kan volstaan. Excreties opvangen en verwijderen zonder te ledigen is hierbij een vereiste (urinezak bij risicohoudend afval of urinaal gevuld in bedpanspoeler). Indien deze toch moeten worden geledigd kan men deze dikwijls ook voorzichtig leeg gieten op de rand van het toilet. Een reëel spatrisico is bijv. aanwezig tijdens het aspireren van een canule waarbij de patiënt geen controle heeft op het ophoesten van fluimen (en vereist dus de aanvullende voorzorgsmaatregelen). 37
Slaagkansen? ZERO-EXPOSITIE tijdens: Bereiding Transport Toediening ALARA - EXPOSITIE tijdens: Directe patiëntenzorg Verwijderen van excreta en afval Schoonmaak Zowel werkprocedures als persoonlijke bescherming zijn cruciaal en opdracht van het ganse team! 38
Kankerrisico 40 jaar blootstelling aan cyclofosfamide (gemiddelde taakfrequentie en gemiddelde blootstellingsintensiteit) Risico leukemie 0,27 gevallen per miljoen oncologieverpleegkundigen 1 40 gevallen indien geen handschoenen worden gedragen (1 tot 10 overlijdens/jaar op 100.000 apothekers 2 blootstelling op basis urineconcentratie) 1. Fransman, W.(2006). Antineoplastic drugs: Occupational exposure and health risks - Doctoral thesis Utrecht University www.uu.nl 2. Sessink, P.J.M., Kroese, E.D., van Kranen, H.J., Bos R.P (1993). Cancer risk assessment for health care workers occupationally exposed to cyclophosphamide. Inter Arch Occup Environ Health. 1993;67:317-323. 39 /
Besluit 40 /
MICHIEL DAEM Functie Verpleegkundig specialist oncologie Afdeling Kankercentrum of dienst Universitair Ziekenhuis Gent C. Heymanslaan 10 B 9000 Gent T +32 (0)9 332 21 11 E info@uzgent.be www.uzgent.be Volg ons op