Rapportage Ketenhandhaving asbest 2008. www.vrom.nl



Vergelijkbare documenten
Resultaten uitvoering gemeentelijke. asbesttaken 2007

Resultaten uitvoering gemeentelijke asbesttaken 2007

Rapportage Ketenhandhaving asbest Datum 5 februari 2010 Status Definitief

Asbestonderzoek bij scheepswerven en treinonderhoudsplaatsen deelproject asbestobjecten Datum 16 mei 2011 Status Definitief

Verantwoordelijkheid kan als volgt worden gedefinieerd (van Dale 2005):

Sloop (asbest)stallen niet geborgd

In de gesprekken bleek onduidelijkheid over deze regels op een aantal punten, waarop hieronder wordt ingegaan.

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus AE DEN HAAG

VROM-Inspectie Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Gemeenteraad van Ijsselstein Postbus AA IjsselsteinUt GEMEENTEIJSSELSTEIN

Kennisdag 2009 van XA4 Onafhankelijk raadgevend ingenieursbureau. Adequaat niveau asbesthandhaving. Best Opleidingen bv

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Stand van zaken naleving brandveiligheidseisen bij opslagen van gevaarlijke stoffen. Actualisatie 2012

Persoonlijke gegevens aanvrager. Naam 2. Adres. nr. U bent eigenaar/huurder 4

BESCHIKKING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND

Opslag brandbare vloeistoffen in bovengrondse tanks. Resultaten plan van aanpak implementatie PGS 29

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Asbest. Informatie over onze woningen

TOEZICHT OP DE TAAKUITVOERING VAN TOEZICHT EN HANDHAVING DOOR DE GEMEENTE. Winterswijk

PLAN VAN AANPAK VERBETERING UITVOERING ASBESTTAKEN GEMEENTE ZALTBOMMEL. Bestuur, Vergunning en Handhaving

Datum van ontvangst. Invullen met schrijfmachine of in blokletters. Persoonlijke gegevens aanvrager. Naam 2. nr. Adres. U bent eigenaar/huurder 4

Asbest. Informatie over onze woningen

Nazorg brandveiligheid Sociale Werkvoorziening

Resultaten en vervolgacties

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag. Datum 8 februari 2010 Betreft Kamervragen Van der Burg (VVD)

VERSLAG INSPECTIEPROJECT ASBEST OP STORTPLAATSEN

DEFINITIEF RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP DE ARK

Asbestproblemen? Wat heeft u tot nu toe gedaan! Otto Hegeman: implementatiemanager asbest en bouw- en sloopafval

Convenant. tussen. De corporaties. Portefeuillehouders Bouw en Woningtoezicht van de Gemeente Amsterdam.

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Gemeente: Bouw- en Woningtoezicht Toetsingslijst Sloopvergunningen/ sloopmeldingen ambt. regnr. Aanvrager : sloopadres : plaats :

Urgente sanering LPGtankstations

RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij basisschool De Compaan

BEOORDELEN ASBESTINVENTARISATIE RAPPORTEN

Volledige asbest inventarisatie type A Conform SC 540

VTH. Toezicht en Handhaving. Hoe gaan we om met asbest

BOUWPROGRAMMA VERGUNNINGEN 2008

Zie onder bevindingen of volledige tekst voor de volledige tekst van het rapport.

Kennemerplein 6-8 Postbus BA Haarlem

(Maart 2010) Pagina 1 van 7

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

GGD ondersteuning asbest in scholen deel twee

datum x kenmerk x uw kenmerk/brief van x doorkiesnummer x R41/

DE ROL VAN GOEDE PRAKTIJKEN IN DE NEDERLANDSE ASBEST PRAKTIJK JODY SCHINKEL

Asbest, hoe zit het nu echt?

Volledige asbest inventarisatie type A Conform SC 540

Gemeente Amsterdam. Stadsdeel Zuid. Handhaving en Veiligheid BWT. Aanwezigheid van asbest in woningen van corporatie Stadgenoot in de Diamantbuurt.

Onderzoek bij het KLPD naar door Nederland ingevoerde gegevens in het Europol Informatiesysteem. z

1 3 fi ox *«cj 1 9 AUG. 201Ï " ~

OA/IGEVINGSVERGUNNING WABI voor de activiteit slopen

SCHORSINGEN EN VERWIJDERINGEN 2007/ /2012

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek Primair Onderwijs bij. de Bethel Methodist School

FORMULIER RAADSVRAGEN

-S-ff" U^ / J^, i'.r^ CAND OP ' JAN nte Oostzaan. VROM-Inspectie Ministerie van Infrastructuur en tailieu. Datum 6 januari 2011

Tweede Kamer der Staten-Generaal

ASBEST TOTAAL HERSTEL

Rapportage Onderwijskwaliteit op de scholen in het kader van de WOT

Rapportnummer: /4437/DG Projectcode: HBA Bijlage 1: Overzichtstekening(en)

Gemeentebestuur Spuiboulevard 300

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek Primair Onderwijs bij. Skol Amplio Papa Cornès

VOLLEDIGE ASBESTINVENTARISATIE

Asbest in gemeentelijke gebouwen. Een praktisch handvat voor het omgaan met asbest

Asbest? Wat zijn de spelregels? juli / 8

Postbus AN Dordrecht. De heer CA. van Valen Langedaal MA Dordrecht

Rapportage Onderwijskwaliteit op de scholen in het kader van de WOT

Tandartspraktijk Prinsegracht Prinsegracht GA DEN HAAG

Tweede Kamer der Staten-Generaal

FAQ n.a.v. de wijzigingen in de grenswaarde van asbest amfibolen en de risicoklassen. Achtergrond. Risicoklassen

TOEZICHT OP DE TAAKUITVOERING VAN TOEZICHT EN HANDHAVING DOOR DE GEMEENTE SON EN BREUGEL

II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING

Asbestinventarisatie type A volledig onvolledig (NEN 2991) ernstig blootstellingsrisico Asbestinventarisatie type B Asbestinventarisatie type G

Interpretatiedocument Sloopmelding m.b.t. reparatie- of mutatieonderhoudswerkzaamheden

TOEZICHT OP DE TAAKUITVOERING VAN TOEZICHT EN HANDHAVING DOOR DE GEMEENTE ZUTPHEN

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 1: zwembaden en sauna's. Datum 25 september 2009 Status Definitief

ASBESTINVENTARISATIE PLANGEBIED ODIJK-WEST

Asbestbeheersplan RKBS De Baanbreker. 25 februari 2013

BROCHURE. ASBEST in kerkelijke gebouwen

Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels. Verslag uitgevoerde activiteiten Datum 13 december 2010 Status Definitief

DEFINITIEF RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG OP RKBS HOEKSTEEN

Brouwersstraat 1 te Beneden-Leeuwen. Opdrachtgever: Woonstichting De Kernen

Landelijke Uitvoeringsmethodiek Asbestverwijderingsbesluit 2005 Een handreiking voor gemeenten

PROTOCOL VOOR SANERING VAN ASBEST EN KERAMISCHE VEZELS EN KLACHTENREGELING

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek Primair Onderwijs bij. de Watapanaschool

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 1: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 5 november 2010 Status Definitief

PRESENTATIE NVVA-SYMPOSIUM Asbest doorgeslagen?

Raadsvergadering. Onderwerp Subsidieverordening Asbest van het dak, zonnepaneel erop Kromme Rijngebied 2018.

TOEZICHT OP DE TAAKUITVOERING VAN TOEZICHT EN HANDHAVING DOOR DE GEMEENTE. Uden

Spuitasbest. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Universitair Medisch Centrum Utrecht T.a.v. Voorzitter raad van bestuur Postbus GA UTRECHT. Datum 8 april 2016 Onderwerp VGR

RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij Basisschool De Graankorrel

Controleresultaten Legionellapreventie Cluster 2: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken. Datum 25 september 2009 Status Definitief

Uitvoering van asbestsaneringen

ASBESTINVENTARISATIERAPPORT* TYPE A CONFORM SC-540 volledig onderzoek betreffende: te slopen tuinbouwkas

Export van tweedehands elektronica

Controleresultaten legionellapreventie Cluster 3: Zorginstellingen. Datum 1 juni 2010 Status Definitief

Zelfevaluatie VTH kwaliteitscriteria 2.1

Lijst van vragen - totaal

Toezicht kermisattracties

INTRODUCTIE. Albert Zwerver. Directie Uitvoering. Milieugevaarlijke Stoffen

Transcriptie:

Rapportage Ketenhandhaving asbest 2008 www.vrom.nl

Rapportage Ketenhandhaving asbest 2008

Inhoud 1. Introductie 03 1.1 Inleiding 03 1.2 Achtergrond 03 1.3 Vereenvoudiging regelgeving 03 2. Onderzoek 05 2.1. Onderzoek en doelstelling 05 3. Resultaten 06 3.1. Resultaten nazorg selectie 2007 06 3.2. Resultaten landelijk onderzoek 2008 07 3.3. Resultaten selectie 2008 08 4. Conclusies onderzoek adequaat niveau gemeentelijke asbesttaak 14 5. Vervolg 15 Colofon 16

03 1. Introductie In het onderzoek naar de uitvoering van de gemeentelijke asbesttaken in 2007 bleek dat in de onderzochte groep gemeenten het merendeel hun asbesttaak niet adequaat uitvoerden. Het betreffende rapport is op 31 januari 2008 aangeboden aan de Tweede Kamer. De Minister van VROM heeft de Kamer daarbij toegezegd het toezicht op de gemeentelijke asbesttaak te intensiveren. De VROM- Inspectie heeft vervolgens haar inzet op dit terrein verdubbeld. Daartoe is in 2008 van alle Nederlandse gemeenten beoordeeld of de landelijke asbestregelgeving is doorgevoerd in de gemeentelijke bouwverordening en het aanvraagformulier sloopvergunning. Uit de aangetroffen achterblijvers is een nieuwe groep van 40 gemeenten geselecteerd waarin de gemeentelijke asbesttaken zijn onderzocht. Voorts heeft de VROM-Inspectie de eerdere achterblijvers uit het onderzoek 2007 individueel benaderd om de vorderingen te meten en deze gemeenten zo nodig bij te staan in hun verbetertraject. 1.1 Inleiding Asbest is in het verleden in de bouw veel toegepast vanwege zijn gunstige eigenschappen: sterke vezels, brandwerend en lage prijs. Helaas bleek de stof bij inademing kankerverwekkend. Jaarlijks overlijden ca. 700 mensen aan de gevolgen van geïnhaleerde asbestvezels, in de meeste gevallen in werksituaties. Vanwege het risico van onder meer long(vlies)kanker is het gebruik van asbest verboden. Om dezelfde reden moet asbest zorgvuldig door gespecialiseerde deskundige asbestverwijderingsbedrijven worden verwijderd uit asbesthoudende bouwwerken voordat deze gesloopt worden (Asbestverwijderingsbesluit 2005, van kracht per 1 maart 2006). Om dit af te dwingen is een goede door de gemeente afgegeven sloopvergunning essentieel. Uit de VROM-brede gemeenteonderzoeken, de onderzoeken van de VROM-Inspectie naar de asbestketen, het onderzoek van Algemene Rekenkamer naar ketenbesef in (onder meer) de asbestketen en de ervaringen van Arbeidsinspectie, politie, asbestbranche en VROM-Inspectie is echter gebleken dat veel gemeenten de landelijke asbestregelgeving niet goed uitvoeren. Anderzijds zijn er ook gemeenten die hun asbesttaak prima vervullen en actief samenwerken met de ketenpartners in de regio. Deze gemeenten zijn voor de doorwerking van de landelijke regelgeving van groot belang vanwege hun voorbeeldrol voor anderen. In positieve zin valt ook de uitvoering door gemeenschappelijke milieudiensten op. In dat verband concludeerde de commissie Mans (Commissie Herziening Handhavingsstelsel VROM-regelgeving) in zijn rapportage aan de ministers Cramer en Hirsch-Ballin (29 oktober 2008) dat de schaal van veel gemeenten te klein is voor het niveau waarop handhaving moet plaatsvinden, dat gemeenten over de hele linie zeer terughoudend zijn om méér te doen dan waarschuwen en dat bedrijven last hebben van gebrek aan deskundigheid bij inspecteurs. De commissie adviseert daarom beide ministers wettelijk te regelen dat toezicht en handhaving (waaronder toezicht op de bouwregelgeving en sloopvergunning) worden ondergebracht bij omgevingsdiensten. 1.2 Achtergrond De interventiestrategie asbest van het Landelijk Overleg Milieuhandhaving (LOM, 2005) noemt een aantal redenen van niet-adequate uitvoering door gemeenten: de toenmalige regelgeving was complex, er was weinig asbestkennis en aan slopen werd weinig belang gehecht. Bij dat laatste wreekt zich dat een goede asbestsloopvergunning als eerste schakel van essentieel belang is voor de gehele asbestketen. Vanuit deze ketenbenadering heeft de VROM-Inspectie in de LOM-interventiestrategie asbest twee specifieke taken: interbestuurlijk toezicht op de uitvoering van de asbesttaak door gemeenten en op weg helpen van tekort-schietende gemeenten (compliance assistance). Het voorliggende project geeft hier invulling aan. Daarnaast participeert de VROM-Inspectie, samen met politie, provincie, Arbeids-inspectie en actieve voorbeeld - gemeenten in lokale asbestsamenwerkingsverbanden. 1.3 Vereenvoudiging regelgeving Vanwege de al jarenlange slechte uitvoering en naleving bij veel gemeenten is in het nieuwe Asbestverwijderingsbesluit 2005 de gemeentelijke taak rond de sloopvergunning van asbesthoudende gebouwen vereenvoudigd. De complexe technisch-inhoudelijke beoordeling op de aanwezigheid van asbest is geschrapt. Deze is vervangen door een eenvoudige procedureel-administratieve toets van de sloopaanvraag. De belangrijkste punten daarin zijn de controle of zowel het inventarisatiebureau als het asbestverwijderingsbedrijf beschikken over een geldig asbestcertificaat. Daarnaast moet worden nagegaan of in de asbestinventarisatie alle ruimten van het bouwwerk onderzocht zijn.

De gemeentelijke asbesttaak is bovendien door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) kant en klaar uitgewerkt in de VNG-Modelbouwverordening, die in beginsel door vrijwel alle gemeenten letterlijk wordt overgenomen in de gemeentelijke bouwverordening. Om gemeenten bij een goede taakvervulling op weg te helpen, heeft het ministerie van VROM in 2007 aan alle gemeenten de Uitvoeringsmethodiek asbestverwijderingsbesluit 2005 toegezonden. Daarnaast heeft de VROM-Inspectie haar toetsingskader voor asbest, verwoord in de Beschrijving adequaat niveau gemeentelijke asbesttaken via de VNG aan alle gemeenten beschikbaar gesteld. Dit is een handige checklist voor gemeenten bij de uitvoering van hun asbesttaken. Beide zijn ook beschikbaar op de VROM-site. 04

05 2. Onderzoek 2.1. Onderzoek en doelstelling Het doel van het project is bijdragen aan de adequate naleving van de landelijke asbest-regelgeving in 2012 door alle gemeenten. De inzet van de VROM-Inspectie richt zich in dit project primair op (voor asbest) achterblijvende gemeenten. Het project bestond in 2008 uit drie delen: 1. De VROM-Inspectie heeft de achterblijvende gemeenten uit het onderzoek 2007 elk bestuurlijk op de betreffende specifieke tekortkomingen in die gemeente aangesproken en op weg geholpen om deze tekortkomingen in de gemeentelijke asbesttaak te verbeteren. Vervolgens zijn in de ronde 2008 de verbeteringen gemeten. De gemeentebesturen van de resterende achterblijvers zijn opnieuw op hun verantwoordelijkheid aangesproken. 2. Daarnaast heeft de VROM-Inspectie in 2008 een nieuwe groep achterblijvers geselecteerd. Om deze op te sporen is in 2008 bij alle Nederlandse gemeenten onderzocht of de landelijke asbestregelgeving is doorgevoerd in 1. de gemeentelijke bouwverordening en 2. het aanvraagformulier sloopvergunning. De inventarisatie is uitgevoerd door deze twee asbestdocumenten te beoordelen op de gemeentelijke website. Bij de eerder onderzochte gemeenten uit 2007 was de stand van zaken al bekend uit de lopende begeleiding. De aangetroffen aanvraagformulieren voor de sloopvergunning en de tekst over asbest in de gemeentelijke bouwverordening geven een eerste indicatie of de betreffende gemeenten de (wettelijk verplichte) landelijke asbestregelgeving in hun werkwijze hebben doorgevoerd. Dit geeft tevens een landelijk overzicht in welke mate de asbestregelgeving door gemeenten is opgepakt. 3. Uit de resultaten van het webonderzoek zijn de achterblijvende gemeenten geselecteerd, die de landelijke asbestregelgeving nog niet hebben doorgevoerd. Uit deze achterblijvers is in 2008 een nieuwe groep van 40 gemeenten geselecteerd waarin de gemeentelijke asbesttaken zijn onderzocht. Bij het selecteren van deze groep zijn gemeenten gekozen met een grote woningvoorraad uit de asbestrijke bouwperiode (1945-1980), om een zo groot mogelijk deel van de gebouwen met asbest onder controle te krijgen. In de relatief dunbevolkte noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe zijn vanuit dit uitgangspunt grote plattelandsgemeenten gekozen met veel (asbesthoudende) stallen. Op deze manier wordt met nog geen 10% van de gemeenten zo n 40 % van de in Nederland aanwezige potentieel asbesthoudende bouwwerken gedekt.

06 3. Resultaten 3.1. Resultaten nazorg selectie 2007 De VROM-Inspectie heeft de 34 gemeenten die in 2007 achterbleven in de uitvoering van de asbesttaak na de eerste meting op bestuurlijk niveau aangesproken op de geconstateerde tekortkomingen. Daarnaast heeft de VROM-Inspectie de individuele gemeenten gerichte ondersteuning geboden om de tekortkomingen te op te heffen. Bij de tweede meting in 2008 blijkt dat in deze groep de uitvoering van de gemeentelijke asbesttaak is verbeterd. 1 Aandeel adequate gemeenten Mede dankzij toezicht en gerichte hulp van de VROM-Inspectie is de naleving enigszins verbeterd. In de tweede meetronde in de groep van 39 gemeenten uit de selectie 2007 steeg het aandeel gemeenten met adequate taakuitvoering van 13% naar 36%. De meerderheid van deze gemeenten (64%) vervult een jaar later, ondanks bestuurlijke druk en ambtelijke ondersteuning de asbesttaak nog steeds niet adequaat. Binnen deze achterblijvende meerderheid is wel verbetering meetbaar. Dit is af te leiden uit de toename van het aandeel bijna-adequate gemeenten van 10% naar 33%. Deze blijkt ook uit het onderstaande overzicht Voortgang per onderdeel 100 80 60 40 20 0 Effect nazorg op percentage adequate gemeenten selectie 2007 Adequaat Bijna adequaat Niet-adequaat 1 De bereikte verbeteringen zijn gebaseerd op 80% van deze groep gemeenten (selectie 2007). Bij 20% van deze gemeenten is het onderzoek naar de voortgang van de selectie 2007 nog in uitvoering. Dit betekent dat per onderdeel de uiteindelijke naleving enkele procenten kan afwijken.

07 Voortgang per onderdeel (overzicht) Hieronder zijn de bereikte verbeteringen uitgesplitst naar de belangrijkste onderwerpen. De hoogte van de kolom geeft per onderwerp het percentage gemeenten met adequate uitvoering op dat onderwerp in 2007 en de bereikte toename in de tweede meetronde. De volgorde en betekenis van de kolommen zijn hetzelfde als bij de grafieken in hoofdstuk 3. Resultaten Nulmeting. Opvallend is dat bijna 80% van de gemeenten inmiddels wel de asbestpassages vanuit de VNG-modelbouwverordening heeft overgenomen in de eigen bouwverordening (1e kolom Bouwverordening), maar dat minder dan 40% van de gemeenten deze vervolgens daadwerkelijk toepast in de sloopvergunning (7e kolom Kwaliteit sloopvergunning). Het tweede opvallende punt is het verschil met de vorige grafiek: bij de meeste deelonderwerpen voert een groot deel van de gemeenten de betreffende deeltaak adequaat uit, maar ondanks bestuurlijke druk en hulp van de VROM-Inspectie lukt het slechts een klein deel van de gemeenten de asbesttaak in zijn geheel op adequaat niveau uit te voeren. Dat laatste is belangrijk. De ketting is zo sterk als de zwakste schakel. In dit verband is zorgelijk dat met name het toezicht bij de helft van de gemeente nog steeds tekort schiet. En het gaat hier bovendien om eerder gewaarschuwde gemeenten. Bereikte verbetering per onderwerp in tweede onderzoeksronde (%) toename 2008 2007 100 80 60 40 20 0 bouwverordening aanvraagformulier inventarisatie aanwezig inventarisatie volledig certificaat inventarisatie certificaat verwijdering kwaliteit vergunning Toezicht

08 3.2. Resultaten landelijk onderzoek 2008 Bij alle Nederlandse gemeenten is op de gemeentelijke website de gemeentelijke bouwverordening en het aanvraagformulier sloopvergunning onderzocht. Zo kon zonder toezichtslast voor de gemeente te veroorzaken, worden beoordeeld of de landelijke asbestregelgeving in beide documenten is doorgevoerd. Alleen indien op de website de gezochte informatie ontbrak, zijn de twee documenten telefonisch opgevraagd. De resultaten geven een landelijk beeld van de doorwerking van de landelijke asbestregelgeving in de gemeentelijke bouwverordening en het aanvraagformulier sloopvergunning. Het beeld is indicatief omdat gemeenten via hun website niet altijd actuele informatie bieden. De wettelijk verplichte landelijke asbestregelgeving is op het niveau van gemeentelijke regelgeving bij 71% van de gemeenten overgenomen in de gemeentelijke bouwverordening. Op het niveau van de concrete uitvoering heeft 33% van de gemeenten het aanvraagformulier voor de sloopvergunning aangepast aan de landelijke regelgeving. De doorwerking op papier (actuele bouwverordening) is dus beter dan de doorwerking in de uitvoering zelf (actueel aanvraagformulier). 100 80 60 40 20 0 Aandeel actuele bouwverordening resp aanvraagformulier ( in %) bouwverordening formulier Daarnaast laat het landelijk onderzoek zien dat de minderheid van de Nederlandse gemeenten (30%) deze twee belangrijke onderdelen uit de landelijke asbestregelgeving heeft overgenomen en dat de meerderheid (70%) deze twee onderdelen niet of slechts gedeeltelijk heeft overgenomen (46% deels en 24% niet). Mate van doorwerking asbestregelgeving onder Nederlandse gemeenten (in %) 100 80 60 40 20 0 beide in orde deels in orde geen van beide

09 3.3. Resultaten selectie 2008 Uit de resultaten van het landelijk onderzoek 2008 zijn 40 achterblijvende gemeenten geselecteerd, die de landelijke asbestregelgeving nog niet hebben doorgevoerd. De selectie betreft een groep gemeenten die landelijk voor de asbesttaak van groot belang zijn vanwege het grote aantal potentieel asbesthoudende bouwwerken in de betreffende gemeente. De belangrijkste inspectiebevindingen zijn hierna beschreven: 1. Bouwverordening In de gemeentelijke bouwverordening is de werkwijze voor bouwen en slopen vastgelegd. Dit vormt de basis voor een adequate taakvervulling voor asbest. De VNG heeft deze gemeentelijke asbesttaak in de VNG-Modelbouwverordening in juli 2006 kant en klaar uitgewerkt. Bijna alle gemeenten nemen dit VNG-model over in hun eigen bouwverordening. Weinig gemeenten kiezen voor een eigen vertaling van de wetgeving. In de onderzochte groep achterblijvers beschikt driekwart (74%) over een actuele bouwverordening. Een kwart van de achter-blijvende gemeenten beschikt twee jaar na de publicatie van het actuele VNG-model (de 11e serie wijzigingen) nog steeds niet over een geactualiseerde bouwverordening. 2. Aanvraagformulier sloopvergunning Om op juiste gronden een sloopvergunning af te geven behoort de gemeente via het aanvraagformulier voor de sloopvergunning een aantal essentiële gegevens te vragen. Essentieel is het bijgevoegde verplichte asbestinventarisatierapport van een gecertificeerde asbestdeskundige. Dit is van belang om alle asbesthoudende materialen te herkennen en om op juiste gronden een sloopvergunning te verlenen. De asbestdeskundige beoordeelt bovendien hoeveel losse vezels kunnen vrijkomen (risicoklasse) zodat het asbestverwijderingsbedrijf weet welk beschermingsniveau nodig is. Daarnaast is deze eis belangrijk om ondeskundige bedrijven die niet over een asbestcertificaat beschikken uit de asbestketen te weren. Uit het onderzoek blijkt dat 50% van de onderzochte gemeenten deze belangrijke asbestverplichting toepast in het aanvraagformulier. Actuele bouwverordening (in %) 0 20 40 60 80 100 niet actueel actueel Formulier sloopvergunning actueel (in %) 0 20 40 60 80 100 niet actueel actueel

10 3. Toets verplichte asbestinventarisatie a. Aanvraag zonder asbestinventarisatie In de nieuwe asbestregelgeving is een volledig asbestinventarisatierapport verplicht voor het verlenen van een sloopvergunning. Deze inventarisatie is nodig voor een zo volledig mogelijke asbestverwijdering en het juiste beschermingsniveau dat moet worden gehanteerd door het asbestverwijderingsbedrijf. Alleen een gecertificeerde asbestdeskundige kan en mag zo n inventarisatie uitvoeren. Uit het onderzoek blijkt dat driekwart (75%) van de onderzochte gemeenten de sloopaanvraag terecht alleen accepteert met een dergelijk gecertificeerd asbestinventarisatierapport. Aanvraag zonder asbestinventarisatie (in %) 0 20 40 60 80 100 Onterecht geaccepteerd Terecht buiten behandeling b. Weigeren onvolledige asbestinventarisatie Alle te slopen ruimten moeten onderzocht worden. Een asbestdeskundige zal soms bepaalde ruimten niet kunnen of willen onderzoeken. In een pand ontbreekt bijvoorbeeld de trap om de zolder te bereiken. Dergelijke niet-geïnventariseerde ruimten worden in het inventarisatierapport vermeld. Uit het onderzoek blijkt dat tweederde van de onderzochte gemeenten (65%) hier op let en een dergelijke onvolledige inventarisatie terecht niet accepteert. Weigering onvolledige asbestinventarisatie (in %) 0 20 40 60 80 100 Niet geweigerd Terecht geweigerd

11 c. Toets geldigheid certificaat asbestdeskundige Een asbestdeskundige kan in zijn rapport wel schrijven dat hij gecertificeerd is, maar staat hij ook echt geregistreerd op www.ascert.nl? Slechte inventarisatiebureaus kunnen immers hun certificaat verliezen. Van de onderzochte gemeenten toetst bijna driekwart (73%) of de asbestdeskundige in het asbestregister staat. Toets geldig certificaat (%) 0 20 40 60 80 100 geen toets geldigheid toets geldig certificaat 4. Toets gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf Op grond van het Asbestverwijderingsbesluit 2005 en het hoofdstuk asbest in het Arbobesluit mag asbest voorafgaand aan de sloop van een bouwwerk uitsluitend verwijderd worden door gecertificeerde asbestverwijderingsbedrijven. Op grond van de bouwverordening moet de gemeente deze verplichting controleren bij een aanvraag voor sloopvergunning. Het merendeel van de onderzochte gemeenten (88%) hanteert in de sloopvergunning deze belangrijke verplichting. Eis gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf (%) 0 20 40 60 80 100 past eis niet toe alleen gecertificeerd

12 5. Kwaliteit verleende sloopvergunning De wettelijke verplichtingen voor de procedure sloopvergunning zijn uitgewerkt in de VNG-Modelbouwverordening en aangeboden aan alle gemeenten. Uit het onderzoek blijkt dat bijna eenderde van de gemeenten (30%) deze goed toepast bij het verlenen van een sloopvergunning. Een even groot deel van de gemeenten (30%) past de verplichte punten deels toe in deze procedure (tweederde). Bij de resterende 40% van de gemeenten was deze vergunningverlening niet in orde, omdat de landelijke asbestverplichtingen niet zijn overgenomen. Opmerking: een goede en volledige werkwijze bij het verlenen van de sloopvergunning hangt sterk samen met het gebruik van een actueel aanvraagformulier (zie punt 2), zodat de juiste gegevens worden gevraagd. Kwaliteit verleende sloopvergunning (%) 0 20 40 60 80 100 niet in orde deels in orde In orde 6. Toezicht op de sloopactiviteit Ruim een kwart van de onderzochte gemeenten (28%) voert het toezicht adequaat uit. Bij iets minder dan eenderde (30%) is het toezicht deels adequaat, hetgeen inhoudt dat driekwart van de belangrijkste toezichtcriteria wordt toegepast. De overige 42% houdt onvoldoende toezicht. Onvoldoende toezicht ontstaat door te weinig controle op locatie, vaak in combinatie met te weinig of onjuiste toezichtcriteria. Kwaliteit toezicht (%) 0 20 40 60 80 100 onvoldoende deels adequaat juiste criteria

13 7. Conclusie adequaat niveau selectie 2008 Een vijfde van de in 2008 onderzochte (achterblijvende) gemeenten (20%) voert de gemeentelijke asbesttaak adequaat uit. Een kwart (23%) is bijna adequaat en zit op de goede weg. Meer dan de helft van de in 2008 geselecteerde achterblijvende gemeenten (57%) voerde haar asbesttaak niet adequaat uit. 100 80 60 40 20 0 Asbest sloopvergunning adequaat (%) adequaat bijna adequaat niet adequaat

14 4. Conclusies onderzoek adequaat niveau gemeentelijke asbesttaak In het algemeen kan uit de drie deelonderzoeken worden geconcludeerd dat de landelijke asbestregels die medio 2006 aan gemeenten zijn aangereikt in de VNG-Modelbouwverordening, twee jaar later bij het merendeel van de Nederlandse gemeenten nog steeds onvoldoende doorwerken in de uitvoering van de gemeentelijke asbesttaak. Deel 1. Uitvoering tweede meting geselecteerde gemeenten 2007 De verbetering van de uitvoering van asbesttaken bij deze groep van geselecteerde gemeenten 2007 blijkt nog onvoldoende. Van de hele groep achterblijvers voert een minderheid (36%) in 2008 inmiddels de asbesttaak op adequaat niveau uit, maar het lukt de meerderheid (64%) in 2008 nog steeds niet deze taak adequaat uit te voeren. Per deeltaak is op alle onderdelen vooruitgang geboekt, maar een minderheid van deze gemeenten voert de verschillende deeltaken als geheel op adequaat niveau uit. Met name de kwaliteit van de vergunning en het uitvoeren van toezicht blijven zwakke onderdelen. Vooral onvoldoende toezicht veroorzaakt ernstige risico s voor milieu en gezondheid, omdat malafide bedrijven precies weten welke gemeenten geen of onvoldoende toezicht uitoefenen. Voor het effectief verbeteren van toezicht is het noodzakelijk dat eerst de inhoudelijke basis in de bouwverordening en de sloopvergunning in orde zijn. Deel 3. Eerste meting geselecteerde nieuwe gemeenten 2008 Van de in 2008 geselecteerde achterblijvende gemeenten heeft na afloop van de eerste meting een vijfde (20%) zijn asbesttaak op de belangrijkste punten in orde. Na afloop houdt in dat gebreken met enige hulp zonder bestuurlijke druk direct in orde zijn gemaakt of dat hierover met de VROM-Inspectie concrete afspraken zijn gemaakt. Een voorbeeld daarvan is voordracht van de geactualiseerde bouwverordening in de eerstkomende raadsvergadering. Een kwart (23%) is bijna adequaat en zit op de goede weg. Meer dan de helft van de geselecteerde achterblijvende gemeenten (57%) voerde in de eerste meting 2008 haar asbesttaak duidelijk niet adequaat uit. Vooral in deze laatste groep werkt de landelijke asbestregelgeving nog onvoldoende door in de sloopvergunning en het toezicht daarop. Dit heeft als risico dat in de belangrijke eerste schakel van de asbestketen malafide bedrijven niet of onvoldoende worden geweerd met grote risico s voor milieu en gezondheid. Deel 2. Landelijk onderzoek De doorwerking van het Asbestverwijderingsbesluit 2005 via de VNG-Modelbouwverordening en de gemeentelijke bouwverordening naar concrete toepassing in bijvoorbeeld een geactualiseerd aanvraagformulier sloopvergunning verloopt traag. Uit landelijk (internet)onderzoek onder alle gemeenten blijkt dat twee jaar na aanpassing van de VNG- Modelbouwverordening een derde van de gemeenten het aanvraagformulier heeft geactualiseerd. Hoewel dit resultaat de indruk wekt dat de landelijke asbestregelgeving bij een derde van de gemeenten doorwerkt in de uitvoering, kan deze conclusie niet getrokken worden.

15 5. Vervolg De gemeentebesturen van de in 2008 bezochte gemeenten (selectie 2007 en selectie 2008) hebben een brief ontvangen met de onderzoeksbevindingen in hun gemeente. Op de onderdelen waarop de uitvoering als niet adequaat is beoordeeld, zijn de achterlopende gemeenten bestuurlijk aangesproken met het verzoek maatregelen te treffen en de VROM-Inspectie daarover te informeren. De VROM-Inspectie gaat met de gemeenten die hun asbesttaak niet goed kunnen of willen uitvoeren bestuurlijk overleggen en concrete afspraken maken om de asbesttaakuitvoering op relatief korte termijn alsnog op orde te krijgen. Daarnaast vraagt de VROM-Inspectie de overige 220 gemeenten die volgens hun website de landelijke asbestregels niet hebben doorgevoerd in hun bouwverordening en aanvraagformulier sloopvergunning met klem om de landelijke asbestregels in hun organisatie spoedig te implementeren en deze in zijn geheel toe te passen.

16 Colofon Bestelgegevens Deze publicatie is te downloaden via www.vrom.nl onder vermelding van VROM 8381 Datum publicatie December 2008

Dit is een publicatie van: Ministerie van VROM > Rijnstraat 8 > 2515 XP Den Haag > www.vrom.nl VROM 8381 / DECEMBER 2008 Ministerie van VROM > staat voor ruimte, milieu, wonen, wijken en integratie. Beleid maken, uitvoeren en handhaven. Nederland is klein. Denk groot.