Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Basisschool te OORDEGEM-LEDE Hoofdstructuur basisonderwijs Instellingsnummer 45237 Instelling Vrije Basisschool Directeur Godelieve D'HAESE Adres Speurtstraat 3-9340 OORDEGEM-LEDE Telefoon 09-369.44.46 Fax 09-369.44.46 E-mail lieve.dhaese@gmail.com Bestuur van de instelling Adres Scholengemeenschap Adres CLB Adres Dagen van het opvolgingsbezoek 10-12-2013 Einddatum van het opvolgingsbezoek 10-12-2013 Datum bespreking verslag met de instelling 16-12-2013 Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Teamleden Deskundige(n) behorend tot de administratie Externe deskundige(n) Kath. Basisond. Oordegem-Lede Speurtstraat 3-9340 OORDEGEM VLOSKO Kasteeldreef 63-9340 LEDE Vrij CLB Wetteren Hoenderstraat 53-9230 WETTEREN Walter Andries nihil nihil OV 45237 bao Vrije Basisschool te OORDEGEM-LEDE (Schooljaar 2013-2014) 1
INHOUDSTAFEL INLEIDING... 3 1 HISTORIEK... 4 2 TE REMEDIEREN TEKORTEN... 4 3 ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD?... 4 3.1 Kleuteronderwijs: wiskundige initiatie... 4 3.2 Kleuteronderwijs: wereldoriëntatie... 5 4 ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG... 7 2 OV 45237 bao Vrije Basisschool te OORDEGEM-LEDE (Schooljaar 2013-2014)
INLEIDING Dit verslag is het resultaat van de opvolgingsdoorlichting van de school door de onderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap. Het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 geeft haar de opdracht hiertoe. Als de school bij een doorlichting een beperkt gunstig advies kreeg, volgt na de periode, vermeld in het advies, een opvolgingsdoorlichting. Tijdens een opvolgingsdoorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de bij de voorgaande doorlichting vastgestelde tekortkomingen voldoende werden geremedieerd. Het referentiekader dat de onderwijsinspectie gebruikt bij een (opvolgings)doorlichting is opgebouwd rond de componenten context, input, proces en output: context: de omgevingskenmerken en de kenmerken van administratieve, materiële, bestuurlijke en juridische aard die de school karakteriseren input: kenmerken van het personeel en van de leerlingen of cursisten van de school proces: initiatieven die de school neemt om output te realiseren, rekening houdend met haar context en input output: de resultaten die de school met haar leerlingen of cursisten bereikt. Meer info over het CIPO-referentiekader vindt u op www.onderwijsinspectie.be. Tijdens het opvolgingsbezoek verzamelt het inspectieteam bijkomende informatie via observaties, gesprekken en analyse van documenten. De opvolgingsdoorlichting resulteert in een opvolgingsverslag dat bestaat uit een concluderend gedeelte en een advies. Het concluderende gedeelte omvat de conclusies van de opvolging. Het opvolgingsverslag eindigt met een advies dat betrekking heeft op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van de school. De onderwijsinspectie kan twee adviezen uitbrengen: een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van de school of van structuuronderdelen. een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van de school of van structuuronderdelen op te starten. Bij een ongunstig advies beoordeelt de onderwijsinspectie bovendien of de school de vastgestelde tekorten zelfstandig kan wegwerken. Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve opvolgingsverslag informeert de directeur van de school de ouders en leerlingen over de mogelijkheid tot inzage. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van de school het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van de school of zijn gemandateerde tekent het verslag voor gezien. Het bestuur stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. De school mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden. Meer informatie? www.onderwijsinspectie.be en www.doorlichtingsverslagen.be OV 45237 bao Vrije Basisschool te OORDEGEM-LEDE (Schooljaar 2013-2014) 3
1 HISTORIEK Het vorige doorlichtingsbezoek vond plaats van 04-10-2010 tot 07-10-2010 en werd afgesloten met een beperkt gunstig advies. Vanaf 01-09-2013 moet de school kunnen aantonen dat de tekorten die aan de basis lagen van dit advies, in voldoende mate werden geremedieerd. Dit verslag beschrijft in welke mate de school daarin is geslaagd. 2 TE REMEDIEREN TEKORTEN Kleuteronderwijs - Leergebieden wiskundige initiatie wereldoriëntatie 3 ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD? 3.1 Kleuteronderwijs: wiskundige initiatie Voldoet Het team van de kleuterafdeling streeft de ontwikkelingsdoelen van wiskundige initiatie in voldoende mate na. Doorheen de huidige werking is een duidelijke gerichtheid op het leerplan merkbaar. Er is aandacht voor een evenwichtig en volledig onderwijsaanbod. Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren Voor de themaplanning gebruiken de kleuteronderwijzers een neteigen instrument dat bestaat uit ervaringssituaties, ontwikkelingsdomeinen en ontwikkelingsaspecten. Daarnaast gebruiken ze ook het leerplan als referentiekader. Ze duiden het leergebied en het domein aan. Per activiteit selecteren ze ontwikkelingsaspecten en leerplandoelen. Het gebruik van concrete, operationele doelen, eventueel als een subdoel van de vooropgestelde leerplandoelen, is geen verworvenheid. Via een digitale doelenrapportage gaan de teamleden, in samenwerking met de directeur, na of het onderwijsaanbod voldoende evenwichtig is en of ze aandacht hebben voor alle domeinen van het leergebied wiskundige initiatie. Er is een duidelijke graduele opbouw aanwezig in de wiskundige begrippenlijst. Voor de vaste thema's heeft de directeur een koppeling gemaakt naar de begrippen die aan bod kunnen komen. Het team heeft hoeken- en ontmoetingsfiches uitgewerkt met dominante ontwikkelingsaspecten en leerplandoelen. Er zijn groeikansen om deze doelen formeel voorop te stellen in de lopende thema's. Materieel beheer Uitrusting Ontwikkelingsmaterialen Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Kindvolgsysteem De kleuteronderwijzers beschikken over voldoende ontwikkelingsmaterialen. Geregeld maken ze zelf materialen aan die passen bij het lopende thema. De klasinrichtingen bieden heel wat mogelijkheden om wiskundige activiteiten aan te bieden. Dat is onder meer te zien aan de thematisch ingerichte winkels en aan de aanwezige zandtafels. In alle kleuterklassen zijn de puzzels gegradeerd. De kleuteronderwijzers verzamelen de realisaties van de kleuters in een puzzelmap, zodat ze het puzzelen van de kleuters kunnen opvolgen en evalueren. De observatie en de evaluatie in het kindvolgsysteem is in beperkte mate gericht op de vorderingen van de kleuters op het vlak van wiskundige initiatie. Bij de oudste kleuters nemen de kleuteronderwijzers genormeerde testen af, waarbij ze onder meer rekenbegrippen toetsen. 4 OV 45237 bao Vrije Basisschool te OORDEGEM-LEDE (Schooljaar 2013-2014)
Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg Professionalisering Deskundigheidsbevordering Nascholingen Interne expertise De observatie en de evaluatie van de kleuters zijn niet gericht op nagestreefde doelstellingen of op aangeleerde begrippen. Daardoor is de beeldvorming over wiskundige initiatie eerder vaag te noemen. De zorgleerkracht biedt klasinterne ondersteuning op basis van de dagelijkse observatie van de kleuteronderwijzers en ook naar aanleiding van de analyse van de resultaten van de genormeerde testen. Na de vorige schooldoorlichting heeft het team van de kleuterafdeling een uitgebreid ontwikkelingstraject doorlopen in samenwerking met de pedagogische begeleidingsdienst. Tijdens personeelsvergaderingen en pedagogische studiedagen kregen de teamleden heel wat professionele ondersteuning en nascholing. Er waren meerdere tussentijdse evaluatiemomenten om na te gaan of alle teamleden wel op dezelfde golflengte zaten. Daarnaast volgde de directeur het ontwikkelingstraject nauwgezet op. Volgens de voorgelegde planning zal het team dit schooljaar het ontwikkelingstraject verder zetten. Op het einde van dit schooljaar is een eindevaluatie gepland. 3.2 Kleuteronderwijs: wereldoriëntatie Voldoet Het team streeft de ontwikkelingsdoelen van wereldoriëntatie in voldoende mate na. De teamleden gebruiken het leerplan als referentiekader. In teamverband werken de teamleden aan een evenwichtig en volledig aanbod. Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming De kleuteronderwijzers gebruiken het leerplan als referentiekader naast het neteigen ontwikkelingsplan. Ze selecteren onder meer leerplandoelen. De keuze om dominante doelen te gebruiken, is groeiend. De directeur waakt mee over een evenwichtig en volledig onderwijsaanbod. Ze kan de planningsdocumenten van de kleuteronderwijzers digitaal raadplegen en bekijkt dan of alle bestaansdimensies wel in voldoende mate aan bod komen. Voor de verschillende kalenders en pictogrammen zijn leerplandoelen en ontwikkelingsaspecten geselecteerd. Het team heeft een gegradeerde begrippenlijst voor het leergebied wereldoriëntatie uitgewerkt. Er zijn overlappingen met die van wiskundige initiatie. Voor de vaste thema's is streefwoordenschat vastgelegd per leeftijdsgroep. Momenteel zijn de teamleden niet op de hoogte van de woordenschat die in andere kleuterklassen aan bod kan komen. Ook een graduele opbouw ontbreekt hierbij. Zowel in de planning als in de uitvoering is horizontale samenhang aanwezig met andere leergebieden. Die geïntegreerde aanpak bevordert ook de brede, harmonische vorming van kleuters. De aanpak is werkelijkheidsgericht en sluit aan bij de leef- en belevingswereld van de kinderen. In en rond de school organiseren de kleuteronderwijzers waarnemingen, uitstappen en wandelingen. Zo krijgen de kleuters een brede kijk op de wereld om zich heen. Materieel beheer Uitrusting Ontwikkelingsmaterialen Bij elk thema zorgen de kleuteronderwijzers voor verrijking, wat duidelijk merkbaar is in de voorbereiding van het thema en in het klasbeeld. In teamverband zijn duidelijke afspraken gemaakt over het gebruik van kalenders, pictogrammen en symbolen. OV 45237 bao Vrije Basisschool te OORDEGEM-LEDE (Schooljaar 2013-2014) 5
Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Kindvolgsysteem Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg De effecten van het wereldoriëntatie-onderwijs op de ontwikkeling van de kleuters is moeilijk terug te vinden in de klasdocumenten en/of in de kinddossiers. Er is slechts een oppervlakkige gerichtheid op de bestaansdimensies uit het leerplan. De begrippenlijsten geven weinig aanleiding tot een doorgedreven observatie en evaluatie van de kleuters. Bij de oudste kleuters neemt het team genormeerde schoolrijpheidstesten af. De resultaten spelen een rol in het advies aan de ouders voor de overgang van de kinderen naar de lagere school. De observatieschriften van de kleuteronderwijzers en de gegevens uit het kindvolgsysteem geven een beperkte en onvolledige beeldvorming over de wereldoriënterende capaciteiten en vorderingen van de kleuters. Professionalisering Deskundigheidsbevordering Nascholingen Interne expertise Tijdens het ontwikkelingstraject, in samenwerking met de pedagogische begeleidingsdienst, heeft het team het leerplan van wereldoriëntatie bestudeerd. Hiervoor heeft het team samengewerkt met enkele andere scholen. Tijdens personeelsvergaderingen en pedagogische studiedagen krijgen de teamleden kansen om te leren van en met elkaar. Hierbij zijn de initiatieven duidelijk gelinkt aan het leerplan. 6 OV 45237 bao Vrije Basisschool te OORDEGEM-LEDE (Schooljaar 2013-2014)
4 ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies voor erkenning van de tekorten zoals vermeld in punt 2 van dit verslag: GUNSTIG voor de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' voor het kleuteronderwijs. Namens het inspectieteam Voor kennisname namens het bestuur Walter Andries de inspecteur-verslaggever Godelieve D'HAESE de directeur Datum van verzending aan de directie en het bestuur van de school OV 45237 bao Vrije Basisschool te OORDEGEM-LEDE (Schooljaar 2013-2014) 7