De energiemeter: meet uw elektrisch verbruik. Samen sparen we energie

De energiemeter: meet uw elektrisch verbruik. Samen sparen we energie

De energiemeter Welk aandeel hebben de huishoudapparaten in het totale energieverbruik van jouw woning? Hoeveel verbruikt de wasmachine, de linnendroger, de diepvriezer of de vaatwasser? Is dat meer of minder dan normaal? Deze brochure en de energiemeter geven samen een antwoord op deze vragen. Je kunt de energiemeter gedurende twee weken gebruiken om de nodige testen uit te voeren. Hieraan zijn geen kosten verbonden. Na die periode dien je hem terug in te leveren op dezelfde plaats waar je hem hebt ontleend. In deze brochure kun je lezen wat je moet doen om de meter nuttig te gebruiken. 2

Waarom een energiemeter? Meer en meer mensen worden zich bewust van het feit dat we zuinig moeten omspringen met energie. Niet alleen omdat energie elke dag schaarser wordt, maar ook omdat elk gebruik van energie gevolgen heeft voor het leefmilieu. Wil dit zeggen dat we de klok moeten terugdraaien en ons comfort beperken? Helemaal niet! Het is ondertussen immers duidelijk dat we met veel minder energie een zelfde graad van comfort kunnen bereiken. Waarom dan meer verbruiken als het ook met minder kan? Maar wat is meer en wat is minder? Wanneer zijn een koelkast, een wasmachine, een diepvriezer... echt zuinig? Om dat te weten moet je aan twee voorwaarden voldoen: je moet het verbruik nauwkeurig kunnen meten en je moet de resultaten kunnen vergelijken met andere toestellen. De distributienetbeheerder stelt gratis een energiemeter ter beschikking. De cijfers die voor het verbruik als referentie kunnen dienen, vind je verder in deze brochure. Je kunt dan zelf vaststellen welke toestellen je als zuinig kunt bestempelen en welke niet. Voor sommige toestellen heeft meten weinig zin. Neem bijvoorbeeld een strijkijzer, een wafelijzer, een grill... Zolang de thermostaat de stroom niet onderbreekt, verbruiken ze immers het volle vermogen dat op het kenplaatje staat. Voor dergelijke toestellen is het vooral belangrijk dat je ze in alle omstandigheden op de juiste stand zet en dat je ze niet onnodig lang ingeschakeld laat. De manier waarop je omgaat met elektrische apparaten, heeft ook gevolgen voor het verbruik. Een voorbeeld: je gaat aardappelen koken op een gewone elektrische kookplaat. Je schakelt dan eerst het volle vermogen in om het water snel aan de kook te brengen. Een bewuste energieverbruiker zal de plaat net vóór het koken terugschakelen. Het water komt dan aan de kook zonder al te veel dampvorming en blijft daarna rustig doorkoken. Een minder bewuste energieverbruiker laat de kookplaat te lang op de hoogste stand staan, moet dan het deksel oplichten omdat er een te grote dampvorming is en heeft dan weer meer energie nodig om het water (met open deksel) aan de kook te houden. En wat meer is: de aardappelen zijn niet sneller gaar dan in het eerste geval, want als water kookt wordt het niet warmer. De overtollige energie wordt omgezet in damp en gaat verloren. 3

Hoeveel energie verbruik je per week of per maand? Om het elektriciteitsverbruik per week of per maand te kennen, volstaat het om aan het begin en aan het einde van de week (of de maand) de meterstand op te nemen en beide getallen met elkaar te vergelijken. Dergelijke metingen geven een goed algemeen beeld over het totale verbruik en tonen duidelijk de schommelingen aan in de wisselende seizoenen. Dat is op zichzelf al interessant, maar hoe kom je nu te weten of je niet té veel verbruikt? Het is immers best mogelijk dat je toekomt met een kwart of de helft minder energie, terwijl je toch kunt blijven genieten van alle comfort. Dat is onder meer het geval: wanneer je in een slecht geïsoleerde woning woont; wanneer je gebruik maakt van verouderde toestellen die veel energie verslinden; wanneer je heel verspillend met energie omgaat. In deze brochure verneem je meer over het verbruik van huishoudtoestellen. Over de isolatie van de woning en over het zuinig omgaan met energie bestaan andere brochures die je kunt lezen of downloaden via de website van de distributienetbeheerder of die je kunt aanvragen via het nummer 078 35 35 34. www.gaselwest.be www.imea.be www.intergem.be www.iverlek.be www.igao.be www.imewo.be www.iveka.be www.sibelgas.be 4

Wat meet je wel? Wat meet je niet? JE BESCHIKT TIJDELIJK OVER EEN ENERGIEMETER. WAT MEET JE WEL, WAT MEET JE NIET? Als je een energiemeter hebt ontleend voor de periode van twee weken, doe je er goed aan de dingen met verstand aan te pakken. Het verbruik meten van een soepmixer, een fruitpers of een kruimeldief heeft geen zin. Het zijn toestellen met een zeer gering vermogen en ze worden bovendien maar af en toe en gedurende een korte tijd gebruikt. Op jaarbasis betekenen ze weinig in vergelijking met het verbruik van andere toestellen. Algemeen kun je stellen dat toestellen die warmte produceren (de wasmachine, de vaatwasmachine, de linnendroger, de warmwaterketel...) aanzienlijk meer elektriciteit verbruiken dan de toestellen waar alleen een motor in zit (ventilator, mixer, stofzuiger). Daarnaast speelt ook de gebruiksduur een rol. Het is zinvol om het verbruik te controleren van toestellen die dag in dag uit in dienst blijven (koelkast, diepvriezer) of die je dagelijks gedurende een langere tijd in werking stelt (vaatwasser, tv-toestel). Het is minder zinvol om dat te doen bij toestellen die je maar af en toe en dan nog een beperkte tijd gebruikt (wafelijzer, fondueset, gourmetpannetjes). Daarom stellen we voor dat je eerst een lijst aanlegt van de toestellen die je wilt controleren. Loop even rond in de woning en maak een volgorde voor de toestellen waarvan je het verbruik wilt nagaan. Het elektrisch fornuis of de elektrische kookplaten kun je niet meten. Omwille van de hoge aansluitvermogens hebben ze een speciale stekker die niet in de energiemeter past. Zorg gewoon dat de kookplaten nooit langer branden dan nodig en schakel tijdig naar de juiste stand in functie van de bereiding. Een elektrische oven die geen deel uitmaakt van het fornuis, kun je dan weer wel meten. Een goed geïsoleerde oven zal aanzienlijk minder verbruiken (houd daar rekening mee wanneer je een nieuwe oven aankoopt!). In het dagelijks gebruik houd je de deur van de oven zoveel mogelijk dicht, telkens wanneer je de deur opent, gaat immers energie verloren. Het is natuurlijk zinvol om warmwatertoestellen, wasmachines, linnendrogers, vaatwasmachines, diepvriezers, koelkasten, televisies en pc s (personal computer) te controleren. Ofwel hebben ze een groot aansluitvermogen, ofwel blijven ze vaak een lange tijd ingeschakeld (tv, pc...). Een diepvriezer en een koelkast meet je best gedurende een langere periode (bijvoorbeeld 24 uur) om het gemiddelde verbruik te kennen. Voor wasmachine, vaatwasmachine... volstaat het één volledige beurt te meten. We raden wel aan dit eens te doen op verschillende temperaturen om ook die verschillen te registreren. Zo kun je bijvoorbeeld het verbruik van de wasmachine meten op 30 C, op 60 C en op 90 C. Van de vaatwasmachine kun je het verbruik op ± 55 C (minder bevuild) en op 65 C (sterk bevuild) optekenen. De microgolfoven hoef je ook niet te controleren. Er zijn microgolfovens met een lager vermogen, maar die moeten in verhouding langere tijd ingeschakeld blijven. Het verbruik komt dus ongeveer op hetzelfde neer. Het strijkijzer, de waterkoker, de frituurketel, de stofzuiger en nog vele andere toestellen moet je gewoon oordeelkundig gebruiken. Hun aansluitvermogen biedt weinig praktische informatie omdat in functie daarvan de prestaties en/of de inschakeltijd wijzigen. Een waterkoker met een hoog vermogen heeft bijvoorbeeld minder tijd nodig om water aan de kook te brengen dan een waterkoker met een laag vermogen. Het uiteindelijke verbruik zal dus ongeveer op hetzelfde neerkomen. En een stofzuiger met een vermogen van 700 watt kan niet dezelfde zuigkracht ontwikkelen dan een stofzuiger van 1 200 watt. Je kunt bij de aankoop wel nagaan of je het vermogen kunt regelen. Je hebt immers voor de verschillende huishoudelijke taken niet altijd het grootste vermogen nodig. 5

Hoe gebruik je de energiemeter? Om het verbruik van een toestel te meten ga je als volgt te werk: plaats de meter tussen het stopcontact en het toestel (dit sluit de toestellen uit die rechtstreeks met het net zijn verbonden of die zijn uitgerust met een stekker voor het voeden van toestellen met grote vermogens); stel de meter op de juiste manier in; stel het toestel in werking voor de volledige duur van het programma (wasmachine, linnendroger, vaatwasser...) of voor een welbepaalde tijd (koelkast, diepvriezer...); noteer het verbruik en vergelijk het met de gegevens uit de verbruikstabel. DE ENERGIEMETER De energiemeter heeft 5 grijze toetsen waarboven de woorden FUNCTION, SET, CHANGE, RESET en 2 PRICE staan. Verder is er een groen controlelampje en onderaan een venster (LCD -display) dat verschillende gegevens kan weer-geven. Sommige gegevens lichten op in grote cijfers, bijkomende informatie verschijnt rond die gegevens in kleinere letters of cijfers. De energiemeter heeft twee batterijtjes die dienen om de meetgegevens op te slaan in het geheugen. Wanneer je het toestel ontvangt, zitten de batterijen in de juiste positie. Verwissel ze nooit van plaats! Als je de batterijen verkeerd in de energiemeter steekt, loop je de kans om het toestel te beschadigen. DE VERSCHILLENDE FUNCTIES De energiemeter is tegelijkertijd een controleapparaat en een meetapparaat. In deze brochure leggen we alleen de functies uit die betrekking hebben op het meten van het verbruik. Wie andere gegevens wil controleren of meten, vindt meer informatie in de gebruiksaanwijzing van de energiemeter (zie pag. 8 en 9). HET TOESTEL OPNIEUW INSTELLEN Als het scherm onsamenhangende gegevens weergeeft of als de toetsen niet reageren, moet je de energiemeter opnieuw instellen. Dat doe je door met een puntig voorwerp de toets RESET volledig in te drukken. Op dat ogenblik zijn alle gegevens gewist en moet je eerst de tijd opnieuw instellen. Je gaat dan als volgt te werk. Druk op de toets SET. In het venster beginnen dan de letters te knipperen die de dag van de week aangeven. MO = maandag, TU = dinsdag, WE = woensdag, TH = donderdag, FR = vrijdag SA = zaterdag, SU = zondag. Om naar een volgende dag te gaan, druk je op de toets CHANGE. Blijf op CHANGE drukken tot je de juiste dag hebt bereikt en druk dan op SET. De dag is nu ingesteld. Nu knippert de waarde om het juiste uur in te stellen. Telkens wanneer je op de toets CHANGE drukt, komt er een uur bij. Druk op SET als het juiste uur in het venster staat. Nu knippert de waarde om de minuten in te stellen. Telkens wanneer je op de toets CHANGE drukt, komt er een minuut bij. Druk op SET als het juiste aantal minuten in het venster staat. Nu knippert de waarde om de seconden in te stellen. Telkens wanneer je op de toets CHANGE drukt, komt er een seconde bij. Druk op SET als het juiste aantal seconden in het venster staat. De instellingen van dag en tijd zijn nu beëindigd. Het uur wordt uitgedrukt in een weergave van 24 uur. Geef je de voorkeur om een weergave van 12 uur te hebben, dan houd je gedurende 5 seconden op de toets SET ingedrukt. Op het scherm verschijnt dan AM (ante meridiem = voor de middag) of PM (post meridiem = na de middag). Voorbeeld: AM 05:00 is dan 5 uur in de morgen PM 05:00 is dan 17 uur in de namiddag. 6

AFLEZEN VAN DE SPANNING EN DE FREQUENTIE Als het toestel in het stopcontact steekt en je drukt éénmaal op FUNCTION, verschijnt in het venster de netspanning die op dat ogenblik aanwezig is in grote cijfers en de netfrequentie in kleinere cijfers. De netspanning wordt uitgedrukt in volt. Je zult merken dat ze niet constant dezelfde blijft, maar soms met enkele eenheden stijgt of daalt. In de meeste gevallen zal ze schommelen tussen 220 en 240 volt. De frequentie wordt uitgedrukt in hertz (Hz). In België bedraagt de frequentie gemiddeld 50 Hz. Dit betekent dat de pluspool en de minpool van de elektrische spanning 50 maal per seconde wisselt (van + naar - en omgekeerd). AFLEZEN VAN DE STROOMSTERKTE Door na het aflezen van de spanning en de frequentie nogmaals op FUNCTION te drukken, kun je de stroomsterkte nagaan. De stroomsterkte wordt uitgedrukt in ampère en staat in verhouding tot het vermogen van het toestel (in watt). Om de stroomsterkte af te lezen, moet de energiemeter in het stopcontact steken en moet het aangesloten toestel in werking zijn. Je kunt immers de stroomsterkte niet meten van een uitgeschakeld toestel. Ligt de gemeten stroomsterkte lager is dan 0,02 ampère, dan verschijnt er 0 ampère in het venster. AFLEZEN VAN HET VERMOGEN Door na het aflezen van de stroomsterkte nogmaals op FUNCTION te drukken, kun je het vermogen nagaan. Het vermogen wordt uitgedrukt in watt. Normaal verschijnt het vermogen in beeld dat op dat ogenblik door het toestel wordt gevraagd. Als je éénmaal op de knop 2-PRICE drukt, verschijnt het grootste afgenomen vermogen in het venster. Druk je een tweede maal op de knop 2-PRICE, dan verschijnt in het venster het tijdstip waarop dat grootste vermogen werd genoteerd. Voorbeeld: wanneer je een wasmachine in werking stelt, zal soms de motor alleen draaien, soms zal alleen de verwarming ingeschakeld zijn terwijl de motor stilstaat en soms zullen beide samen werken. Het is logisch dat het grootste vermogen wordt opgetekend op het ogenblik dat beide samen werken. AFLEZEN VAN DE INSCHAKELTIJD VAN HET TOESTEL Door na het aflezen van het vermogen nogmaals op FUNCTION te drukken, kun je nagaan hoelang het aangesloten toestel reeds in werking is. Die geaccumuleerde tijd wordt weergegeven in uren, minuten en seconden. Als het toestel té weinig stroom verbruikt (bijvoorbeeld alleen een klein controlelampje), wordt de tijd niet gemeten. AFLEZEN VAN HET VERBRUIK VAN HET TOESTEL Door na het aflezen van de inschakeltijd nogmaals op FUNCTION te drukken, kun je nagaan hoeveel het toestel heeft verbruikt in de periode dat het was aangesloten op de energiemeter. Het verbruik wordt uitgedrukt in kilowattuur (kwh). Als je vooraf de uren ingeeft van het dagtarief en het nachttarief van het tweevoudig uurtarief, kun je zien hoe lang het toestel heeft gewerkt op het dagtarief en hoelang het heeft gewerkt op het nachttarief. Je drukt dan éénmaal op de knop 2-PRICE voor het dagtarief en nog een keer voor het nachttarief. (Instellen uren: zie handleiding) AFLEZEN VAN DE PRIJS VAN DE VERBRUIKTE ENERGIE Door na het aflezen van het verbruik nogmaals op FUNCTION te drukken, kun je nagaan wat je moet betalen voor het verbruik van het toestel in de periode dat het was aangesloten op de energiemeter, op voorwaarde dat je de energiemeter vooraf op nul hebt gezet (= RESET). Je moet dan wel vooraf de prijs per kwh voor het dagtarief en eventueel ook voor het nachttarief invoeren (handleiding modus 7). 7

De energiemeter voor gevorderden Als je de energiemeter wilt gebruiken voor andere dan de hiervoor beschreven functies, vindt je hierna de volledige handleiding van de energiemeter, zoals die door de fabrikant werd meegeleverd. Daarin worden ook de extra functies van de energiemeter uitgelegd. 1 2 3 4 5 8

6 7 8 9 10 11 9

Verbruikstabel Om te weten of je veel of weinig verbruikt, heb je richtcijfers nodig waarmee je kunt vergelijken. Hierna vind je enkele gegevens over veel gebruikte elektrische apparaten. Dit zijn cijfers van de meest energiezuinige apparaten. Als uw toestel meer gebruikt dan de hieronder aangegeven verbruiken, betekent dit dus dat er energiezuinigere modellen op de markt zijn. Toestel Type Verbruikseenheid Gemiddeld Noteer gebruikt als verbruik hier referentie uw verbruik Computer 40 watt verbruik per 24 uur 0,96 kwh Diepvrieskast met inhoud < 200 liter A+ - label verbruik per 24 uur 0,53 kwh Diepvrieskast met inhoud > 200 liter A+ - label verbruik per 24 uur 0,67 kwh Diepvrieskist (koffermodel) +/- 200 liter A+ - label verbruik per 24 uur 0,50 kwh Diepvrieskist (koffermodel) > 200 liter A+ - label verbruik per 24 uur 0,60 kwh Droogkast met condensatie A - label per droogbeurt 2,50 kwh Droogkast met luchtafvoer C - label per droogbeurt 3,00 kwh Koelkast zonder vriesvak tot 150 liter inhoud A+ - label verbruik per 24 uur 0,30 kwh Koelkast zonder vriesvak tot 350 liter inhoud A+ - label verbruik per 24 uur 0,34 kwh Koelkast met klein vriesvak A+ - label verbruik per 24 uur 0,41 kwh Microgolfoven 800 watt verbruik per uur 0,80 kwh Oven 1 500 watt verbruik per uur 1,50 kwh Stofzuiger 2.000 watt verbruik per uur 2,00 kwh Televisietoestel 40 watt verbruik per 24 uur 0,96 kwh Televisietoestel in stand by 40 watt verbruik per 24 uur 0,14 kwh Vaatwasmachine A - label per afwasbeurt 65 C 1,10 kwh Boiler +/- 100 liter (goed geïsoleerd) verbruik per 24 uur 1,26 kwh Boiler > 200 liter (goed geïsoleerd) verbruik per 24 uur 3,40 kwh Wasmachine (5 kg wassen) A - label per wasbeurt op 60 C 0,95 kwh NOTEER OOK: met een A+ -label (A -plus) kan nog 25 % extra energie worden bespaard in vergelijking met een A -label; bij de boilers was de watertemperatuur ingesteld tussen 65 en 70 C: een temperatuur die laag genoeg blijft om kalkvorming af te remmen en toch weer hoog genoeg is om te beletten dat zich in het water ongewenste ziektekiemen ontwikkelen. Het verbruik voor de opwarming van water is ook afhankelijk van de temperatuur van het inkomende water. In de winter is het water kouder en is er meer energie nodig om het op te warmen. 10

En tot slot... De energiemeter geeft een goed beeld over het verbruik van verschillende elektrische apparaten. Als die toestellen ondertussen een respectabele leeftijd hebben, is de kans groot dat hun verbruik merkelijk hoger ligt dan de toestellen van de nieuwste generatie. In dat geval moet je zelf uitmaken of de mogelijke besparing van energie - en de daaraan verbonden kosten - opwegen tegen de aankoop van een nieuw apparaat. Vergeet niet dat voor de productie van nieuwe toestellen ook energie nodig is en dat het oude toestel in principe nog moet worden gerecycleerd. Misschien beslis je dan om toch nog maar even verder te doen met het oude toestel, tot het stuk gaat. Houd dan altijd voor ogen dat je bij de aankoop van het nieuwe toestel een belangrijke beslissing neemt, die je verbruik de eerstvolgende jaren in gunstige of in ongunstige zin zal beïnvloeden. Zorg ervoor dat je op dat ogenblik de juiste keuze maakt. Een toestel met een G - label is bij aankoop wellicht goedkoper dan een met een A - label, maar op termijn win je dat verschil terug en je levert daardoor een positieve bijdrage aan je eigen leefomgeving. Ook je leefgewoonten bepalen in belangrijke mate het energieverbruik. Mensen die heel bewust omgaan met energie, scoren de beste resultaten. In dat proces zijn de eigen bewustwording en de bewustmaking van kinderen goede investeringen op langere termijn. Energie Fabrikant Model Efficiënt Inefficiënt A B C D E F G Energieverbruik kwh per jaar Werkelijk verbruik wordt bepaald door de wijze waarop het apparaat wordt gebruikt en de plaats waar het staat. Geluidsniveau db(a) re 1 pw Een kaart met nadere gegevens is opgenomen in de brochures over het apparaat. Norm EN mei 1990 Richtlijn Etikettering Koelkasten 94/2/EG LEGENDE kwh of kilowattuur is de eenheid van het elektriciteitsverbruik. Een toestel met een vermogen van 1 000 watt (of 1 kw) verbruikt 1 kwh wanneer het gedurende één uur ononderbroken werkt. Het elektriciteitsverbruik wordt aangerekend op basis van een prijs per kwh. De maandelijkse prijzen per kwh kunt u vragen bij uw leverancier. V of volt is de eenheid van elektrische spanning. Ze schommelt rond de 230 volt. 11

Nuttige contacten DIT ZIJN DE CONTACTMOGELIJKHEDEN MET DE DISTRIBUTIENETBEHEERDERS: Gasreuk 0800 65 0 65 Dit nummer om een gasreuk te melden is 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 bereikbaar Oproepen worden prioritair behandeld Storingen en defecten 078 35 35 00 Op dit nummer kunt u terecht met meldingen over storingen of defecten op het elektriciteits- of aardgasnet. Het is bereikbaar 7 dagen op 7 en 24 uur op 24 Meteropneming 078 789 789 Op dit nummer kunt u terecht met alle vragen in verband met de meteropneming. Het is bereikbaar op werkdagen van 8 tot 20 uur en op zaterdag van 9 tot 13 uur Defecte straatlampen - www.straatlampen.be 0800 6 35 35 Een defecte straatlamp? Geef de adresgegevens van de paal door (via telefoon of website) en het defect wordt zo snel mogelijk hersteld Algemeen nummer distributienetbeheerders 078 35 35 34 Op dit nummer kunt u terecht voor: - vragen over nieuwe aansluitingen - verzwaren van aansluitingen, verplaatsen en vervangen van meters - vragen over rationeel energiegebruik (REG) - vragen over sociale leveranciers en budgetmeters - overige vragen Het nummer is bereikbaar op werkdagen van 8 tot 20 uur Websites GeDIS: www.gedis.be Gaselwest: www.gaselwest.be Igao: www.igao.be Imea: www.imea.be Imewo: www.imewo.be Intergem: www.intergem.be Intermosane: www.intermosane.be Iveka: www.iveka.be Iverlek: www.iverlek.be Sibelgas: www.sibelgas.be Verantwoordelijk uitgever: Guy Peeters, afgevaardigd bestuurder GeDIS - Industriepark De Bruwaan 12, 9700 Oudenaarde - 6020/F064 versie 1- september 2004 12