Informatie voor patiënten die een PD-katheter krijgen Deze informatie is ook te vinden in de JBZ Zorgapp. www.jbzzorgapp.nl In overleg met uw behandeld arts heeft u gekozen voor peritoneaal dialyse. Dit betekent dat de chirurg een speciale katheter moet plaatsen in uw buikholte (katheterimplantatie). Hier vindt u in het kort informatie over de operatie, eventuele klachten na de operatie en wat u kunt verwachten nadat u de katheter heeft gekregen. Wat is een PD-katheter? Een PD-katheter is een kunststof slangetje van ongeveer 40 centimeter. Via een PD-katheter kan bij peritoneaal dialyse de spoelvloeistof in uw buik komen. Om een PD-katheter te plaatsen is een kleine operatie nodig. Deze operatie heet een katheterimplantatie. De chirurg plaatst tijdens de operatie ongeveer de helft van het slangetje in uw buikholte. De katheter vergroeit met de buikwand door middel van een cuff. Dit is een kleine verdikking op de katheter die er voor zorgt dat de katheter vast blijft zitten. De plaats waar de katheter uit uw buik komt, noemen we de huidpoort. Het deel van de katheter buiten uw lichaam is ongeveer 20 centimeter lang. Aan het uiteinde van de katheter zit een tussenstukje. Hier maken we een verlenglijn van ongeveer 25 centimeter aan vast. Deze lijn sluiten we af met een schroefdopje. Als u gaat dialyseren, koppelen we de slangetjes van de zak met de dialysevloeistof aan deze verlenglijn. Kunt u op de vastgestelde opnamedatum niet komen? Belt u dan zo snel mogelijk, maar uiterlijk een werkdag voor de opnamedatum, naar de polikliniek. Bent u de dagen voor de operatie/behandeling erg verkouden? Moet u veel hoesten of heeft u koorts? Neemt u dan minimaal 24 uur van tevoren contact op met de polikliniek. Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Jeroen Bosch Ziekenhuis / www.jeroenboschziekenhuis.nl (DIA-041, uitgave juni 2017)
Wat gebeurt er voor de opname? Afspraak chirurg Voor de operatie heeft u een afspraak bij de chirurg op de polikliniek Chirurgie. De chirurg bekijkt de mogelijkheden voor het plaatsen van een PD-katheter en bespreekt de operatie met u. De PD-verpleegkundige is ook bij deze afspraak aanwezig. Huisbezoek PD-verpleegkundige De PD-verpleegkundige komt bij u op huisbezoek, als de chirurg de goedkeuring voor de operatie heeft gegeven. De PD-verpleegkundige geeft u informatie over de specifieke voorbereidingen die voor de operatie nodig zijn. Ook kan zij u praktische adviezen geven over de inrichting van de wisselkamer. Als u bijvoorbeeld kiest voor APD (een vorm van peritoneaal dialyse), dan moet er een geaard stopcontact in uw slaapkamer aanwezig zijn of kunnen worden aangelegd. PD verpleegkundige De PD verpleegkundige geeft u informatie over de specifieke voorbereidingen die voor de operatie nodig zijn. De PD verpleegkundige komt bij u op huisbezoek, als de chirurg de goedkeuring voor de operatie heeft gegeven. Zij kan praktische adviezen geven over de inrichting van de wisselkamer en uw vragen beantwoorden. Hoe bereidt u zich voor? Pre Operatieve Screening (POS) Om u goed en veilig voor te bereiden op de operatie, bezoekt u enige tijd voor de operatie de afdeling Preoperatieve Screening. U krijgt hiervoor een afspraak. Op de POS heeft u een gesprek met een intakeverpleegkundige en een anesthesioloog. Ook krijgt u een kort lichamelijk onderzoek. Op www.jbz.nl/anesthesiologie kunt u meer lezen over de verdoving en bewaking tijdens de operatie. Als u hierover vragen heeft, kunt u deze bespreken tijdens uw bezoek aan de POS. Om u voor te bereiden op het gesprek kunt u kijken op de website: www.jbz.nl/pos. Op de POS krijgt u een informatieboekje mee. Hierin leest u praktische informatie die u kan helpen bij de voorbereiding op de opname. Nuchter zijn Voor de operatie moet u nuchter zijn. Dit betekent dat u vanaf een bepaald tijdstip niets meer mag eten en drinken. U krijgt hierover instructies van bureau Opname. Wat neemt u bij ieder bezoek mee? Uw geldig legitimatiebewijs. Uw patiëntenpas van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Uw Actueel Medicatie Overzicht (AMO). Het is voor uw arts belangrijk te weten welke medicijnen u thuis gebruikt. Uw eigen apotheek kan dit overzicht voor u uitprinten. Vraag hierom kort voordat u het ziekenhuis bezoekt. Wat gebeurt er op de dag van opname? Waar meldt u zich? U meldt zich op de dag van de operatie op het afgesproken tijdstip bij de Infobalie van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (bovenaan de roltrap). De medewerker van de Infobalie wijst u verder naar de juiste verpleegafdeling. Als u nog bloed moet laten prikken, wijst de medewerker van de Infobalie u eerst naar de afdeling Bloedafname. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 5
Plaatsbepaling PD-katheter Op de dag van de operatie komt de PD-verpleegkundige bij u langs om de plaats van de PD-katheter te bepalen. Het uiteinde van de katheter moet in het laagste punt van de buikholte liggen. We houden onder andere rekening met uw slaaphouding en de plaats van de tailleband van uw broek of rok. Als de plaats bepaald is, zet de PDverpleegkundige daar een kruisje. Wat gebeurt er bij de katheterimplantatie? De katheterimplantatie wordt uitgevoerd op de operatiekamer in het Operatiecentrum. U krijgt algehele anesthesie bij de operatie. Tijdens de operatie brengt de chirurg de katheter in. De operatie duurt ongeveer 30 tot 45 minuten. Daarna wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Wat gebeurt er na de operatie? Na de operatie heeft u twee wondjes van ongeveer één centimeter in uw buik. Via de huidpoort komt de katheter uit uw buik. De PD-verpleegkundige komt langs op de afdeling om de katheter op te vullen met een vloeistof die voorkomt dat de katheter verstopt raakt. Daarnaast controleert de PD-verpleegkundige het verband. Pijn? Na de operatie krijgt u van de anesthesioloog medicijnen tegen de pijn voorgeschreven voor op de afdeling. De verpleegkundigen op de afdeling vragen na de operatie een paar keer naar de hevigheid van de pijn. U geeft de pijn een cijfer tussen de nul en tien. Het is belangrijk dat u de verpleegkundige laat weten hoe het met de pijn is. De medicijnen tegen de pijn kunnen dan op tijd aangepast worden, als dat nodig is. Ontslag en herstel thuis Na de operatie mag u meestal dezelfde dag weer naar huis. Zorg dat iemand u komt ophalen. U moet met een rolstoel opgehaald worden. Deze rolstoel kan degene die u komt ophalen, lenen bij de ingang van het ziekenhuis (neem hiervoor een 2,-- munt mee). U mag zelf nog niet autorijden. U krijgt bij ontslag een afspraak mee voor de wondcontrole na één week op de PD-afdeling en voor de start van de CAPD-training na twee weken. De eerste veertien dagen na de katheterimplantatie heeft uw buik rust nodig, zodat de katheter goed kan vastgroeien in de buikwand. Dit betekent dat u zoveel mogelijk moet vermijden dat er druk op de buikwand komt te staan. Het is daarom belangrijk dat u: geen zware voorwerpen tilt; geen buikspieroefeningen doet; uw buik ondersteunt als u moet hoesten of niezen. U mag de katheter nog niet zelf verzorgen Het is belangrijk dat de katheter in dezelfde positie afgeplakt blijft. Daarom mag u de katheter nog niet zelf verzorgen. Bij ontslag uit het ziekenhuis heeft u een afspraak meegekregen voor de start van de CAPD-training na twee weken. Tijdens deze training leert u hoe u de katheter zelf kunt verzorgen. Tot die tijd verzorgt de PDverpleegkundige uw katheter. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 5
Niet douchen U mag de eerste twee weken na de katheterimplantatie niet douchen omdat u hiermee de kans op een ontsteking verhoogt. Afspraak PD-verpleegkundige Het verband op de wondjes van de operatie en de huidpoort blijft meestal ongeveer een week zitten. Een week na de operatie heeft u een afspraak in het ziekenhuis bij de PD-verpleegkundige. De PD-verpleegkundige controleert dan de huidpoort en verbindt deze opnieuw. Merestal heeft u in de periode tussen uw ontslag en het starten van de CAPD-training één keer een controleafspraak bij de PD-verpleegkundige. Soms is dit vaker nodig. Is het verband door wondvocht vies geworden? Neem dan contact op met de Dialyseafdeling. U moet de wondjes en huidpoort dan opnieuw laten verbinden op de Dialyseafdeling. CAPD-training Ongeveer twee weken na de operatie start u met de CAPD-training. Tijdens deze training leert u hoe u zelf thuis de buikspoeling kunt doen en de huidpoort en PDkatheter kunt verzorgen. U start ook met deze training als u wilt kiezen voor APD. Bij deze vorm van peritoneaal dialyse wordt de buikspoeling door een machine uitgevoerd, s nachts terwijl u slaapt. Niet iedereen komt voor deze vorm van buikspoeling in aanmerking. Of u hiervoor in aanmerking komt, kan pas zo n drie maanden na de katheterimplantatie worden bepaald. U start dus altijd eerst met CAPD, een vorm van buikspoeling die u zelf thuis uitvoert. De CAPD-training gebeurt in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Voor de training komt u een paar dagen achter elkaar naar het ziekenhuis. Daar krijgt u een paar uur training en dan gaat u weer naar huis. De volgende dag komt u weer terug. Dit gebeurt net zolang als nodig is. Zowel u als de PD-verpleegkundige die u begeleidt moeten er volledig vertrouwen in hebben dat u zelf thuis de buikspoeling kunt doen. Wilt of kunt u geen actieve rol hebben in uw dialysebehandeling? Dan kunt u thuis ondersteund worden door een verpleegkundige van de thuiszorg. Informeer bij de PD-verpleegkundige naar de mogelijkheden. Start dialyse Als u de CAPD-training heeft afgerond en de buikspoeling zelfstandig thuis kunt uitvoeren, start u met dialyseren. Levering materialen Als u gaat starten met peritoneaal dialyse, dan zorgt het Jeroen Bosch Ziekenhuis ervoor dat alle benodigdheden voor de buikspoeling bij u thuis worden afgeleverd. Daarna wordt het materiaal één maal per maand of twee wekelijks bij u aangeleverd. Dit hangt af van de opslagruimte in uw woning. Welke klachten kunt u krijgen na de operatie? Opgeblazen gevoel Na de operatie komen uw darmen weer op gang. Dit gaat vaak samen met een opgeblazen gevoel en winderigheid. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 5
Obstipatie (moeilijke stoelgang) Omdat na de operatie de darmen soms moeilijk op gang komen, kan het vóórkomen dat u problemen met uw stoelgang krijgt. U kunt hierover contact met ons opnemen, zodat we een oplossing voor u kunnen regelen. Prikkeling rond de blaas en anus Het einde van de katheter ligt onder in de buikholte die is bekleed met buikvlies. In dit buikvlies lopen bloedvaten en zenuwen. Wanneer de katheter het buikvlies raakt, veroorzaakt dit prikkeling. Dit straalt meestal uit naar de blaas en/of anus en wordt meestal als vervelend ervaren. Vaak is het voldoende om hiervoor een paracetamol te nemen. Verminderen de klachten niet? Neemt u dan contact met ons op hierover. Wanneer moet u contact opnemen? Bij de volgende klachten moet u contact opnemen: Flink nabloeden. Koorts (vanaf 37.5 C). Obstipatie (verstopping). Pijn (onder) in de buik. Als u vragen heeft waar u van denkt dat ze met de PD-katheter te maken hebben. Wanneer komt u op controle? Na een week heeft u een controle afspraak bij de PD verpleegkundige. De afspraak hiervoor krijgt u mee bij ontslag. Heeft u nog vragen? Problemen of vragen over de peritoneaal dialyse Bij problemen of vragen die te maken hebben met peritoneaal dialyse, kunt u altijd contact opnemen met de verpleegkundigen van de afdeling. Op maandag t/m vrijdag van 08.00 uur tot 20.30 uur, telefoon (073) 553 77 46. Op zaterdag van 08.00 uur tot 20.30 uur, telefoon (073) 553 77 44. Op maandag t/m zaterdag na 20.30 uur en op zondag belt u telefoon (073) 553 20 00. Medische- of andere problemen? Bij medische problemen vraagt u naar de dienstdoende assistent Interne Geneeskunde. Bij alle andere problemen vraagt u naar de bereikbare B dienst van het Dialysecentrum. Oproep opname of onderzoek Krijgt u een oproep voor een opname of een onderzoek? Laat dit ons dan weten zodat wij voor u alles kunnen voorbereiden. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 5