Statistische gegevens per vierkant update juli 2012 07 08 09 10 11 12 13 14 Centraal Bureau voor de Statistiek
Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer x geheim nihil (indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met 0 (0,0) het getal is kleiner dan de helft van de gekozen eenheid niets (blank) een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen 2011 2012 2011 tot en met 2012 2011/2012 het gemiddelde over de jaren 2011 tot en met 2012 2011/ 12 oogstjaar, boekjaar, schooljaar enz., beginnend in 2011 en eindigend in 2012 2009/ 10 2011/ 12 oogstjaar, boekjaar enz., 2009/ 10 tot en met 2011/ 12 In geval van afronding kan het voorkomen dat het weergegeven totaal niet overeenstemt met de som van de getallen. Colofon Uitgever Centraal Bureau voor de Statistiek Henri Faasdreef 312 2492 JP Den Haag Prepress Centraal Bureau voor de Statistiek Grafimedia Omslag Teldesign, Rotterdam Inlichtingen Tel. (088) 570 70 70 Fax (070) 337 59 94 Via contactformulier: www.cbs.nl/infoservice Bestellingen E-mail: verkoop@cbs.nl Fax (045) 570 62 68 Internet www.cbs.nl Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen, 2012. Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld. 60243201202 B-73
1 Statistische gegevens per vierkant De bestanden CBSvierkanten100m en CBSvierkanten500m zijn opgebouwd uit de geometrie van vierkanten van respectievelijk 100 bij 100 meter en 500 bij 500 meter. Per vierkant zijn statistische gegevens aan het bestand gekoppeld. Met deze cijfers kunnen gelijke gebieden van Nederland onderling worden vergeleken. Omdat vierkanten niet door de tijd wijzigen, zijn ook vergelijkingen in de tijd beter mogelijk. Versie Deze uitgave betreft een eerste uitgave van CBSvierkanten500m en een update van CBSvierkanten100m. Versie 1 van CBSvierkanten100m is verschenen op 16 januari 2012. Statistische gegevens per vierkant 1
2 Technische gegevens Een vierkant is een rechthoekig gebied met gelijke grenzen die noord-zuid- en oost-west gericht zijn. De x- en y-coördinaten van het onderliggende gebied worden beschreven volgens het stelsel van Rijksdriehoeksmeting. Als linksondercoördinaat wordt een geheel veelvoud van 100 meter aangehouden. Hieruit volgt dat de oorsprong van het coördinatenstelsel geldt als linksondercoördinaat van het vierkant (figuur 1). Figuur 1: Nulpunt x- en y-coördinatenstelsel als linksondercoördinaat van een vierkant Het bestand bestrijkt het als land geclassificeerde Nederlands gebied volgens het Bestand Bodemgebruik 2008 van het CBS, aangevuld met het gebied overeenkomend met de afgesloten zeearmen, het Markermeer, de Veluwse randmeren en de grote rivieren. Daarnaast is een gebied van minimaal 100 meter buiten deze terreinen toegevoegd aan het bestand. De geometrie met aangekoppelde gegevens wordt geleverd in ESRI shapeformaat. 2 Centraal Bureau voor de Statistiek
3 Codering vierkant Aan elk vierkant wordt een codering van de locatie toegekend, samengesteld uit een oost- en een noord-coördinaat van het linksonderpunt van het vierkant. Het vierkant wordt als een regelmatig net over een kaart geprojecteerd. Daarom is het noodzakelijk ook de projectie van het onderliggend gebied te vermelden, evenals de grootte van het vierkant. Conform de Europese INSPIRE-wetgeving wordt de kaartprojectie weergegeven in een numerieke code zoals vastgelegd binnen de EPSG geodetische parameter-dataset. De numerieke EPSG-code van de Nederlandse projectie volgens het stelsel van Rijksdriehoeksmeting is 28.992. Bij naamgeving van vierkanten wordt aangesloten bij de gangbare Engelse terminologie: CRS voor de projectie, RES voor de gridgrootte, E(ast) voor de x-coördinaat en N(orth) voor de y-coördinaat van het vierkant. Een vierkantgrootte van minder dan 1 000 bij 1 000 meter wordt weergeven in gehele meters gevolgd door de letter M. Omdat de codering van de vierkanten veelvouden van 100 meter zijn, kunnen de twee laatste nullen vervallen. De oost- en noordcode wordt in beide gevallen in vier cijfers weergegeven en in gehele hectometers. Waarden van de E-coördinaat variëren van 0 tot 300 kilometer; die van de N-coördinaat van 300 tot 630 kilometer. Waarden voor E minder van 100 kilometer worden aangevuld met voorloopnullen. Vermelding van de projectie en de vierkantgrootte wordt in de kolomnaam aangegeven en de waarden van de afzonderlijke vierkanten als attribuutwaarde in de kolom. Voorbeeld: De attribuutwaarde van een vierkant met linksondercoördinaat oost = 120 000 meter en noord = 451 000 meter wordt voor zowel vierkanten van 100 bij 100 meter als voor vierkanten van 500 bij 500 meter met dezelfde attribuutwaarde weergegeven. Het onderscheid naar vierkantgrootte volgt alleen uit de gegevens in de kolomnaam: 100m x 100m: kolomnaam: CRS28992RES100m. Waarde: E1200N4510 500m x 500m: kolomnaam: CRS28992RES500m. Waarde: E1200N4510 De kolomnaam is in dit publicatieformaat noodzakelijkerwijs beperkt tot tien posities. De namen van de kolommen worden daarom aangepast naar respectievelijk C28992R100 en C28992R500. Statistische gegevens per vierkant 3
4 Inhoudsopgave cijfers Algemene gegevens cijfers Betekenis bijzondere waarden Beschrijving van het onderzoek Beschrijving cijfers Algemene gegevens cijfers Overzicht van statistische gegevens naar vierkant van 100 meter bij 100 meter of 500 meter bij 500 meter. De cijfers hebben tot hoofddoel gelijke gebieden van Nederland onderling te vergelijken en verschillen zichtbaar te maken. Omdat vierkanten door de tijd niet wijzigen, zijn ook vergelijkingen in de tijd mogelijk. Informatie : Infoservice Telefoon: 088 570 70 70. E-mail: infoservice@cbs.nl Betekenis bijzondere waarden Staat 1 Weergave ontbrekende gegevens Betekenis Symbool Waarde in numerieke velden Vierkanten Gegevens ontbreken 99 999 Nihil 99 998 Geheim 99 997 Getal kleiner dan de helft van de gekozen eenheid 0 Beschrijving van het onderzoek Om gegevens op het niveau van vierkanten te kunnen publiceren moet gebruik worden gemaakt van integrale waarnemingen of tellingen. De gegevens in deze publicatie zijn afgeleid uit de Gemeentelijke basisadministratie (GBA), het CBS Woningregister (WRG), de WOZ-stufcap registratie en het Geografisch basisregister (GBR) van het CBS. Als bron voor coördinaten van adressen wordt de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) gebruikt, aangevuld met coördinaten uit het bestand Adres Coördinaten van Nederland van het Kadaster voor de oudere en inmiddels vervallen adressen. Om redenen van betrouwbaarheid en geheimhouding kunnen gegevens ontbreken. In de toelichting bij de diverse onderwerpen staat welke beveiligingsprocedure is gebruikt. Door afronding kan het voorkomen dat de som van gegevens van kleine vierkanten niet geheel overeenstemmen met de afzonderlijke getallen voor grotere vierkanten. 4 Centraal Bureau voor de Statistiek
Beschrijving cijfers Gegevens worden gepubliceerd voor beide vierkantgrootten, mits anders aangegeven. C28992R100 [code] Codering van het 100m x 100m-vierkant in 10 posities. E voor de x-coördinaat + 4 cijfers van de x-coördinaat van het linksonderhoekpunt in hectometers + N voor de y-coördinaat + 4 cijfers van de y-coördinaat van het linksonderhoekpunt in hectometers volgens het stelsel van Rijksdriehoeksmeting. C28992R500 [code] Codering van het 500m x 500m-vierkant in 10 posities. E voor de x-coördinaat + 4 cijfers van de x-coördinaat van het linksonderhoekpunt in hectometers + N voor de y-coördinaat + 4 cijfers van de y-coördinaat van het linksonderhoekpunt in hectometers volgens het stelsel van Rijksdriehoeksmeting. Bevolking In de CBS-bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen opgenomen die zijn ingeschreven in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente. In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont in de GBA van de woongemeente opgenomen. Personen voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in de GBA van s-gravenhage. Niet opgenomen zijn illegaal in Nederland verblijvende personen en personen waarvoor uitzonderingen gelden, zoals diplomaten en NAVO-militairen. Cijfers van aantallen inwoners zijn afgerond op vijftallen. Cijfers kunnen zijn afgerond tot nul. Aantal inwoners Aantal inwoners 2000 tot en met 2012 [InwYYYY, aantal] Het aantal inwoners op 1 januari. Dit gegeven is ontleend aan de Structuurtelling Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Per jaar is een kolom met de aantallen inwoners opgenomen, waarbij YYYY staat voor het jaartal. Toename aantal inwoners 2000-2010 [Tinw_00_10, aantal] Toename in het aantal inwoners in de periode van 1 januari 2000 tot en met 1 januari 2010. Dit gegeven is ontleend aan de Structuurtelling Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). De verschillen zijn afgerond op vijftallen. Aantal inwoners, ingedeeld naar leeftijdsklassen Aantal inwoners 2011 tot 20 jaar [I2011_019, aantal] Het aantal inwoners jonger dan 20 jaar op 1 januari 2011. Aantal inwoners 2011 van 20 tot 45 jaar [I2011_2044, aantal] Het aantal inwoners van 20 tot 45 jaar op 1 januari 2011. Aantal inwoners 2011 van 45 tot 65 jaar [I2011_4564, aantal] Het aantal inwoners van 45 tot 65 jaar op 1 januari 2011. Statistische gegevens per vierkant 5
Aantal inwoners 2011 van 65 jaar of ouder [I2011_65pl, aantal] Het aantal inwoners van 65 jaar of ouder op 1 januari 2011. Herkomstgroepering Het aandeel autochtonen en allochtonen op 1 januari. Dit gegeven is ontleend aan de Structuurtelling Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Allochtonen worden onderverdeeld in westers en niet-westers op grond van hun geboorteland. Het aandeel allochtonen is de som van eerste en tweede generatie allochtonen. Allochtoon: Persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Eerste generatie allochtoon: Persoon die in het buitenland is geboren met ten minste één in het buitenland geboren ouder. Tweede generatie allochtoon: Persoon die in Nederland is geboren met ten minste één in het buitenland geboren ouder. Autochtonen 2011 [P_auto2011, categorie] Het aandeel personen van wie de beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het eigen geboorteland. Het aandeel autochtonen wordt gegeven bij aanwezigheid van minimaal 10 personen volgens de volgende klasse indeling. 0: geen autochtonen 1: 90 procent of meer autochtonen 2: 75 tot 90 procent autochtonen 3: 60 tot 75 procent autochtonen 4: 40 tot 60 procent autochtonen 5: minder dan 40 procent autochtonen Allochtonen, westers 2011 [P_wal2011, categorie] Het aandeel personen van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren met als herkomstgroepering Europa (exclusief Turkije), Noord-Amerika, Oceanië, Indonesië of Japan. Het aandeel westerse allochtonen wordt gegeven bij aanwezigheid van minimaal 10 personen volgens de volgende klasse indeling. 0: geen westerse allochtonen 1: 45 procent of meer westerse allochtonen 2: 25 tot 45 procent westerse allochtonen 3: 15 tot 25 procent westerse allochtonen 4: 8 tot 15 procent westerse allochtonen 5: minder dan 8 procent westerse allochtonen Allochtonen, niet-westers 2011 [P_nwal2011, categorie] Het aandeel personen in de kern van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren met als herkomstgroepering Afrika, Latijns-Amerika, Azië (exclusief Indonesië en Japan) of Turkije. Het aandeel niet-westerse allochtonen wordt gegeven bij aanwezigheid van minimaal 10 personen volgens de volgende klasse indeling. 0: geen niet-westerse allochtonen 1: 67 procent of meer niet-westerse allochtonen 2: 45 tot 67 procent niet-westerse allochtonen 3: 25 tot 45 procent niet-westerse allochtonen 4: 10 tot 25 procent niet-westerse allochtonen 5: minder dan 10 procent niet-westerse allochtonen 6 Centraal Bureau voor de Statistiek
Wonen Woning Een woning is een tot bewoning bestemd gebouw dat, vanuit bouwtechnisch oogpunt gezien, blijvend is bestemd voor permanente bewoning door één particulier huishouden. Om als woning te worden geclassificeerd, moet een gebouw voldoen aan vier criteria: Het gebouw moet zodanig zijn gebouwd of verbouwd dat het geschikt is voor particuliere bewoning. Het gebouw moet een eigen toegangsdeur hebben, die direct vanaf de openbare weg of via een gemeenschappelijke ruimte als een portiek, galerij, trappenhuis of corridor toegang biedt tot de woonruimte. Het gebouw moet ten minste 14 vierkante meter aan verblijfsruimte bevatten. De verblijfsruimte wordt tussen de muren gemeten en is de in de woning gelegen ruimte, bestemd voor het verblijven van mensen. Hieronder vallen onder meer de keuken, woonkamer(s), slaapkamer(s) en werk- en hobbykamer(s). Niet tot de verblijfsruimte behoren de verkeersruimte, toiletruimte, badruimte, bergruimte en technische ruimte. Het gebouw moet beschikken over een toilet en over een keukeninrichting die is bestemd voor de bereiding van complete maaltijden. De zogenoemde bedrijfswoningen vormen een specifieke groep. Deze zijn volgens de bouw bestemd voor zowel bewoning door een particulier huishouden als voor de uitoefening van een bepaald beroep of bedrijf. Er zijn twee soorten bedrijfswoningen: boerderijen of tuinderswoningen en woningen met winkel en/of werkplaats. Voor bedrijfswoningen zijn het tweede en het vierde criterium voor woningen aangepast aan enkele specifieke eigenschappen. Naast de bouwtechnische criteria kan er ook sprake zijn van een juridisch criterium. Niet inbegrepen in deze tellingen zijn het aantal wooneenheden, de recreatiewoningen en bijzondere woongebouwen voor institutionele huishoudens, zoals verpleeghuizen, ziekenhuizen, kloosters en dergelijke. Cijfers van aantallen woningen zijn afgerond op vijftallen. Cijfers kunnen zijn afgerond tot nul. Woningen 2000 tot en met 2011 [WonYYYY, aantal] Het totaal aantal woningen op 1 januari. Dit gegeven is onttrokken aan het Woningregister van het CBS. Per jaar is een kolom met het aantal woningen opgenomen, waarbij YYYY staat voor het jaartal. Gemiddelde WOZ-waarde De gepubliceerde gemiddelde WOZ-waarde is het gemiddelde van de aan woningen van het Woningregister gekoppelde WOZ-waarde met de volgende twee WOZ-objectcodes: 1. Woningen dienend tot hoofdverblijf (WOZ-objectcode 10). Hieronder worden onroerende zaken verstaan die als één geheel gedurende het gehele jaar worden gebruikt om in te wonen. Dit betreft zelfstandige woningen voor één- of meerpersoonshuishoudens waarin geen bedrijfsmatige activiteiten plaatsvinden of in ieder geval geen aan het object zichtbare bedrijfsmatige activiteiten. 2. Woningen met praktijkruimte (WOZ-objectcode 11). Dit zijn onroerende zaken die in hoofdzaak voor wonen worden gebruikt en waarin de bewoner tevens in het kader van een zelfstandig beroep of bedrijf activiteiten verricht. De gegevens zijn ontleend aan de Statistiek Waardering Onroerende Zaken. Het zijn voorlopige cijfers. Het aantal objecten met een vastgestelde WOZ-waarde kan daarmee verschillen bij de definitieve cijfers. Statistische gegevens per vierkant 7
Voor het bepalen van de gemiddelde waarde is gebruik gemaakt van de waarde van WOZobjecten die met het adres aan een woning uit het Woningregister van het CBS is gekoppeld. De gegevens zijn ontleend aan de Statistiek Waardering Onroerende Zaken. Gemiddelde WOZ-waarde woningen 2011 [WOZwon2011, x 1 000 Euro] De gemiddelde waarde van alle woningen 2011 met een bekende WOZ-waarde. De peildatum van WOZ-waarde van 1 januari 2011 is 1 januari 2010. De gemiddelde waarde wordt vermeld bij voldoende spreiding van WOZ-waarden binnen een vierkant en wanneer minstens aan 90 procent van de woningen een WOZ-waarde kan worden gekoppeld. Dichtheid Het CBS gebruikt de OmgevingsAdressenDichtheid (OAD) ter bepaling van de mate van concentratie van menselijke activiteit - wonen, winkelen en werken. De OAD wordt berekend met behulp van alle adressen in Nederland. De stedelijkheid is een categorisering van deze verdichtingmaat. Er zijn vijf stedelijkheidsklassen. De OAD van een adres is het aantal adressen binnen een cirkel met een straal van één kilometer rondom dat adres, gedeeld door het oppervlakte van de cirkel. De OAD wordt uitgedrukt in adressen per vierkante kilometer. Adressen en de coördinaten van de rastervierkanten zijn afkomstig uit het Geografisch basisregister (GBR), dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Dit register bevat alle adressen in Nederland, voorzien van de postcode, de gemeentecode, de wijk- en buurtcode en de coördinaat van het betrokken 500 meter rastervierkant. De waarde van de OAD wordt per vierkant van 500 bij 500 meter berekend en toegekend aan alle adressen gelegen in dit vierkant. OmgevingsAdressenDichtheid 2000 tot en met 2011 [OADYYYY, adressen per vierkante kilometer] De OAD wordt alleen gepubliceerd per 500 x 500 meter vierkant. Per jaar is een kolom met de OAD opgenomen, waarbij YYYY staat voor het jaartal. Stedelijkheid 2000 tot en met 2011 [StedYYYY, code] De indeling naar stedelijkheid van een vierkant. 1. Zeer sterk stedelijk (omgevingsadressendichtheid van 2500 of meer adressen/km 2 ). 2. Sterk stedelijk (omgevingsadressendichtheid van 1500 tot 2500 adressen/km 2 ). 3. Matig stedelijk (omgevingsadressendichtheid van 1000 tot 1500 adressen/km 2 ). 4. Weinig stedelijk (omgevingsadressendichtheid van 500 tot 1000 adressen/km 2 ). 5. Niet-stedelijk (omgevingsadressendichtheid van minder dan 500 adressen/km 2 ). De stedelijkheid wordt alleen gepubliceerd per 500 x 500 meter vierkant. Per jaar is een kolom met de stedelijkheid opgenomen, waarbij YYYY staat voor het jaartal. 8 Centraal Bureau voor de Statistiek
5 Voorwaarden gebruik De gebruiker van de digitale bestanden CBSvierkanten is gehouden aan de volgende rechten en verplichtingen: 1. Alle rechten op de digitale bestanden CBSvierkanten berusten te allen tijde bij het Centraal Bureau voor de Statistiek. 2. Bij de gegevensvermelding op basis van het digitale bestand CBSvierkanten is bronvermelding verplicht. 3. Bij visualisering van grenzen of bij visualisering van gegevens met behulp van dit digitale bestand dient te worden vermeld: Centraal Bureau voor de Statistiek 4. Het gebruik van geometrie van vierkanten en aangekoppelde cijfers van het CBS is zonder kosten. Statistische gegevens per vierkant 9