1/5 Plastische Chirurgie Huidkanker Inleiding Huidkanker ontstaat wanneer gewone huidcellen ontaarden in kwaadaardige cellen die ongeremd kunnen delen Komt huidkanker veel voor? Huidkanker komt inderdaad zeer veel voor. Sterker nog: van alle soorten kanker die voorkomen staat het huidtumor van de huid in Nederland veruit op de eerste plaats. Voor Nederlandse dermatologen is de diagnose huidtumor dan ook een van de meest gestelde diagnosen tijdens het spreekuur. Welke soorten huidkanker zijn er? Er zijn verschillende soorten huidkanker. Sommige soorten zijn heel zeldzaam, zoals bijvoorbeeld vormen van huidkanker die uitgaan van witte bloedcellen in de huid (huidlymfomen) of die uitgaan van bindweefselcellen (bv. sarcomen). Een 3-tal soorten huidkanker komt veel voor en zullen daarom op aparte pagina's worden besproken. Deze soorten zijn: huidtumor (ook wel: basocellulair carcinoom, basalioom) plaveiselcelcarcinoom melanoom huidtumor plaveiselcelcarcinoom melanoom Andere typen zijn weer zeldzamer, maar vanwege de ernst van deze typen kanker noemen we deze toch en verwijzen wij u voor meer informatie naar de website: www.huidkanker.nl. merkelcelcarcinoom ziekte van Paget (vorm van borstkanker) peniscarcinoom
2/5 Voorkomen van huidkanker Bij de bovengenoemde 3 soorten huidkanker speelt het ultraviolet in zonlicht in de meeste gevallen een belangrijke rol. Bescherming tegen excessieve blootstelling aan de zon is daarom van belang (zie: SKB-folder: Zon en Huid). Recent Nederlands onderzoek heeft aangetoond dat ook roken een rol kan spelen bij het ontstaan van sommige soorten huidkanker. Aangezien huidkanker een zeer 'zichtbare' vorm van kanker is, is het vaak mogelijk om de ziekte vroeg te onderkennen en onschadelijk te maken. Het is van belang dat elke plek op de huid die groeit of verandert van uiterlijk door een arts wordt beoordeeld. Bij ernstige vormen van huidkanker, zoals het melanoom, kan vroege herkenning en behandeling levensreddend zijn! Behandeling Er zijn verschillende behandelmogelijkheden. Wat is de behandeling? Er zijn verschillende behandelmogelijkheden. De keuze voor de behandelvorm is afhankelijk van het type kanker, de grootte ervan alsmede de plaats op het lichaam. Het is in deze folder niet mogelijk de exacte redenen voor de genoemde en andere technieken te noemen, doch uw dermatoloog of plastisch chirurg kan u uitleggen waarom hij of zij in uw geval een bepaalde methode adviseert. Leidraad hierbij zijn twee uitgangspunten: 1. Het gezwel dient in z n geheel (radicaal) te worden verwijderd 2. Het mooiste cosmetische eindresultaat zal worden nagestreefd. Chirurgie Dit is de gouden standaard behandeling. De voordelen van chirurgie zijn: Het verwijderde gezwel kan worden onderzocht door de patholoog, zodat bekend is of het gezwel geheel verwijderd is. De genezing van het litteken is doorgaans snel Het is een relatief weinig belastende behandeling. Nadelen Grote gezwellen vereisen soms grote en ingewikkelde operaties. Welke vormen van chirurgie zijn er? In de meeste gevallen zal een huidtumor onder plaatselijke verdoving chirurgisch worden verwijderd (excisie), waarbij rekening wordt gehouden met het beste cosmetische resultaat. Als het niet mogelijk is de wondranden direct te sluiten, zal gebruik worden gemaakt van een plastiek: een techniek waarbij huid van elders wordt verschoven om de wond toch mooi te kunnen sluiten. Ovaalvormige excisie Het huidtumor wordt verwijderd onder plaatselijke verdoving. Om de huid na het verwijderen van het gezwel weer goed te kunnen sluiten wordt het gezwel met een ovaalvormig stukje huid verwijderd. Er wordt altijd enkele millimeters extra huid aan de randen genomen om er zeker van te zijn dat het gezwel geheel verwijderd wordt. De randen van de operatiewond worden vervolgens naar elkaar toe gebracht en gehecht.
3/5 Transposities Wanneer een ovaalvormige excisie niet mogelijk is (bijvoorbeeld omdat er te weinig ruimte of rek in de huid is om de wondranden naar elkaar toe te brengen) kan soms een huidtranspositie uikomst brengen. Hierbij wordt het defect in de huid (waar het gezwel gezeten heeft) gesloten door van nabij gelegen huid een stukje in het defect te schuiven of te draaien. Er zijn vele soorten transposities mogelijk, afhankelijk van de plaats en grootte van het gezwel. Transplantaties Bij sommige zeer grote huidtumoren is het niet meer mogelijk de huid op een normale manier te sluiten en volgt er een huidtransplantatie. Voor transplantaties in het gezicht wordt als donorhuid vaak de huid achter het oor gebruikt, omdat deze qua structuur nog het meest op dat van de gezichtshuid lijkt. Andere technieken, die af en toe gebruikt worden, zijn: cryochirurgie, waarbij het weefsel van de tumor gecontroleerd bevroren wordt met vloeibare stikstof, waarna de wond vanzelf geneest radiotherapie (bestraling) een celdodende zalf (fluorouracil) curettage en coagulantie waarbij het weefsel wordt afgeschraapt met een scherp instrument en vervolgens weggebrand, gevolgd door afschrapen van het verkoolde weefsel. Wat houdt de chirurgische behandeling in? Nadat u plaats heeft genomen op de behandeltafel, wordt het te behandelen gebied schoongemaakt met een desinfecterend middel. Dan volgt er een plaatselijke verdoving door middel van een injectie. Het inspuiten van de vloeistof voelt wat branderig aan. Na de verdoving voelt u geen pijn meer, wel voelt u dat de plastisch chirurg bezig is. Het te opereren gebied wordt afgedekt met een steriele doek die u niet aan mag raken. Als u in het gezicht bent geopereerd worden de hechtingen na een week of soms 10 dagen verwijderd. Elders op het lichaam worden de hechtingen na twee weken verwijderd. U krijgt daarvoor een afspraak op de polikliniek Plastische chirurgie, maar het is ook mogelijk het bij uw huisarts te laten doen. De hierboven beschreven behandelingen nemen ongeveer 10 tot 20, bij wat grotere ingrepen soms 50 minuten in beslag. Wat zijn de resultaten van de chirurgische behandeling? Vaak is de afwijking in één behandeling verwijderd. Soms komt het voor dat er meer dan één behandeling nodig is. De behandeling gaat bijna altijd gepaard met littekenvorming, bij de ene persoon wordt het litteken mooier dan bij de andere. Dit heeft vooral te maken met uw huidtype.
4/5 Wat zijn de bijwerkingen of nadelen van deze behandeling? Bij eventuele napijn mag u een pijnstiller nemen (bij voorkeur Paracetamol, volg de gebruiksaanwijzing op de bijsluiter). Gebruik geen aspirine in verband met de kans op nabloedingen. Een mogelijke complicatie is een bloeduitstorting, vooral bij een ingreep in het gezicht, waarbij ook meestal een zwelling optreedt. Een andere complicatie is een infectie, die zich uit door pijn, zwelling, roodheid en soms pus uit de wond. Welke voorzorgsmaatregelen moet u nemen? Als u bloedverdunnende middelen gebruikt zoals Sintromitis, Acenocoumarol, Ascal, Aspirine of Carbasalaatcalcium moet u dit vooraf aan de arts melden, zelfs bij voorkeur bij het maken van de afspraak. Sommige patiënten hebben bij operaties antibiotica nodig in verband met een bepaalde hartafwijking. Als u een hartafwijking heeft wilt u dit aan de arts melden voordat de afspraak voor behandeling is gemaakt? De arts vraagt ook of u een allergie heeft (bijvoorbeeld voor jodium, rode pleister, antibioticum) Wanneer dient u uw arts te waarschuwen? Neem bij problemen (zoals een nabloeding, hevige pijn, infectie) contact op met de polikliniek Plastische chirurgie. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag van 08.30-16.30 uur bereikbaar op telefoonnummer 0543 54 46 00. Buiten deze tijden kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp of met de huisarts. Wat te doen als het gezwel terug komt (recidief tumor)? Ook bij een recidief, dit wil zeggen dat het gezwel op dezelfde plaats terug komt, is de behandeling bij voorkeur chirurgisch. Wat kunt u zelf nog doen? Uiteraard is het van belang overmatige zonblootstelling voortaan te vermijden. Het is van belang om te zorgen dat kinderen niet verbranden in de zon. De Nederlandse Kanker bestrijding/koningin Wilhelmina Fonds heeft hieromtrent goede voorlichtingsfolders, die gratis kunnen worden aangevraagd via telefoon 0800 022 66 22. Kort samengevat zijn hier 3 richtlijnen om ervoor te zorgen dat u niet te veel in de zon komt. Blijf tussen elf en drie uur in de schaduw Draag een pet of hoed in de zon Gebruik een antizonnebrandcrème met beschermingsfactor boven de 10 op huiddelen die niet worden bedekt door kleding. Vergeet vooral niet op en om neus en oren te smeren. Voor alle duidelijkheid: Antizonnebrandmiddelen dienen om de huid te beschermen en dus niet, zoals zeer vaak wordt gedacht, om de tijd dat men in de zon kan blijven te verlengen en zeker niet om mooier bruin te worden. Meer informatie Meer informatie kunt u vinden op de volgende websites: www.huidinfo.nl www.kwf.nl
5/5 Vragen Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen of wilt u meer informatie? Belt u dan gerust naar de polikliniek Plastische Chirurgie in Winterswijk. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag van 08.30-16.30 uur bereikbaar op telefoonnummer 0543 54 46 00. Geheimhouding en recht op privacy Alle medewerkers van ons ziekenhuis, dus ook artsen en verpleegkundigen, hebben een geheimhoudingsplicht. Alleen als u schriftelijk toestemming geeft, mogen zij gegevens aan derden verstrekken. Degenen die bij uw behandeling betrokken zijn, mogen alleen onderling gegevens opvragen en uitwisselen als dat voor uw behandeling nodig is. Het recht op privacy houdt nog meer in. Alle (para)medische, verpleegkundige en verzorgende handelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat kunnen zien. Een vertrouwelijk gesprek met een zorgverlener dient in een aparte ruimte gevoerd te worden. Wij doen ons best om deze afspraken na te komen. Meer informatie staat in de folder De rechten en plichten van de patiënt, verkrijgbaar op de afdeling. Adresgegevens SKB Streekziekenhuis Koningin Beatrix Bezoekadres: Beatrixpark 1 7101 BN Winterswijk Postadres: Postbus 9005 7100 GG Winterswijk T 0543 54 44 44 F 0543 52 23 95 E-mail info@skbwinterswijk.nl Website www.skbwinterswijk.nl De inhoud van deze folder is grotendeels ontleend aan de website: www.huidinfo.nl Foldernummer: plc 191 versie september 2012