TEELTBEGELEIDING WK 27 (6 juli 2018) WORTELONKRUIDEN en mengen Het is gebleken dat de werking van MCPA tegen hardnekkige wortelonkruiden flink wordt versterkt door de toevoeging van Basta of Finale. Vroeger toen Actor en Grammoxone nog waren toegelaten had het bijmengen van deze middelen totaal geen nut: In tegendeel, doordat het onkruid afgebrand werd nam het de MCPA niet meer op en had deze in het mengsel geen werking. Dit geldt dus ook voor Reglone. Waarschijnlijk wordt bij Basta en Finale de werking versterkt doordat deze middelen ook enigszins systemisch werken. Uw schrijver heeft de zeer goede werking van het mengen van deze middelen zelf ook kunnen constateren. Overbodig te zeggen dat voorzichtigheid is geboden in de nabijheid van plantmateriaal. Als het slechts om een enkel onkruid hier en daar gaat kan goed met een selector worden gewerkt: Hier druppelt men een zeer kleine hoeveelheid puur middel op het onkruid, waardoor verstuiving, dan wel dampwerking is uitgesloten. PISPOTTEN (HAAGWINDE) Vele wortelonkruiden zijn lastig, maar de haagwinde kan ontaarden in een ramp. Zorg voor een bestrijding zodra u ze waarneemt. Is een bestrijding nu niet mogelijk, doordat uw gewas te dicht of te hoog staat, trek ze dan weg, zodat ze niet uitzaaien en bestrijdt dan later na de oogst of voor de hergroei in het volgende seizoen. Het is in ieder geval beter een klein deel van uw perceel door bespuitingen te beschadigen, dan uw gehele perceel te laten overwoekeren! Overigens kan ook het laten voortwoekeren van distels in een ramp ontaarden! RAPTOL (tegen insecten) aanvulling historie Raptol is een niet-selectief contact middel. Hierdoor zullen alle insecten die worden geraakt bestreden worden, dus ook de natuurlijke bestrijders. Groot verschil echter met bijvoorbeeld Decis is dat het natuur-pyrethrum snel afbreekt, en dat de dag na een Raptol toepassing de nuttige insecten alweer uitgezet kunnen worden (korte nawerking). Dit maakt Raptol ideaal om snel en effectief 'haarden' te bestrijden, of het gewas schoon te spuiten... Omdat Raptol niet-selectief is, worden ook de bijen en hommels bestreden wanneer deze geraakt worden. Zoals gezegd moeten deze dan wel geraakt worden en is het mogelijk om de dag na toepassing de hommels/bijen weer uit te zetten. In niet bloeiend gewas is Raptol dus niet schadelijk voor bijen en hommels en daar het niet systemisch werkt kan het ook voor de bloei ingezet worden. PAEONIA Denk aan eventuele ziektebestrijdingen. Indien uw perceel supergezond is behoeft u weinig te doen, indien het u uitkomt is een enkele preventieve bestrijding natuurlijk niet verkeerd. (Weekhuid)mijten vormen een toenemend gevaar, wees hier alert op. 1
MAGNESIUM (GEEL BLAD ONDERIN DE PLANT) Geel, soms wat rood blad onderin de plant duidt meestal op magnesiumgebrek, dit kan komen door slechte wortels, droogte, tekort aan magnesium (bemesting dus), maar ook een hoog gehalte kali kan magnesiumopname bemoeilijken, u moet dan ook hoog in de magnesium zitten. De plant verplaatst het magnesium bij een tekort naar de groeitoppen om te overleven, vandaar dat de onderkant tekort komt. We hebben een periode veel absurd (droog) weer gehad en vaak trekken sommige gebreksverschijnselen vanzelf weg als het gewas groeit. De beste magnesiumbemestingen zijn kieseriet als gewone meststof en bitterzout als bladmeststof. Bitterzout maakt ook het blad harder en dit geeft enige bescherming tegen bladschimmels. Hypericum is meer gevoelig voor magnesiumgebrek dan veel andere gewassen DOSERING RUGSPUIT MET LUCHTONDERSTEUNING In deze spuit (rugvernevelaar) gebruikt men 10 % water en 10 % middel. Feitelijk blijft de dosering dus hetzelfde! MIJTEN (spint en weekhuid) Door de aanhoudende warmte kunnen mijten als spint toeslaan en snel uitbreiden. U dient hierop alert te blijven. Veel gewassen zijn gevoelig, sommige zijn meer en sommige minder gevoelig. Gevoelig voor spint/mijten zijn: Aesculus, Alchemilla, Callicarpa, Corylus, Hydrangea, Ilex, Leycesteria, Malus, Physalis (!!!), Rosa, Salix, Sedum, Skimmia, Spiraea, Symphoricarpos, Syringa, Viburnum en Weigela. Dit wil niet zeggen dat andere gewassen niet aangetast kunnen worden, maar in bijvoorbeeld Hypericum en Cotinus komt spint (bijna) niet voor. De spintmijt (spint) is het bekendst: hierin zijn ook nogal wat vormen, waarvan een enkele vorm moeilijker te bestrijden is. Californische spint en de Ilexmijt zijn daar voorbeelden van: Zij vragen een strak, goed spuitschema. Citrusmijt (Panonychus citri) komt plaatselijk hardnekkig voor in Skimmia: de aangetaste planten worden grauw en verbleken. Als men biologisch bestrijdt kan hier toch een extra behandeling nodig zijn pleksgewijs, gebruik uiteraard dan de middelen die de biologie niet schaden. Weekhuidmijten vinden we onder glas, buiten waren ze zeldzaam, maar bij zeer warm vochtig weer kwam een aantasting daar ook wel eens voor, nu komt het zelfs bij koud weer buiten voor in pioenen, Hydrangea macrophyla en Viburnum opulus soorten. Er zijn diverse soorten en ze zijn vaak dermate klein (soms maar 1/10 millimeter) dat ze amper waar te nemen zijn. In onze kasteelten komen ze nogal eens voor in Hortensia: Het schadebeeld is groeiremming en duidelijke vervorming/misvorming van de bladeren. Cantack, Scelta en Vertimec zijn hier goede bestrijders! (zie historie) Indien men de eerste schade ziet en dan bestrijdt is er eigenlijk niets aan de hand, maar als men dit verwaarloost of niet tijdig herkend kan uw oogst (hortensia, Viburnum of pioen) naar de knoppen zijn, misschien dit jaar nog niet, maar dan wel volgend jaar!!!! 2
Foto: nogmaals weekhuidmijtenschade, dit keer ook in de bloem. GLYSOFAAT (ROUNDUP) Gebruik van middelen op basis van glysofaat na de langste dag is nog een stuk gevaarlijker dan in de periode ervoor. Schade kan jaren duren, zie ook de historie. Dit houdt uiteraard ook in dat systemische onkruid middelen na de langste dag beter gaan werken: de sapstroom is meer naar beneden gericht. Maar vergis u niet: Wij hebben ook behoorlijke spuitschades gezien van bespuitingen midden in de winter, gebruik het echt selectief of op onbeteeld land! HOUDBAARHEID Soms bellen telers met vragen over de houdbaarheid: Ze hebben problemen met een op zichzelf houdbare bloem (meestal hortensia) of heel soms een besgewas als Hypericum. We zetten de mogelijke oorzaken op een rijtje: 1. Oogst niet als het gewas veel verdampt heeft (dus laat op de dag, bij warm weer). 2. Gebruik een goede voorbehandeling. (zie de historie). In tijden met problematisch weer voldoet (alleen) RVB in diverse gewassen beslist minder. 3. PH water moet bij voorkeur beneden de 6 zijn. 4. Zorg voor een goede bemesting tijdens de teelt (met name Calcium en Kali spelen een rol). 5. Als de RV erg laag is wordt geen calcium opgenomen, creëer een vochtiger klimaat door beregening of verneveling, in de kas kunt u de paden natspuiten indien verneveling niet mogelijk is, is dit ideaal. Bij Hypericum kunt u eenvoudig een bladbemesting met calcium geven. 6. Zorg dat de plant juist gekweekt is (met name hortensia: harde bloemen zijn houdbaarder, dit is door de juiste door watergift, voldoende licht en bemesting te bereiken). 7. Geef de plant voldoende licht (hiervan worden blad en bloem harder). 8. Voer bij oude soorten hortensia de EC op als de knoppen uitlopen (richting 2, niet teveel stikstof), hiermee kweekt u droge stof en worden de steeltjes tussen steel en bloem korten: een harde bloem met meer droge stof is houdbaarder dan een slappe bloem met weinig droge stof.. Bij diverse nieuwe Magical soorten met harde bloemen is dit niet echt nodig. 3
Een mindere houdbaarheid speelt vaak in het voorjaar en late najaar: Men is verder van de natuurlijke snijtijd, er is minder licht en vooral in het voorjaar kan het nogal eens schraal weer zijn met een lage luchtvochtigheid SKIMMIA Na het afharden moet de bladkleur goed zijn: Rubinetta en Ruby King worden donkergroen, Kew Green helder groen. Als het blad te licht is kunt u bijmesten met Kristallon groen en/of met bitterzout. Als u wilt mengen moet u van beiden de halve dosering gebruiken. Wij adviseren te wachten tot het blad afgerijpt is, dit zal in kas of tunnel nog niet altijd het geval zijn. Wees altijd alert op spint en aantastingen van de lapsnuittor. Percelen die te nat zijn of overdadige watergiften in de kas zullen resulteren in (soms onoplosbare) problemen. Let op, we komen veel (beginnende) aantastingen tegen van de bladroller, de rups spint de bovenste 2 bladeren aan elkaar en kan veel schade maken. Spuiten kan met Runner, Xentari, Turex, of Decis. SEDUM Let op meeldauw, dit tast uiteindelijk ook de bloemen aan! Lapsnuittorren zijn nu ook aanwezig! Bladvlekkenziekten en voetrot kunnen ook voorkomen! SALIX SILVERGLOW Prachtige takken met katjes kunnen worden verkregen door vrij intensieve CCC bespuitingen. Wij hebben zeer mooie resultaten gezien. Het is zaak de groei te remmen in de juiste perioden. Een bespuiting van minimaal één keer per week geeft bijna zeker mooie resultaten. PH WATER bespuitingen/voorbehandeling Als de ph van het water, dat u gebruikt (erg) hoog is wordt de werking van vele middelen (als bijvoorbeeld Floramite) sterk verminderd, soms zelfs teniet gedaan. Het beste is een Ph water van onder de 6. Het is aan te raden uw water in voorkomende gevallen aan te zuren, alvorens spuitmiddel toe te voegen. Uw bestrijdingsmiddelen - leverancier kan u hierover voorlichten! Ook voorbehandelingen met water met een (te) hoge ph kunnen tot mindere resultaten leiden!!! MALUS Vocht, warmte, hagel- en windschade maken de kans op schimmelaantastingen als schurft groter. Warmte gevolgd door vocht maken ook een aantasting van Perevuur in Malus mogelijk: Controleer uw gewas als het weer daartoe aanleiding geeft extra.. RUGSPUIT MET ELECTRISCHE AANDRIJVING Er zijn rugspuitjes op de markt met elektrische (batterij) drukaandrijving. Informeer ernaar als u aan een nieuwe toe bent; het is ideaal: U hoeft niet meer te pompen en de drukverdeling tijdens het spuiten is volkomen gelijk! 4
KANKER IN WILGEN In kronkelwilgen is het oppassen geblazen voor zwarte kanker. Deze ontstaat vaak door beschadigingen of secundaire omstandigheden als beschadigingen van hagel, langsrijden van tractoren en bemestingsfouten. VERTICILLlUM ( nogmaals herhaling/update) Verticillium is een vervelende bodemschimmel. Sommige soorten als Cotinus Royal Purple en de oude Symphoricarpos White Pearl kunnen eenvoudig door deze schimmel aangetast worden. Ook rozen kunnen in bijzondere gevallen aangetast worden. De schimmel sluit de vaten in de wortels af: de desbetreffende wortels voeden een deel van de plant en dit deel sterft af, door verdere besmetting kan in het ergste geval de gehele plant verdrogen. De planten lopen gewoon weer uit in het volgende voorjaar, maar worden in de 2 e helft van het groeiseizoen vaak weer aangetast. Hierdoor is oogsten vaak niet mogelijk. Sommige mensen merken de aangetaste planten van de Cotinus en oogsten die in de voorzomer. Verticillium treedt niet eerder op dan in juli, meestal eind juli-augustus. Eerdere verschijnselen zijn meestal Fusarium. (bestrijdingen zie historie/lijst, let op toelating in uw land/gebied). Trianum kan ook gebruikt worden (let op gebruiksaanwijzing). Verticillium-besmetting vindt vaak zijn oorzaak in intensieve aardappelteelt als voorteelt. Ook sommige andere akkerbouwgewassen (als uien) zijn waardplanten. De schimmel is een zwakte-schimmel: Slechte omstandigheden als structuurproblemen, onjuiste bemestingstoestand en overdaad aan vocht of slechte ontwatering geven de schimmel meer kans. Indien u Verticillium-problemen hebt is het dus eerst zaak uw grond op orde te krijgen: zorg voor een perfecte bemesting en vergeet hierbij vooral de sporenelementen als ijzer en mangaan niet! Hiertoe kunnen uiteraard monsters genomen worden. Op diverse percelen met Verticillium zijn de problemen na een juiste bemesting opgelost met Organo-trio (dit bevat tevens enige bemesting). Met het nieuwere middel Biopak van Plant-health care zijn goede resultaten opgedaan. (te verkrijgen bij elke leverancier). Steeds meer komen we tot het besef dat we als de grond en de plant goed in balans zijn de kans op ziekten veel kleiner is. BESTRIJDING, REGEN en lage luchtvochtigheid Indien u kort na uw bespuiting (flink) regen krijgt, zal uw middel niet of minder werken: Bij een schimmelbestrijding zal dus een kortere interval nodig zijn. Voor een onkruidmiddel als Basta/Finale (en verwante middelen) is aandrogen voldoende. Uiteraard moet u altijd proberen te spuiten met droog weer, behalve met middelen die de grond in moeten. We hebben al zeer lang een zeer lage luchtvochtigheid. Dit kan de werking van systemische middelen verstoren, het beste is dan vroeg in de ochtend te spuiten, daar de plant bij een lage luchtvochtigheid de huidmondjes sluit. 5
ROEST Door beregening en regen kan roest toeslaan. (Hypericum, Rosa, Wilg). Bij vochtig warm weer kan een aantasting snel uitbreiden, dit geldt ook voor beregening. Zorg dat u of de gehele nacht doorberegent of beregen in de morgen, zodat de planten niet vochtig de nacht in gaan. Bij constante beregening in de nacht blijft het blad wel nat, maar sporen worden afgeregend. HYPERICUM EN ZWARTE BES Als enkele gekleurde rijpe bessen in uw soort zwart worden, betekent dit dat u op moet schieten. De bes, die het eerste gevormd is, midden in de tros, zal het eerst zwart worden. Uiteraard moeten zwarte bessen eruit geplukt worden. Soms vindt men hier en daar ook een enkele kleine zwarte bes die niet als eerste gevormd is. Dit is geen ouderdom, maar deze bes is niet bevrucht. Dit komt doordat deze bes is gevormd tijdens dagen met extreme regenval of zeer grote hitte. Zowel bijen (zeker) als hommels (meestal) vinden het dan geen weer om aan het werk te gaan, met een onbevrucht bloemetje als resultaat. Sommige soorten (niet de Magicals) hebben standaard last van onbevruchte bessen, ze produceren weinig nectar en zijn voor de insecten minder interessant, men vindt altijd wel enkele zwarte bessen en in een nat jaar zijn dat er uiteraard nog meer. Een bespuiting met bijgiftige middelen tijdens de bloei heeft uiteraard ook (veel) zwarte bessen als resultaat. U kunt de resterende tijd van oogst straks aardig inschatten door aan de onderkant van de bes te kijken in hoeverre deze gekleurd is. SPINT IN HYDRANGEA (herhaling) Elk jaar komen we bij klanten met snijhortensia toch weer spint tegen. Spint begint altijd plaatselijk en valt daardoor niet altijd één, twee, drie te ontdekken. Biologische bestrijding is een optie, eventuele correcties met middelen die de biologische bestrijding niet verstoren is mogelijk. Het beste is te beginnen met een bestrijding tegen spint met middelen die veilig zijn voor de biologie. Zorg in ieder geval dat u alle jaren schoon bent voor de bloei begint, voer eventueel een preventieve bestrijding uit. Op het moment dat u volop bloem krijgt raakt het gewas elkaar ook goed, bespuiten wordt een stuk moeilijker in verband met de grote bloemen en eventuele schade. Zet op dat moment roofmijten in, laat u voorlichten wat voor uw geval op dit moment het beste is, zie ook de historie. Let op weekhuidmijten, ze kunnen uw huidige of toekomstige oogst van het volgende jaar ruïneren. Ze zijn goed te bestrijden met Vertimec, Cantack, Borneo en Scelta. Pas wel op, vooral in witte hortensia kan sneller schade ontstaan. Indien zich nog loze takken vormen boven uw doorkleurende bloemen, is het beter deze te verwijderen, zodat er licht en ruimte gecreëerd wordt. Als u oogst in methode 4 (Magical Coral, -Pearl en -Revolution zijn hiervoor bijvoorbeeld geschikt), zorg dan wel dat u voldoende licht onderin creëert, dus niet alles op het laatst in september snijden. 6
GYPSOPHILA In gyps vinden we veel aantastingen van trips. Indien u geen bloemen verwacht op korte termijn kunt u spuiten met Vertimec (doe dit niet bij volle zon, dan werkt het minder) Of met Decis (werkt niet op Californische trips). Beeld van trips is vergroeide en krullende blaadjes en groeitoppen! Ook al heeft u geen trips dan raden wij een preventief spuitschema aan! HYPERICUM Tegen doorwas kan gespoten worden met Tilt. Doe dit uiteraard niet als er nog lengte moet worden gemaakt. Onze nieuwe soorten zijn weinig gevoelig voor doorwas, maar een flinke regenbui of beregening na een droge periode kan doorwas stimuleren: De stikstof komt opeens vrij. Hetzelfde geldt voor een koude periode gevolgd door warmte. Bovendien moet toch tegen roest worden gespoten en is Tilt nu daarvoor een goed middel. Roest slaat makkelijker toe op jong gewas, dus de ergste gevaren zijn wel geweken: Het blad is harder en minder vatbaar. Toch moet u vooral in de latere Fall soorten en Rocket wel blijven spuiten: Door het donkere Fall blad is ook een lichte aantasting nogal opvallend. Het middel Matador remt uitstekend en is een goed middel tegen roest, het is echter in onze teelten niet toegelaten, wij wijzen hier met nadruk nog eens op, daar akkerbouwers het wel in de kast hebben staan voor hun granen. Meng altijd iets bij tegen Botrytis in de en rond de bloeiperiode. Goede middelen zijn bijv. Teldor, nog beter is Frupica of Switch. Veel nieuwe soorten zijn resistent of zeer weinig gevoelig voor roest, men ziet tegenwoordig echter ook soms wel wat bladvlekken, deze worden met dezelfde middelen ook bestreden. SHUTTLE 7 Het voorbehoedend gebruik van zwavel wordt steeds moeilijker en het weer is er ook eigenlijk niet geschikt voor, daar bij heet en schraal weer er schade kan ontstaan. Veel beter is eigenlijk het gebruik van Shuttle 7. Dit is een middel dat veel sporenelementen bevat en het gewas weerbaar maakt. Het kan in alle gewassen ingezet worden en werkt goed voorbehoedend tegen bijvoorbeeld meeldauw en roest. DROOGTE Door een deskundige werd afgelopen woensdag verteld dat we de komende 14 dagen geen regen van betekenis hoeven te verwachten, wijzelf beregenen constant en hebben nog voldoende water van goede kwaliteit. Wel veel extra werk, maar er zijn zo weten we plekken waar dit moeilijk is of moeilijker gaat worden, mede door de harde droge wind is de verdamping ongekend groot!!!! TOELATINGEN VIVA Dit middel op basis van 6-benzyladenine heeft toelating verkregen als groeiregulator voor o.a. potplanten en snijbloemen. Hopelijk heeft het ook werking op gewassen als Ilex!!! Uiteraard is er geen ervaring. 7
TELLUS Dit middel op basis van trichoderma gamsii heeft toelating verkregen voor de bestrijding van schimmels in o.a. potplanten en snijbloemen. MAINSPRING Dit middel op basis van cyantraniliprole mag worden toegepast als insectenbestrijdingsmiddel in bedekte teelten (niet grond gebonden) van potplanten, snijbloemen, vaste planten en boomkwekerij als gewasbehandeling ter bestrijding van rupsen, mineervlieg en trips. PARAAT Dit middel heeft uitbreiding gekregen voor de onbedekte boomkwekerijteelt. Verder zijn er diverse nieuwe ratten- en muizenmiddelen toegelaten voor professioneel gebruik. Dijk van Dijk pakt de Hydrangea Houdbaarheid Award 2018 De Hydrangea macrophylla Magical Revolution van kweker Dijk van Dijk, Masters in Hydrangea uit De Lier, heeft de Royal FloraHolland Hydrangea Houdbaarheid Award gewonnen. Op nummer twee eindigde Caipirinha, vorig jaar de winnaar van de eerste award. 8
Dit meldt organisator Royal FloraHolland. De award is inmiddels door productmanager Michel Verbeek uitgereikt aan Robin van Dijk (foto). De Hydrangea houdbaarheid benchmark is onderdeel van het initiatief verbeteren houdbaarheid Hydrangea in de keten. Doel van dit initiatief is het creëren van bewustwording over de houdbaarheid van Hydrangea (hortensia) in de keten en bij de consument. In de benchmark wordt de keten van kweker tot consument nagebootst in het Kenniscentrum van Royal FloraHolland. De resultaten uit de benchmark gebruiken de Hydrangea kwekers van Royal FloraHolland om de houdbaarheid van Hydrangea te verbeteren. Negen kwekers stuurden in totaal twintig Hydrangea soorten in voor de houdbaarheidstest. Alle producten hebben vier dagen in de transport simulatie gestaan. Daarna zijn de planten de zogenaamde consumentenfase ingegaan. Dat betekent dat alle planten onder gelijke licht, dagnachtritme, watergift en temperatuur omstandigheden zes weken zijn getest in een consumenten simulatie. De planten zijn door veertien kwekers en productkenners van FloraHolland beoordeeld op bloemkwaliteit, bladkwaliteit en als geheel. FloraHolland wil in 2019 opnieuw een benchmark houdbaarheid organiseren en hoopt dan op een nog grotere deelname ook van de breeders van Hydrangea. De FPC kamer- en tuin-hydrangea is mede-initiatiefnemer van de bench mark is onderdeel van het initiatief verbeteren houdbaarheid Hydrangea in de keten. Doel van dit initiatief is het creëren van bewustwording over de houdbaarheid van Hydrangea (hortensia) in de keten en bij de consument. In de benchmark wordt de keten van kweker tot consument nagebootst in het Kenniscentrum van Royal FloraHolland. De resultaten uit de benchmark gebruiken de Hydrangea kwekers van Royal FloraHolland om de houdbaarheid van Hydrangea te verbeteren. Negen kwekers stuurden in totaal twintig Hydrangea soorten in voor de houdbaarheidstest. Alle producten hebben vier dagen in de transport simulatie gestaan. Daarna zijn de planten de zogenaamde consumentenfase ingegaan. Dat betekent dat alle planten onder gelijke licht, dagnachtritme, watergift en temperatuur omstandigheden zes weken zijn getest in een consumenten simulatie. De planten zijn door veertien kwekers en productkenners van FloraHolland beoordeeld op bloemkwaliteit, bladkwaliteit en als geheel. FloraHolland wil in 2019 opnieuw een benchmark houdbaarheid organiseren en hoopt dan op een nog grotere deelname ook van de breeders van Hydrangea. De FPC kamer- en tuin-hydrangea is mede-initiatiefnemer van de benchmark. 9