Wilhelminakerk Donderdag 25 februari 2010-02-18 LIJSTTREKKERSDEBAT WAT BETEKENT DE RIJKE HISTORIE VAN DORDRECHT VOOR DE TOEKOMST VAN DE STAD? Aanvang 20 uur Vanaf 14.30 uur Infomarkt -1-
Informatie markt De organisaties op de infomarkt komen vooral uit de culturele en historische hoek. Ze zijn direct of indirect betrokken bij het werk van de vereniging Oud Dordrecht, de Stichting Historisch Platform en het Platform Stedelijke herdenking. Deze drie clubs organiseren het evenement op donderdag 25 februari om meer belangstelling los te maken bij historie in de meest brede betekenis van het woord ook onder de insteek dat het verleden de toekomst heeft. Organisaties die deelnemen aan de infomarkt -2- Erfgoedcentrum DiEP Stichting Gilde Dordrecht Vrienden van de Grote Kerk Stichting Behoud Augustijnenkerk Dordrecht Stichting Park Merwestein Vereniging Oud-Dordrecht Historisch Platform Dordrecht Platform Stedelijke Herdenking Dordrechts Museum Vereniging Dordrechts Museum Vrienden van het Dordrechts Museum Museum Huis Van Gijn Wilhelminakerk Stichting Dordtissimo Toonkunstkoor Dordrecht Archeologische Werkgemeenschap Nederland Museum 1940-1945 Landschapskundig Museum Dordt Open Stad Stichting Reformatie Instituut Dordrecht De Buitenwacht Gedachteniskapel Titus Brandsma Muziekgezelschap Dichterbij Partij van de Arbeid VVD CDA Groenlinks ChristenUnie/SGP D66 Beter voor Dordt Verenigde Senioren Partij
Donderdag een unieke (historische) dag in de Wilhelminakerk Vanaf half drie bent u welkom aan de Blekersdijk 41 waar de burgemeester van Dordrecht, Arno Brok om drie uur de grote Infomarkt opent. In een dertigtal stands wordt u voorlichting geboden uit allerlei cultureel/historische geledingen van de Dordtse samenleving. De burgemeester maakt na de opening kennis met deelnemers aan de Infomarkt. Een omgeving als de Wilhelminakerk kan niet zonder muziek: Pianist Ronald van der Schelde (foto) en muziek gezelschap DICHTERIJ geven om 18.30 en 19.15uur een workshop in de Zaaijerzaal DICHTERIJ zingt Dordtse gedichten en gaat in april de studio in voor een nieuwe CD. Vanaf 19.45 uur wordt het debat op een bijzondere wijze muzikaal ingeleid. Rond 20 uur zal Burgemeester Brok het grote historische politieke debat openen. Daarna nemen de journalisten Andre Diepenbroek en Hans Berrevoets als gespreksleiders de regie over. Om de acht lijsttrekkers te prikkelen zullen Prof. Fred van Lieburg en drs. Elisabeth van Heijningen over de thema s communicatie, cultureel erfgoed, religie en identiteit/integratie een korte inleiding houden. De toekomst van het verleden... zou een populair vertaling van het debat kunnen zijn. De voorzitter van de vereniging Oud-Dordrecht, Henk Bax, sluit het grote debat rond kwart over tien af. Daarna is er tijd om na te praten en om mensen te ontmoeten in de Wilhelminakerk aan de Blekersdijk. -3- Prof. Fred van Lieburg
Dordrecht als een openluchtmuseum van culturele integratie De laatste tijd is Dordrecht nogal in het nieuws als historische pleisterplaats van calvinisme. Dat is natuurlijk mooi, zeker voor calvinisten, maar Dordrecht kende in de loop der eeuwen méér religieus leven dan alleen maar calvinisme en zeker tegenwoordig zijn er meer levensbeschouwingen dan één versie van het protestantisme. Dat betekent dat Dordrecht in de omgang met haar religieus erfgoed moet kiezen voor een brede benadering, waarin uiteraard de Statenvergadering en de Synode een belangrijke plaats hebben, maar ook de middeleeuwse kerken en kloosters, óók de katholieke en doopsgezinde schuilkerken, óók de herinneringsplaatsen van joden en moslims. Juist bij zo n brede benadering kan Dordrecht zich ontwikkelen tot een nationaal leerpark voor de geschiedenis van culturele en religieuze integratie. Immers, door de eeuwen heen was de grote religieuze verscheidenheid van ons land nauw verbonden met de instromen van migranten in Nederland. Ook als daarbij politieke of economische redenen de doorslag gaven, vormde religie toch het voertuig voor mensen om zich in een nieuwe, vreemde omgeving thuis te voelen op basis van respect en ruimte voor hun eigen culturele identiteit. -4- In Dordrecht wemelt het van de monumenten van die religieuze integratie. De Waalse kerk als ontmoetingsplaats voor Franstalige vluchtelingen, de Lutherse kerk als thuishaven voor Duitse handelaren, de Antoniuskerk als gemeenschap voor Brabantse arbeiders, diverse gereformeerde kerken als bruggenhoofd van Zeeuwse plattelandsfamilies, om maar een paar dingen te noemen van plekken die verhalen vertellen van groepen mensen die dankzij tolerantie en vrijheid volledig zijn geïntegreerd in lokale, nationale en internationale culturen. Samen met de symbolen van 1572 en 1618-19 valt er een integrale Dordtse cultuur- en religiegeschiedenis te schrijven én zichtbaar te maken als voorbeeld en inspiratiebron van modern burgerschap voor alle Nederlanders. Voor de uitwerking van zo n virtueel openluchtmuseum kan het Dordtse gemeentebestuur een beroep doen op een keur van plaatselijke instellingen, deskundigen en vrijwilligers, zoals verenigd in het Historisch Platform. Prof. Fred van Lieburg is kerkhistoricus en is werkzaam bij de Vrije Universiteit in Amsterdam Drs. Elisabeth van Heijningen
Thema 1 De historie van de Stad Dordrecht is een zaak van de Dordtenaren. Dordtse burgers bouwden in vele eeuwen deze stad, die ooit landelijk van de allergrootste economische betekenis was. En dat was niet in 1572, want dat lijkt het enige jaartal dat het stadskantoor nog wil kennen! Onze monumenten zijn de getuigen van dat verleden, zoals u weet. De zeggenschap over belangrijke monumenten die nu in het bezit zijn van de stad, zoals het Hof, behoort niet uitsluitend toe aan een klein clubje deskundigen, niet aan de politiek van de dag of de schimmige macht van anonieme ambtenaren die al aantoonbare schade hebben veroorzaakt en al helemaal niet aan projectontwikkelaars, waarvan de meeste- een enkeling uitgezonderd- slechts één doel kennen; winst maken, veelal ten koste van de historische stad! Dordtse monumenten behoren aan de Dordtse burgerij, die dus op allerlei manieren betrokken zou moeten worden bij het beleid en de uitvoering daarvan. Minister Plasterk heeft in zijn Beleidsbrief Modernisering Monumentenwet de voorzet gegeven: betrek de burger bij zijn erfgoed. Hoe gaat u dat regelen? -5- Thema 2: Wat gesloopt is blijft gesloopt. Een nieuw postkantoor-trauma moet vermeden worden, ze heet het in politiek Dordrecht. Destijds werd de sloop, tegen de zin van de bevolking in, doorgeduwd omdat het voor een klein clubje machthebbers noodzakelijk leek. Nu denken we daar allemaal anders over. De Dordtse historische bebouwing vormt onze identiteit en is daarnaast een gouden trekpleister in economisch opzicht, zoals recente rapporten hebben bewezen. De instandhouding van erfgoedgebieden is geen last, het is lonend voor de stad! Maar daar lijkt nog lang niet iedereen in Dordt van op de hoogte zijn. Nog bijna dagelijks wordt er geknaagd aan onze identiteit door historisch erfgoed te vervangen door anonieme grootschalige nieuwbouw. Neem de Wolwevershaven, een historische toplocatie waar slechts historische schepen mogen afmeren. De omringende bebouwing daarentegen, vertoont nu al het beeld van de ooit stralende glimlach van de Dordtse stedenmaagd die tegen haar zin steeds meer gouden kunsttanden kreeg geïmplanteerd. Wethouder Lagendijk vraagt zich regelmatig af: Hoe stoppen we de verzuring, de onvrede van de Dordtse bevolking? Ik denk: door niet te zwichten voor economisch gewin van een enkeling, maar ons erfgoed actief te beschermen en
onze identiteit niet verder aan te tasten. Geen openluchtmuseum, maar een bloeiende historische binnenstad die tot in lengte van jaren steeds meer toeristen zal kunnen trekken- als er tenminste voldoende te zien blijft. Wij verwachten van de gemeenteraad dat ze hierin het voortouw neem Drs. Elisabeth van Heijningen is bestuurslid van de elfhonderd leden tellende vereniging Oud-Dordrecht, architectuur-historicus en voorzitter van de stichting Historisch Platform Dordrecht Deelnemers aan het historische debat PvdA: wethouder en lijsttrekker Jan Lagendijk VVD: wethouder en lijsttrekker Ferdinand J. van den Oever Beter voor Dordt: Fractievoorzitter en lijsttrekker Piet Sleeking CDA: Fractievoorzitter Wim van der Knuijff D66:: Fractievoorzitter en lijstrekker Jan Willem van Dongen GroenLinks: Fractievoorzitter en lijsttrekker Mary Ruisch Christenunie/SGP: Wethouder en lijsttrekker Aaike Kamsteeg Verenigde Senioren Partij: Fractievoorzitter en lijsttrekker Henk Tazelaar Gespreksleiders André Diepenbroek (1970) is een geboren Dordtenaar. Na de middelbare school studeert hij journalistiek aan de Evangelische School voor Journalistiek in Amersfoort en stapt in 1991 over naar een studie Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Leiden en de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. Na terugkeer uit Israël krijgt hij een baan bij Kluwer Academic Publishers in Dordrecht, waar hij werkt aan de uitgave van wetenschappelijke tijdschriften en boeken. Tegelijk is hij als freelance journalist actief in voormalig Joegoslavië, het Midden-Oosten en Oost-Europa (artikelen en documentaires). In 2001 komt de overstap naar de EO: hij start als buitenlandredacteur bij het Radio 1-programma De Ochtenden. Naast het reguliere werk, is hij redacteur van de Israëlisch-Palestijnse briefwisseling Neef aan de overkant. In 2008 verandert De Ochtenden in Dit is de Dag. Voor dat programma blijft André twee dagen werken, naast zijn werk voor het nieuwe Radio 5-programma Door de Wereld. Samen met prof. James Kennedy geeft Andre Diepenbroek leiding aan de stichting Reformatie Instituut Dordrecht. Hij is betrokken bij de Dordtse historie en met name de brede religieuze geschiedenis. -6- Hans Berrevoets (1951) is vanaf 1973 journalistiek actief in de stad Dordrecht. Hij is voorzitter van het Platform Stedelijke herdenking.
Het Platform zet zich in samenwerking met de Dordtse historische wereld in om de kleurrijke geschiedenis een actueel plek vandaag te geven. Volgens de voorzitter voelen mensen zich veiliger als hun eigen levensverhaal is verbonden met de Dordtse wereld waarin zij wonen. Een aantal overheden heeft als subsidieverordeningen om met historie de sociale cohesie in (wijk) samenlevingen te versterken. De Dordtse Historische Kalender - te zien op www.dordtsehistorischekalender.nl, is een idee van Hans Berrevoets. Naar aanleiding van activiteiten vanuit de historische wereld heeft de gemeente toegezegd om dit jaar met een historische nota te komen, waarin thema's zoals religie en integratie en identiteit nader worden uitgewerkt. Media De verwachting is dat de media in Dordrecht, zoals Ad De Dordtenaar, de weekbladen, RTV Dordrecht en Rijnmond in de aanloop tot 25 februari aandacht besteden aan de activiteiten in de Wilhelminakerk. Op internet is de informatie na te lezen op de nieuwe Dordtse nieuwssite www.dordrecht.net -7-