Patiënteninformatie Energie- en eiwitverrijkt dieet rkz.nl
Energie- en eiwitverrijkt dieet Naam: Datum: Diëtist:
Energie- en eiwit verrijkt dieet Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energieverrijkt dieet is bestemd voor mensen die iets willen doen aan een te laag lichaamsgewicht of die ongewenst zijn afgevallen. De oorzaak hiervan kan heel verschillend zijn. Het kan te maken hebben met een ziekte, een operatie, een gebrek aan eetlust of een combinatie hiervan. Ook teveel stress kan de eetlust verminderen. Een te laag gewicht of ongewenst gewichtsverlies kan uw conditie verslechteren. Hierdoor voelt u zich slap en moe. Het kan bovendien nadelig zijn voor herstel na een operatie. Ook wanneer u een behandeling moet ondergaan, verdraagt u deze minder goed. Om dit tegen te gaan is het nodig, dat u meer eet en drinkt dan uw lichaam normaal nodig heeft: het energie- en eiwitverrijkte dieet. Regelmatig wegen is een eenvoudige controle om te zien, of u voldoende eet. Eenmaal per week op dezelfde weegschaal is meer dan voldoende. Bedenk dat aankomen in gewicht een tijd kan duren; 1 kg extra lichaamsgewicht in een periode van 3-4 weken is al een heel goed resultaat. Energie wordt voornamelijk geleverd door vetten en koolhydraten (zetmeel en suiker). Eiwit zorgt voor de opbouw en het herstel van het lichaam. Eiwitten zorgen er samen met vitamines en mineralen voor dat het lichaam in een zo goed mogelijke conditie blijft. Veel energie komt voor in de volgende producten: - Volle melkproducten, milkshakes, ijs en (ongeklopte) slagroom - Roomboter en margarine - Kaas, worst, noten en salades - Haring, paling, zalm en makreel - Koek, gebak, cake en chocolade - Suiker, voedingssuiker (Fantomalt), druivensuiker (Dextro M); Voedingssuiker en druivensuiker leveren evenveel energie als gewone suiker maar smaken minder zoet
Veel eiwit komt voor in de volgende producten: - Melk, melkproducten en kaas - Vlees, vis, kip en ei - Peulvruchten en soja producten - Pinda s en noten Voedingsadviezen Deze adviezen kunnen u helpen om méér te gaan eten: Eet regelmatig kleine hoeveelheden (ongeveer 6 keer per dag). Maak de hoofdmaaltijden niet te groot. Eet en/of drink vaak iets tussendoor. Vermijd te grote porties. Neem rustig de tijd om te eten. Breng variatie in de maaltijden aan door koude en warme en zoete, zure en hartige gerechten met elkaar af te wisselen. Drink voldoende over de hele dag; tenminste 1½ liter. Fris-zure producten bevorderen meestal de eetlust. Denk hierbij aan een klein glas vruchtensap of tomatensap, een (stukje) appel, augurk of tomaat. Kost het eten u moeite, gebruik dan bijvoorbeeld het voorgerecht een half uur voor de maaltijd en/of het nagerecht een half uur erna. Voorbeelden van geschikte voedingsmiddelen Broodmaaltijd Brood Breng variatie aan door verschillende broodsoorten te gebruiken: geroosterd brood, crackers, beschuit, kadetje, krentenbol, croissant. In plaats van brood Brood kan ook vervangen worden door pap van volle melk (b.v. rijste-, havermout-, griesmeel-, karnemelkse-, of brintapap). Voeg aan de pap eens een klontje boter, een scheutje room of suiker toe. Wanneer u niet van zoet houdt, kunt u in plaats van suiker, voedingssuiker of druivensuiker gebruiken.
Energie- en eiwit verrijkt dieet Een ander alternatief voor brood kan volle yoghurt of volle kwark met een ontbijtgraan als bijvoorbeeld muesli, cruesli of cornflakes zijn. Beleg Besmeer uw brood royaal met margarine of boter en gebruik dubbel beleg. - (smeer-)kaas, buitenlandse kaassoorten, kwark - vleeswaren; denk hierbij ook eens aan worst, smeerworst, paté, filet américain - pindakaas en plakjes komkommer - jam, appelstroop, honing, chocoladepasta, pindakaas, sandwichspread, slaatje - gekookt ei en tomatenketchup, roerei, omelet, uitsmijter, gebakken ei met spek - warme ragout (uit blik), een hamburger, kroket of knakworstje - gebakken vis, haring, schelvislever, makreel of vis uit blik (tonijn, zalm) - diversen: tosti ham en/of kaas, sneetje Hawaï, kaas of vleeswaren met tomaat, augurk en mayonaise Dranken Probeer voldoende te drinken, minimaal 1½ liter per dag. Kies zoveel mogelijk dranken die ook calorieën (eiwit, vet of suikers) leveren: - volle melk, karnemelk, chocolademelk, anijsmelk, drinkyoghurt, milkshake (evt. met een scheutje room) - vruchtensap of limonadesiroop met voedingssuiker of druivensuiker - frisdrank - groentesap, tomatensap - gebonden soep - thee en koffie met suiker, voedingssuiker of druivensuiker en/of (koffie-)melk of (koffie-)room - alcoholische dranken, bijv. een advocaatje met slagroom
Bouillon, thee en koffie zonder suiker en melk, water en light frisdranken geven een vol gevoel maar leveren geen calorieën en voedingsstoffen. Tussendoor Maak een keuze uit: beschuit, cracker, knäckebröd, een sneetje brood of een paar toastjes met margarine of boter en beleg (bijv. Franse kaas, pâté, haring, paling, zalmsalade, filet américain) plak ontbijtkoek of een krentenbol met margarine of boter koek, cake, gebak of chocolade schaaltje pap, vla (vruchten-)yoghurt, (vruchten-)kwark of een ander kant en klaar nagerecht schaaltje volle melk, volle yoghurt of volle kwark glas volle melk, volle chocolademelk of warme melk met oploskoffie milkshake (eventueel zelfgemaakt) of roomijs portie fruit, schaaltje vruchtencompote of een glas vruchtensap kopje soep met stukjes vlees en vermicelli rolletje vleeswaar, blokje kaas of stukje worst, slaatje, snacks noten, studentenhaver, pinda s, chips (mini-) snacks, saucijzenbroodje Warme maaltijd Voorgerecht Soep vooraf neemt al een deel van uw eetlust weg. Beter kunt u de soep gebruiken als tussendoortje of als maaltijdsoep. Er zijn voorgerechten die de eetlust kunnen opwekken: halve portie fruit (b.v. meloen met rauwe ham of een halve grapefruit) een klein kopje bouillon Gebruik het voorgerecht een half uurtje van tevoren.
Energie- en eiwit verrijkt dieet Aardappelen In plaats van gekookte aardappelen kunt u ook gebruiken: gebakken aardappelen, patates frites, aardappelpuree of stamppot met een extra klontje margarine of boter rijst, macaroni, spaghetti of mie zijn goede variatiemogelijkheden Groente Wissel alle soorten zoveel mogelijk af. Het maakt niet uit of u verse groente gebruikt of groente uit een pot of uit de diepvries. Gekookte groente geeft een minder vol gevoel dan rauwe groente. Misschien smaakt de maaltijd beter als u er appelmoes, rabarber of compote bij gebruikt. Gekookte groente kunt u serveren met: een extra klontje margarine of boter een sausje van margarine of boter en bloem of maïzena met melk of bouillon geraspte kaas en fijngesneden ham (lekker bij witlof, prei, andijvie en bloemkool) een kant en klaar groentesausje Vlees, vis, kip Gebruik bij voorkeur iedere dag vlees of een vleesvervanging. Soms kan gebraden vlees tegenstaan. Neem dan eens koud gebraden vlees in dunne plakjes (bijvoorbeeld gehakt), een rolletje vleeswaar, vlees van de grill, een ragout met vlees, een vleessalade of verwerk het vlees in een rijst- of pastagerecht. Andere mogelijkheden zijn: ragout van kip, vis, ei vissticks, haring, mosselen ei, roerei, omelet kaas, kaassoufflé peulvruchten (bruine/ witte bonen, erwten, linzen, kapucijners) tahoe, tempé, Quorn of andere vegetarische vleesvervanging noten
Jus De jus kunt u binden tot een sausje met bloem of maïzena. Voeg naar uw eigen smaak zout, peper, kruiden en andere smaakmakers zoals een uitje, champignons, tomatenketchup of room toe. Nagerecht Bijvoorbeeld volle vla, pudding, pap, volle yoghurt, vlaflip, volle kwark, ijs, sorbet fruit of compote met zure room of slagroom Irish coffee, advocaat met slagroom Door te garneren met wafels, lange vingers, puddingsaus, advocaat, slagroom, hagelslag of chocoladevlokken maakt u iets bijzonders van het nagerecht. Gebruik het nagerecht eventueel wat later als tussendoortje. Alternatieven voor de warme maaltijd Als de warme maaltijd een keertje niet lukt, of als afwisseling, kan er ook worden gekozen voor een maaltijdsoep of een maaltijdsalade. Wanneer het koken te vermoeiend is, kunnen kant- en klaar maaltijden een oplossing zijn. Maar ook een maaltijdbezorgservice als Tafeltje Dekje kan uitkomst bieden. Energierijke voedingsmiddelen Wanneer het met bovenstaande adviezen toch nog moeilijk is in gewicht aan te komen, kan de diëtist u aanraden om speciale energierijke voedingsmiddelen naast uw normale voeding te gebruiken. Er zijn ook kant- en klare drinkvoedingen verkrijgbaar bij de thuiszorgwinkel, de apotheek of een facilitair bedrijf. Hierover kan uw diëtist u informeren. Het is in sommige gevallen ook mogelijk om een vergoeding via de diëtist te regelen. Misschien verbaast u zich er over dat u juist producten als room en suiker ruimschoots mag eten. U bent nu echter in een situatie, waarbij het belangrijk is om uw voeding energierijker te maken. Daardoor zal het gewicht makkelijker toenemen en uw conditie verbeteren.
Energie- en eiwit verrijkt dieet Zodra u weer een goed gewicht heeft bereikt, is het meestal niet nodig om gebruik te blijven maken van deze energierijke voedingsmiddelen. Overleg dit met uw diëtist. Meer informatie Heeft u nog vragen over uw dieet, neemt u dan contact op met de afdeling Diëtetiek, tussen 9.00 en 10.00 uur. Het telefoonnummer is: 0251-265138.
Redactie: Afdeling Communicatie en Afdeling Diëtetiek Vondellaan 13 1942 LE Beverwijk Foto: Robert Koelewijn - JuistInBeeld.nl T : +31 (0) 251 26 5555 W : rkz.nl /RKZ.BrandwondencentrumBeverwijk /RodeKruisZH /company/rode-kruis-ziekenhuis Zorg van de Zaak Het RKZ maakt deel uit van het Zorg van de Zaak Netwerk. HD.90.0600-NL 2019-03