Vereniging van Zaanse postzegelverzamelaars DE POSTHOORN website: www.deposthoornkrommenie.nl 44 e jaargang nr. 10 november 2015 Ledenbijeenkomsten- zaal open om 19.00 uur Voorzitter, Veilingmeester Cie Nalatenschappen Secretaris Jan Kluft 075-615.9227 jkluft@chello.nl Teake Jansonius 075-616.9518 t.jansonius@versatel.nl 1 e Penningmeester Wim Wiltjer 075-617.9147 omaira.wim@kpnmail.nl 2 e Penningmeester Vacant Rozeboom 8 1541 RJ Koog a/d Zaan Botenmakersstraat 137 1506 TD Zaandam Thijssehof 1 1504 LA Zaandam IBAN: NL34 INGB 0000 266255 tnv. De Posthoorn Krommenie Zaandam: in principe op de eerste donderdag van de maand: Zorgcentrum Het Mennistenerf, H. Gerhardstraat 77, 1502 CC te Zaandam (075-6123262) Bijeenkomsten: 5-11, 3-12, 7-1, 4-2, 3-3, 7-4, 5-5 en 2-6. Wormerveer: steeds op derde dinsdag van de maand: Buurtcentrum de Lorzie Marktplein 3, 1521 JS te Wormerveer (075-6286882): Bijeenkomsten: 17-11, 15-12, 19-1, 16-2, 15-3, 19-4, 17-5 en 21-6. 15 november: Grote Veiling in de Stoomhal, Wormer. U ontvangt tijdig de veilinglijst Afrekening veiling Hoofd Rondzending, Ledenadministratie, Webmaster Redactie Hoornblazer Coördinator Evenementen Cie Nalatenschappen Stuiverboeken administratie: Beheerder Zaandam: Beheerder Wormerveer: Rondzendsecties: Jasper Blonk 075-628.9529 jasper.blonk@online.nl Willem Aaij 075-628.4173 willem.aaij@gmail.com John Dehé 0299-420.563 johndehe@gmail.com Piet Hos (p.hos@chello.nl) 075-771.4832 Wim Kerkhoven Piet van Diepen Sectiehoofden rondzending: Jupiterstraat 32 1562 WS Krommenie Marslaan 245 1562 WJ Krommenie Purmerenderweg 181 1461 DJ Zuidoost-Beemster 2 e Heidestraat 14 1566 VR Assendelft IBAN: NL04 INGB 0000547319 tnv. Penn de Posthoorn Rondz. Telefoon 075-622.1605 1. Wormerland Johannes de Boer johannesdeboer@hetnet.nl 2. Krommenie Harry Dijkema Telefoon 075-628.4319 de oude dorpskern Harry.dijkema@gmail.com 3. Krommenie - Noord Harry Dijkema Telefoon 075-628.4319 Zuiderham Harry.dijkema@gmail.com 4. Zaandam-West Theo van der Steen Telefoon 075-617.1962 Koog a/d Zaan 8steen@gmail.com 5. Zaandam-Oost Wim Zwart Telefoon 075-617.6547 Oostzaan wim.zwart@live.nl 6. Assendelft en Westzaan Willem Aaij Alleen per email: Koog a/d Zaan-Westzijderveld posthoorn1938@gmail.com 7. Wormerveer Johannes de Boer Telefoon 075-622.1605 Westknollendam johannesdeboer@hetnet.nl Contributie per jaar: leden 22.50, donateurs 12.50, jeugd 3,50 Ereleden: Nico van Yperen (lid vanaf de oprichting van deze vereniging) Ton Markies, Bob Oosthuizen 1 2
Tarievenbeleid van PostNL is pure zelfmoord De enige constante in het economisch verkeer is de voortdurende verandering. Elke ondernemer wordt vroeger of later getroffen door vraaguitval. Kopers hebben even minder trek in zijn product. De ondernemer zal zijn product aantrekkelijker moeten maken om de kopers terug te winnen. Hij zal de prijs verlagen en de service verbeteren. Supermarkten zijn een goed voorbeeld. De prijzen gaan omlaag, wij krijgen allerlei cadeautjes en de openingstijden worden verlengd. Na 150 jaar voortdurende groei worden er de laatste jaren steeds minder brieven bezorgd en minder postzegels verkocht. E-mail krijgt de schuld. Maar PostNl probeert niet haar product aantrekkelijker te maken. Integendeel, zij probeert of precies het omgekeerde beleid ook succes heeft. Dus PostNl verhoogt elke zes maanden de prijzen, sluit steeds meer postkantoren en bezorgt op maandag niet meer. De steeds duurdere postzegels kunnen alleen nog in velletjes van tien worden gekocht. Hoewel dit beleid tot dusver geen enkel succes heeft, worden m.i.v. 2016 de posttarieven opnieuw verhoogd. Het bezorgen van één enkele Hoornblazer gaat volgend jaar wellicht 2,07 kosten. U leest het goed meer dan twee euro. Volgend jaar zijn we per lid 23, - kwijt aan alleen het bezorgen van ons clubblad. Maar we mogen niet alle schuld bij PostNl leggen. Het hogere tarief wordt ook veroorzaakt door het gewicht van de Hoornblazer en door het feit dat het aantal leden onder een kritische grens dreigt te komen. Wat zou de kostprijs van bezorgen zijn? Bij mij in het Westzijderveld wonen twintig Posthoonleden, die ik binnen een half uur bereik. Veertig euro voor een half uur bezorgen. En bedenk dat de Post niet alleen Hoornblazers bezorgt. Wel heeft de Post meer kosten dan alleen het salaris van de bezorgers. Brievenbussen, bestelwagens, een sorteercentrum en een hoofdkantoor. In dit kantoor wordt het bovenstaande beleid uitgedacht door CEO Herma Verhagen die, volgens het jaarverslag, hiervoor aan salaris en emolumenten 1½ miljoen opstrijkt. Zo weten we tenminste wat er met de opbrengst van de postzegels gebeurt. 3 Maar hoe dan ook, de Posthoorn moet iets. 23- per lid alleen aan postzegels is een onhoudbare kostenpost. PostNl dwingt ons de Hoornblazer alleen per E-mail te versturen. Maar als we dat doen is de Post weer een klant kwijt en wat gaan mijn Kerstkaarten 2017 dan wel kosten? Donderdag 5 november 2015 in Mennistenerf te Zaandam Kavel Omschr. Kwal. Cat.w. Inzet. Dobbelsteenkavels Cor Fischer Nederland 1 369/373 Guiloche o 180 8 2 524,526,534*** en 529,532** **(*) 50 bod 3 592/5 ITEP o 60 3 4 655/9 *** 25 1 5 Port 80/106 o 17 bod 4 Curaçao 6 153/7 T 12½ ** 33 2 7 234/8 o 35 1 8 239/243 o 25 1 9 248/252 *** 30 1 10 275/90 *** 21 bod Suriname 11 23/27 Prinses Wilhelmina o 26 bod 12 uit 257/273 ** 26 bod 13 312/5 *** 28 1 14 317/22 *** 18 bod 15 LP 27/31 en 247/8 o 25 1 Buitenland 16 Antiqua 2 en 4 * 270 3 17 Canada 32 * 95 4 18 Canada 95A * 85 4 19 Kenia Port 7/12 uit 1935 *** 35 1 Jan Kluft
20 IJsland 862/3 eenden *** 14 bod Overige kavels Nederland 21 25 met kleinrond Alphen o 55 8 22 34/37 (36 dunne plek) ** 80 8 23 36,41 en 45 o 45 3 24 66 de 17½ ct o 16 bod 25 66 de 17½ ct o 16 bod 26 61 b *** 150 10 27 72 de 30 ct ** 33 3 28 104 de 250 opdruk o 125 15 29 121/128 ** 80 8 30 132/133 *** 285 50 31 133 o 25 bod 32 134 de 2 ct Toorop *** 50 6 33 136 de 10 ct Tentoonstelling ** 50 4 34 136/8 o 160 20 35 106, 139/40 en Kind 166/8 *** 59 6 36 177/81,183,185/8,190,190/2,196/7 ** 80 8 37 195 o 18 bod 38 203/7 Rode kruis o 35 4 39 208/211 *** 40 6 40 225/8 en 232/5 kind o 36 3 41 229/231 Rembrandt o 30 3 42 229/231 Rembrandt o 30 3 43 232/235 *** 80 15 44 235 de 12½ kind ** 20 bod 45 239 de 6 ct Goudse glazen o 25 bod 46 240/243 kind o 40 4 47 248/51 o 33 3 48 256 Vrede *** 35 5 49 257/60 Reddingswezen o 45 4 50 261/4 kind met ster o 30 4 51 265/6 Crisis ** 30 4 52 265/6 en 274/7 o 30 bod 53 268 *** 82 15 5 54 270/3 Kind met pop ** 40 5 55 273 ** 31 3 56 279/282 Kind met appel ** 33 3 57 283/6 *** 90 15 58 296/9 *** 53 8 59 313/317 nagegomd bod 60 318/22 *** 45 7 61 323/324 Willibrordus *** 17 bod 62 327/31 *** 45 7 63 346/9 o 110 8 64 350/355 *** 50 6 65 374/8 *** 18 bod 66 477/486 **/*** 123 8 67 556/60 Kerken o 54 5 68 RT 74/77 o 50 7 69 RT 78 /81 ** 35 5 70 RT 82/85 o 36 5 71 RT 86/89 o 35 5 72 RT 90/93 ** 60 8 73 RT 94/97 o 45 6 74 RT 98/101 o 30 5 75 RT 98,100 en 101 o 35 4 76 D 1/8 Armenwet o 240 30 77 D 16/9 ** 120 18 Overzee 78 Ned Indie 13F * 60 5 79 Ned Indie 165 de 2½ gld o 52 5 80 N.N.Guinea 10/21 ** 117 5 81 N.N.Guinea Port 1/6 *** 21 bod 82 Cur 104/120-300 jr. gezag ** 300 50 83 Suriname 34/36 opdrukken (35 kort) o 40 4 84 Suriname 68 op brief naar Den Haag o 7 85 Suriname 229/242 t/m de 10 Gld o 74 9 86 Suriname 295/6,297/307, 317/20,321/2 bod 87 Suriname 331/334 guldens *** bod 6
Buitenland 88 België 1004/9 Tbc o 20 bod 89 België blok 26 Vluchtelingen *** 75 8 90 Canada OHMS t/m 20 ct *** 3 91 Frankrijk 354/5 (YV) op 2 Louvrekaarten o 15 92 Zwitserland 294/6A uit blok geknipt o 146 15 Italië 93 Triest 67/9 AMG.FTT *** 30 bod 94 Triest 115/7 AMG.FTT *** 25 bod 95 nr 22 luxe o 80 6 96 56/7 opdruk Cmi 20 o 40 2 97 61/66 opdruk 2 o 140 10 98 95/6 Sicilië o 75 7 99 98 o 170 10 100 100/103 o 95 8 101 141/143 o 50 5 102 157/9 o 80 7 103 234/9 goed stempel o 75 8 104 428/9 o 62 4 105 529 en 531 luchtvaart ** 205 12 106 554 deel stempel o 120 8 107 774/6 o 50 3 108 797 o 170 5 109 839/840 o 50 4 110 896/7 + Triest *** 29 bod 111 1100/2 vliegtuig *** 25 bod 10 min. PAUZE uit de collectie Willem van der Velde Kleinrondstempels 112 Wijchen 27 14+15 4 113 Zevenhuizen 27 14+28 8 114 6 A'damse bijkantoren kleinrond 1872 107 10 7 115 Amsterdam 11 kleinrond nr 28 15+50 15 116 Arnhem Driek DW Str. nr 21 50 10 117 sgravenha:v:galenstr nr 24 90 10 118 Rott Kralingen nr 22 5+38 8 119 Rott:Stat.Beurs nr 22 25 5 120 Arnh:Station 19 45 8 121 Amsterd-Zutph.-0 19 45 10 122 Leiden-Woerden-III 19 100 20 123 Rotterd:_ Vlissingen V (gebreken) 19 60 6 124 Utr:-Kampen -A 19 40 8 125 Zwolle-Rotterdam-E (gebreken) 19 40 4 Nederland en overzee groot 126 NOG in stockboek 5 127 Suriname en divers bod 128 Ned Nw Guinea nr 20 en 21 totaal 260 st 5 129 Kerst Spoor etc. bod 130 Ned India pakket gebruikt 3 131 Album de Post bod 132!e dagbladen 1/39 in album bod 133 Fdc's en diversen bod 134 Fdc's bod 135 Kindblocs en kerst bod 136 NL na 1965 met kindblocs 10 137 NL in klein boekje met o.a. 5x 952/8 100 bod 138 Ned. Indie in stockboekje 7 139 Ned. Antillen op 4 stockkaarten o/** 4 140 402/3B *** 290 25 141 886/8V Amphilex *** 83 10 142 983 (3x) met 3 versch. paskruizen *** 3 143 1488/1501 en 1581/2 in blokken van 4 *** 180 10 uit de collectie Willem van der Velde Brieven en zegels 144 W'veer B brief Haantjes en Schermer 1853 12 145 W'veer C brief naar Monnikendam 1861 20 8
146 W'veer V40 brief met nr 4 naar Asd 1864 12 147 Puntst 125 brief met nr 8 Duisburg (na posttijd) 25 148 Fr.takje Wormerveer op nr 15 1875 10 149 Perfin PR M in nr 19 op brief uit Maastricht 25 150 Perfin WS & Co in nr 19 brief uit R'dam 25 151 nrs 19/29 compleet met volle kleinrondst. 315 60 152 nrs 34/44 en 46/7 met volle kleinrondst. 380 70 153 nrs 57/79 (em. 1899) volle kleinrondst. 15 154 nrs 34/46 met volledige grootrondst. 225 45 155 nrs 57/79 (em. 1899) volledige grootrondst. 15 156 Em. 1872 verzameling tandingen o 1500 50 Buitenland grote kavels 157 Zwitserland blok 1726 *** 220 30 158 Danzig freie Stadt blok 3 uit 1937 o/*** 110 15 159 Mauritius vissen 50ct t/m Rs 25 *** 3 160 Tunesië met versch. tussenstroken *** bod 161 Tunesië met versch. tussenstroken *** bod 162 Franse koloniën stockkaart *** bod 163 Franse koloniën stockkaart *** bod 164 Frans Guyana veldelen klassiek *** bod 165 IndoChina met tussenstrook *** bod Lux etc., Memel en Monaco op 166 albumbladen o bod 167 Montenegro en Joegoslavië op bladen bod 168 Portugal op albumbladen bod 169 Zwitserland op albumbladen bod 170 Rusland op albumbladen bod 171 Thurn & Taxis en Wurtemberg bod 172 Oostenrijk op albumbladen bod 173 Roemenie en Tsjecho-Slowakije bod Buitenland albums en stockboeken 174 Europese landen in stockboek bod 175 Europese landen in stockboek bod 176 Europese landen in stockboek bod 177 Europese landen in 3 stockboeken bod 178 Europese landen in 4 stockboeken bod 179 Hongarije oud 7 180 Pax album Europese landen bod 181 Luxemburg album met enige zegels bod 182 Victoria album wereld bod 183 BRD verz in twee Edel collecties bod 184 Buitenland divers en iets NL bod 185 Oostenrijk engros modern en oud o/*** 10 186 Oostenrijk jubileumvelletjes en blocs o/*** bod 187 2 lege albums voor 1e dag kaarten bod 188 Koekblik met NL onafgeweekt bod 189 USA en divers bod 190 Bahrein en Oman bod 191 Canada zakje bod 192 Engeland zakje bod 193 Oud Duitsland in zakje bod 194 Diverse NL in doosje bod 195 NVPH 2012 bod 196 NVPH 2013 bod 197 Zakje met literatuur 1970/79 bod 198 Doos literatuur w.o. cursus filatelie in 3 banden bod 199 8 stockboeken wereld in Gall&Gall tas bod 200 11 stockboeken diverse landen in doos bod Dinsdag 17 november 2015 in De Lorzie te Wormerveer Alleen verkoop van de retouren van de grote veiling van zondag 15 november 9 10
Ik sprak met..te gast in Ridderkerk U leest het goed: te gast in Ridderkerk. Samen met Jan Moerman en zijn vrouw en mijn vrouw waren we te gast bij mijn voorloper secretaris, onze Dick Fraaij. En dan zult u denken, hoe kan Dick zo van het padje af zijn, welnu daar schuilt het volgende achter. Op weg naar Wängle, het Tiroler wintersportoord, ontmoette Dick tijdens een tussenstop zijn huidige vrouw Agnes. En waarover spraken zij op een binnenplaats? Juist, over postzegels! Agnes broers spaarden ook postzegels. En dat Dick zich daarmee bezig hield is voor u geen nieuws. Maar zo n gesprek schiep snel een band. En zo n romantische ontmoeting van twee singles, al pratend over postzegels, daar hunker je toch naar als verzamelaar! Komen ze in Oostenrijk aan, is onze lieve heer vergeten op tijd de bergen van een laag sneeuw te voorzien. Maar al schnitzelend en glühweinend kun je mooi samen op verhaal komen tot de sneeuw weer kwam. 11 En nu ruim 7 jaar later kijken onze gastheer en vrouw genietend uit vanaf 6 hoog richting de Rotterdamse skyline en de Van Brienenoordbrug. Zittend aan een lekker kopje koffie, aan de vork een Ridderkerks kasteelgebakje, had u iets anders verwacht in Ridderkerk, kijkend naar een zonovergoten landschap. Dan hoop je toch snel je pincet te kunnen pakken om lekker te hobbyen. We missen Dick s aanwezigheid in onze club nog altijd. En daarom is het leuk als hij te pas en te onpas een keer zijn neus om de hoek van het Ministerie-erf steekt. Wist u dat Dick de dubbeltjesboeken bij ons introduceerde? Voor veel leden heeft hij een boost veroorzaakt in hun snuffelkunde, zeker voor uw huidige secr. Het moest met de invoering van de euro natuurlijk stuiverboeken gaan heten. Dick zou Dick niet zijn als hij niet ook meteen een reglement ter tafel bracht: Hoe om te gaan met de dubbeltjesboeken. En weet u nog van zijn albumtekenkunst? Met de nauwkeurigheid als van een Zwitsers uurwerk componeerde hij albumblad na albumblad, vooral van landen waar niet al te veel leden bemoeienis mee hadden: Haïti, Brazilië, Syrië, Irak. Zelf was ik daar als niet Nederland verzamelaar erg blij mee. En nog steeds kijk ik met groot genoegen in een album Venezuela. Was er per ongeluk een postzegel liggend getekend, dan kon je met een telefoontje naar Dick een nieuw blad bestellen. U begrijpt dat als Dick daarvoor de tijd berekend had die hij ervoor nodig had om zulke prachtige albums te ontwerpen, iedere verzamelaar wellicht plat zak was. Maar Dick, zo bescheiden als hij was, koos niet voor het grote geld, maar voor het grote plezier met zijn mede pincetfreaks. 12 Hoe kwam hij destijds toch aan die hobby? Zo gek lang filateleert hij
nog niet, zo vanaf rond de beginjaren tachtig. Het begon tijdens zijn werkzame leven bij Ammeraal transportbanden. Bij zijn moeder was thuis ingebroken, de inbrekers namen een deel van vaders verzameling mee en moeder was bang dat de inbrekers nog wel eens terug konden komen om de rest op te halen. Dick ging voor haar kijken naar oplossingen. Op zijn werk ontmoette hij Guus Hees, inmiddels zaliger, die Dick adviseerde eens mee te gaan naar de veiling van Wiggers de Vries in een zaal van Artis. Nou was die zaal alleen al een soort walhalla en nog al die rokende pincettofielen erbij maakte toch grote indruk op Dick. En zo kon het gebeuren dat hij zijn hand opstak bij een kaveltje Haïti of all places. En verkocht en verknocht was hij! Wat een leuk startverhaal van een hobby! Maar toen de hobby boeiender werd, breidde het aantal landen zich uit en ontstond ook zijn super tekenwerk. Herinnert u zich Artis nog! Het zijn allemaal landen waar altijd wat zegels van te scoren zijn. Voor onze najaarsveiling in de Stoomhal had hij 2 tassen met veilingwaar klaar gemaakt. Wel voor onze club, want hij bezocht eens een avond van de vereniging in de buurt, daar zaten 6 man en een paardenkop, nou dat moet je niet willen, weg was hij. Nog steeds denkt hij met genoegen aan de Posthoorn terug! En als u nu denkt dat Dick de enige is die druk bezig is op 6 hoog in Ridderkerk, dan heeft u het mis. Agnes is helemaal gericht op opera s. Zij zit de operakoren voor, het algemeen gemengd S.E.R. koor Ridderkerk en het Hoeksewaards operakoor Euphonia. En u moet weten dat er aanstaande 7 november een schitterende uitvoering te wachten staat van Vincenzo Bellini s La Sonnambula, de slaapwandelaarster. En dat vraagt een organisatie en voorbereiding! U begrijpt beiden zitten elkaar niet met de hobby s in de weg, integendeel. Daarbij komt dat ze graag samen fietsen en gymmen. Fietsen zowel in ons land als over de grens, zoals bijvoorbeeld door het romantische Altmühltal. En last but not least bridgen beiden de sterren van de tafel. Dick is inmiddels secretaris van twee bridgeclubs. Ze reizen in dit kader van hot naar her. U begrijpt het al, ze kennen geen vrije tijd. En hun motto is: geniet van het leven zo lang als het kan. Wat een feest! Uw secretaris. Wel dient hier een kanttekening gemaakt te worden dat landen waar hij later mee ging uitbreiden, dikwijls in staat van oorlog waren. Dat geeft toch te denken. Maar toch, landen als Brazilië verregaand compleet, mooi toch! Argentinie, Libanon, Zwitserland, Costa Rica. 13 14 GROTE VEILING IN DE STOOMHAL: 15 NOVEMBER
Zaanlandsche Diligence Maatschappij en herbergier (deel 3, slot) om het voertuig te zien en de passagiers te tellen en te begroeten." De Zaanlandsche Diligence Maatschappij werd door Couwenhoven verkocht aan zijn zwager Johan Karel Baltus Anemaet, die met zijn oudste zuster Trijntje was getrouwd. Anemaet was ook onderwijzer aan de Franse school in Zaandijk. Hij hield de maatschappij tot 1855 in bedrijf en verkocht hem toen eveneens, waarna de nieuwe eigenaar er nog twee jaar mee doorwerkte. Ook deze slaagde er niet in de Diligence Maatschappij rendabel te maken, waarna de firma werd opgeheven. Tekening van het 2e station in Haarlem waar de diligence Couwenhoven ooit reclame maakte voor de rit naar Zaandijk Het succes van de Zaansche Diligence Maatschappij, de eerste openbaar vervoer organisatie in de streek, was aanvankelijk groot, maar lang duurde dat niet. In 1852 was de diligence-maatschappij nog steeds in bedrijf. Op 1 juni van dat jaar gaf burgemeester D. Vis van Zaandijk de gebroeders Duits, de één was koetsier en de ander stalhouder te Koog aan de Zaan, opdracht het materiaal van de Zaanlandsche Diligence Maatschappij te schouwen. Couwenhoven was toen geen eigenaar meer. Hij was er niet in geslaagd de Maatschappij winstgevend te maken. Mevrouw Neeltje Honig - Mulder, de vrouw van streekhistoricus Jacob Honig Jzs. Jr., maakte één van de ritten mee. Zij schreef: "Het was een aardig uitstapje langs de mooie streek van Kennemerland. Als de conducteur lustig op zijn hoorn blies, kwamen de mensen aandraven 15 1851: Brief die een pakket begeleidde ( Met geld bezwaard ) : per trein van Rotterdam naar Haarlem, vandaar met de diligences van Koens (naar Haarlem) en Couwenhoven naar de Zaanstreek Jan Jansz. was inmiddels naar Alkmaar vertrokken, waar hij het logement De Burg had gekocht. Op 1 mei 1851 kondigde hij zijn komst in Alkmaar per advertentie aan: "Ondergeteekende recommandeert zich ten minzaamste in de gunt van het geëerde Publiek. Het is zijn voornemen om door eene accurate bediening aan de billijke verwachting van zijn Begunstigers te voldoen." 16
Al snel keerde Couwenhoven terug in de Zaanstreek. Hij kocht de herberg Het Wapen van Amsterdam op de Dam in Zaandam, waar hij tot zijn dood eigenaar van was. De herberg werd bewoond door Jan Kok, die met Geertje Claasd. Honig uit Zaandijk getrouwd was. Zij was een dochter van Aaltje Donker-Honig. De herberg lag naast "De Drie Zwanen" en de winkel van de sigarenen wijnhandelaar Hendrik van Voorst. Deze winkel werd in 1863 overgenomen door de gebroeders Perk, die er hun ijzerwinkel in vestigden. Daarnaast lag weer de bekende herberg "De Otter", die later werd omgedoopt in het al even bekende café Suisse, waar tal van toneelvoorstellingen werden gegeven en vergaderingen werden gehouden. Tegenover de herbergen lag de steiger voor de stoomboot "Mercurius". Ook de veerschuiten "de Martelaar" en "de Stokvis" van schipper Klaas Dekker, waarmee de Zaanse kooplieden drie keer per week naar Amsterdam gingen om daar de beurs te bezoeken, legden hier aan. Lang had Jan Jansz. geen plezier van zijn nieuwe zaak. Op 1 oktober 1853 overleed hij, pas 41 jaar oud. Zijn vrouw bleef achter met vier jonge kinderen. Zij zette de zaak met veel succes voort en kocht op 2 september 1870 het pand Westzijde 178 voor 1740 gulden van de NV. Nederlandsche Maatschappij voor Hypotheekverzekering te Amsterdam. De inmiddels 54-jarige dame ging zelf in het huis wonen, dat zij op 3 februari 1880 aan haar zoon Jacob verkocht. Hij was in de houthandel gegaan en werkte o.a. met de molen de IJpenboom. Jacob woonde tot 1897 op Westzijde 178, toen verkocht hij het huis voor 4050 gulden aan Willem Freling Schortinghuis. Deze ging er niet wonen, maar verkocht Westzijde 178 enkele weken later aan banketbakker Johan Marie van Ingen. In 1926 werd het huis door de Kon. Verkade Fabrieken N.V. gekocht, die het pand sloopte in verband met uitbreiding van de fabriek. Jacob Couwenhoven had in 1897 een huis laten bouwen op de hoek van de Westzijde en de Langestraat, waarvoor hij de grond kocht voor de opzienbarende prijs van 15 gulden per vierkante meter. Heel Zaandam sprak er over. Nieuwe tijden: brief uit Rotterdam, 20 juli 1859, met de diligence van Van Gend en Loos naar Amsterdam en verder per Stoomboot de Prins van Oranje. 17 18
Evenredig afstandsrecht Ik heb in mijn artikeltjes al vaker betoogd dat de meest saaie zegels in een collectie Nederland misschien wel de meest spannende zijn, tenminste als u ze niet van de brief knipt. Ik bedoel de portzegels. Ik weet dat er ook veel mensen kicken op de tandingvariëteiten, watermerkvariaties en plaatfouten die bij deze zegels rijkelijk aanwezig zijn, maar bij mij gaat het vooral om de verschillende gebruiksmogelijkheden van portzegels. De meest bekende is natuurlijk de onvoldoende of ontbrekende frankering, waardoor de ontvanger een verhoogd port moest betalen. "Strafport" was de benaming die voor de hand lag, al zijn er verschillende postgeleerden die deze benaming onjuist vinden. Een van de meest spectaculaire manieren waarop de portzegels gebruikt kunnen worden, ziet u op de brief hieronder: Het is een expressebrief die in 1929 verstuurd werd van Bergen (NH) naar Hembrug/ Zaandam. Het interlokaal brieftarief bedroeg 7½ cent, het expresserecht een dubbeltje. Toch werd de brief extra beport met 20 cent en de reden daarvan is de bijzondere bestemming. Hembrug was een klein buurtschap aan het Noordzeekanaal, bij de spoorbrug die Amsterdam met de Zaanstreek verbond. Hier waren o.a. de artillerieinrichtingen gevestigd, die eens onderdeel uitmaakten van de Stelling van Amsterdam. Het aardige is nu dat de postbeambte in Zaandam mocht bepalen hoeveel er extra in rekening gebracht werd voor een spoedbrief die ver buiten het normale bestelgebied lag. De hoogte van het extra bedrag (dat officieel aangeduid werd als evenredig afstandsrecht ) werd bepaald door het tijdstip waarop de brief besteld moest worden, de afstand, ja zelfs de hindernissen onderweg. Pontjes, bruggen en onbegaanbare wegen konden het bedrag omhoog jagen. Zelfs de status van de besteller kon een rol spelen. Nadat de PTT het rekenwerk verricht had, werd het te betalen bedrag in portzegels op de brief geplakt. Van Waterland heb ik zo n soort brief nog nooit gezien, maar deze is voor mij mooi genoeg. Onderstaande ansichtkaart laat iets zien van de situatie ter plaatse: 19 John Dehé (Het klopt, dit artikel heeft u eerder kunnen lezen, maar bij gebrek aan kopij ) 20