64 De gewonnen prijsvraag Zeewolde met Amstelland, één van de vele gewonnen prijsvragen 64 25 jaar NIBE - Projecten 1996-2000
65 De tweede 5 jaar 1996-2000 NIBE groeit Een kwart eeuw NIBE, Michiel Haas blikt terug op de tweede 5 jaar. De bestendiging van de groei. Op naar het tweede lustrum (1996-2000) In deze jaren worden de contacten met projectontwikkelaars verder uitgebouwd en doet NIBE in vele consortia voor prijsvragen mee. Daar is het NIBE ook heel succesvol in. Prijsvragen Het NIBE doet in diverse consortia mee met vele prijsvragen voor invul- of uitbreidingslocaties. Onder andere de projecten: voor Amstelland: Oikos Enschede (gewonnen), Ajax terrein, Hoogezand-Sappemeer (gewonnen), Dordrecht Jagers- en windhondenpolder (gewonnen), Zeewolde (gewonnen) voor Slokker Projectontwikkeling: Diependaal Hilversum (gewonnen), Deventer Swormink Zuid (gewonnen), Kijkduin (gewonnen) voor Heijmans: de oude atletiekbaan in Assen, dat wordt De Houtlaan (gewonnen) en uitbreiding Westerbork (gewonnen) voor Planoform: Leerdam waterleiding terrein (gewonnen), Eelde voor Johan Matser Projectontwikkeling: Zuidas Amsterdam, De Limos Nijmegen (gewonnen), Visie Ripperda kazerne Haarlem (gewonnen) Een aantal jaren is NIBE hier heel succesvol in, maar dan begint de kennis gemeengoed te worden en is het criterium duurzaamheid en stedenbouwkundige inpassing niet meer het onderscheidende criterium, waardoor dit onderdeel nagenoeg vervalt. De werkzaamheden verschuiven richting scheppen van randvoorwaarden. 65
Scheppen cq. bepalen randvoorwaarden Voor gemeenten worden randvoorwaarden vastgelegd waar plannen aan moeten voldoen (IJsselstein, Nieuwegein, Noord-Oostpolder) of NIBE is lid van de begeleidingscommissie die een uitbreidingswijk op gebied van duurzaamheid gedurende jaren volgt en beoordeelt (Enschede De Eschmarke), Arnhem (Rijkerswoerd), Wageningen (uitbreiding Noord-West), Provincie Friesland (div. bouwprojecten), enz. Ook worden voor projectontwikkelaars milieu-pakketten ontwikkeld welke kopers voorgelegd kunnen worden Slokker (milieupakketten), Koopmans, Planoform, Amstelland, enz. GreenCalc vervolg Kort na het uitkomen van GreenCalc in 1996 kwam NUON het team versterken. Zij meenden dat we een Rolls-Royce hadden ontwikkeld maar dat die in het bos verstop stond. Uit deze samenwerking ontstond het product GreenCalc+, duidelijk een opgewaardeerde versie van GreenCalc waarmee niet alleen gebouwen konden worden berekend en in één index getal konden worden uitgedrukt, maar ook wijken. In die periode werden ook veel gebouwen voor de Rijksgebouwendienst doorgerekend met GreenCalc, waardoor er een aardige lijst ontstond en daarmee de benchmark zich langzaam kon ontwikkelen. Het blijkt zelfs mogelijk om de bekende DTO projecten (Duurzame Technologische Ontwikkeling, een prijsvraag hoe een Ministerie er in 2040 uit zou zien) te beoordelen met GreenCalc. Dit levert hele interessante inzichten op. Een van de vele berekeningen die NIBE met GreenCalc maakte 66 25 jaar NIBE - Projecten 1996-2000
Veel werk voor de Rijksgebouwendienst In de aanloop naar het uitkomen van GreenCalc in 1996 vonden een aantal studieopdrachten plaats en werd de Bèta-versie van het programma getest op de nodige projecten. Studie opdrachten waren onder andere: Beleid per m2, waarin gekeken werd of het mogelijk is om een maximale milieubelasting per m2 bvo te accepteren als goed (inmiddels lijkt het erop dat dit in 2016 ingevoerd gaat worden!) Milieu taxatie: is het mogelijk bestaande gebouwen op basis van hun tijdskenmerken en afmetingen een milieukengetal te geven? Ambitieboek GreenCalc, wat zijn onder welke omstandigheden haalbare en toch ambitieuze kengetallen? Wat is de invloed van levensduur op de milieu-index? De invloed van hoogbouw op de milieu-index Opstellen van GreenCalc rekenprotocollen i.s.m. KPMG Via een vooraf vastgestelde ambitie is het mogelijk te bepalen welke inspanningen verricht moeten worden, dit aan het voorbeeld Provinciehuis Zwolle Doorgerekende projecten zijn onder andere: Berekening nieuwbouw KNMI te De Bilt Prijsvraag Rijkswaterstaat Terneuzen Prijsvraag DTO factor 20 projecten Prijsvraag uitbreiding 2e Kamer Inrichting VROM kantoor Haarlem Prijsvraag vliegbasis Gilze Rijen Ontwikkelingen Lille rond station TGV: Euralille Prijsvraag CJIB Leeuwarden Ontwikkeling Strijpse Kampen Eindhoven 67
Diverse andere soorten projecten Adviseren en begeleiden nieuwbouw GGD Tiel Winnen van een prijsvraag van de gemeente Den Haag duurzaam achter de duinen met het thema Recycle: maken van een grondstoffenbank van te slopen gebouwen om te bezien wanneer die bouwdelen in nieuwbouw hergebruikt kunnen worden (al in 1996!, deze ideeën beginnen nu weer op te komen in het kader van de circulaire economie) Onderzoek Duurzame Zorgcentra voor Novem met 20 praktijk zorgcentra en later wordt er een handleiding geschreven voor een duurzaam zorgcentrum Voor provincie Zuid-Holland onderzoek naar vervuilde gasfabriek locaties, kunnen kosten sanering terugverdiend worden met grondopbrengst? Advies bij nieuwbouw hoofdkantoor ABN-AMRO aan Zuidas Prijsvraagontwerp Watertoren Bussem gewonnen Voor Ministerie VROM spreken op congres Bologna/Italië (Hier is ook een leuke anekdote over te vertellen. Marcel Dewever en Michiel Haas waren uitgenodigd om een presentatie te geven voor de pers en een aantal genodigden in het Duits. Marcel had zijn tekst keurig laten vertalen in het Duits, Michiel vertrouwde op zijn redelijk goede Duits dat hij het zo zou kunnen vertellen. Op het moment dat Marcel in het Duits begint voor te lezen wordt de vraag gesteld of hij het ook in het Engels zou kunnen vertellen. Geen probleem, Marcel duikt in zijn tas en pakt daar de Engelse vertaling uit en begint gewoon het verhaal in het Engels voor te lezen. Michiel krijgt een enorme schrik, zijn Gewonnen prijsvraag voor de watertoren te Bussum en meegewerkt aan de duurzame materiaalkeuze bij het hoofdkantoor van ABN-AMRO 68 25 jaar NIBE - Projecten 1996-2000
Duits is dan wel goed, maar zijn Engels niet en nu moet hij het verhaal uit zijn hoofd in het Engels houden. Het is uiteindelijk wel gelukt!) Advies en samenwerking met Lucien Kroll bij een school in Faenze/Italië, daar komt een jarenlange vriendschap en samenwerking uit voort met diverse gemeenschappelijke projecten School in Faenza/Italië waar de eerste samenwerking met Lucien Kroll ontstond In opdracht van IMAG/DLO worden de milieueffecten beoordeeld van milieuvriendelijke varkensstallen en de effecten van ander voer op het milieu (Ook hier een grappig voorval. Michiel Haas werd benaderd voor deze opdracht, maar als overtuigd vegetariër leek dit geen opdracht voor het NIBE. Daar is de volgende oplossing voor gevonden. Op voorwaarde dat diervriendelijkheid betrokken werd in het project, was NIBE bereid mee te werken. Ook hier werden interessante inzichten verkregen In opdracht van Novem werd gekeken in hoeverre warmtepompen een bijdrage aan duurzaamheid zouden kunnen geven. Het resultaat is bekend In opdracht van het Ministerie van VROM werd, samen met de TU/e en Annelies van Bronswijk (AllergoConsult), onderzocht wat de gezondheidseffecten zijn van 69
Er werden plannen gemaakt voor een zelfvoorzienend vakantieoord op Samos Het gerechtsgebouw in Tiel was een van de pilots in het onderzoek naar Duurzame Monumentenzorg duurzaam bouwen. Een rapportage die heel veel effect heeft gehad, ook op het beleid NIBE gaat internationaal met de beoordeling van het BOS-Haus, een zogenaamd prefab huis en met de OBI bouwmarkt in Hamm Michiel Haas wordt gevraagd in de jury van het te bouwen Eco-huis in Antwerpen Op Samos worden de plannen gemaakt voor een zelfverzienend vakantiepark Samos Yachting In Antwerpen wordt gewerkt an het verduurzamen van het kazerneterrein De prijsvraag van de Handelskammer in München wordt beoordeeld op gebied van duurzaamheid NIBE doet de voorselectie voor de prijsvraag: hergebruik gebouwen, er zijn veel interessante ideeën, maar niet alles is even positief Voor TU Delft, faculteit Civiele Techniek wordt een onderzoek gedaan naar mogelijke promotie en afstudeer onderwerpen op gebied van duurzaamheid. Andy van den Dobbelsteen voert dit onderzoek uit en besluit zelf ook een onderwerp te gaan invullen en gaat promoveren aan de TU Delft In opdracht van VROM participeert het NIBE in een EU project waarin een poging gedaan wordt om de regelgeving inzake berekening van het energieverbruik van een gebouw te harmoniseren, dit is niet mogelijk gebleken en nu nog steeds niet In opdracht van Rijkswaterstaat wordt door NIBE, op basis van GreenCalc, een keuzemodel gemaakt voor milieuvriendelijke Kust- en Oeverwerken Voor het College van Ziekenhuisvoorzieningen wordt een brochure geschreven in het kader van referentiekader 2000 over 70 25 jaar NIBE - Projecten 1996-2000
duurzaam bouwen NIBE is via de Brink Groep betrokken bij het vernieuwen van het Provinciehuis Zwolle In Apeldoorn wordt in opdracht van wbv St. Joseph begonnen aan het begeleiden van bewoners bij een duurzaam project met beoogd architect Hundertwasser, helaas overlijdt de kunstenaar voor het project goed en wel is begonnen Rapportage inzake een duurzame en gezonde materiaalkeuze voor het vernieuwde Erasmus Medisch Centrum Voor de Rijksdienst Monumentenzorg wordt begonnen met een onderzoek naar duurzame monumenten, uiteindelijk zal dat uitmonden in het DuMo Handboek en rekenmodel. Samenvatting 1996-2000 Deze tweede periode van vijf jaar kunnen worden samengevat in de volgende aantallen: eerste project nummer: 203, laatste nummer: 581 = 378 opdrachten, dat komt overeen met 75 opdrachten per jaar. Aan het einde van het tiende jaar heeft NIBE 10 medewerkers. In deze periode is de bekendheid van het NIBE aanzienlijk toegenomen. Het NIBE-team in 2000 71