www.deutschland-nederland.eu Resultaten

www.deutschland-nederland.eu Resultaten van de stakeholderconferenties op 17-04-2013 in Lingen en op 24-04-2013 in Cuijk

Stakeholderconferenties INTERREG Deutschland-Nederland In april organiseerde het Gemeenschappelijk INTERREG-Secretariaat op verzoek van de voorbereidingsgroep voor het toekomstige INTERREG V- programma twee stakeholderconferenties. Tijdens deze evenementen hadden relevante actoren uit de grensregio - afkomstig uit economie, wetenschap, overheid en maatschappij de mogelijkheid om hun ervaringen, wensen en kritiek met betrekking tot de inhoudelijke focus van het toekomstige INTERREG-programma langs de Duits-Nederlandse grens in te brengen. In totaal telden de twee conferenties meer dan 350 deelnemers. De basis voor discussie vormde de Programmaschets INTERREG V A Deutschland- Nederland, een samenvatting van de stand van zaken betreffende de inhoudelijke focus, opgesteld door de voorbereidingsgroep. Dit document is voorafgaand aan de conferenties beschikbaar gesteld aan alle deelnemers. Tijdens de thematische workshops ( economie, wetenschap en MKB / energie en CO 2 - reductie / natuur en milieu / arbeidsmarkt, onderwijs en ontmoetingen ) werd intensief en contructief gediscussiërd. Opvallend is, dat sommige aspecten kennelijk onafhankelijk zijn van specifieke thema s en daarom in de meeste workshops aan de orde kwamen. Het gaat hierbij om de volgende punten: Taal / taalverwerving / begrip voor cultuur(verschillen) zijn essentieel voor de succesvolle grensoverschrijdende samenwerking en hiermee moet ook in het toekomstige INTERREG-programma rekening worden gehouden Voor een succesvol subsidieprogramma is het belangrijk om over thema s, sectoren of branches heen te kijken en te denken ( Cross-overs ). Er bestaat in het grensgebied een grote hoeveelheid aan thema s (demografische veranderingen, waterbeheer, elektrische voertuigen, ) die een bijdrage kunnen leveren aan meerdere programmaprioriteiten en doeleinden. Reeds bestaande grensoverschrijdende netwerken/ clusters moeten benut en zinvol uitgebreid worden Open projectvormen (kaderprogramma s, strategische projecten) dienen te worden ontwikkeld, waarbij inhoud en doelen vooraf vastgelegd worden, maar pas in de loop van het project met concrete (innovatie)projecten gevuld worden. Op de volgende pagina s vindt u een samenvatting van de bijdragen en resultaten van de verschillende workshops, op basis van de documentatie die door de workshopleiders is opgesteld. 1. www.deutschland-nederland.eu

Workshop 1.1 Economie, wetenschap en MKB Thema s/prioriteiten in de grensregio: Health and Life Science, Healthy Ageing Mobiliteit Taal Demografische veranderingen CO 2 -reductie / energie-efficiëntie in MKB / CO 2 -arme vrijetijdsbesteding / klimaatveranderingen Elektrische voertuigen Smart homes Opslagtechnologieën Water / weersgegevens / rioolwater Landbouw en voeding / agrofood Creëren van spin-offs Logistiek / scheepvaart Nanotechnologie Oppervlakkentechnologie Biobased economy Concrete bijdragen/ kritiek /aanvullingen (op de programmaschets): Watertechnologie niet als zelfstandige sector genoemd; kan ook sector-overkoepelend gebruikt worden Maritieme economie niet genoemd ICT (infrastructuur, verbindingen, aanbod) wordt steeds belangrijker op het platteland Transport en logistiek in de periferie/ randgebieden; verbindingen tussen DE en NL creëren 2.

Toerisme heeft veel potentieel voor innovaties (verband tussen energie, innovatie, toerisme) Overige suggesties voor de vormgeving van het toekomstige programma: Goede banden en communicatie met bedrijven noodzakelijk Beschikbare competenties in wetenschap en onderzoek optimaal benutten Rekening houden met en benutten van reeds bestaande clusters/ netwerken; succesvolle projecten voortzetten Zoeken naar horizontale technologieën, die op verschillende vakgebieden kunnen worden ingezet innovatie niet te nauw definiëren (sociale innovatie is eveneens belangrijk voor grensoverschrijdende samenwerking) Op de thema s / uitdagingen / vraagstukken van het MKB aansluiten ( regelmatige en intensieve dialoog met MKBers en wetenschap noodzakelijk) Deelname moet voor het MKB eenvoudig en zonder hoge administratieve lasten mogelijk zijn Brede deelname van actoren waarborgen (mogelijk d.m.v. tenders / aanbestedingen / calls) Open projectvorm (inhouden en doelen vaststellen, actieve deelname aan concrete innovatieprojecten in een beperkte periode) 3. www.deutschland-nederland.eu

Workshop 1.2 Economie, wetenschap en MKB Thema s/prioriteiten in de grensregio: High Tech Systems ICT Sensortechnologie Biobased economy IT-veiligheid / cyber safety Rapid prototyping Agrobusiness Health and life science Medische technologie / e-health Creatieve industrie Productie en logistiek Personeel/arbeidsmarkt/bijscholing (human capital) Concrete bijdragen/ kritiek /aanvullingen (op de programmaschets): Ontbrekende sectoren: Creatieve industrie, maritieme economie, chemische sector, toerisme, nanotechnologie, nieuwe grondstoffen, waterbeheer (cross-over-thema), technologieën voor oppervlakken Overige suggesties voor de vormgeving van het toekomstige programma: Goede manieren van samenwerking vinden, die ook rekening houden met de beperkte middelen en de terughoudendheid wat betreft O&O en innovatie binnen het MKB Niet obstakels als uitgangspunten, maar actuele vraagstukken/ uitdagingen in de regio oppakken Horizontale samenwerking over clusters en thema s heen Maatregelen voor de omgang met cultuurverschillen / ontmoetingen van onderne- 4.

mers Ontwikkeling van kaderprogramma s op verschillende gebieden; bijv. technologie, healthy ageing, energie, gemeenschappelijk verzorgingsgebied (breedband, food, ) Meer / betere synergie tussen EU-programma s D.m.v. subsidie de afhankelijkheid van het MKB van grote bedrijven verminderen (toeleveringsindustrie) 5. www.deutschland-nederland.eu

Workshop 2 Energie en CO 2 -reductie Thema s/prioriteiten in de grensregio: Duurzame mobiliteit / Electromobiliteit Duurzaam transport / logistiek (LNG in de scheepvaart, optimalisatie van aandrijving en planning) Biogas Gebruik van restenergie Geothermie Decentrale energieproductie Energie-opslag Smart grids Energie-efficiëntie in bedrijven (bijv. d.m.v. gebruik CO 2 -reducerende technieken) Energetische sanering van gebouwen CO 2 -neutraal toerisme Integratie van regionale meteorologische gegevens Biobased economy Overige suggesties voor de vormgeving van het toekomstige programma: Er zijn dwarsverbanden met de agrarische sector, water en sensortechnologie Bewustzijnsvorming bij burgers Netwerken over de grens versterken Opzetten van clusterprojecten Maatregelen om taal- en cultuurbarrières aan beide zijden van de grens te verminderen Samenwerking tussen instanties (bijv. bij de ontwikkeling van restwarmtenetten) 6.

Workshop 3 Natuur en milieu Thema s/prioriteiten in de grensregio: Bescherming van de grensoverschrijdende natuurlijke leefomgeving (heide, bos, veen) Grensoverschrijdende biotoop-verbindingsassen Bescherming van grensoverschrijdende wateren Beschermingsconcepten voor weidevogels Stikstofbelasting van grond en water Reduceren van emissies Klimaat-adaptatie Risicopreventie (bescherming tegen overstromingen) Concrete bijdrages/ kritiek /aanvullingen (op de programmaschets): Deelnemers aan de workshop missen het thema water, vooral oppervlaktewater (zee, plassen, rivieren, beken, vaarten en kanalen) en afvalwater (riolering, zuivering) Er ontbreekt een herkenbare en concrete ontwikkelingsdoelstelling bij de thema s klimaatbescherming, natuur en milieu De workshopdeelnemers wensen dat er rekening wordt gehouden met het thema toerisme (met het oog op het economische belang van deze sector voor de grensregio); aan het verband tussen toerisme en cultuur- en natuurerfgoed wordt niet voldoende aandacht gehecht Een verband tussen de subthema s in deze prioriteit en de subthema s in de andere prioriteiten ontbreekt hoewel deze prioriteit mogelijkheden tot combinaties met andere prioriteiten biedt; cross-over-projecten zouden een toegevoegde waarde voor het programma kunnen zijn Overige suggesties voor de vormgeving van het toekomstige programma: Ervaren projectpartners bij de selectie en definitie van resultaatindicatoren betrekken Mogelijkheid tot uitvoering van kleine projecten, waarbij de daadwerkelijke samen- 7. www.deutschland-nederland.eu

werking centraal staat; dit aspect ontbreekt vaak bij grote projecten (majeure projecten INTERREG A, maar ook INTERREG B- en C-projecten) Het thema waterbeheer is geschikt als cross-over-thema richting prioriteit 1 en 2 Selectie van het thematische doel 5 uit het menu van de Europese Commissie (bevordering van de aanpassing aan de klimaatverandering, risicopreventie en risicobeheer) In het kader van de workshops werden ook een position paper van de gezamenlijke waterorganistaties over de toekomstige samenwerking langs de Nederlands-Duitse grens en een gezamenlijk standpunt van Natuurmonumenten en het NABU-Landesverband Nordrhein-Westfalen in de discussies ingebracht. 8.

Workshop 4 Arbeidsmarkt, onderwijs en ontmoetingen Thema s/prioriteiten in de grensregio: Kennis van taal en cultuur Taalverwerving (in het hele onderwijssysteem) Tekort aan vakmensen/ experts Opheffen van mobiliteitshindernissen (bijv. Erkenning van kwalificaties) Advies voor grenspendelaars Demografische veranderingen / vergrijzing Grensoverschrijdende gezondheidszorg Kunst / cultuur / sport Inclusie Overige suggesties voor de vormgeving van het toekomstige programma: Lange traditie van de samenwerking; wederzijds vertrouwen en begrip ( hier moeten ook toekomstige projecten op gebaseerd zijn) Kleine projecten kunnen makkelijker en sneller gerealiseerd worden; uit deze projecten kunnen dan stabiele netwerken ontstaan Op het gebied van arbeidsmarkt zijn er veel aanknopingspunten met de andere prioriteiten Werkgelegenheid en het verminderen van jeugdwerkloosheid zijn centrale doelstellingen van de EU 2020-strategie; daarom dient er bij het beoordelen van projecten op het gebied innovatie, technologie en MKB ook altijd rekening te worden gehouden met het aspect werkgelegenheid Behoud van people-to-people-projecten ( eenvoudige administratieve uitvoering; vrijwilligerswerk bevorderen); people-to-people is de oorspronkelijke kerngedachte van de grensoverschrijdende samenwerking Het thema taal is van groot belang en daarmee moet in het toekomstige programma rekening worden gehouden 9. www.deutschland-nederland.eu

Deelnemers Stakeholderconferentie Lingen (Ems), 17-04-2013 Piet Alberts (TechnologieCentrum Noord Nederland) Frans Alting (Kamer van Koophandel Noord- Nederland) Wolfgang Arens-Fischer (Hochschule Osnabrück) Gerda Baarsma (Provincie Fryslan) Karl Heinz Bakenhus (Landkreis Aurich) Katja Baumann (MARIKO GmbH) Peter Beck (ECOS Consult) Anke Beensen (Niedersächsisches Ministerium für Wirtschaft, Arbeit und Verkehr) Marijke Bergink (Waterschap Degge en Dinkel) Reinhard Bernshausen (Bezirksregierung Münster) Linda Blom (EUREGIO) Herman Blom (Stenden Hogeschool) Vincent Bökkerink (Gemeente Enschede) Toon Bom (Gemeente Enschede) Kathrin Bonhoff (Wirtschaftsförderungsgesellschaft für den Kreis Borken in Ahaus) Johannes Boshuizen (Provincie Groningen) Sarah Bössow (Euregio Rhein-Waal) Bert Bouwmeester (Gemeente Coevorden) Anita Brinks (Indes) Jenny Brockötter - Modderman (Gemeente Stadskanaal) Matthias Brucke (Automotive Nordwest) Paul Brugman (EUREGIO) Ludger Bruns (Handwerkskammer Münster) Manfred Buers (Gemeinde Salzbergen) Anita Buijs (Eems Dollard Regio) Anna Butzin (Institut Arbeit und Technik) Herrie Caspers (Provincie Drenthe) Patrick Cnubben (Energy Valley Foundation) Andreas Conrads (Landkreis Grafschaft Bentheim) Floor de Jong (Gemeente Groningen) Henk de Jong (Gemeente Emmen) Jeanine de Regt (Universiteit Twente, MIRA) Michael Deitmer (Ministerium für Wirtschaft, Energie, Industrie, Mittelstand und Handwerk NRW) Dr. Gerd Eckstein (Kreis Borken) Karin Eden (Ems Dollart Region) Udo Eggert (TBR Technische Betriebe Rheine AöR) Henk Everts (Gemeente Coevorden) Bettina Fabich (DENIES) Horst Feddermann (Stadt Aurich) Dr. Fabian Feil (Niedersächsisches Ministerium für Soziales, Frauen, Familie, Gesundheit und Integration) Mareike Fischer (MCON Dieter Meyer Consulting) Helge Franzisky (VitaAkademie GmbH) Alex W. Friedrich (UMCG) Uwe Fritsch (Steinbeis-Transferzentrum Grafschaft Bentheim) Armin Gallinat (Ems Dollart Region) Isabelle Gawenat (Oldenburger Energiecluster OLEC e.v.) Freek Goeree (Ems Dollart Region) Josef Grave (Emsländische Landschaft) Karel Groen (Eems Dollard Regio) Hans Hartog (Recreatieschap Drenthe) Carolin Hartwig (KreisSportBund Emsland) Riekus Hazelaar (Gemeente Coevorden) Ilona Heijen (Ems Dollart Region) Leo Hellinga (Gemeente Groningen) Wubbo Heres (RPM der EDR) Dr. Dirk Heuwinkel (Landkreis Osnabrück) Dr. Gerold Holtkamp (Gemeinsame Technologie- Kontaktstelle der Osnabrücker Hochschulen) Birgit Honé (Staatssekretärin, Niedersächsische Staatskanzlei) Annet Horstman (Gemeente Hengelo) Gert-Jan Hospers (Universiteit Twente/ RU Nijmegen) Ido Iurgel (Hochschule Rhein Waal) 10.

Alexander Jaegers (EUREGIO) Jan Jager (Stenden Hogeschool/API Institute) Nikolaus Jansen (Regierungsvertretung Oldenburg) Angelica Kaus (Rijksuniversiteit Groningen) Wolfgang Kellner (Stadt Leer) Gerhard Kemmerling (Deutsche Rentenversicherung Westfalen (Auskunfts- und Beratungsdienst)) Patrick Kettler (MKULNV NRW) Franz-Josef Kettmann (VitaAkademie GmbH) Ludger Kewe (Samtgemeinde Werlte) Rainer Kinzel (Stadt Emden) Günter Klemm (Wirtschaftsförderung Münster GmbH) Günter Klene (KreisSportBund Emsland e.v.) Ingrid Klinge-van Rooij (Stichting Energy Valley) Marc Klinke (Die Nordsee GmbH) Minke Kloppenburg (Noorderpoort) Peter Paul Knol (Gemeenschappelijk INTERREG- Secretariaat) Meike Knop (Stadt Varel Stabsstelle Wirtschaftsförderung) Stephanie Koch (Transferagentur FH Münster) Andreas Kochs (Euregio Rhein-Waal) Martina Kramer (Int. Naturpark Bourtanger Moor - Bargerveen) Harald Krebs (Landkreis Leer) Elke Kunen (HAS Hogeschool) Wolfgang Ladwig (VitaAkademie GmbH) Alex Lanz (Lanz organisatie & advies bv) Jürgen Lenzing (Stadt Haren (Ems)) Siep Littooij (Saxion FHS) Gregor Lonnemann (Samtgemeinde Freren) Sandra Ludden (Emsland Touristik GmbH) Eisse Luitjens (NV NOM) Roland Marechal (Recreatieschap Drenthe) Oliver Melchert (Die Nordsee GmbH) Thomas Melchert (Handwerkskammer Münster) Dieter Meyer (MCON Dieter Meyer Consulting) Peter Moorman (Provincie Overijssel) Roland Naul (Willibald Gebhardt Institut e.v.) Hartmut Neumann (Industrie- und Handelskammer für Ostfriesland und Papenburg) Willem Niessink (Provinz Groningen) Hans Nowak (Samtgemeinde Sögel) Moira Numan (Gemeente Coevorden) Heiko Ockenga (IG-Zeitreise, Netzwerk Geschichte er-leben) Jan Oostenbrink (EUREGIO) Bernd Ostermann (Stadt Meppen) Bernhard Parisius (Staatsarchiv Aurich) Jan Peters (Imotec) Melanie Philip (VitaAkademie GmbH) Andreas Polle (Ostfriesland Tourismus GmbH) Hermann-Josef Raatgering (Wirtschaftsförderungsgesellschaft für den Kreis Borken in Ahaus) Jendrik Rah (Stadt Emden) Mario Rauch (Ems Dollart Region) Johannes Reef (DNL-contact) Jeanine de Regt (Universiteit Twente) Tobias Renner (Deutsch-niederländisches Koordinierungsbüro Deltarhein-Ost) Heidi Ricke (Emsland GmbH) Wytze Rijke (TCNN) Katrin Rodrian (Ostfriesische Landschaft) Herbert Rolfes (Landkreis Emsland) Christa Rölver (Deutsche Rentenversicherung Westfalen) Heike Rothkegel (Kamer van Koophandel Noord- Nederland) Sophie Rotter (Landkreis Osnabrück) Albert Ruiter (Provincie Fryslan) Ralf Runde (EUREGIO) Gerard Salemink (Saxion Hogescholen) Jacques Scheres (azm/mumc Maastricht) Paul Schilderink (Ministerie van Economische Zaken) Maik Schmeltzpfenning (Emsland GmbH / MEMA- Netzwerk) Jan-Hendrik Schmitz (DNL-contact.de) Jan Scholten (Syntens Innovatiecentrum) 11.

Peter Schouwstra (Provincie Groningen) Dieter Schröer (MARIKO GmbH) Frank Schumacher (Hanze Hochschule Groningen) Carsten Schüer (Stadt Lingen) Esther Seidel (Bescheinigungsbehörde INTERREG IV A) Franz-Josef Sickelmann (Regierungsvertretung Oldenburg) Heleen Sombekke (Wetsus) Martijn Spaargaren (Gemeinsames INTERREG- Sekretariat) Anko Spoelstra (Atlas) Jens Stagnet (Wachstumsregion Ems-Achse e.v.) Dr. Ing. Helmut Steinkamp (Deutsches Institut für Lebensmitteltechnik e.v.) Ludger Tallen (t.tallen@geeste.de) Tim Terhorst (Gemeinsames INTERREG- Sekretariat) Melanie ten Asbroek (Universiteit Twente) Frederik Terporten (Euregio Rhein-Waal) Gudrun Többe (Landkreis Osnabrück) Werna Udding (Provincie Groningen) Henk v.d. Graven (Gemeente Emmen (NL)) Wimjan van der Heijden (Waterschap Groot Salland) Angelika van der Kooi (EUREGIO) Ard van der Tuuk (Gedeputeerde Provincie Drenthe) Bernd van Ellen (Stadt Emden - Wirtschaftsförderung) Piet van Erp (Waterschap Regge en Dinkel) Vanessa van Hest (Hezelburcht Consultancy BV) Josine van t Klooster (University Medical Center Groningen) Norbert Verst (Wirtschaftsverband Emsland) Rien Vervoort (NutraVit Technology) Corina Vogt (INCAS3) Tineke Vonk (Eems Dollard Regio) Jessica Vrielmann (Regionalmanagerin LAG Südliches Emsland) Jan Waalhuis (Gemeente Stenden) Frederik Wanink (DNL-contact) Imke Wemken (Ostfriesland Tourismus GmbH) Julia Wengert (Gemeinsames INTERREG- Sekretariat) Hermann Wessels (Ems Dollart Region) Dr. Paul Weßels (Ostfriesische Landschaft) Jan Albert Westenbrink (Marketing Drenthe) Frauke Wiedermann (Hanse Institut Oldenburg - Bildung und Gesundheit GmbH) Marcel Wiggers (ROC van Twente) Thomas Windmulder (Regio Twente) Frank Wissink (Enrichment Technology Company) Drs. Jochem Wolthuis (NL-D communicatie) Heinrich J. Wörtche (INCAS3) Sjoerd Zoete (Euregio Rijn-Waal) 12.

Deelnemers stakeholderconferentie Cuijk, 24-04-2013 Harry Ankoné (Mecon Engineering) Svenja Arntz (Euregio Rhein-Waal) Heike Au (AOK Rheinland) Dr. Andreas Baar (Innos Sperlich GmbH) Stephanie Bahr (Hochschule Niederrhein) Martina Baumgärtner (Wirtschaftsförderung für den Kreis Viersen mbh/tourismus) Rolf Becker (Hochschule Rhein-Waal) Sebastiaan Berendse (Stichting kiemt) Twan Beurskens (Provincie Limburg - Gedeputeerde voor Economie en Grondbedrijf) Henk Blaauw (HBCB) Gert-Jan Bles (Candea College) Ralf Block (BIGATEC Ingenieurbüro für Bioenergie) Angelika Blumberg-Osthoff (Bezirksregierung Düsseldorf) Charlotte Bol (Provincie Noord-Brabant) Will Bongaerts (HAN) Hildegard Bongert-Boekhout (Kreishandwerkerschaft Borken) Piet Boomsma (Euregio Rhein-Waal) Sarah Bössow (Euregio Rhein-Waal) Oliver Breuer (GIQs e.v.) Emiel Brouwer (Onderzoekcentrum B-ware) Dr.-Ing. Tobias Bruckmann (Universität Duisburg- Essen) Paul Brugman (EUREGIO) Gertie Brummans (H&G Group) Frank Butenhoff (Ministerium für Wirtschaft, Energie, Industrie, Mittelstand und Handwerk NRW) Marvin Chirino (Trias Subsidie) Ronald Cieraad (Kamer van Koophandel Centraal Gelderland) Frits Clappers (gemeente Nijmegen) Bart Coppes (Fontys Hogescholen) Tom Cornelissen (Oost NV) Pieter de Boer (Provincie Noord-Brabant) Gerrit de Goeijen (de Goeijen Management Consultancy) Wies de Jong (Bureau Buiten) Margot de Jong-Jennen (euregio rijn-maasnoord) Joyce de Laat (Brainport Development N.V.) Diederik de Loë (Océ-Technologies B.V.) Marcel de Pender (Brainport Development) Heidi de Ruiter (Euregio Rijn-Waal) Bert de Wit (NV Industriebank LIOF) Michael Deitmer (Ministerium für Wirtschaft, Energie, Industrie, Mittelstand und Handwerk NRW) Jan Derks (Climeco Engineering & Consultancy) Jaap Deutekom (Industriële Kring Land van Cuijk en Noord-Limburg/Teunesen Zand en Grint bv) Ellen Dörr (Ministerium für Wirtschaft, Energie, Industrie, Mittelstand und Handwerk NRW) Petra Eimers (Gemeente Gennep) Jessica Eisenmann (Bezirksregierung Düsseldorf) Mariëlle Feenstra (Gemeente s-hertogenbosch, directie Stadsbedrijven) Jan Finkenflugel (Lokaal Belang, gemeente Oude IJsselstreek) Ulrich Francken (Gemeinde Weeze) Gerda Franken (Industriële Kring Land van Cuijk en Noord-Limburg/Teunesen Zand en Grint bv) Sally Friedrich (Euregio Rhein-Waal) Christian Fritz (Radboud Universiteit Nijmegen // B-Ware research center) Armin Gallinat (Ems Dollart Region) Leo Giesbers (Bürgermeister der Gemeinde Sonsbeck) Gerhard Gizler (Nieders. Ministerium für Wirtschaft, Arbeit und Verkehr (Ref. 35)) Lothar Goetz (Ministerium für Arbeit,Integration und Soziales NRW) Koen Grob (HaskoningDHV Nederland B.V.) Hans Hanssen (Noviotech BV) 13.

Ton Hermanussen (RMB, adviesdienst Noord Oostbrabant) Gerhard Heusipp (Hochschule Rhein-Waal) Trudy Hoenselaar (Kamer van Koophandel Centraal Gelderland) Bastian Hoffmann (Hochschule Rhein-Waal) Karina Holtkamp (Kreishandwerkerschaft Borken) Ilona Hübers-Buchmann (Stadt Hamminkeln) Arno Ingenbath (Geba-mbH) Alexander Jaegers (EUREGIO) Michiel Jannink (Demcon Advanced Mechatronics BV) Nick Jansen (Gemeente Peel en Maas) Nikolaus Jansen (Regierungsvertretung Oldenburg) Jaap Jongeneel (Waterschap Rijn en IJssel) Jeroen Joon (Gemeente Cuijk) Ronald Jousma (Ministerie van Economische Zaken) Sjaak Kamps (Euregio Rhein-Waal) Joachim Kaufmann (Euregio Rhein-Waal) Evert Kloosterboer (Dienst Landelijk Gebied) Peter Paul Knol (Gemeenschappelijk INTERREG- Secretariaat) Andreas Kochs (Euregio Rijn-Waal) Wilfrie Koekkoek (ROC Nijmegen / Rijn IJssel) Annette Kranz (Wirtschaftsförderung der Landeshauptstadt Düsseldorf) Saskia Kuiper (Grontmij) Michael Kuklinski (Euregioratsmitglied ERW) Irmgard Kulka (Stadt Emmerich) Anne Landstra (Brainport Development N.V.) Peter Leerkamp (Ft Innovations bv) Sandra Linssen (Gemeente Oss) Ilse Lüngen (Landschaftsverband Rheinland) Maurice Maessen (Gemeente Roermond) Linette Mak (Landwaard) Christianne Marcelis-van Acker (Wageningen UR) Pieter Meijboom (Stadsregio Arnhem Nijmegen) Ilka Meisel (Ministerium für Wirtschaft, Energie, Industrie, Mittelstand und Handwerk NRW, INTERREG IV C) Dipl.-Ök. Markus Menkhaus-Grübnau (Hochschule Niederrhein) Armin Moeller (euregio rhein-maas-nord) Marnix Muller (Ministerie van Economische Zaken) Norbert Müller (Innos Sperlich GmbH) Hans Nijboer (Gemeente Lingewaard) Henk Nijhuis (Gemeente Nijmegen) Ton Nilsen (Provincie Limburg) Ruud Nissen (MORE Projectbegeleiding) Dr. Heinz-Georg Nothofer (Cluster NanoMikroWerkstoffePhotonik.NRW) Petar Opic (Provincie Gelderland) Bas Ouwehand (ERAC) Gerard Peeters (5*regio Noordoost Brabant) Herman Pieper (Fractievoorzitter VVD Statenfractie Overijssel) Dirk Plees (Provincie Limburg) Eric Poot (Head of team Crop and Farm Systems - Wageningen UR Glastuinbouw) Jesse Poppema (Grontmij) Marloes Pril (Gemeente Roermond) Angelika Raasch (Ministerium für Wirtschaft, Energie, Industrie, Mittelstand und Handwerk NRW) Michael Reichartz (euregio rhein-maas-nord) Eva Remke (Stichting Bargerveen (Tierökologie, Radboud Universität Nijmegen)) Tobias Renner (Grensoverschrijdend platform voor Regionaal Waterbeheer) Martina Reuber (Landwirtschaftskammer Nordrhein-Westfalen) Leo Reyrink (Grenspark Maas-Swalm-Nette) Herbert Rolfes (Landkreis Emsland) Roger Rossmeisl (Waterschap De Dommel) Vicky Rous (Gemeente Venlo) Martin Ruiter (Wepro Special Projects) Ralf Runde (EUREGIO) Els Rutting (Waterschap Rijn en IJssel) Dietmar Sagel (Stadt Nettetal) Bruno Sagurna (Stadt Duisburg) Hans-Willi Schemken (AOK Rheinland) 14.

Paul Schilderink (Ministerie van Economische Zaken) Huub Schoenaker (Tarmo) Hedwig Schomacher (Berufskolleg Vera Beckers Krefeld) Prof. Dr. Johan Schot (TU Eindhoven) Rob Schrauwen (Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO)) Martin Schreurs (PNO) Ivo Schrijer (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) Carola Schroer (Euregio Rhein-Waal) Anne-Hendrike Schuurman (Waterschap Aa en Maas) Elisabeth Schwenzow (EUREGIO) Franz-Josef Sickelmann (Regierungsvertretung Oldenburg) Henk Siroen (Gemeente Cuijk) Piet Sonneveld (HAN Universty of Applied Sciences) Jan Stoffelen (Gemeente Boxmeer) Dr. Barbara Stoschek (Ministerium für Wirtschaft, Energie, Industrie, Mittelstand und Handwerk NRW) Wilma Strijbos (Waterschap Peel en Maasvallei) Annelies Swarts (TRIAS) Sandie te Pas (Candea College) Reinhardt te Uhle (Europ. Akademie des Sports) Dieuwertje ten Brinke (Radboud Universiteit) Tim Terhorst (Gemeinsames INTERREG- Sekretariat) Frederik Terporten (Euregio Rhein-Waal) Robert Tonks (Stadt Duisburg) Piet van t Wout (50plus fractie Overijssel) Jos van den Boogaart (Gemeente Mill & St. Hubert) Angelika van der Kooi (EUREGIO) Wilko van der Meer (BAS Research & Technology) Rob van der Vem (Rob van der Vem Consultancy) Margaret van Diermen (Gemeente Oude IJsselstreek) Harry van Diessen (H&G Group) Jan van Hees (Regio Venlo/Greenport Venlo) Tim van Hees (Stadt Geldern) Rob van Herwijnen (Gemeente Arnhem) Peter van Heyst (Kamer van Koophandel Limburg) Wim van Hooff (Adviesbureau Wim van Hooff) Janine van Hulsteijn (Gemeente Gennep) Wiljan van Laarhoven (Promint Projectmanagement) Frank van Lamoen (Provincie Noord-Brabant) Ton van Lier (Gemeente Helmond) John van Sambeek (UMC St Radboud) Karel W.Th. van Soest (Gemeente Boxmeer) Jacques van Steenbergen (Provincie Overijssel) Hans van Tillo (Fontys Hogeschool Kind & Educatie) Peggy van Vliet (Gemeente Oss) Kees Veelenturf (NXP Semiconductors) Peter Velter (Regio Limburg Noord) Jos Verbeeten (Euregio-ambassadeur) Anne Verhaag (Brainport Development) Leon Verhoeven (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) Yvonne Vermonden (PNO Consultants) Hein Vosman (Radboud Universiteit) Peter Wassink (Gemeente Millingen aan de Rijn) Dorien Wellen (Radboud Universiteit Nijmegen) Julia Wengert (Gemeinsames INTERREG- Sekretariat) Hermann Wessels (Ems Dollart Region) Rob Wientjens (Climeco Engineering & Consultancy) René Wijlens (Sports & Technology) Paul Wilbers (Gemeente Ubbergen) Hein Willems (Solliance) David Willemsen (Gemeente Arnhem) Mark Wintjes (Gemeente Wijchen) Jacky Wolf (Greenport Venlo) Carolien Zijlstra (Wageningen UR) Sjoerd Zoete (Euregio Rhein-Waal) 15.

Partners in het INTERREG IV A programma Deutschland-Nederland: Uitgever: Gemeenschappelijk INTERREG-Secretariaat, c/o Euregio Rijn-Waal, Emmericher Straße 24, 47533 Kleve Email: info@deutschland-nederland.eu www.deutschland-nederland.eu