RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK 'T IEMENSCHOER EN T KORHOEN, SCHOOL VOOR SO/VSO- ZML School : 't Iemenschoer en t Korhoen, school voor so/vsozml Plaats : Hengelo (Ov) BRIN-nummer : 01CN Onderzoeksnummer : 89901 Datum schoolbezoek : 7 Datum vaststelling : 19 december 2006
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...5 2 DE UITGANGSSITUATIE VAN DE SCHOOL...7 3 OORDEEL OVER DE INDICATOREN...9 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT...13 3
1 INLEIDING Op 7 bezocht de Inspectie van het Onderwijs 't Iemenschoer (afdelingso-zmlk) en 't Korhoen (afdeling vso-zmlk) in het kader van een jaarlijks onderzoek (JO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar een aantal indicatoren uit het door de inspectie gehanteerde toezichtkader speciaal en voortgezet speciaal onderwijs 2005. De indicatoren betreffen de volgende kwaliteitsaspecten: De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten; De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. De inspectie gaat zoveel mogelijk uit van de gegevens die de school zelf over de eigen kwaliteit heeft verzameld. Daarmee sluit de inspectie aan bij de specifieke situatie van de school en wordt de school bovendien niet onnodig belast. U heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. Wel heeft de schoolleiding voorafgaand aan het bezoek een beschrijving van de context, de uitkomsten van een welzijnsonderzoek onder het personeel en het vademecum van de school naar de inspectie gestuurd. De opzet van het onderzoek Het jaarlijks onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd; Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; Schoolbezoek, waarbij gesprekken met de directie zijn gevoerd over de onderzochte indicatoren en de ontwikkeling en voornemens van de school met name op onderwijsinhoudelijk terrein. 5
De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van de hiervoor genoemde aspecten van het onderwijs levert oordelen op een aantal indicatoren op. Na een korte beschrijving van de uitgangssituatie van de school (hoofdstuk 2), worden in hoofdstuk 3 deze indicatoren en de oordelen van de inspectie in een tabel weergegeven en van een toelichting voorzien. In hoofdstuk 4 zijn de afspraken over de invulling van het onderzoek in het volgende kalenderjaar aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. 6
2 DE UITGANGSSITUATIE VAN DE SCHOOL In de uitgangssituatie van de school hebben zich, ten opzichte van het laatste inspectiebezoek, een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) in juni 2004, geen ingrijpende veranderingen voorgedaan. De schoolleiding constateert dat er nauwelijks leerlingen vanuit de kdc worden aangemeld en dat bij de aanmeldingen van nieuwe leerlingen ook meer leerlingen vanuit het praktijkonderwijs, vanuit het Mozaïek (cluster 4) en vanuit de ambulante begeleiding afkomstig zijn. Daarmee wordt de hulpvraag van de zml-doelgroep steeds complexer. Door langdurige afwezigheid van de locatiedirecteur van 't Iemenschoer en wisseling van intern begeleider en orthopedagoog op 't Korhoen en diverse andere meldingen van langdurige afwezigheid van personeelsleden, onder meer door zwangerschaps- en ouderschapsverlof, is de personeelsbezetting het afgelopen schooljaar niet optimaal geweest. Desondanks is er toch hard gewerkt aan de onderwijskundige ontwikkelingen binnen beide afdelingen. De situatie is nu weer stabiel en de uitgangssituatie is al met al gunstig voor de verdere ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs. 7
3 OORDEEL OVER DE INDICATOREN De waarderingen die over de onderzochte indicatoren zijn gegeven, staan vermeld in de onderstaande tabellen. Iedere tabel wordt gevolgd door een toelichting op deze waarderingen van de inspectie. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. In de waardering op de indicatoren is tot uitdrukking gebracht in welke mate deze bijdragen aan de kwaliteit van het desbetreffende kwaliteitsaspect: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten). Deze waardering is gegeven indien de school geen betrouwbare en valide gegevens over haar opbrengsten beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van 't Iemenschoer en t Korhoen, school voor sovso-zml Cyclisch proces kwaliteitszorg 1 2 3 4 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. Toelichting: In lijn met wat in het vorige inspectiebezoek is vastgesteld, blijkt ook tijdens dit jaarlijkse onderzoek dat de school planmatig aan de verdere verbetering van haar onderwijskwaliteit werkt. Zij maakt opnieuw duidelijk, ondanks de personeelsperikelen, dat er sprake is van een 'lerende school'. In het document 'Context bezoek inspectie' van november 2007 noemt de schoolleiding, naast de veranderingen in de leerlingenpopulatie en in het team, ook de stand van zaken in de ontwikkeling van het onderwijs. Daaruit blijkt dat de school aan verschillende kwaliteitsaspecten werkt en voor een deel, bijvoorbeeld bij de leerlijnen, de werkzaamheden al heeft afgerond. Dat betekent dat voor de leergebied overstijgende vakken de meeste leerlijnen gereed zijn en voor de specifieke leergebieden, 'schoolse vakken', al belangrijke leerlijnen klaar zijn en komend schooljaar aan de overige wordt gewerkt. In het vso hebben de werkgroepen zich vooral gericht op de praktische vakken en arbeidstoeleiding. Ook daar zijn belangrijke vorderingen gemaakt. Zo zijn aan het eind van dit schooljaar de leerlijnen voor de praktische vakken gereed. De schoolleiding is kritisch over het externe aanbod aan leerlijnen voor de zml-scholen. Zij heeft daarom haar eigen plan getrokken. De intern begeleiders, die in het rec de werkgroep 'Onderwijs' vormen, coördineren de ontwikkeling van de leerlijnen. 9
Nu de leerlijnen (voor een belangrijk deel) beschikbaar zijn, kunnen de leraren in de handelingsplannen in beginsel ook concrete leerdoelen voor de leerlingen formuleren. Daarvoor is nog wel een vertaalslag nodig van de nu meestal nog vrij algemeen geformuleerde doelen in de leerlijnen naar concreet werkbare doelen voor de teamleden. De afdelingen hebben hard gewerkt aan de kwaliteit van de leerlingenzorg. De intern begeleiders observeren in de groepen en stellen zich op als coach. De groepsprocessen en de aanpak van de leraar komen daarmee op de agenda. Als de leerlingenzorg volledig op orde is, conform de eerder door de inspectie geplaatste bemerkingen, bestaat de mogelijkheid de resultaten van het onderwijs aan de hand van de handelingsplannen te bepalen en te evalueren. Daartoe is het wel nodig dat de afdelingen ook het ontwikkelings- of uitstroomperspectief in haar plannen opneemt. Dat zijn de doelen op de lange termijn waar alle andere doelen vanuit de leerlijnen op gericht zijn. De afdelingen zijn nu nog niet zover, maar de verwachting is gerechtvaardigd dat de afdelingen bij het volgende inspectiebezoek, waarin vooral de leerlingenzorg aan de orde zal komen, daartoe in staat zullen zijn. Naast de ontwikkeling van leerlijnen en de leerlingenzorg heeft de school ook gewerkt aan het pedagogisch klimaat, aan verdere verbetering van de didactische kwaliteiten van teamleden en aan diverse ICT voorzieningen, waaronder het leerlingvolgsysteem 'InfoSys'. Technische problemen zijn er de oorzaak van dat dit nog niet volledig werkt, maar aan het begin van het volgend schooljaar zijn de problemen naar verwachting opgelost en functioneert het beter. Nagenoeg alle punten uit het inspectieonderzoek zijn door de afdelingen aangepakt. Het enige punt van verbetering dat niet voldoende is aangepakt, zijn de tekortkomingen in de realisatie van voldoende onderwijstijd. De strekking van de inspectie-rapportage bleek niet voldoende duidelijk bij de schoolleiding. De school heeft echter de plicht ervoor te zorgen dat leerlingen voldoende tijd krijgen om te leren. Daar mag per dag maximaal 15 minuten pauze bij meegeteld te worden. De overige tijd voor fruit eten en verzorging e.d. kan alleen onderwijstijd zijn als er daadwerkelijk sprake is van onderwijsdoelstellingen, adaptief onderwijs en al wat bij goed pedagogisch en didactisch handelen behoort. Dat zal per leerling verschillen, maar standaard 15 minuten fruit eten per dag meerekenen als onderwijstijd, is niet acceptabel. Op de roosters stonden bij het vorige bezoek nog meer activiteiten die niet in relatie staan tot een herleidbaar leer- of vormingsgebied. Het is van belang dat de schoolleiding werkt aan bewustwording van de betekenis van onderwijstijd in het team en dat zij de roosters controleert op de daarin vemelde leerstofgebieden. Wat de kwaliteitszorg betreft hebben de afdelingen in hun planning opgenomen dat er een zelfevaluatie wordt voorbereid in het lopende schooljaar en dat deze zal worden uitgevoerd in het schooljaar 2007-2008. De school heeft nu al, samen met de andere scholen van de Stichting ZML Twente /Oost Gelderland, deelgenomen aan een welzijnsonderzoek onder het personeel. De resultaten daarvan bieden volgens de directie echter niet zoveel aanknopingspunten voor mogelijke verbeteracties. Dat heeft volgens de schoolleiding te maken met de kwaliteit van het instrumentarium. 10
Een tevredenheidsonderzoek kan weliswaar een onderdeel van kwaliteitszorg zijn, maar de afdelingen zullen dan eerst hun doelen voor de verschillende aspecten van de onderwijskwaliteit helder moeten hebben. Daarna kan een tevredenheidsonderzoek onder medewerkers goede aanknopingspunten voor borging of verbetering opleveren. Aangezien komend jaar het schoolplan opnieuw wordt vastgesteld, mag ervan worden uitgegaan dat daarin de doelen voor te realiseren onderwijskwaliteit duidelijk staan beschreven. Daarmee creëert de school een solide basis voor haar kwaliteitszorgsysteem. Samenvattend komt de inspectie tot de conclusie dat de afdelingen zich verder hebben verbeterd, dat zij de opbrengsten nog niet kunnen evalueren, maar dat bij het eerstvolgende inspectieonderzoek in 2007 zij daartoe in staat geacht mogen worden. Het kwaliteitsprofiel van t Korhoen, school voor vso/zml 11
12
4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Afspraak met betrekking tot wettelijke bepalingen Bij dit jaarlijks onderzoek heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijk bepalingen voldoet. Afspraken over de invulling van het eerstvolgende onderzoek. Het volgende bezoek van de inspectie zal in beginsel bestaan uit: een jaarlijks onderzoek (JO). Op basis van de gegevens die de inspectie verkrijgt bij dat jaarlijks onderzoek zal de inhoud van het volgende onderzoek volgens plannning bestaan uit: Onderzoek naar de kwaliteit van het systeem van leerlingenzorg, evaluatie van de opbrengsten en voorbereiding van het daarop volgende periodieke kwaliteitsonderzoek. 13