Aan de bewakingsondernemingen Aan de interne bewakingsdiensten O/Ref: VIII/D/BV/ Bijlagen: 2 BETREFT: Omzendbrief betreffende het koninklijk besluit van 30 december 1999 betreffende de vereisten inzake beroepsopleiding en ervaring, de vereisten inzake medisch en psychotechnisch onderzoek voor het uitoefenen van een leidinggevende of een uitvoerende in een bewakingsonderneming of interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de opleidingen (Besluit Opleiding Bewaking). A. Beroepsopleiding Het Koninklijk Besluit van 30 december 1999 betreffende de beroepsopleiding voor het personeel van bewakingsondernemingen en interne bewakingsdiensten is recent in werking getreden. U vindt de tekst ervan in bijlage 1. Via deze omzendbrief aan de ondernemingen en de interne bewakingsdiensten wens ik de krachtlijnen en de voornaamste bepalingen toe te lichten, zodat U in staat bent Uw medewerkers correct in te lichten omtrent de opleidingsvereiste. Een hervorming van de opleiding drong zich om verschillende redenen op. Vooreerst diende de regelgeving inzake opleidingen te worden aangepast aan de Europese regelgeving, die voorziet dat personen die in een lidstaat van de Europese Unie werden opgeleid of er beroepservaring opdeden, mits bepaalde voorwaarden, ook op het grondgebied van andere lidstaten hun beroepsactiviteiten kunnen uitoefenen. Verder werd door de wetswijziging van 9 juni 1999 een nieuwe bewakingsactiviteit aan de vier activiteiten, die oorspronkelijk in de bewakingswet waren opgenomen, toegevoegd. Deze activiteit heeft betrekking op het toezicht en de controle op personen met het oog op het verzekeren van de veiligheid op voor publiek toegankelijke plaatsen. De uitbreiding van het toepassingsgebied van de wet tot deze activiteit noodzaakte een aanpassing van de opleiding. Omtrent de nieuwe regelgeving zijn de Commissie opleiding en ook de vertegenwoordigers van de ondernemingen en de opleidingsinstellingen geconsulteerd. De bewakingssector is in volle evolutie. Er ontstaan nieuwe verschijningsvormen en andere wijzigen grondig, bijvoorbeeld omwille van nieuwe technologische ontwikkelingen. Er is taakdiversificatie en er ontstaan nieuwe specialisaties. Een gedegen opleiding vormt de noodzakelijke en voorafgaande voorwaarde voor een kwaliteitsvolle taakuitoefening. De bewaker moet een goede kennis bezitten van zijn bevoegdheden en verantwoordelijkheden.
Anderzijds moet zijn bijdrage een meerwaarde kunnen bieden aan de veiligheid en het veiligheidsgevoel. De vernieuwde opleiding omvat een sterk gereduceerde en een grote variatie kortlopende specialisatiemodules. Dit laat aan de ondernemingen toe hun bewakers op een flexibele wijze in te zetten en aan de werknemers in de sector zich gaandeweg te bekwamen tot gespecialiseerde medewerkers. Deze optie sluit aan bij de besprekingen die onder meer de ondernemers en de werknemersorganisaties hieromtrent hebben gevoerd in de Commissie Opleiding. Verder werden de vakken gemoderniseerd. Voor het leidinggevend personeel is een opleiding van 72 uren voorzien. Voor alle is een voorzien. Wie geslaagd is in deze kan één of meerdere gespecialiseerde opleidingen volgen. De bedraagt minimaal 66 uren, die worden gedoceerd in lesverband. Na het beëindigen van het theoretisch gedeelte van deze, kan een stage worden georganiseerd binnen de onderneming waar de kandidaat wordt (werd) aangeworven. Deze stage is echter volkomen facultatief en, zo ze georganiseerd wordt, bedraagt ze maximum 40 uren. Sommige ondernemingen wensen immers niet alleen dat de kandidaat zijn theoretische opleiding met succes gevolgd heeft, maar willen ook door de opleidingsinstelling laten nagaan of een kandidaat in staat is zijn taak in de praktijk op een correcte wijze uit te voeren. Ze willen de afgifte van een bekwaamheidsattest hiervan afhankelijk stellen. Nadat de kandidaat in het bezit is van een bekwaamheidsattest voor de kan hij één of meerdere bijzondere opleidingen aanvatten. Bewakingsagent belast met taken van interventie na alarm: 42 uren. Operator van een alarmcentrale: 27 uren. Persoonscontrole korte type: 20 uren. Persoonscontrole lange type: 58 uren. Winkelinspecteur: 45 uren. Wapenopleiding: 42 uren. Het bijzonder bekwaamheidsattest operator van een alarmcentrale is facultatief. Wie deze uitoefent hoeft deze opleiding niet gevolgd te hebben. Wanneer deze opleiding toch zou georganiseerd worden dient ze evenwel te verlopen volgens het minimumprogramma, zoals voorzien in het Koninklijk Besluit. Na het volgen van de bijzondere opleiding persoonscontrole korte type of persoonscontrole lange type kunnen de betrokken agenten worden ingezet voor het uitoefenen van activiteiten die betrekking hebben op het toezicht en de controle op personen met het oog op het verzekeren van de veiligheid op voor publiek toegankelijke plaatsen. Beide opleidingen onderscheiden zich echter doordat het korte type uitsluitend toegang geeft tot deze s waarbij geen toegangscontrole wordt uitgeoefend zoals voorzien in art. 8, 6 van de wet of waarbij geen controles worden uitgevoerd zoals voorzien in art. 8, 7 van de wet. Verder veronderstelt de persoonscontrole korte type dat de betrokkenen hun taak slechts sporadisch en onbezoldigd uitvoeren. Alle anderen dienen de opleiding persoonscontrole lange type te
volgen. Wie de opleiding persoonscontrole korte type met vrucht gevolgd heeft is voor de opleiding persoonscontrole lange type vrijgesteld van het vak eerste hulp bij ongevallen. Dit vak is voor beide opleidingen immers identiek. VRIJSTELLINGEN In een aantal gevallen genieten de leden van het leidinggevend en/of het vrijstelling van (bepaalde) opleidingen. Aangezien de bepaling hieromtrent, meer bepaald art. 22 3 van de wet verschillende malen inhoudelijk gewijzigd werd, verschilt de omvang van de vrijstelling waarop de betrokkenen kunnen beroep doen, al naargelang de periode waarin zij voor het eerst in dienst kwamen bij een vergunde bewakingsonderneming of een vergunde interne bewakingsdienst. De tabel opgenomen in bijlage 2 verduidelijkt hun situatie. Er is nooit enige vrijstelling mogelijk voor de bijzondere wapenopleiding en voor de bijzondere opleidingen persoonscontrole korte type, persoonscontrole - lange type en winkelinspecteur. De bewakingsagenten die evenwel deel uitmaakten van een vergunde bewakingsonderneming of interne bewakingsdienst op 1 januari 1999 kunnen het bijzonder bekwaamheidsattest winkelinspecteur bekomen zonder het afleggen van een examen, mits zij zonder enige afwezigheid deze opleiding gevolgd hebben. Op de algemene regel dat men geen bewakingsactiviteit mag uitoefenen zonder te voldoen aan de voorwaarde inzake beroepsopleiding bestaat echter één weliswaar tijdelijke - uitzondering. Personeelsleden van bewakingsondernemingen en interne bewakingsdiensten die uiterlijk op 31 december 1999 een aanvraag tot vergunning voor de activiteit persoonscontrole hebben ingediend, dienen slechts zes maanden na de betekening van mijn beslissing tot vergunning te beschikken over de bekwaamheidsattesten, vereist voor de uitoefening van deze activiteit. Tot dan mogen zij de activiteit persoonscontrole uitoefenen zonder dat zij over de vereiste bekwaamheidsattesten ( en de bijzondere opleiding persoonscontrole - korte type of lange type en winkelinspecteur, naargelang het geval) beschikken. Indien ik echter de vergunning weiger, moet de betrokken bewakingsonderneming of interne bewakingsonderneming op datum van de betekening van mijn beslissing haar activiteiten onmiddellijk staken. Dit heeft de facto tot gevolg dat het personeel dan ook geen activiteiten van persoonscontrole voor rekening van die onderneming of dienst meer zal kunnen uitoefenen vanaf die datum. Indien men daarentegen deel uitmaakt van het personeel van een bewakingsonderneming of interne bewakingsdienst die uiterlijk op 31 december 1999 geen aanvraag tot vergunning voor de activiteit persoonscontrole heeft ingediend, dan moet men zijn activiteiten staken tot op de dag dat men beschikt over alle vereiste bekwaamheidsattesten. De datum of de periode waarop een bewakingsagent in dienst was van een bewakingsonderneming of een interne bewakingsdienst en de aldaar uitgeoefende kan aangetoond worden met alle schriftelijke bewijsstukken, met uitzondering van de verklaring. Zo gelden de loonfiches uit deze periode, kopie van de inschrijving in het personeelsregister van de werkgever en het arbeidscontract of andere schriftelijke documenten die dateren van omstreeks de gestelde data. Een verklaring, die later (dan de betrokken periode) opgesteld werd door de vroegere werkgever volstaat niet. Ik apprecieer de waarde die aan de overgemaakte stavingstukken wordt gehecht. VROEGERE OPLEIDINGEN Een aantal opleidingen is gewijzigd. Voor sommige s is in de gewijzigde regelgeving voor het eerst voorzien in een basis- en in een gespecialiseerde opleiding. Diegenen die deze
vroegere opleidingen gevolgd hebben kunnen dan ook dezelfde s uitoefenen, waarvoor sinds kort voor het eerst meerdere opleidingen moeten gevolgd worden. Een conversietabel van opleidingen, opgenomen in bijlage 3 verschaft hieromtrent duidelijkheid. De vroegere regelgeving voorzag in een opleiding van hondengeleider van 16 uren. Deze was verder niet nader gedefinieerd. De kennels die de opleiding hondengeleider organiseren dienden niet erkend te zijn als opleidingsinstelling en aan generlei voorwaarde te voldoen, waardoor de kwaliteit van de opleiding geenszins gewaarborgd werd. In dergelijke opleidingen werden de dieren doorgaans ook niet opgeleid in van de specifieke preventieve taken van de bewakingsagent. Ik zal onderzoeken in welke mate een opleiding tot hondengeleider zich opdringt. In voorkomend geval zal het om erkende opleiding dienen te gaan. In afwachting kunnen bewakingsactiviteiten met hond uitgevoerd worden, zonder dat de bewakingsagenten daartoe een bijzondere opleiding volgden. BUITENLANDSE OPLEIDINGEN EN -ERVARING In bepaalde gevallen komen opleidingen, die door een buitenlandse opleidingsinstelling zijn verstrekt of in het buitenland opgedane beroepservaring, voortaan geheel of gedeeltelijk in aanmerking voor erkenning. Dit dient geval per geval onderzocht te worden. Ondernemingen die voor hun agenten buitenlandse opleidingen wensen in rekening te brengen, kunnen hiervoor contact opnemen met de Dienst Private Veiligheid, Rijkspolitie, Koningsstraat, 56, 1000 Brussel. B. Het medisch en psychotechnisch onderzoek Naast de opleiding voorziet het Koninklijk Besluit van 30 december 1999 in enkele belangrijke wijzigingen aangaande de medische en psychotechnische onderzoeken. Waar de vroegere regelgeving voorzag dat de bewakingsagent bij iedere aanwerving zulke testen moest ondergaan, dient dit nu slechts éénmalig te geschieden. Dit moet niet noodzakelijk gebeuren door de onderneming. Het afnemen van de testen kan ook gebeuren door de opleidingsinstelling, waar de kandidaat-agent voorafgaandelijk aan de aanwerving, zijn opleiding volgt. Het medisch onderzoek wordt afgenomen door een arts. Het onderzoek strekt ertoe na te gaan of de (kandidaat-)agent over de vereiste gezondheidstoestand beschikt, rekening houdend met de algemene context waarbinnen de bewakingstaken zullen worden uitgeoefend. Het psychotechnisch onderzoek moet afgenomen worden door een psycholoog, bijvoorbeeld behorend tot een gespecialiseerde instantie of dienst binnen de onderneming. Uit dit onderzoek zal blijken of de (kandidaat)-agent psychisch geschikt is voor de uitvoering van de beoogde bewakingsactiviteit. Met het opleggen van deze testen hoop ik tegemoet te komen aan één der hoofddoelstellingen van de wetgever. Daarom voorziet de regelgeving dat met deze onderzoeken een bijzondere aandacht dient uit te gaan naar de morele ingesteldheid van de persoon ten aanzien van de aan de beoogde bewakingsactiviteit verbonden rechten, plichten, bevoegdheden en deontologie. In het verleden vroegen velen zich af hoe deze doelstelling kan vertaald worden naar een psychologisch profiel. Om U hierbij te helpen hebben mijn diensten een ideaal psychologisch profiel van de bewakingsagent opgesteld. Dit profiel geeft de minimale vereiste persoonlijkheidskenmerken en vaardigheden weer. Het wordt in detail opgenomen als bijlage 4 bij deze omzendbrief. Mag ik U vragen dit profiel over te maken aan de
gespecialiseerde psycholoog belast met het bepalen van de onderzoeksmethodes, - modaliteiten en, -evaluatiewijzen van de psychotechnische testen. Uiteraard kunt U aan dit profiel, specifiek voor Uw onderneming uitgewerkte persoonlijkheidskenmerken toevoegen. Nadat de daartoe aangeduide psycholoog de onderzoeksmethodes, -modaliteiten en, - evaluatiewijzen heeft vastgelegd dienen ze samen met de naam van de psycholoog die de onderzoeken zal afnemen, opgenomen te worden in een intern reglement dat u mij ter goedkeuring voorlegt. Indien u deze onderzoeken naar de toekomst toe in de schoot van uw bewakingsonderneming of interne bewakingsdienst wil blijven organiseren zal u uw intern reglement, niettegenstaande enige vroegere ministeriële goedkeuring, in overeenstemming moeten brengen met de actuele vereisten, vervat in het nieuwe Besluit Opleiding Bewaking. Derhalve vraag ik u mij Uw aangepast reglement, ten laatste samen met het eerstvolgend activiteitenverslag dat U mij dient over te maken, ter goedkeuring voor te leggen. C. Verplichting bij de aanwerving Daar de bewakingsonderneming of interne bewakingsdienst voldoende controle dient uit te oefenen op de naleving van de Bewakingswet en haar uitvoeringsbesluiten door haar personeelsleden, dient zij bij elke aanwerving aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken het bewijs over te maken dat het nieuw aangeworven personeelslid: - aan de voorwaarden inzake beroepsopleiding voldoet of - kan genieten van een vrijstelling van beroepsopleiding, overeenkomstig één van de drie voornoemde uitzonderingsregimes; en - voldoet aan de voorwaarde van medisch en psychotechnisch onderzoek. Ik hoop dat deze omzendbrief een antwoord biedt op uw vragen betreffende de interpretatie van het nieuwe Besluit Opleiding Bewaking. Indien u echter nog verdere vragen heeft, bijvoorbeeld betreffende het al dan niet gemachtigd zijn van een bepaalde opleidingsinstelling om opleidingen in de bewakingssector te organiseren, kan u uiteraard steeds contact opnemen met het Ministerie van Binnenlandse Zaken, Directie van de Rijkspolitie, Dienst Private Veiligheid, Koningsstraat 56, 1000 Brussel (tel.: 02/500.25.04 / fax: 02/500.25.29). De Minister, Antoine DUQUESNE
BIJLAGE 2 Tabel van vrijstellingen Voor het eerst in dienst van een vergunde onderneming of dienst Tussen 29 mei 1991 en 28 augustus 1997 Tussen 28 augustus 1997 en 1 november 1999 Vanaf 1 november 1999 Te leveren bewijs van beroepservaring In dienst op 29 mei 1990 van een onderneming of dienst In dienst op 29 mei 1990 van een onderneming of dienst In dienst op 29 mei 1990 van een onderneming of dienst en op 1 januari 1999 van een vergunde onderneming of vergunde dienst Aard van de vrijstelling Van volgende opleidingen cumulatief vrijgesteld: Bekwaamheidsattest leidinggevend personeel Basisopleiding Bijzondere opleiding interventie na alarm Bijzonder opleiding operator van een alarmcentrale Bijzondere opleiding bescherming van personen Bijzondere opleiding toezicht op en bescherming bij het vervoer van waarden Van volgende opleidingen vrijgesteld voor zover de s waarvoor deze opleidingen nodig zijn werden uitgeoefend op 29 mei 1990: - Bekwaamheidsattest leidinggevend personeel; - Basisopleiding en Bijzondere opleiding interventie na alarm en Bijzonder opleiding operator van een alarmcentrale; - Bijzondere opleiding bescherming van personen - Bijzondere opleiding toezicht op en bescherming bij het vervoer van waarden Van volgende opleidingen vrijgesteld voor zover de s waarvoor deze opleidingen nodig zijn, werden uitgeoefend op 29 mei 1990 én op 1 januari 1999: - Bekwaamheidsattest leidinggevend personeel; - Basisopleiding en Bijzondere opleiding interventie na alarm en Bijzonder opleiding operator van een alarmcentrale; - Bijzondere opleiding bescherming van personen - Bijzondere opleiding toezicht op en bescherming bij het vervoer van waarden
BIJLAGE 3 Conversietabel van de opleidingen voorzien in het KB van 17/12/1990 en het KB van 30/12/1999 Volgende vroegere opleidingen voorzien in het KB van 17/12/1990, gewijzigd door het KB van 04/05/1992 (kolom 1) geven toegang tot dezelfde en zijn in die zin gelijkwaardig met de nieuwe opleidingen voorzien in het KB van 30/12/1999 (kolom 2). Opleidingen voorzien in het KB van 17/12/1990, Opleidingen voorzien in het KB van 30/12/1999 gewijzigd bij KB van 04/05/1992 Opleiding leidinggevend personeel (art. 4) Bekwaamheidsattest leidinggevend personeel (art. 11) Opleiding van de bewakingsonderneming (art. 7, 1) of opleiding van de interne bewakingsdiensten (art. 7, 3) Opleiding bescherming van personen (art. 8) Basisopleiding (art. 12) én de bijzondere opleidingen: - interventie na alarm (art. 15); - operator van een alarmcentrale (art. 16). Bijzondere opleiding bescherming van personen (art 13) Opleiding toezicht op en bescherming bij het vervoer Bijzondere opleiding toezicht op en bescherming bij van goederen (art 9) het vervoer van waarden (art 14) Wapenopleiding (art. 12) Bijzondere opleiding wapenopleiding (art 20)
BIJLAGE 4 werkcontext en ideaal psychologisch profiel van de bewakingsagent 1. ALGEMENE CONTEXT Werkomstandigheden - uurregeling: overdag en/of snachts variabel uurrooster uurrooster met onderbrekingen - verplaatsingen (binnen- en/of buitenland) - omgeving buitenwerk (in alle weersomstandigheden) individueel werk of groepswerk werken op plaatsen waar publiek aanwezig is/geen publiek aanwezig is specifieke vereisten - korte schriftelijke rapporten maken - omgaan met de vooropgestelde werkmiddelen (informatica, alarmsystemen, ) - personen te woord staan en doorverwijzen - besturen van een voertuig - korte telefonische contacten - langdurig kunnen rechtstaan/zitten - langdurig een beeldscherm kunnen bekijken psychologische impact van - het dragen van een werktenue of een kogelvrij vest - een identificatiekaart als bewakingsagent - wapendracht - het werken met een hond - het beschikken over een beperkte bevoegdheid tot controle van kleding en handbagage beroepsrisico s - blootstelling aan gevaren (milieu of gevaarlijke stoffen) - psychologische trauma s na een incident van gewelddadige aard - overlijden of ernstige kwetsuren na een overval, een brand, een ontploffing, een verkeersongeval, - zenuwspanning of fysiologische reacties - andere risico s, inherent aan de bijzondere kenmerken van de te bewaken plaats of goederen
werkmiddelen - verschillende alarmsystemen (infrarooddetectoren, ultratonen, glasbraak, trillingen, ) - gepantserde wagens of transportwagens - tel-, sorteer-, weegtoestellen voor geld - telefooncentrales - draagbare telefoons, semadigits, - informaticasystemen - neutralisatiesystemen (beveiligd waardevervoer) - toegangscontrolesystemen - video- en andere beeldschermen (camerabewaking) - wapens - honden 2. PSYCHOLOGISCH PROFIEL VAN DE IDEALE BEWAKINGSAGENT - respect betonen voor de medemens - niet racistisch ingesteld zijn - niet gewelddadig van aard zijn, beheersing van zijn daden in conflict- en gevaarsituaties - stress en gevaarbestendig zijn - kunnen weerstaan aan het machtsgevoel dat zou kunnen ontstaan door het dragen van een werktenue, een identificatiekaart, een wapen, het werken met een hond - snel visuele en auditieve elementen kunnen observeren en waarnemen; - capaciteit om in een vertrouwde situatie snel onregelmatigheden op te merken; - vlug onderkennen van conflict- en gevaarsituaties; - geschiktheid tot gestage aandacht; - bestand zijn tegen eenzaamheid (bijvoorbeeld nachtwaker); - zich ruimtelijk kunnen organiseren (zin voor oriëntatie, mentale structuur van plaatsen, ); - geschiktheid tot analyse en synthese van concrete problemen; - duidelijke, nauwkeurige en bondige rapporten kunnen opstellen; - snel en autonoom beslissingen kunnen nemen in ad hoc situaties; - strategieën kunnen ontwikkelen bij het oplossen van problemen eigen aan de ; - over sociale vaardigheden beschikken: zich makkelijk verbaal kunnen uitdrukken, kunnen omgaan met diversiteit (jongeren, vreemdelingen, ), mensen in paniekerige of hysterische toestand kunnen kalmeren, (indien de bewakingsactiviteit contacten met het publiek veronderstelt: bv winkelinspecteur, operator van een alarmcentrale); - zijn kalmte bewaren in crisissituaties; - geen angst hebben van honden, met een hond kunnen omgaan, het dier beheersen; - geen angst hebben voor het dragen van wapens.
Schematisch overzicht van de opleidingen: Aard van de Leidinggeven de Uitvoerende Aard van de activiteit toezicht op en bescherming van roerende of onroerende goederen Alle vormen van goederenbewa king Te volgen opleidingen opleiding leidinggevend personeel (min. 72 66 (66 + stage (max. 40 / / Interventie na alarm 66 66 + stage (max. 40 En Bijzondere opleiding interventie na alarm (min. 42 Uitvoerende bescherming van personen 66 66 + stage (max. 40 bescherming personen (min. 66 Uitvoerende toezicht op en bescherming bij het vervoer van waarden 66 66 + stage (max. 40 En Bijzondere opleiding beveiligd waardevervoer (min. 78 Uitvoerende beheer van een alarmcentrale 66 66 + stage (max. 40 operator alarmcentrale (min. 27
Uitvoerende toezicht en controle op het gedrag van personen met het oog op het verzekeren van de veiligheid op voor het publiek toegankelijke plaatsen Winkelinspect eur Andere vormen van persoonscontr ole 66 66 + stage (max. 40 66 66 + stage (max. 40 winkelinspecteur (min. 45 persoonscontrole korte type (min. 20 of lange type (min. 58 : zie afzonderlijke tabel Schematisch overzicht van de opleidingen persoonscontrole Interne bewakingsdi enst Interne bewakingsdi enst Bewakingso nderneming Beroep op personen die sporadisch en onbezoldigd activiteiten van persoonscontrole uitoefenen Beroep op personen die regelmatig of bezoldigd activiteiten van persoonscontrole uitoefenen Beroep op personen die sporadisch en onbezoldigd activiteiten van persoonscontrole uitoefenen Personen belast met een leidinggevende Personen met uitvoerende die geen controle van kleding en handbagage en geen controle van vervoerbewijzen inhoudt / / / opleiding leidinggevend personeel (min. 72 opleiding leidinggevend personeel (min. 72 (min. 66 (min. 66 + stage (max. 40 persoonscontrole korte type (min. 20 (min. 66 (min. 66 + stage (max. 40 persoonscontrole lange type (min. 58 Personen met uitvoerende die een controle van kleding en handbagage of een controle van vervoerbewijzen inhoudt (min. 66 (min. 66 + stage (max. 40 persoonscontrole lange type (min. 58 (min. 66 (min. 66 + stage (max. 40 persoonscontrole lange type (min. 58
Bewakingso nderneming Beroep op personen die regelmatig of bezoldigd activiteiten van persoonscontrole uitoefenen opleiding leidinggevend personeel (min. 72 (min. 66 (min. 66 + stage (max. 40 persoonscontrole lange type (min. 58 (min. 66 (min. 66 + stage (max. 40 persoonscontrole lange type (min. 58