t Grieth 10 6924 BJ Loo (Gld) T 0316-849390 M 06-12971680 E haico@ecoquickscan.nl I www.ecoquickscan.nl Notitie aan: Werkgroep gierzwaluwen Utrecht, dames I. de Bruin, M. Delmaar en A. Potuyt en de heer J. Langenbach Provincie Utrecht, mevrouw M. Vijfhuize Gemeente Utrecht, mevrouw G. Korsuize RUD Utrecht, de heer G. Potvliet Synquis (namens IEF Berlage Utrecht (Boven Clarenburg) b.v.) de heren M. Quint en F. Stahl van: Dimphina Riemer en Haico van der Burgt datum: 19 november 2018 kenmerk: 16050 betreft: Voormalig V&D gebouw te Utrecht Aanleiding en achtergrond Ecologisch adviesbureau ECOquickscan is in 2016 betrokken geraakt bij de voorgenomen renovatiewerkzaamheden van het voormalige V&D gebouw. In 2016 is een natuurtoets uitgevoerd, in deze natuurtoets is geconcludeerd dat nesten van gierzwaluw in het plangebied aanwezig zijn. Als gevolg van de voorgenomen renovatie van het voormalig V&D gebouw bleek het niet mogelijk om de verblijfplaatsen te behouden. Op basis van deze natuurtoets is op 22 december 2016 een ontheffing aangevraagd door IEF Berlage Utrecht (Boven Clarenburg) b.v., hierna te noemen ontheffinghouder het verlies van verblijfplaatsen van de gierzwaluw. De aanvraag om ontheffing is op vijf momenten nader aangevuld op het verzoek van het bevoegd gezag, destijds nog RVO. In het kader van de ontheffing procedure is onder meer in 2017 een aanvullend onderzoek uitgevoerd naar aanwezigheid van de gierzwaluw binnen het plangebied. Ook is meermalen contact geweest met RVO over de te realiseren definitieve mitigatie. Tijdens het aanvullend onderzoek van 2017 zijn 73 nesten waargenomen. 42 nesten aan de zijde van de Rijnkade en 31 nesten aan de zijde van de parkeergarage. ecologisch adviesbureau ECOquickscan is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus
Op basis van de het onderzoek uit 2017 en de opbouw van het gebouw is onze inschatting geweest dat het voormalige V&D gebouw ruimte biedt aan maximaal 138 nestplaatsen. Ons voorstel was om maximaal 150 nieuwe verblijfplaatsen voor gierzwaluwen te realiseren te verdelen over 2 gevels. Dit hebben wij gemotiveerd bij RVO (aanvullende informatie van 31 juli 2017). RVO heeft op basis van de soortenstandaard het aantal te realiseren verblijfplaatsen bepaald. Uitgaande van de 73 aangetroffen nesten zijn dat 365 nieuwe nestkasten zijn geweest. Dat aantal is door RVO naar beneden afgerond tot 300 nestkasten (definitieve mitigatie). Tevens heeft RVO bepaald dat, in afwijking tot ons verzoek, de definitieve kasten opgehangen dienen te worden te verdelen over 3 gevels, zuidwestzijde, noordoostzijde en de zuidoostzijde te verdelen. In 2017 zijn 50 kasten (tijdelijke mitigatie) opgehangen zodat de gierzwaluwen kunnen wennen aan het concept van de kasten. Deze kasten hingen in twee groepen van 25 stuks aan de zuidwestzijde en zuidoostzijde. Hier is ook gierzwaluwgeluid bij afgespeeld. Omdat ten tijde van de aanvraag niet kon worden voorzien hoe de bouw zou verlopen is altijd aangegeven dat indien de gierzwaluw kasten (definitieve mitigatie) niet tijdig of volledig zou kunnen worden gerealiseerd de gierzwaluw kasten (tijdelijke mitigatie) weer beschikbaar zouden worden gesteld. Nadat de ontheffing is verleend is onderzocht hoe invulling gegeven kon worden aan de voorschriften. Er zijn verschillende mogelijkheden onderzocht voor het plaatsen van de gierzwaluw kasten. Gezien de gevelopbouw was het niet mogelijk om kasten in te bouwen ter plaatse van de lage verdiepingen. De locaties van de nieuwe kasten is te vinden op de 6 e en 7 e verdieping. Tevens is het gebouw niet geschikt om gierzwaluw kasten in te bouwen, er is gekeken naar mogelijkheid om de kasten in de bouwen in een voorzet gevel of vergelijkbaar, zodat er schaduw voor de kasten beschikbaar is om het risico op oververhitting te voorkomen. Begin 2018 bleek dat de oorspronkelijk te gebruiken gierzwaluwkasten bij de diverse leveranciers niet beschikbaar waren. Dat heeft er toe geleid dat wij een alternatieve kast hebben ontworpen. Op dit voorstel, samen met het voorstel voor de locaties van de kasten, heeft de provincie Utrecht een wijzigingsbesluit genomen. Op 30 april jl. zijn de definitieve kasten opgehangen. De gevel aan de zijde parkeergarage bleek echter niet nog gereed te zijn. Daar zijn derhalve de kasten nog niet opgehangen, het betreffen in totaal 90 kasten, 210 kasten zijn wel opgehangen. Omdat niet alle definitieve kasten zijn opgehangen, zijn wel weer de 50 tijdelijke kasten ter beschikking gesteld. Dit is op 23 mei 2018 schriftelijk bevestigd aan de provincie Utrecht. Ten tijde van de eerste monitoringsronde die ecologisch adviesbureau ECOquicscan in 2018 heeft uitgevoerd zijn leden van de gierzwaluwwerkgroep mee geweest. Naar aanleiding van dit bezoek is meermalen contact geweest wat uiteindelijk heeft geleid in de reactie van de werkgroep van 5 juli 2018. Naar aanleiding van deze reactie wordt een overleg voorzien met de werkgroep, provincie Utrecht, gemeente Utrecht, Omgevingsdienst Utrecht en de ontheffinghouder en haar adviseurs Synquis en ECOquickscan. Dit overleg is door de provincie Utrecht ingepland op 11 december 2018. Van de uitgevoerde monitoring in 2018 is op 18 september jl. reeds een verslag gestuurd aan de provincie Utrecht. Als input voor dit overleg zijn wij onderstaand ingegaan op de aandachtspunten die door de werkgroep gierzwaluw zijn aangedragen. ecologisch adviesbureau ECOquickscan is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus 2
A. Situaties, achtergronden, overwegingen 1. Warmteopbouw in de nestkasten a. Permanente kasten De kasten zoals deze als definitieve mitigatie zijn voorzien kunnen naar onze mening worden gezien als inbouw kasten. Door het ontwerp is voorzien dat de nestkasten alleen op de voorzijde zon krijgen, de overige zijdes zijn ingebouwd. Het frame waar de kasten in zijn gemonteerd is aan de boven en onderzijde voorzien van isolatie, juist om warmte opbouw in de kasten te voorkomen. Daarnaast zijn de nestkasten onderling van elkaar voorzien van een sparing waardoor er luchtcirculatie mogelijk is. De kasten zijn per drie boven elkaar gekoppeld (cluster van drie kasten), maar tussen de clusters en boven en onder de clusters is telkens een ruimte aanwezig voor luchtcirculatie. Op de site van gierzwaluwbescherming staan enkele richtlijnen bij het ophangen van nestkasten (opbouw). Daarbij wordt aangegeven dat de nestkasten niet vol in de zon dienen te worden opgehangen. Echter een nestkast kan wel op de zonzijde worden opgehangen mits deze onder een overstek of dakgoot hangt en dus profiteert van de schaduwwerking. Bij neststenen (inbouw) ligt het minder kritisch. Neststenen profiteren door de wijze van aanbrengen (inbouw) van schaduwwerking als gevolg van de inbouw gevel. Zowel in de soortenstandaard van RVO als in het Kennisdocument van BIJ12 wordt geadviseerd om neststenen bij voorkeur op het noorden of het oosten op te hangen. RVO heeft in haar ontheffing bepaald dat de definitieve mitigatie gerealiseerd diende te worden op zuidwestzijde, noordoostzijde en de zuidoostzijde. Daarmee is RVO in haar besluit ook aangesloten bij aanpak dat de nieuwe voorzieningen ook zoveel mogelijk op dezelfde zijdes worden gerealiseerd als zoals deze tijdens het onderzoek zijn aangetroffen (de zuidwestzijde en noordoostzijde). Aan de noordwestkant bevinden zich niet alleen de installaties maar ook een groot aanzuigrooster in de gevel. Om aanzuiging van gierzwaluwen te voorkomen (en daarmee de functionaliteit van de kasten aan te tasten) is deze gevel niet geschikt geacht voor de plaatsing van gierzwaluwvoorzieningen. Door de nestkasten als een inbouw voorziening te realiseren is het ook mogelijk om deze kasten te situeren op een andere zijde dan de noordoostgevel. Dat is door RVO ook geaccepteerd bij het verlenen van de ontheffing. Voor het aangepaste ontwerp van de kasten (dat begin dit jaar is voorgelegd en goedgekeurd door de provincie Utrecht) is wederom rekening gehouden met het voorkomen van warmte opbouw in de kasten. Er is voorzien in isolatie aan de onder en bovenzijde en de kasten onderling zijn niet strak tegen elkaar gemonteerd, maar voorzien van ventilatieruimtes. De kasten zijn zodanig gemonteerd dat er sprake is van een montage als bij een neststeen en de warmte opbouw in de gierzwaluw voorzieningen wordt beperkt. De kasten zijn gemaakt van onbehandeld accoyahout. Accoya is geacetyleerd hout, een verduurzamingsmethode met azijn dat het hout een langere levensduur heeft dan tropisch hardhout. Accoya wordt gemaakt van (snelgroeiend) naaldhout en heeft goede isolerende eigenschappen. De warmte overdracht is daardoor naar verwachting ook minder. b. Tijdelijke kasten De tijdelijke kasten zijn inmiddels verwijderd en worden ook niet meer teruggehangen. Voor een nadere toelichting omtrent de tijdelijke kasten wordt verwezen naar aanleiding en achtergrond van deze notitie. ecologisch adviesbureau ECOquickscan is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus 3
2. Inslag van regenwater Gierzwaluwen broeden aan de donkere zijde van de nestkast, dus zo ver mogelijk weg van de opening. Daarnaast zijn de kasten bewust gemaakt van onbehandeld hout (Accoya); hout is vochtregulerend. Indien er tijdens een heftige regenbui met bijna horizontale inslag regenwater in de nestkast komt, dan is dit tijdelijk door het vochtregulerende vermogen van het hout. 3. Herkenbaarheid van individuele permanente kasten De ontheffing is verleend door RVO en deze heeft daarvoor de soortenstandaard gehanteerd. Het kennisdocument was nog niet beschikbaar ten tijde van het opstellen van het besluit. Het enorme aantal van 300 kasten is bepaald door het bevoegd gezag. Zie ook onze toelichting bij Aanleiding en achtergrond. Het aantal is wel voorgeschreven door het bevoegd gezag en zonder wijziging van de ontheffing wat betreft het aantal gierzwaluw voorzieningen betekent het een afwijking van de ontheffing indien ingangen worden afgeplakt. Met het voorkomen van burenruzies en foutief invliegen is rekening gehouden door de invliegopeningen met elkaar te laten verspringen. Indien het werkt voor een betere bezetting om verschillende openingen af te plakken is dat mogelijk. Echter hiervoor zal het bevoegd gezag toestemming dienen te verlenen. 4. Uitvliegruimte permanente kasten De vrije uitvliegruimte voor de permanente kasten dient te worden gewaarborgd. In het ontwerp is daar reeds rekening mee gehouden dat diverse installaties op het dak niet ter plaatse van de gierzwaluwkasten worden geplaatst. Ook de toekomstige huurders die eventueel aanvullende installaties op het dak plaatsen worden hiervan op de hoogte gesteld. De glazen railing die is voorzien, zal zodanig worden gerealiseerd dat de gierzwaluwen die zien als een obstakel en hier niet tegenop vliegen. B. Voorstellen gierzwaluwwerkgroep en reactie ECOquickscan De gierzwaluwwerkgroep heeft in haar reactie een zestal voorstellen gedaan. Onderstaand puntsgewijs onze reactie Hierop. 1 Tijdelijke kasten De tijdelijke kasten zijn, zoals eerder reeds aangegeven, verwijderd en worden niet teruggeplaatst. Het gierzwaluw geluid wordt in 2019 nog één broedseizoen afgespeeld. Er wordt één installatie geplaatst. Wij zijn van mening dat alle gevels waar maatregelen zijn voorzien geschikt zijn voor de gierzwaluw. Het maakt voor ons niet uit waar de geluidsinstallatie en de speakers wordt geplaatst. Als het de gierzwaluwwerkgroep het van belang vindt, kunnen we de geluidsinstallatie en de speakers ter plaatse van de noordoostgevel plaatsen, mits het bevoegd gezag hiermee kan instemmen. 2. Noordoostzijde In de ontheffing is bepaald dat de permanente gierzwaluwvoorzieningen worden verdeeld over drie gevels. Indien alleen de gierzwaluwvoorzieningen ter plaatse van de noordoostgevel beschikbaar blijven is hiervoor toestemming nodig van het bevoegd gezag. Dat geldt ook voor het aantal voorzieningen dat dan beschikbaar is, de 300 voorzieningen die in de ontheffing zijn voorgeschreven worden minder indien alleen de voorzieningen aan de noordoostgevel beschikbaar zijn. ecologisch adviesbureau ECOquickscan is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus 4
Indien gewenst kunnen, in overleg met de architect en eigenaar, enkele gierzwaluwkasten worden voorzien van kenmerken om de herkenbaarheid te vergroten. De glazen railing die is voorzien, zal zodanig worden gerealiseerd dat de gierzwaluwen die zien als een obstakel en hier niet tegenop vliegen. Indien er weer een terras komt, komt deze op dezelfde locaties waar La Place het terras had. Het terras komt niet voor de gierzwaluwvoorzieningen te liggen. Aanvullende voorwaarden in relatie tot bijvoorbeeld parasolgebruik zijn daarmee niet aan de orde. Het verplaatsen van de aangebrachte voorzieningen is niet aan de orde. De gierzwaluwvoorzieningen zijn ingebouwd in de gevel. 3. Zuidwestzijde Indien alleen de gierzwaluwvoorzieningen ter plaatste van de noordoostgevel beschikbaar blijven, is hiervoor toestemming nodig van het bevoegd gezag. 4. Zuidoostzijde De kasten zijn geplaatst om ook invulling te geven aan de voorwaarden in de ontheffing. 5. Onderzoek en monitoring De monitoring in 2019 richt zich vooralsnog op het gebruik van de nestkasten. Deze monitoring kan worden uitgebreid bijvoorbeeld door het plaatsen van enkele dataloggers in nestkasten voor temperatuur en (lucht)vochtmetingen. Voordat de monitoring hierop wordt aangepast lijkt met ons zinvol te bespreken hoe de onderzoeksopzet is en hoe we omgaan met de uitkomsten. Daarnaast dient vooraf duidelijk te zijn wat de maximale tolerantie van de gierzwaluw is qua temperatuur en luchtvochtigheid. 6. Restanten naar depot Dit is een suggesties die kan worden besproken. Vooralsnog moet echter worden voldaan aan de voorschriften in de ontheffing (beschikbaar stellen van 300 voorzieningen). Daarnaast maken de gierzwaluw voorzieningen onderdeel uit van de gevel. Het is niet zonder meer mogelijk de kasten te verwijderen. Tot slot De locaties en aantallen gerealiseerde gierzwaluwkasten zijn overeenkomstig de verleende ontheffing gerealiseerd. Voor het ontwerp van de gierzwaluwkasten is vooraf afstemming gezocht met het bevoegd gezag. Wij zijn, zoals in deze notitie ook is gemotiveerd, van mening dat de kasten zodanig zijn ontworpen dat het klimaat in deze kasten geschikt is voor de gierzwaluw en het risico op oververhitting tot het minimum is beperkt. Bijlage: Reactie gierzwaluwwerkgroep ecologisch adviesbureau ECOquickscan is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus 5
Rijnkade 5, voormalig gebouw V&D, Utrecht. Project gierzwaluwbescherming. Aan betrokken bedrijven, organisaties en overheden: - ECOquickscan, ing D.M. Riemer - Synquis, Dhr. ing. M. Quint - Bakers architecten, Dhr. Frank Stahl - RUD Utrecht, dhr. Glenn Potvliet - gemeente Utrecht, stadsecoloog Gitty Korsuize - provincie Utrecht, mevr. Mr. S.L. Munsel - IEF Berlage Utrecht (Boven Clarenburg) b.v. Van: Ilse de Bruin, Mirjam Delmaar, Jaap Langenbach en Annelies Potuyt Contact: Jaap Langenbach, Kemperstraat 8, 3601 WK Maarssen 06 3849 7474 jaaplangenbach@ziggo.nl Hieronder staat de reactie van een viertal gierzwaluwwatchers op het gierzwaluwproject Rijnkade 5, voormalig V&D, in Utrecht. Door renovatie van het gebouw is een grote kolonie gierzwaluwen haar nest kwijt. We schetsen de situatie en een aantal overwegingen en achtergronden die tot ons oordeel over de gekozen oplossingen voor vervangende nestgelegenheid hebben geleid. Wij menen er goed aan te doen onze bedenkingen in te brengen, te wijzen op te verwachten problemen en voorstellen voor verbetering te doen. We hebben kennis genomen van enige correspondenties rond de ontheffingsverlening door RVO van 25 augustus 2017 en de provinciale beschikking van 3 april 2018. We weten dat gierzwaluwbeschermingsprojecten gecompliceerd maatwerk met vele betrokkenen zijn. De kans op fouten is groot en dat die ook hier gemaakt zijn, is voor ons duidelijk. A. Situaties, achtergronden, overwegingen 1. Warmteopbouw in de nestkasten a. Permanente kasten Op de zuidwest- en zuidoostgevel zijn in de kasten als gevolg van de zonbestraling te hoge temperaturen te verwachten en bestaat een te groot risico op verdroging van eieren en oververhitting van jonge vogels. Oververhitting op het nest is de belangrijkste oorzaak van mislukte gierzwaluwbroedsels. Het Kennisdocument Gierzwaluw (BIJ12 juli 2017) is hierover duidelijk: neststenen bij voorkeur op noord en noordoost en m.b.t. nestkasten: nog meer dan bij ingebouwde neststenen moet er hier op gelet worden dat ze nooit in de felle zon hangen in de zomerperiode". Indien toch andere gevels dan noord of noordoost benut worden zullen er extra maatregelen getroffen moeten worden. Het Kennisdocument: niet in de zon tussen 9 en 19 uur. 1
Een probleem is natuurlijk dat een objectief oordeel over de te verwachten warmteopbouw in deze kasten nauwelijks mogelijk lijkt. Het betreft een unieke constructie en alleen metingen ter plaatse hadden ons inziens voldoende uitsluitsel kunnen geven. We vonden echter geen meetresultaat of oordeel van een ter zake deskundige. We weten wel dat de jongen bij meer dan 35 graden temperatuur in de kast niet lang overleven. Door klimaatverandering zal de hittebelasting nog toenemen. Er worden onnodig en tegen algemeen bekende adviezen in, grote risico s genomen door gebruik te maken van de ZW- en ZO-gevel terwijl er voldoende geschikte locaties beschikbaar zijn op de noordoostgevel. Ter verantwoording van benutting van de ZW- en ZO-gevel wordt verwezen naar het Kennisdocument Gierzwaluw. Daar staat dat vervangende nestkasten in de buurt van de verloren gegane nesten zouden moeten komen. Dat is wel enigszins bevorderlijk voor de bezettingskans maar het risico op oververhitting is vele malen belangrijker en zou doorslaggevend moeten zijn voor het bepalen van de locaties. Ook de geschikte noordoostgevel bevindt zich overigens binnen de door het Kennisdocument aanbevolen afstand van maximaal 200 meter tot de verdwenen nesten. Verder wordt als reactie op vragen over de hitteontwikkeling van de provincie opgemerkt dat de oplossing is goedgekeurd door de Gierzwaluwbescherming. Marleen Andriessen, adviseur van Gierzwaluwbescherming Nederland (GBN), heeft echter (naar haar zeggen) alleen een oordeel gegeven over het te gebruiken materiaal voor de nestkasten, niet over het kastontwerp, de context, de locaties of de enorme aantallen. Zij wist ook niet dat ze op zuidwest en zuidoost zouden komen te hangen en betreurt nu dat ze niet naar het volledige plan heeft gevraagd. b. Tijdelijke kasten. Ook de tijdelijke kasten op de zuidwestzijde hangen veel te lang in de zon. Het zinken? dak verergert dit waarschijnlijk. Helaas zijn er al bezettingen geconstateerd maar dat moet niet nog eens extra gestimuleerd worden met lokgeluiden, zeker niet nu er inmiddels permanente kasten beschikbaar zijn. Het concept tijdelijk is bovendien volstrekt strijdig met de aard van de gierzwaluw en gewenning aan de nieuwe locatie is niet aan de orde omdat die nieuwe locatie van een geheel ander type is. Gierzwaluwnesten zijn in principe voor altijd bezet. Als een broedvogel sterft of een paartje komt niet terug uit Afrika wordt dit onmiddellijk aangevuld met altijd aanwezige zoekvogels. 2. Inslag van regenwater De inslag van regen is vooral op ZW (bij permanent en tijdelijk) wegens de overheersende zuidwestelijke windrichtingen bij slecht weer een te groot en onnodig risico (mogelijk wat minder bij de permanente kasten op ZO). Stelt u zich de zware onweersbui voor aan het einde van een paar hete dagen. Harde wind, zware windvlagen, bijna horizontale richting van de regen (en hagel). In de kasten ontstaat uit een mengsel van water, nestmateriaal en poepjes een snel rottende substantie waarin broedsels niet tot wasdom kunnen komen. 2
3. Herkenbaarheid van individuele permanente kasten De enorme rijen dicht opeengepakte kasten maken de individuele herkenbaarheid van de kasten problematisch. Er zullen foutieve invliegacties voorkomen en burenruzies ontstaan. Het verloop van de paarvorming en de bezetting wordt daardoor in ieder geval flink vertraagd. Illustratief voor het probleem is bijvoorbeeld dat bij lange rijen kasten veelal eerst de buitenste kasten in gebruik worden genomen en de binnenste meestal niet, of pas na zeer lange tijd (vele jaren). Oplossingen zijn b.v het afplakken van de ingangen naar de middelste rij kasten en het aanbrengen van herkenningstekens naast de ingangen in de vorm van huisnummers (ook van belang voor de monitoring). Uit de beschikbare stukken is ons niet duidelijk geworden hoe men tot het enorme aantal van 300 permanente kasten is gekomen. Het uitgangspunt van 73 aanwezige nesten lijkt ons al erg veel en de verhouding van vijf nieuwe voor elke verdwenen broedplaats uit de Soortenstandaard heeft vervolgens mogelijk een rol gespeeld. Die verhouding staat overigens niet meer in het Kennisdocument Gierzwaluw. Ons inziens volkomen terecht; het moet gaan om de kwaliteit en die wordt hier dus juist minder met grote aantallen strak op elkaar gepakte gelijkvormige kasten. 4. Uitvliegruimte permanente kasten. De kastopening van de onderste van de drie rijen kasten bevindt zich waarschijnlijk maar weinig hoger dan de minimaal vereiste drie meter (Kennisdocument) boven het platte dak van de vijfde verdieping. Er zijn echter aanwijzingen dat ook dit te laag is omdat er maar ca. 12 meter ( op ZW en NO) tot het veiligheidshek langs de rand beschikbaar is om hoogte te winnen. Op ZW is gezien dat zelfs afvliegende vogels vanaf de hogere tijdelijke kasten de veiligheidsrailing maar net weten te halen. Volwassen vogels kunnen de uitvliegroute leren maar voor uitvliegende jongen moet het in een keer goed gaan. Het lijkt erg krap, vooral op NO als gevolg van extra hinder door terrasbezoekers (en parasols?). De tijdelijke rode railing wordt bovendien vervangen door een onzichtbare glazen wand waarbij de kans op aanvaring dus extra groot is. Gestrande uitvliegers die niet worden opgemerkt zoeken een donker verstophoekje waar ze hongerend aan hun einde komen. Samenvattend Het doel van uw en onze inspanningen is de gierzwaluwkolonie Rijnkade 5 succesvol de renovatie door te loodsen zodat de kolonie daarna (deels) in lengte van jaren kan overleven in de nieuwe nestelmogelijkheden. - Maar broedruimten waarin de eieren en jongen niet kunnen overleven door de hitte in de nestplaats, zijn geen functionele nestplaatsen en waarborgen dus niet de staat van instandhouding. - Broedplaatsen waarin door inwateren de nesten nat en schimmelig worden zijn levensbedreigend voor de jonge vogels die daar zes weken verblijven. Dat zijn geen functionele nestplaatsen en waarborgen dus niet de staat van instandhouding. - Broedplaatsen die geen goede uitvliegmogelijkheden bieden door te geringe hoogte in verhouding tot obstakels in het uitvliegtraject, zodat jonge gierzwaluwen al bij hun eerste 3
vliegpoging in de problemen kunnen komen, zijn geen functionele nestplaatsen die de staat van instandhouding waarborgen. - Zeer grote aantallen, dicht opeen geplaatste kasten en kastenrijen zorgen in ieder geval voor ernstige vertraging (mogelijk zelfs afstel) bij de bezetting van nestkasten en de paarvorming en zijn dus belemmerend voor de vorming van een nieuwe kolonie. B. Onze voorstellen Op grond van voorgaande doen we hieronder een aantal voorstellen ter verbetering van het project. We hebben geen rekening gehouden met kosten en wettelijke (on)mogelijkheden. Het is aan betrokkenen om te bepalen wat hun mogelijkheden en bijdragen zouden kunnen zijn. 1. Tijdelijke kasten We vernamen tot onze voldoening van ECOquikscan dat de tijdelijke kasten aan het eind van seizoen 2018 verwijderd worden en in 2019 niet opnieuw beschikbaar komen. De locatie op ZW is ongeschikt en er zijn meer dan voldoende geschikte permanente kasten in de nabijheid beschikbaar. Lokgeluiden kunnen dus direct worden uitgezet en verplaatst naar permanent NO. 2. Noordoostzijde - Voorlopig komen voor het broedseizoen 2019 uitsluitend op de noordoostzijde toegankelijke permanente nestplaatsen. Daar zal tijdens het broedseizoen 2019 met lokgeluiden naar toe gelokt worden. Bij voorkeur te plaatsen aan beide uiteinde van de rijen omdat die veelal het eerst bezet worden. - Die nestkasten zullen voor de aanvang van het broedseizoen van kenmerken worden voorzien om de individuele herkenbaarheid per kast voor de vogels te vergroten. Dezelfde maatregelen voor de locaties op zuidwest en zuidoost als die alsnog benut kunnen worden. - De hoogte van de onderste rij kasten op NO tot het dak van de verdieping eronder is onvoldoende, gezien de glazen veiligheidswand op ca. 12 meter langs de rand van de onderverdieping en obstakels behorend bij de terrasexploitatie. Gedacht kan worden aan het plakken van silhouetten van slechtvalken op de glazen wand, geen gebruik van parasols in juli en zorgen voor opvang van gestrande vogels. Een betere oplossing is het verplaatsen van de kasten naar de bovenrand van de opbouw. 3. Zuidwestzijde De nestplaatsen op het zuidwesten (en eventueel op het zuidoosten) zullen ontoegankelijk worden gemaakt door de invliegopening af te sluiten, met uitzondering van een nader te bepalen aantal nestkasten die open blijven voor onderzoek. 4. Zuidoostzijde Plaatsing van deze kasten wordt uitgesteld tot na het bekend worden van de resultaten van metingen en onderzoek op de zuidwestzijde. 4
5. Onderzoek en monitoring Gedurende het hele broedseizoen 2019 worden in een aantal van de kasten op de zuidwesten eventueel zuidoostzijde elektronische temperatuurmetingen gedaan en gekeken naar de inwatering. Afhankelijk van de resultaten wordt na broedseizoen 2019 een besluit genomen of de nestkasten op het zuidwesten (en evt. op het zuidoosten) kunnen worden gehandhaafd, eventueel na het aanbrengen van extra voorzieningen zoals bijvoorbeeld een schaduwafdak. 6. Restanten naar depot Nestkasten die niet kunnen worden gehandhaafd, zouden kunnen worden opgeslagen in depot en beschikbaar gesteld voor andere locaties in de binnenstad van Utrecht. Een tweede mogelijkheid is om (een deel van) deze kasten te verplaatsen naar de noordoostzijde, bij voorkeur te plaatsen langs de (voldoende hoge) bovenrand van de opbouw. Tot slot We hopen dat betrokkenen hun mogelijkheden zullen aanwenden om verbeteringen in het project aan te brengen. Wij zijn tot alle medewerking bereid en beantwoorden graag uw vragen. Maarssen, 5 juli 2018 ------------------- 5